çocuğu etkileyen psikososyal stres faktörleri

[PeLiNiM]

Bebekler ve dolayısıyla çocuklar stresten en çok etkilenen ve en savunmasız durumda olan varlıklardır. Özellikle ailenin üzerindeki stres baskısında en kolay bir şekilde belirti vererek belirti gösteren, psikiyatrik semptomlar gösteren kişi genelde evin en küçük bireyidir.






Erişkinler kendi sıkıntılarını gizleme eğiliminde iken bebekler ve çocuklar çok farklı belirtiler ile stres etkenlerini çabucak yansıtırlar.



Bebeğin stres faktörleri genelde ailenin ve bakıcının stres faktörleri ile aynıdır. Daha ego adaptasyonu gelişmemiş çocukta bu stres etkenlerinin gelişmesinde daha çok çevresel faktörler önemlidir. Ayrıca bakıcı -bebek ilişkisi de başlı başına stres etkeni olabilmektedir.



Stres etkeni kısa zaman içinde etkileyip geçer veya sürekli olabilir.

Aynı zamanda bir tane stres etkeni olabileceği gibi birden fazlada stres etkeni olabilir ( örneğin depresyondaki baba hem çocuğu ile ilgilenmez hem tahammülsüzlükten dolayı anne ile kavga eder bu iki durumda bebeği etkiler ).

Stres etkeni direk çocuğa yönelik (çocuğun hastalanarak hastaneye yatırılması ) olabileceği gibi dolaylı olarak da olabilir (annenin çalışmaya başlaması).



Bazı stres faktörleri arasında;

• - Annenin işe dönmesi ,
• - Fiziksel istismar ,
• - Taşınma ,
• - Kaçırılma ,
• - Duygusal ihmal ,
• - Kardeş doğumu ,
• - Hastaneye yatma ,
• - Tıbbi hastalıklar ,
• - Anne-baba hastalığı ,
• - Aileyi etkileyen her türlü stres etkeni ,
• - Yoksulluk ,
• - Tıbbi bakımın olmaması ,
• - Doğal felaketler ,
• - Çevreden şiddet ,
• - Boşanma ,
• - Ayrılık ,
• - Anne baba yada bakıcının ölümü veya değişmesi ,
• - Anne-baba madde kullanımı ,
• - Cinsel istismar ,
• - Sözel istismar vb. sayılabilir.

Stres sonucunda çocukta görülebilecek bazı değişiklikler arasında ,

• - Uyku bozuklukları ,
• - Gece kabusları ,
• - Gece terörleri ,
• - Çabuk sinirlenme ,
• - Çabuk ağlama ,
• - Hırçınlık ,
• - İştah bozuklukları ,
• - Hareketlilik artışı ,
• - Hareketlilik azalması ,
• - Depresif durum ,
• - İlgi ve meşguliyetlerde isteksizlik ,
• - Anne ve babadan ayrılamama ,
• - Kreşe gitmek istememe ,
• - Karşı gelme ,
• - Yatıştırılamayan ağlamalar ,
• - Aşırı gerginlik ,
• - İletişimi kesip içe çekilme ,
• - Yalnız kalmaktan korku ,
• - Kişiler arası ilişkilere girmek istememe gibi belirtiler sayılabilir.

Stres faktörleri olduğu zaman vakit geçirilmeden çocuk bu olumsuz etkiden korunmaya çalışılmalıdır. Yeterli ve zamanında müdahale olmadığı zaman çocuğa bu stresin etki süresi ve etki şiddeti giderek artacaktır. Stresten elbetteki her çocuk aynı derecede etkilenmemektedir. Bu etkilenmede çocuğun kişisel özellikleri, kişilik farklılıkları , destek faktörleri , çevre şartları etkili olmaktadır. Özellikle fazla etkilenmesi muhtemel çocuklara gerekli ve etkili müdahale geciktirilmemelidir