M
Misafir
Forum Okuru
3 yaşındaki çocuğun bilişsel gelişimi
2)Çevrenin kendinden farklı olduğunun artık yeterince farkındadır. Artık bir yabancının onu anneden uzaklaştırması, kendisi, annesi ve çevre bütünlüğünün bozulacağı korkusunu yaratmaz. Kendisi, annesinden de çevreden de farklıdır. Onlarla bir bütün değildir. Bir önceki dönemde annenin onu evde bırakıp dışarı çıkması olay olurken, o şimdi annesini kapıdan uğurlar. Hatta anaokuluna gider. Anaokuluna gidiş gibi anneden ayrılırken bu dönemde hala olay çıkarıyorsa mutlaka bir sorun vardır.
3)Çevresini yeterince fark edebildiğinin, kendini çevreden soyutlayabildiğinin bir diğer kanıtı çocuğun her şeye “hayır” diyerek itiraz etmesidir. Şimdi sırada; yeni fark ettiği kendini, başkalarına fark ettirmek vardır. Bu “asilik” değil, kendini çevreden ayırt edebildiğini ispat etme çabası yani olumsuzluk.
4)Üç yaşın ortalarına doğru parmaklar beyinden aldığı komutlara yavaş yavaş uymaya başlar. Eğri çizgilerin az çok birleşmesinden oluşmuş bir baş ve ondan çıkan çizgilerde kol, bacak ve saçlar ayırdedilir.
5)Çocuk canlı bir objeyi değil, hafızasına kaydettiği bir imajı çizgilerinde sembolize eder. Bu ise, beynin gerçek bir bilişsel yeteneğidir ve bilişsel yetenek basamaklarına paralel bir gelişme gösterir.
6)Gerçekten de, kaba ve ince motor hareketlerin ve lisan gelişiminin kendine yetecek kadar geliştiği bu dönemde, bilişsel gelişim oldukça ilkeldir. Obje devamlılığının kazanılması ile birlikte duyusal motor dönem bitmiş yerine işlevsel olmayan bir mantığın ilk öğeleri yeni yeni belirmeye başlamıştır. Bu gelişmekte olan mantığa göre;
Çocuklar maddelerin cansız olabileceğini algılayamaz. Ona göre her şey canlıdır. Yani bardak düşüp kırılsa, ona göre bardağın kırılma sebebi; yerçekimi ile bir kütlenin yere düşmesi, sert zemine çarpması değil, bardağın canlılara özgü bir özelliği, örneğin, hastalığı ya da yorgunluğudur. Peşi sıra olan iki olay arasında sebep-sonuç ilişkisi vardır. Yani uykusu geldiğinde tesadüfen fıstık yemiş ve hemen akabinde uyumuşsa, uyumamak için bir daha fıstık yemez. Sezgileri ile karar verir. Yanlışlıka 10 tabak kıran biri, bilerek bir tabak kıran birinden daha suçludur. Çünkü daha çok tabak kırmıştır.. Bencildir, kendinden başkasını düşünmez. Anında adalet adalettir. Cezasını da ödülünü de anında bekler. Geciktiği zaman cezayı da ödülü de neden aldığını söyleseniz de anlamaz. Ceza veya ödül gelmeden hemen önce hangi davranışı yapıyorsa o davranışın cezalandırıldığını ya da ödüllendirildiğini sanır. Yani ağlarken susması için ona bir oyuncak verilse, ileride oyuncak istemek için ağlamak gerektiğini anlar. Çünkü ağlama sebebi oyuncağın verilme sebebini çoktan geride kalmıştır.
7)Kaba ve ince motor hareketlerini oldukça iyi yapan, lisanı kendini az çok ifade edecek kadar kullanabilen çocuğun, bu dönemdeki resim yeteneği, hemen hemen çevreyi algılama ve bilişsel mantık seviyesindeki gerilikle eşdeğerdedir. Bu nokta oldukça önemlidir.
Üç yaşın sonlarına doğru, çocuk resimlerinde burun belirir. İnsan figüründe, çocuğun en çok dikkatini çeken baştır. Başta en çok işlenen ise yüzdür. Hatta özenle portre çalışılır. İnsan yüzündeki detayları farke debilmek dikkat gerektirir. Bu detayları çizmek için sabır göstermek ise dikkat süresinin yeterliliğinin işaretidir. BU her iki yetenek, yani dikkat ve yeterli dikkat süresi ilerideki akademik başarının ilk yapı taşlarıdır. Öğrenebilmek için çocuğun dikkate ve bu dikkati bir alanda bir süre toplayabilmeye ihtiyacı olacaktır. O nedenle üç yaş, ana okuluna başlamak için iyi bir yaştır.
3)Çevresini yeterince fark edebildiğinin, kendini çevreden soyutlayabildiğinin bir diğer kanıtı çocuğun her şeye “hayır” diyerek itiraz etmesidir. Şimdi sırada; yeni fark ettiği kendini, başkalarına fark ettirmek vardır. Bu “asilik” değil, kendini çevreden ayırt edebildiğini ispat etme çabası yani olumsuzluk.
4)Üç yaşın ortalarına doğru parmaklar beyinden aldığı komutlara yavaş yavaş uymaya başlar. Eğri çizgilerin az çok birleşmesinden oluşmuş bir baş ve ondan çıkan çizgilerde kol, bacak ve saçlar ayırdedilir.
5)Çocuk canlı bir objeyi değil, hafızasına kaydettiği bir imajı çizgilerinde sembolize eder. Bu ise, beynin gerçek bir bilişsel yeteneğidir ve bilişsel yetenek basamaklarına paralel bir gelişme gösterir.
6)Gerçekten de, kaba ve ince motor hareketlerin ve lisan gelişiminin kendine yetecek kadar geliştiği bu dönemde, bilişsel gelişim oldukça ilkeldir. Obje devamlılığının kazanılması ile birlikte duyusal motor dönem bitmiş yerine işlevsel olmayan bir mantığın ilk öğeleri yeni yeni belirmeye başlamıştır. Bu gelişmekte olan mantığa göre;
Çocuklar maddelerin cansız olabileceğini algılayamaz. Ona göre her şey canlıdır. Yani bardak düşüp kırılsa, ona göre bardağın kırılma sebebi; yerçekimi ile bir kütlenin yere düşmesi, sert zemine çarpması değil, bardağın canlılara özgü bir özelliği, örneğin, hastalığı ya da yorgunluğudur. Peşi sıra olan iki olay arasında sebep-sonuç ilişkisi vardır. Yani uykusu geldiğinde tesadüfen fıstık yemiş ve hemen akabinde uyumuşsa, uyumamak için bir daha fıstık yemez. Sezgileri ile karar verir. Yanlışlıka 10 tabak kıran biri, bilerek bir tabak kıran birinden daha suçludur. Çünkü daha çok tabak kırmıştır.. Bencildir, kendinden başkasını düşünmez. Anında adalet adalettir. Cezasını da ödülünü de anında bekler. Geciktiği zaman cezayı da ödülü de neden aldığını söyleseniz de anlamaz. Ceza veya ödül gelmeden hemen önce hangi davranışı yapıyorsa o davranışın cezalandırıldığını ya da ödüllendirildiğini sanır. Yani ağlarken susması için ona bir oyuncak verilse, ileride oyuncak istemek için ağlamak gerektiğini anlar. Çünkü ağlama sebebi oyuncağın verilme sebebini çoktan geride kalmıştır.
7)Kaba ve ince motor hareketlerini oldukça iyi yapan, lisanı kendini az çok ifade edecek kadar kullanabilen çocuğun, bu dönemdeki resim yeteneği, hemen hemen çevreyi algılama ve bilişsel mantık seviyesindeki gerilikle eşdeğerdedir. Bu nokta oldukça önemlidir.
Üç yaşın sonlarına doğru, çocuk resimlerinde burun belirir. İnsan figüründe, çocuğun en çok dikkatini çeken baştır. Başta en çok işlenen ise yüzdür. Hatta özenle portre çalışılır. İnsan yüzündeki detayları farke debilmek dikkat gerektirir. Bu detayları çizmek için sabır göstermek ise dikkat süresinin yeterliliğinin işaretidir. BU her iki yetenek, yani dikkat ve yeterli dikkat süresi ilerideki akademik başarının ilk yapı taşlarıdır. Öğrenebilmek için çocuğun dikkate ve bu dikkati bir alanda bir süre toplayabilmeye ihtiyacı olacaktır. O nedenle üç yaş, ana okuluna başlamak için iyi bir yaştır.
