batman gelenek ve görenekleri

SadmiN

♥ Evli Mutlu Çocuklu ♥
Yönetici
batman gelenek ve görenekleri
batman gelenek ve görenekleri batman gelenekleri batmanın gelenek ve görenekleri batmanın gelenekleri ın
son3.JPG


BATMAN





ÖRF-ADET-GELENEK-GÖRENEKLERİ KIZ GÖRME VE KIZ İSTEME :

Evlenmeler, görücü usülü ile yapıldığı gibi, gençlerin birbirlerini görüp tanımaları ile de yapılmaktadır. Evlenmede görücü usülünü anlatacak olursak; erkek tarafı görücü gözüyle kız evine gider. Gelinlik kız tarafından sunulan kahveyi içerek kızı değerlendirirler. Kızı tekrar görmek isterlerse su isterler. Erkek tarafını temsilen yaşlı bir kadın, su getiren gelin adayının fiziğini süzer. Yürüyüşünü inceler, hafif seslenişle işitme özelliğini, ayrılırken de öperek ağız kokusunun olup olmadığını öğrenmeye çalışırlar.

Görücü kız evinden ayrılırken, kendi aralarında beğendikleri kızı kimin için isteyeceklerini, istenildiği takdirde verilip verilmeyeceği hususunu kız yakınlarından sorup öğrenirler. Erkek tarafı bazen aracı kullanarak kız tarafından kız istemek üzere evlerinde çay içmeye gelip gelmeyeceklerini ve gün vermelerini isterler. Kız tarafı gerekli araştırmayı yapmak için " Biz de aile arasında konuyu düşüneceğiz. " diyerek zaman isterler. Kız tarafı isteği uygun görürse erkek tarafının aracısı ile çay içmek için misafir oldukları günü bildirirler. Bu da kızın verileceğinin teyidi olur.

Erkek tarafı imam ile birlikte birkaç kişilik grupla kız evine gider. Kız istenir ve söz kesilir. Bundan sonra nişan ve düğün yapılır. İlimizde düğünler genelde Perşembe ve Cumartesi günleri başlar. Takip eden günlerde devam eder. Düğünlerde davul, zurna, tef, kemençe ve kaval çalınmaktadır.

BAŞLIK PARASI :

Hızlı bir gelişim ve bu meydanda değişim gösteren topluluğumuzda eski adetlerin yerini yeni değer yargılarının aldığı görülmektedir. Toplumumuzda sosyal bir yara olan başlık parası kısmen kalkmıştır. Şehir ve ilçe merkezlerinde bilhassa okumuş aileler arasında bu usül terkedilmiştir. Köy bazında özelliğini muhafaza eden başlık geleneği, başlık parası alan kız tarafının bu paranın üstüne ilaveler yaparak geline çeyiz yapması suretiyle sürdürülmektedir.

CENAZE TÖRENLERİ :

Cenazenin kaldırılmasını müteakiben üç gün taziye kurulur. Bu süre köylerde daha da uzar. Cenaze yakınları bu sürede işlerine gitmez. Başsağlığı vermek üzere çevreden gelenleri karşılarlar. Başsağlığı, ( Taziye ) için cenaze evine gelenler, maddi durumlarına göre beraberlerinde çay şekeri, un, yağ gibi hediyeleri getirirler. Bu durum il merkezinde yapılmaktadır. Başsağlığı ( Taziye ) için gelenler, Kur'an-ı Kerim'den bir sure veya Fatiha Suresini okur. Meftaya rahmet ve mağfiret dilerler. Eve gelen misafirlere çay ve yemek verilir.

SÜNNET :

Dini bir vecibe olan sünnet, ailelerin maddi gücü nispetinde yapılan eğlence ile başlar. Önce sünnet olacak çocuk, arkadaşlarıyla birlikte araba ile şehirde gezdirilir. Sünnet giysileri giydirilir. Sünnet öncesinde evlerde mevlit okunur. Daha sonra davetlilere yemek ziyafeti verilir. Seçilen kirvenin kucağında çocuk sünnet edilir. Kirve, ömür boyu bir akraba gibi değer görür ve aileden sayılır.
YÖRESEL YEMEKLER:
Güneydoğuya has lezzetli yemeklerin tümü Batman'da pişirilmekte ve çok nezih ortamlarda misafirlere ikram edilmektedir. Temel besin kaynaklarını oluşturan et ve süt ürünleri ile hamur işlerinden oluşan yemekler, özellik arz etmektedir. Bol yağlı et yemekleri yanında, içli köfteler, taze ve kurutulmuş sumaklı dolmalar, bumbar ve bağırsak dolmaları, Şam börekler ve çok yaygın olan çiğ köfte ile birlikte yöreye özgü çamurdan yapılan tandırlarda pişirilen tandır ekmeği, perde pilav, mercimek ve yayla çorbaları Batman il mutfağının başlıca yemekleri arasında yer alır.
YÖRESEL GİYİM:
KADIN GİYSİLERİ
1. BAŞA GİYİLENLER : Kofi, Temezzi ve tülbent
2. SIRTA GİYİLENLER : Fistan, şalvar, ( İç donu ) Kuşak ve yelek
3. AYAĞA GİYİLENLER : Yün çorap ve kundura
4. TAKILAR : Dizili altın, gümüş gerdanlık
5. SÜSLER : Sürme ve hızma
6. SAÇ ŞEKİLLERİ : Örgülü saç,

1.BAŞA GİYİLENLER
1.1.KOFİ ( PÜSKÜLLÜ ) :
Kadınların başına giydikleri, yan tarafları örgülü siyah saçaklı, saçaklar yanlardan sarkık ve serbest biçimdeki kadın başlığı, kadın boynuna olduğundan biraz daha uzun göstermesi bakımından önemlidir. Kofinin ön yüzeyi sarı altınlarla süslenir.
1.2.TÜLBENT ( TERHİ - ÇARİK ) : Beyaz renkli, etrafı çeşitli renklerle, boncuk oyalı, ( yaşlı, dul ve yaslı kadın tülbendi sadedir. )
2.SIRTA GİYİLENLER
2.1.FİSTAN ( KIRAS ) :
Siyah zemin üzerine, parlak desenli, işlemeli, kadife kumaş, belde küçük pililidir. Bol kollu, büzgüllü, manşetlidir. Ensede üç düğmeli ve sıfır yakalıdır.
2.2.ŞALVAR ( DERPİ ) : Basma renkli, paçaları lastiklidir.
2.3.YELEK : Kırmızı renkli, süvet kumaştan yapılmış, kenarları sarı işlemelidir.
2.4.KUŞAK : İpek kumaştan yapılmış, selemontte denilir. Sarı renklidir.
3.AYAĞA GİYİLENLER
3.1.ÇORAP ( GORE ) :
Yünden örme, düz veya işlemelidir.
3.2. KUNDURA : Siyah renkli olup, poçiksizdir

ERKEK GİYSİLERİ
1. BAŞA GİYİLENLER :Siyah püskülü agal.
2. SIRTA GİYİLENLER : Gömlek,yelek kuşak ve şalvar
3. AYAĞA GİYİLENLER : Yün çorap ve kundura
4. TAKILAR : Köstet ve pazubent

1.BAŞA GİYİLENLER
1.1 AGAL :
Düz siyah veya siyah beyaz karışımlı ve püsküllüdür. Yün kumaştan yapılmıştır.
2. SIRTA GİYİLENLER
2.1.GÖMLEK :
Hakim yaka önden üç düğmeli veya boydan da düğmeli olabilir.
Sarı kırmızı renkler hakimdir. Celok veya kurtek adı da verilir. Kolları uzun ve bileği manşetlidir.
2.2. YELEK : Siyah ve gri kumaştan yapılır. Geniş yakalıdır. Sırtı astarlı ve tokalıdır. En az beş düğmeli ve iki ceplidir.
2.3. KUŞAK : İpek kumaştan yapılır. Renkli ve geniştir.
2.4. ŞALVAR : Siyah veya gri renkli kumaştan yapılır. Ağı boldur. Bele uçkurla bağlanır. Paça dizden aşağı dardır.
3. AYAĞA GİYİLENLER
3.1 ÇORAP ( GORE ) :
Yünden örme, düz veya işlemelidir.
3.2. KUNDURA : Siyah renkli olup, poçiksizdir.

KADIN GİYİM KUŞAMI
BAŞ

A- GİYİLENLER: AYNALI KOFU, TUNÇ VE TEMEZİ (POŞU) SAÇ ÖRGÜLERİ.
B-ÖRTÜLENLER:LAÇIK (LEÇEK YADA TÜLBENT), ĞELİ (BÜYÜK NAKIŞLI POŞU)
C- GENELLİKLE KULLANILAN RENKLER VE BİÇİM: RENKLER SERBEST OLARAK KULLANILABİLİR.AYNALI KOFU KULLANILDIĞI ZAMAN POŞULAR KOFU ETRAFINA BAĞLANIR, TÜLBENT BAŞA ÖRTÜLDÜKTEN SONRA , ÜÇ (3) RENK POŞU BİRİ SAĞA, BİRİ SOLA BİRDE ARKAYA GELECEK ŞEKİLDE BAĞLANIR.
BU BAZEN İKİ (2) RENK; OLARAK; BİRİ SAĞA BİRİ SOLA GELECEK ŞEKİLDE DE BAĞLANIR.
GELİNLERDE BUNLAR ÜZERİNE ĞELİ DE BAĞLANIR.
BEDEN
A- İÇ GİYİM: ASİU KIRAS(GECELİK),
HEVAL KIRAS FİSTAN ÇIKARILDIĞINDA KULLANILIR.
ALT: DERPE (ŞALVAR) GENELLİKLE BASMA VİSKONT KEŞMER, VE PAZENN KUMAŞLARDAN YAPILIR.
B-DIŞ GİYİM:YELEK , FİSTAN , PIŞT (PÜSKÜLLÜ KUŞAK) MEZER
AYAK:
GORE (ÇORAP):
DESENLİ OLUP OLMAMASINA KARIŞILMAKSIZIN AÇIK RENK OLMASI TERCİH OLUNUR.
ÖZELLİKLE BÖLGE KÜLTÜRÜNDEN VE YAŞAM TARZINDAN DOLAYI YÜN OLMASI GEREKMEKTEDİR.
ŞEKAL (AYAKKABI):
AYAKKABIDA RENK : GENELLİKLE SİYAH YADA BEYAZ OLARAK TERCİH EDİLİR.
(KIYAFET RENGİNE UYGUN OLMAK KAYDI İLE)

ERKEK GİYİM KUŞAMI
BAŞ
A- GİYİLENLER: EGAL KOLOS
- GENELLİKLE KULLANILAN RENKLER VE BİÇİM: RENKLER SERBEST OLARAK KULLANILABİLİR.
BEDEN:
ÜST:

İŞLİK: GÖMLEK DÜĞMELİ OLUP GENELLİKLE AÇIK RENK TERCİH EDİLİR. GÖMLEKTE YAKA BİSİKLET YAKA DEDİĞİMİZ YUVARLAK YAKADIR.
YELEK: DÜĞMELİ OLUP YANLARDAN İKİ CEPLİDİR.
SAĞ KOLDA MEZER (MUSKANI N KONDUĞU DERİ CÜZDAN)YANİ NUSAK BULUNUR
AKSESUAR OLARARK KÖSTEKLİ SAAT KULLANILIR.
ALT:
- ŞALVAR: BELDEN BÜZMELİ, BACAK VE BALDIR BÖLÜMLERİ GENİŞ AYAK BİLEĞİNİ İYİCE KAVRAYACAK ŞEKİLDE DİKİLİR.
RENK KULLANIMI SERBEST OLDUĞU HALDE GENELLİKLE RENK SİYAH VE GRİDİR.
AYAK:
GORE (ÇORAP): DESENSİZ VE AÇIK RENK OLMASI TERCİH OLUNUR. ÖZELLİKLE BÖLGE KÜLTÜRÜNDEN VE YAŞAM TARZINDAN DOLAYI YÜN OLMASI GEREKMEKTEDİR.
ŞEKAL (AYAKKABI):
RENK : GENELLİKLE SİYAH YADA BEYAZ OLARAK TERCİH EDİLİR.
(KIYAFET RENGİNE UYGUN OLMAK KAYDI İLE)
HALK OYUNLARI VE FOLKLOR:
Ğesiye K, Gırani K , Gırani K, Delilo K, Govend K, Hırpani K - B, Meyre K - B, Çaçane K, Çepik K,
Ğezale K- B, Zeyni E, Nare K , Doldurhan K, Dıpe K, Teşi K - B, Cinare K, Mame Ğus E, Şuru - mertal E,
Ayna K, Arani K, Keçkane B, Kız Kaçırma K, Goşkar E, Şimle K, Buku - zava K.

K = karma
E = erkek
B = bayan
NELERİ İLE ÜNLÜ:
Hasankeyf Türbesi ve Kalesi, Raman dağı,Petrol,Petrol Rafinerisi
İL İSMİ NEREDEN GELİYOR?
Batman isminin nereden geldiği ile ilgili bir görüşe göre bugünkü Batman Çayının adı 1950'li yılların basında Iluh köyüne verilmiştir. Yaygın olan görüşe göre de Iluh köyünün aşağı kısmında ilk deneme kulesi kurulduğunda TPAO'nun tesislerinin bulunduğu bölgeye bakmaktan gelen Batman adı verilmiştir
 
Son düzenleme:
Geri
Üst