Bir imparatorluk dili: TÜRKÇE
Bir imparatorluk dili Bir imparatorluk dili: TÜRKÇE
Dilimiz için bunca şey söylendi. Ama dillerin musikisinden pek bahsedilmedi. Türk müziği gibi, Türk dilinin de müzikal gelişiminde, Türklerin tarih boyunca vatan edindikleri coğrafyaların büyük etkili olmuştur.
Türkçe, birçok başka diller gibi, sadece tek bir vatanda değil, tarih boyunca, nice bağımsız ve muhteşem devletler kurduğu, çeşitli vatanlarda işlenmiş bir dildir. Bugün “Türkiye Türkçesi” dediğimiz güzel dilimizin geçmişinde, 900 yılı aşkın süredir vatan edindiğimiz Anadolu ile Balkanların büyük etkisi olmuştur. Türk milleti gibi Türk dili de, tarihinin son 9 asrında, 3 kıta üzerinde adeta “lisani bir imparatorluk” kurmuştur. Öyle ki, Orta Avrupa’dan başlayarak, Kuzey Afrika ülkeleri ile hemen tüm Asya’yı içine alan bölgede, sadece Türkçe konuşarak hayatınızı sürdürebilirsiniz. Bu bakımdan milletimiz, hüküm sürdüğü toprakların neresinde güzel bir ses bulmuşsa, onu kendi diline almakta büyük bir yetenek göstermiştir. Bu yüzden, Türklerle birlikte aynı vatanı paylaşan her millet, Türkçe’de biraz kendini bulmaktadır.
Evet, Türkçe bir imparatorluk dilidir. Her dil, bırakın imparatorluk dili olmayı, bir devlet dili bile olamaz. İmparatorluk dilleri, o milletlerin hâkim oldukları topraklardan adeta vergi almaları, mahsûl almaları gibi, kendilerinden önce o topraklarda yaşayan dillerden kelimeler ve sesler alırlar. Bu alışın belli bir ölçüsü ise yoktur. İnsanlar için, dünyanın dört bucağında kendi dillerinin konuşulduğunu duymanın, kendi bayraklarının dalgalandığını görmenin hazzı ve gururu, başka hiçbir şeye değişilmeyecek kadar güzeldir. İmparatorluk dilleri, diğer dillerden aldıkları ses ve kelimeleri kendi dillerinin ses yapısına ve gramerine, estetiğine ve fonetiğine göre millileştirirler, tamamen kendi kelimeleri, kendi sesleri haline getirirler. Bunlar, adeta fethedilmiş topraklar gibi, fethedilmiş kelimeler ve seslerdir. Ancak yeryüzünde, imparatorluk dili olabilmiş fazla dil yoktur; başlıcaları Latince, Arapça, İngilizce ve Türkçe’dir.
Osmanlı İmparatorluğu zamanda, Türkçe’ye Arapça ve Farsça kelimelerin fazlaca girmesinden dolayı, Osmanlıca dediğimiz bir dil ortaya çıkmıştır. Dolayısıyla, milletimizin asırlardır kullanmakta olduğu bazı kelimeleri, “Türkçe değildir” diye dilimizden atmaya kalkamayız. Nitekim, gerek insanlarımızın günlük konuşmalarında yaygın olarak kullanılmaları ve gerekse edebiyatımızda tamamen Türkçe’nin teknik ve estetik özelliklerine göre kullanılmalarından dolayı, bu kelimeleri “Türkçeleşmiş” olarak kabul etmemiz ve kullanmaya devam etmemiz çok daha doğru bir tercih olur. Şunu unutmamalıyız ki; hiçbir kelime dilimize geldiği dildeki yazılış ve telaffuzu ile Türkçe’ye girmemiştir. Hatta pek çok kelime, Türkçe’ye aktarılırken, eski anlamından çok daha farklı anlamlarda kullanılabilmektedir.
Bunlara birkaç örnek verecek olursak; Arapça’da “Ellah” telaffuzu ile söylenen kelimeyi, biz “Allah” telaffuzu ile almışız. Yine Arapça’daki “manâra”yı biz “minare”, Acem’in “gul”une biz “gül” güzelliğini verdiğimiz gibi örnekleri çoğaltmak mümkün.
Selânik fethedildiğinde Salanikos olan ismini beğenmemiş, Selânik demişiz. Selânik kelimesini Türk’ten daha güzel söyleyen yoktur. Selânik gibi kelimelerde geçen “lâ” sesini başkaları “la” veya “laâ” der, fakat “lâ” diyeni yoktur. Lâle, ceylân ve şelâle gibi kelimelerdeki seslerin güzelliğini, bu Türk “lâ”sında buluruz.
Kelimeleri hor görmek, hele hele şu veya bu politik veya ideolojik sebeple, onları “dilden atılabilir” görmek, dilin anlatım ve anlam zenginliğini kısırlaştırmaktan başka sonuç vermez. Çünkü milletlerin olduğu gibi kelimelerin de tarihi bir seyirleri vardır.
Bir milletin ataları, asırlarca o kelimelerle konuşmuş, onlarla düşünmüş, birbirlerini ve evlatlarını o kelimelerle sevmiş; bu kelimeleri tamamıyla milli bir sanatla işleyip güzelleştirmiş ve kendi milli musikisiyle seslendirmiş ise, sonraki nesiller artık o kelimelere düşman kesilmemelidirler.
Madem ki bu tarihin çocuğuyuz; eski zafer ve şeref asırlarının bugünkü devamıyız! Atalarımızın bize miras bıraktığı her güzel şeyi seveceğiz!..
Bu dili seveceğiz, hem de her haliyle seveceğiz, koruyacağız!..
Atalarımızın bize bıraktığı iki güzel miras var: Türkiye ve Türkçe…
Bu ikisini olur olmaz kaprislerle, kimsenin yıpratmasına izin veremeyiz!..
“Türkçe nasıl sevilir?” diye soranlarınız varsa, bir sonraki yazımda Türkçe sevgisinde buluşalım diyorum…
edebiyatogretmeni.net
Dilimiz için bunca şey söylendi. Ama dillerin musikisinden pek bahsedilmedi. Türk müziği gibi, Türk dilinin de müzikal gelişiminde, Türklerin tarih boyunca vatan edindikleri coğrafyaların büyük etkili olmuştur.
Türkçe, birçok başka diller gibi, sadece tek bir vatanda değil, tarih boyunca, nice bağımsız ve muhteşem devletler kurduğu, çeşitli vatanlarda işlenmiş bir dildir. Bugün “Türkiye Türkçesi” dediğimiz güzel dilimizin geçmişinde, 900 yılı aşkın süredir vatan edindiğimiz Anadolu ile Balkanların büyük etkisi olmuştur. Türk milleti gibi Türk dili de, tarihinin son 9 asrında, 3 kıta üzerinde adeta “lisani bir imparatorluk” kurmuştur. Öyle ki, Orta Avrupa’dan başlayarak, Kuzey Afrika ülkeleri ile hemen tüm Asya’yı içine alan bölgede, sadece Türkçe konuşarak hayatınızı sürdürebilirsiniz. Bu bakımdan milletimiz, hüküm sürdüğü toprakların neresinde güzel bir ses bulmuşsa, onu kendi diline almakta büyük bir yetenek göstermiştir. Bu yüzden, Türklerle birlikte aynı vatanı paylaşan her millet, Türkçe’de biraz kendini bulmaktadır.
Evet, Türkçe bir imparatorluk dilidir. Her dil, bırakın imparatorluk dili olmayı, bir devlet dili bile olamaz. İmparatorluk dilleri, o milletlerin hâkim oldukları topraklardan adeta vergi almaları, mahsûl almaları gibi, kendilerinden önce o topraklarda yaşayan dillerden kelimeler ve sesler alırlar. Bu alışın belli bir ölçüsü ise yoktur. İnsanlar için, dünyanın dört bucağında kendi dillerinin konuşulduğunu duymanın, kendi bayraklarının dalgalandığını görmenin hazzı ve gururu, başka hiçbir şeye değişilmeyecek kadar güzeldir. İmparatorluk dilleri, diğer dillerden aldıkları ses ve kelimeleri kendi dillerinin ses yapısına ve gramerine, estetiğine ve fonetiğine göre millileştirirler, tamamen kendi kelimeleri, kendi sesleri haline getirirler. Bunlar, adeta fethedilmiş topraklar gibi, fethedilmiş kelimeler ve seslerdir. Ancak yeryüzünde, imparatorluk dili olabilmiş fazla dil yoktur; başlıcaları Latince, Arapça, İngilizce ve Türkçe’dir.
Osmanlı İmparatorluğu zamanda, Türkçe’ye Arapça ve Farsça kelimelerin fazlaca girmesinden dolayı, Osmanlıca dediğimiz bir dil ortaya çıkmıştır. Dolayısıyla, milletimizin asırlardır kullanmakta olduğu bazı kelimeleri, “Türkçe değildir” diye dilimizden atmaya kalkamayız. Nitekim, gerek insanlarımızın günlük konuşmalarında yaygın olarak kullanılmaları ve gerekse edebiyatımızda tamamen Türkçe’nin teknik ve estetik özelliklerine göre kullanılmalarından dolayı, bu kelimeleri “Türkçeleşmiş” olarak kabul etmemiz ve kullanmaya devam etmemiz çok daha doğru bir tercih olur. Şunu unutmamalıyız ki; hiçbir kelime dilimize geldiği dildeki yazılış ve telaffuzu ile Türkçe’ye girmemiştir. Hatta pek çok kelime, Türkçe’ye aktarılırken, eski anlamından çok daha farklı anlamlarda kullanılabilmektedir.
Bunlara birkaç örnek verecek olursak; Arapça’da “Ellah” telaffuzu ile söylenen kelimeyi, biz “Allah” telaffuzu ile almışız. Yine Arapça’daki “manâra”yı biz “minare”, Acem’in “gul”une biz “gül” güzelliğini verdiğimiz gibi örnekleri çoğaltmak mümkün.
Selânik fethedildiğinde Salanikos olan ismini beğenmemiş, Selânik demişiz. Selânik kelimesini Türk’ten daha güzel söyleyen yoktur. Selânik gibi kelimelerde geçen “lâ” sesini başkaları “la” veya “laâ” der, fakat “lâ” diyeni yoktur. Lâle, ceylân ve şelâle gibi kelimelerdeki seslerin güzelliğini, bu Türk “lâ”sında buluruz.
Kelimeleri hor görmek, hele hele şu veya bu politik veya ideolojik sebeple, onları “dilden atılabilir” görmek, dilin anlatım ve anlam zenginliğini kısırlaştırmaktan başka sonuç vermez. Çünkü milletlerin olduğu gibi kelimelerin de tarihi bir seyirleri vardır.
Bir milletin ataları, asırlarca o kelimelerle konuşmuş, onlarla düşünmüş, birbirlerini ve evlatlarını o kelimelerle sevmiş; bu kelimeleri tamamıyla milli bir sanatla işleyip güzelleştirmiş ve kendi milli musikisiyle seslendirmiş ise, sonraki nesiller artık o kelimelere düşman kesilmemelidirler.
Madem ki bu tarihin çocuğuyuz; eski zafer ve şeref asırlarının bugünkü devamıyız! Atalarımızın bize miras bıraktığı her güzel şeyi seveceğiz!..
Bu dili seveceğiz, hem de her haliyle seveceğiz, koruyacağız!..
Atalarımızın bize bıraktığı iki güzel miras var: Türkiye ve Türkçe…
Bu ikisini olur olmaz kaprislerle, kimsenin yıpratmasına izin veremeyiz!..
“Türkçe nasıl sevilir?” diye soranlarınız varsa, bir sonraki yazımda Türkçe sevgisinde buluşalım diyorum…
edebiyatogretmeni.net
