Çocuklar neden şişmanlıyor?
Hiçbir anne-baba çocuğunun zayıf, çelimsiz olmasını istemez ancak bunun uğruna da, "yeter ki yesin" diyerek çocuklarınızın sağlıksız besinlerle çok kilo almalarına neden olabilirsiniz. Dr. Kuşhan'ın çocuk şişmanlığı üzerine yaptırdığı araştırmaya göre, beslenme konusunda ülke olarak çok bilinçsiz olduğumuz ortaya çıktı.
Şişman çocukların yüzde 80'inin yaşamları boyunca şişman kaldıkları ve zayıflamalarının ise sonradan şişmanlayanlara göre çok daha zor olduğu tespit edildi.
Günümüzde insan sağlığını tehdit eden ve birçok hastalığa zemin hazırlayan şişmanlık sorunu, yaşam kalitesini düşüren en büyük problemlerden biri. Özellikle de çocuklarda görülen şişmanlık her geçen gün artıyor. Bunun en önemli sebeplerinden biri ise yanlış ve düzensiz beslenme. Çocuk yaşta alınan fazla kiloların en büyük tehlikesi de, yetişkin şişmanlığının nedenlerinden biri olarak görülmesi. Yani çocuk yaşta şişmansanız, yetişkinliğinizde de şişman olmanız kuvvetle muhtemel.
Şişman sayısının hızla artması ve bunun bir tehdit olarak görülmesi nedeniyle yapılan sağlık harcamaları, ülke ekonomilerine de büyük zararlar veriyor. Maalesef dünyanın her yerinde çocuklar, şişmanlıktan yana neredeyse erişkinler kadar payını almış durumda. Amerika başta olmak üzere birçok ülkede kanunlarla çocuk şişmanlığının önüne geçilmeye çalışılıyor. Bazı önlemler şöyle:
- Okullarda tüm gazlı, şekerli ve yüksek kalorili içeceklerin satılması yasaklandı.
- Fast-food yiyeceklerin birçoğu kaldırıldı.
- Daha sağlıklı yiyecekler tüketilmeye başlandı.
- Şişman çocukların aileleri okula çağrılıp, şişmanlığın giderilmesi için okulla işbirliği yapmaları sağlanıyor.
- Okuldaki beslenme; doktor, beslenme uzmanı işbirliğiyle oluşturuluyor ve çocuklara psikolojik destek veriliyor.
- Kanunen çocukların her gün 20 dakika yürüyüş yapma zorunluluğu getirildi. Bu tedbirlere her gün yenileri ekleniyor.
Ülkemizde de çocuk şişmanlığı ne yazık ki gittikçe artıyor. Başta İstanbul olmak üzere birçok ilde çeşitli orta dereceli okullarda binlerce öğrenci arasında yapılan araştırmalar bunu teyit ediyor. Yaptığımız detaylı araştırmada ortaya çıkan dikkat çekici hususlar şöyle:
1- Ailelerin beslenme konusunda yeterince bilinçli olmadığı ve çocuklarının da aynı bilinçsiz ve sağlıksız, şişmanlatıcı beslenme şeklini benimsedikleri,
2- Çocukların çok küçük yaştan itibaren çikolata, gofret, dondurma, bisküvi, çeşitli şekerleme ve benzeri şekerli unlu yiyeceklerle mutlu edilmeye çalışıldığı,
3- Çocukların aşırı derecede televizyon seyrettikleri; reklamı yapılan çok sağlıksız ve şişmanlatıcı yiyecek ve içeceklere özenip onları tükettikleri,
4- Hamburger, cheeseburger, ekmek arası döner, lahmacun gibi yerli ve yabancı fast-food'lar onların beslenmelerinin vazgeçilmezi haline gelmesi,
5- Okul kantinlerinin ve okulda verilen yemeklerin çocukların şişmanlaması için büyük katkıda bulundukları gözlemlendi.
Şişmanlığın temel nedenleri
- Yanlış ve düzensiz beslenme
- Kalp hastalıkları
- Çocuğun besin gereksinimlerini bilmeme nedeni ile tabağına fazla yemek koymak, bitirmesi için zorlamak.
- Sabah kahvaltısının atlanması ya da bu öğünde reçel, marmelat, çikolata, kakaolu, yiyecekler yenmesi.
- Akşam öğününde fazla yemek tüketilmesi. Okul çocukları yeterli ve dengeli beslenmedikleri için bazı öğünleri atlayıp, bazı öğünlerde daha çok yiyecek tüketiyorlar.
- Enerjisi zengin besinlerin fazla tüketilmesi. Şekerli içecekler, bisküvi, cips, şekerlemeler, çikolata vb.
- Okul yemeklerinin sevilmemesi, çocukların daha çok kantinden fast food ile beslenmesi.
- Evdeki yemek düzeninde fazla yağlı yiyeceklerin kullanılması. Kızartmaların, yemeklere fazla yağ eklenmesinin,
böreklerin, hamur tatlılarının, pastaların beslenmede çok yer alması.
- Evde öğünler dışında bisküvi, kraker, kola, çikolata gibi besinlerin yenmesine izin verilmesi.
Dr. Kuşhan'dan ailelere öneriler
- Beslenme konusunda, bebeklikten itibaren çocuk doktoruna danışarak onun tavsiyelerini uygulayınız. Unutmayın ki, şişmanlığın beslenme açısından tohumları bebek ve küçük yaşta atılıyor.
- Çocuğunuza sofrada oturarak yemek yeme alışkanlığı kazandırın. Sofra dışında düzensiz zamanlarda yemek yeme alışkanlığını önleyin.
- Büyüme çağında günlük alınan protein miktarı, erişkinlere göre iki misli fazla olmalıdır. Yani et, tavuk, balık, deniz, ürünleri, süt, yoğurt, yumurta gibi hayvansal protein kaynakları daha çok tüketilmeli.
- Bitkisel protein kaynağı olarak, haftada en az bir defa kuru fasulye, nohut, mercimek, bezelye soya fasulyesi tüketilmeli.
- Ayrıca aşırıya kaçmamak şartıyla, fındık, ceviz, badem gibi kuru yemişler de yedirilmelidir.
- Çocuğunuzu mutlaka salata yemeye alıştırın.
- Onlara, evde pişmiş sebze yemekleri alışkanlığı kazandırın.
- Zeytinyağlı ve etli sebzeleri sofradan eksik etmeyin.
- Çocuklarınızı kahvaltıda reçel, marmelat, çikolata ve kakaolu yiyeceklerden uzak tutun. Onun yerine süt, peynir,
doğal tahıl gevrekleri, margarinsiz tostlar ve meyveye alıştırın.
- Çikolata, gevrek, şekerleme, kek, bisküvi gibi şeker içeren yiyecek maddelerinden uzak tutun. Çocuğunuzun tatlılara ihtiyacı yoktur.
- Tatlı yerine meyve yeme alışkanlığı kazandırın.
- Dışarıya yemeye götürdüğünüz zaman asla hamburger, Amerikan pizzası, patates kızartması gibi yemeklere alıştırmayın.
- Çocuğunuzun beslenme çantasına her gün değişik sandviçler, salata ve meyve koyun. Okulda onları tüketmesi şişmanlaması açısından alınacak en önemli önlemlerden biridir
hürriyet
Şişman çocukların yüzde 80'inin yaşamları boyunca şişman kaldıkları ve zayıflamalarının ise sonradan şişmanlayanlara göre çok daha zor olduğu tespit edildi.
Günümüzde insan sağlığını tehdit eden ve birçok hastalığa zemin hazırlayan şişmanlık sorunu, yaşam kalitesini düşüren en büyük problemlerden biri. Özellikle de çocuklarda görülen şişmanlık her geçen gün artıyor. Bunun en önemli sebeplerinden biri ise yanlış ve düzensiz beslenme. Çocuk yaşta alınan fazla kiloların en büyük tehlikesi de, yetişkin şişmanlığının nedenlerinden biri olarak görülmesi. Yani çocuk yaşta şişmansanız, yetişkinliğinizde de şişman olmanız kuvvetle muhtemel.
Şişman sayısının hızla artması ve bunun bir tehdit olarak görülmesi nedeniyle yapılan sağlık harcamaları, ülke ekonomilerine de büyük zararlar veriyor. Maalesef dünyanın her yerinde çocuklar, şişmanlıktan yana neredeyse erişkinler kadar payını almış durumda. Amerika başta olmak üzere birçok ülkede kanunlarla çocuk şişmanlığının önüne geçilmeye çalışılıyor. Bazı önlemler şöyle:
- Okullarda tüm gazlı, şekerli ve yüksek kalorili içeceklerin satılması yasaklandı.
- Fast-food yiyeceklerin birçoğu kaldırıldı.
- Daha sağlıklı yiyecekler tüketilmeye başlandı.
- Şişman çocukların aileleri okula çağrılıp, şişmanlığın giderilmesi için okulla işbirliği yapmaları sağlanıyor.
- Okuldaki beslenme; doktor, beslenme uzmanı işbirliğiyle oluşturuluyor ve çocuklara psikolojik destek veriliyor.
- Kanunen çocukların her gün 20 dakika yürüyüş yapma zorunluluğu getirildi. Bu tedbirlere her gün yenileri ekleniyor.
Ülkemizde de çocuk şişmanlığı ne yazık ki gittikçe artıyor. Başta İstanbul olmak üzere birçok ilde çeşitli orta dereceli okullarda binlerce öğrenci arasında yapılan araştırmalar bunu teyit ediyor. Yaptığımız detaylı araştırmada ortaya çıkan dikkat çekici hususlar şöyle:
1- Ailelerin beslenme konusunda yeterince bilinçli olmadığı ve çocuklarının da aynı bilinçsiz ve sağlıksız, şişmanlatıcı beslenme şeklini benimsedikleri,
2- Çocukların çok küçük yaştan itibaren çikolata, gofret, dondurma, bisküvi, çeşitli şekerleme ve benzeri şekerli unlu yiyeceklerle mutlu edilmeye çalışıldığı,
3- Çocukların aşırı derecede televizyon seyrettikleri; reklamı yapılan çok sağlıksız ve şişmanlatıcı yiyecek ve içeceklere özenip onları tükettikleri,
4- Hamburger, cheeseburger, ekmek arası döner, lahmacun gibi yerli ve yabancı fast-food'lar onların beslenmelerinin vazgeçilmezi haline gelmesi,
5- Okul kantinlerinin ve okulda verilen yemeklerin çocukların şişmanlaması için büyük katkıda bulundukları gözlemlendi.
Şişmanlığın temel nedenleri
- Yanlış ve düzensiz beslenme
- Hormonal düzensizlik
- Kalıtımsal etkiler
- Hareketsizlik
- Psikolojik problemler
- Kalp hastalıkları
- Tip 2 diyabet
- Ortopedik rahatsızlıklar
- Cilt bozuklukları
- Psikolojik bozukluklar
- Çocuğun besin gereksinimlerini bilmeme nedeni ile tabağına fazla yemek koymak, bitirmesi için zorlamak.
- Sabah kahvaltısının atlanması ya da bu öğünde reçel, marmelat, çikolata, kakaolu, yiyecekler yenmesi.
- Akşam öğününde fazla yemek tüketilmesi. Okul çocukları yeterli ve dengeli beslenmedikleri için bazı öğünleri atlayıp, bazı öğünlerde daha çok yiyecek tüketiyorlar.
- Enerjisi zengin besinlerin fazla tüketilmesi. Şekerli içecekler, bisküvi, cips, şekerlemeler, çikolata vb.
- Okul yemeklerinin sevilmemesi, çocukların daha çok kantinden fast food ile beslenmesi.
- Evdeki yemek düzeninde fazla yağlı yiyeceklerin kullanılması. Kızartmaların, yemeklere fazla yağ eklenmesinin,
böreklerin, hamur tatlılarının, pastaların beslenmede çok yer alması.
- Evde öğünler dışında bisküvi, kraker, kola, çikolata gibi besinlerin yenmesine izin verilmesi.
Dr. Kuşhan'dan ailelere öneriler
- Beslenme konusunda, bebeklikten itibaren çocuk doktoruna danışarak onun tavsiyelerini uygulayınız. Unutmayın ki, şişmanlığın beslenme açısından tohumları bebek ve küçük yaşta atılıyor.
- Çocuğunuza sofrada oturarak yemek yeme alışkanlığı kazandırın. Sofra dışında düzensiz zamanlarda yemek yeme alışkanlığını önleyin.
- Büyüme çağında günlük alınan protein miktarı, erişkinlere göre iki misli fazla olmalıdır. Yani et, tavuk, balık, deniz, ürünleri, süt, yoğurt, yumurta gibi hayvansal protein kaynakları daha çok tüketilmeli.
- Bitkisel protein kaynağı olarak, haftada en az bir defa kuru fasulye, nohut, mercimek, bezelye soya fasulyesi tüketilmeli.
- Ayrıca aşırıya kaçmamak şartıyla, fındık, ceviz, badem gibi kuru yemişler de yedirilmelidir.
- Çocuğunuzu mutlaka salata yemeye alıştırın.
- Onlara, evde pişmiş sebze yemekleri alışkanlığı kazandırın.
- Zeytinyağlı ve etli sebzeleri sofradan eksik etmeyin.
- Çocuklarınızı kahvaltıda reçel, marmelat, çikolata ve kakaolu yiyeceklerden uzak tutun. Onun yerine süt, peynir,
doğal tahıl gevrekleri, margarinsiz tostlar ve meyveye alıştırın.
- Çikolata, gevrek, şekerleme, kek, bisküvi gibi şeker içeren yiyecek maddelerinden uzak tutun. Çocuğunuzun tatlılara ihtiyacı yoktur.
- Tatlı yerine meyve yeme alışkanlığı kazandırın.
- Dışarıya yemeye götürdüğünüz zaman asla hamburger, Amerikan pizzası, patates kızartması gibi yemeklere alıştırmayın.
- Çocuğunuzun beslenme çantasına her gün değişik sandviçler, salata ve meyve koyun. Okulda onları tüketmesi şişmanlaması açısından alınacak en önemli önlemlerden biridir
hürriyet
