Hamilelikte Doğum Sonrası Psikoloji
hamilelikte psikoloji hamilelikte asabiyet duygusallık yeni anne psikolojisi yeni doğum yapan annenin psikolojisi
Doğum öncesi hamilelik döneminde anne fiziksel ve ruhsal bir çok değişim yaşadığı gibi, doğum sonrası da daha farklı değişimler yaşar. Bu değişimler kendini; hormonal, duygusal, fiziksel ve psikolojik olarak kendini gösterir. Anne artık bebeği ile başbaşadır ve ikisi de alışık olmadıkları bir yaşam içinde birbirleri ile iletişim kurmaya çabalarlar.
Doğumdan sonraki günlerde anne bebeğine kavuşmanın verdiği mutluluğu yaşasa da; doğumun verdiği ağrılar, stresli ve uykusuz acemilik günleri, anneye zor anlar yaşatmaktadır. Bütün bunların yanında, ´acaba nasıl başedeceğim?´ endişeleri duyarak, iyi bir anne olup olmayacağı saplantılarını yaşamaya başlar.
Doğumdan sonra annede yaşanan rahatsızlıklar genelde, melankoli, depresyon ve psikoz olarak yaşanır. Bütün bu rahatsızlıklarda annenin çevresindeki kişilerden destek görmesi bu durumu atlatabilmesi için çok önemlidir. Doğum sonrası problem yaşayan kadınların çoğu, bu durumdan utanırlar ve sıkıntılarını başkalarından saklamaya çalışırlar.
Doğum Sonrası Melankoli
Kadınların çoğunluğunda görülen bu durum aslında normaldir. Doğumun bir parçası olarak düşünülebilir. İlk haftalarda yaşanan melankoli, bir kaç hafta sonra kendiliğinden kaybolur. Burada annenin ailesinden ve çevresinden aldığı destekle duruma çabuk alışması, melankolinin daha çabuk atlatılmasını sağlamaktadır.
Melankoli belirtileri ise şu şekilde sıralanabilir:
Uykusuzluk
Halsizlik
Başağrıları
Aşırı duygusallık
Ağlama krizleri
Asabiyet
Dikkat eksikliği
İştahsızlık
Doğum Sonrası Depresyon
Yeni doğum yapmış kadınların bir kısmında görülen bu durum, melankoliden daha ciddidir ve süresi çok daha uzun sürmektedir. Hormonal değişikliklerin neden olduğu düşünülen bu depresyon genelde doğumdan sonraki ilk haftalarda kendini gösterir. Yaşanan hormonal değişikliklerin yanına; aile anlaşmazlıkları, ekonomik problemler, bebeğe karşı aşırı sorumluluk dugusu, ilk anneliğin verdiği aşırı heyecan ve stres, daha az bilgiye sahip olma, genç yaşta anne olma gibi olayların da katkısıyla depresyon daha çok yaşanmaktadır. Tedavide psikoterapi ve antidepresan ilaçlar fayda gösterirken, emziren anneler de ise ilaç kullanımı mutlaka kadın doğum doktorları ile değerlendirilmelidir. Tedavi sonrası en geç 1 yıl içinde iyleşme gözlemlenmektedir.
İnsanlar genelde doğum sonrası depresyonunu anlamakta zorluk çekerler. Bu çok büyük değişikliklerin olduğu bir zamanda ortaya çıkar ve yeni anne olanlar neyin normal olduğunu veya ne beklemeleri gerektiğini bilemezler. Sorun yavaş yavaş büyüyebilir ve genelde anneler doğum sonrası depresyonunu yaşadıklarını anlamakta zorluk çekip, sorunun kendi eksikliklerinden kaynaklandığını düşünebilirler.
Depresyon belirtileri ise şu şekilde sıralanabilir:
Mutsuz ve çaresiz hissetme
Aşırı ağlama ya da hiç ağlayamama
İsteksizlik ve halsizlik
Sinirlilik
Uyku bozuklukları
Bebeğe karşı ilgisizlik
Kendini değersiz hissetme
Sürekli gergin ve panik olma
Suçluluk hissetme
Cinsel ilişkiden soğuma
Yerinde duramama ve rahatlayamama
İştahta azalma
Bebek ile ilgili aşırı endişe duyma
Sürekli kendini eleştirme
Net olmayan düşünceler
İnsanlardan uzaklaşma
Eve ya da odaya kapanma
Kontrolü kaybetme
Ölüm ve intihar düşünceleri
Doğum Sonrası Psikoz
Annenin doğumdan sonra yaşadığı en ciddi psikolojik rahatsızlıktır. Çok nadir rastlansa da, ciddi ruh hali ve davranış bozuklukları şeklinde, aniden ortaya çıkar. Doğum sonrası psikozu geçiren kadınlar, çok fazla gergin olurlar, kafaları çok karışıktır ve genelde kendileri ve bebekleri ile ilgili çok rahatsızlık veren inanışları vardır. Melankoli ve depresyon belirtilerinin haricinde, ciddi halüsinasyonlar (gerçek olmayan şeyler görmek ve duymak) ya da hezeyanlar (gerçek olmayan şeylere inanma) yaşayabilirler.
Anne bütün düşüncelerini bebek üzerine odaklayabilir ve bu durumda aşırı koruyucu takıntılar geliştirebilir. İleri derecedeki depresyonlarda görüldüğü gibi, intihar düşünceleri ve girişimleri olabilir.
Doğum sonrası psikozu yaşayan anneler mutlaka bir uzman psikoloğa gitmelidir. Ayrıca, ilaçla tedavi şekli de uygulandığından anne hastanede tedavi görebilir. Uygun ve erken teşhis ile tedavi kısa sürede etkili olmakta ve olumlu sonuçlar vermektedir.
Doğum öncesi hamilelik döneminde anne fiziksel ve ruhsal bir çok değişim yaşadığı gibi, doğum sonrası da daha farklı değişimler yaşar. Bu değişimler kendini; hormonal, duygusal, fiziksel ve psikolojik olarak kendini gösterir. Anne artık bebeği ile başbaşadır ve ikisi de alışık olmadıkları bir yaşam içinde birbirleri ile iletişim kurmaya çabalarlar.
Doğumdan sonraki günlerde anne bebeğine kavuşmanın verdiği mutluluğu yaşasa da; doğumun verdiği ağrılar, stresli ve uykusuz acemilik günleri, anneye zor anlar yaşatmaktadır. Bütün bunların yanında, ´acaba nasıl başedeceğim?´ endişeleri duyarak, iyi bir anne olup olmayacağı saplantılarını yaşamaya başlar.
Doğumdan sonra annede yaşanan rahatsızlıklar genelde, melankoli, depresyon ve psikoz olarak yaşanır. Bütün bu rahatsızlıklarda annenin çevresindeki kişilerden destek görmesi bu durumu atlatabilmesi için çok önemlidir. Doğum sonrası problem yaşayan kadınların çoğu, bu durumdan utanırlar ve sıkıntılarını başkalarından saklamaya çalışırlar.
Doğum Sonrası Melankoli
Kadınların çoğunluğunda görülen bu durum aslında normaldir. Doğumun bir parçası olarak düşünülebilir. İlk haftalarda yaşanan melankoli, bir kaç hafta sonra kendiliğinden kaybolur. Burada annenin ailesinden ve çevresinden aldığı destekle duruma çabuk alışması, melankolinin daha çabuk atlatılmasını sağlamaktadır.
Melankoli belirtileri ise şu şekilde sıralanabilir:
Uykusuzluk
Halsizlik
Başağrıları
Aşırı duygusallık
Ağlama krizleri
Asabiyet
Dikkat eksikliği
İştahsızlık
Doğum Sonrası Depresyon
Yeni doğum yapmış kadınların bir kısmında görülen bu durum, melankoliden daha ciddidir ve süresi çok daha uzun sürmektedir. Hormonal değişikliklerin neden olduğu düşünülen bu depresyon genelde doğumdan sonraki ilk haftalarda kendini gösterir. Yaşanan hormonal değişikliklerin yanına; aile anlaşmazlıkları, ekonomik problemler, bebeğe karşı aşırı sorumluluk dugusu, ilk anneliğin verdiği aşırı heyecan ve stres, daha az bilgiye sahip olma, genç yaşta anne olma gibi olayların da katkısıyla depresyon daha çok yaşanmaktadır. Tedavide psikoterapi ve antidepresan ilaçlar fayda gösterirken, emziren anneler de ise ilaç kullanımı mutlaka kadın doğum doktorları ile değerlendirilmelidir. Tedavi sonrası en geç 1 yıl içinde iyleşme gözlemlenmektedir.
İnsanlar genelde doğum sonrası depresyonunu anlamakta zorluk çekerler. Bu çok büyük değişikliklerin olduğu bir zamanda ortaya çıkar ve yeni anne olanlar neyin normal olduğunu veya ne beklemeleri gerektiğini bilemezler. Sorun yavaş yavaş büyüyebilir ve genelde anneler doğum sonrası depresyonunu yaşadıklarını anlamakta zorluk çekip, sorunun kendi eksikliklerinden kaynaklandığını düşünebilirler.
Depresyon belirtileri ise şu şekilde sıralanabilir:
Mutsuz ve çaresiz hissetme
Aşırı ağlama ya da hiç ağlayamama
İsteksizlik ve halsizlik
Sinirlilik
Uyku bozuklukları
Bebeğe karşı ilgisizlik
Kendini değersiz hissetme
Sürekli gergin ve panik olma
Suçluluk hissetme
Cinsel ilişkiden soğuma
Yerinde duramama ve rahatlayamama
İştahta azalma
Bebek ile ilgili aşırı endişe duyma
Sürekli kendini eleştirme
Net olmayan düşünceler
İnsanlardan uzaklaşma
Eve ya da odaya kapanma
Kontrolü kaybetme
Ölüm ve intihar düşünceleri
Doğum Sonrası Psikoz
Annenin doğumdan sonra yaşadığı en ciddi psikolojik rahatsızlıktır. Çok nadir rastlansa da, ciddi ruh hali ve davranış bozuklukları şeklinde, aniden ortaya çıkar. Doğum sonrası psikozu geçiren kadınlar, çok fazla gergin olurlar, kafaları çok karışıktır ve genelde kendileri ve bebekleri ile ilgili çok rahatsızlık veren inanışları vardır. Melankoli ve depresyon belirtilerinin haricinde, ciddi halüsinasyonlar (gerçek olmayan şeyler görmek ve duymak) ya da hezeyanlar (gerçek olmayan şeylere inanma) yaşayabilirler.
Anne bütün düşüncelerini bebek üzerine odaklayabilir ve bu durumda aşırı koruyucu takıntılar geliştirebilir. İleri derecedeki depresyonlarda görüldüğü gibi, intihar düşünceleri ve girişimleri olabilir.
Doğum sonrası psikozu yaşayan anneler mutlaka bir uzman psikoloğa gitmelidir. Ayrıca, ilaçla tedavi şekli de uygulandığından anne hastanede tedavi görebilir. Uygun ve erken teşhis ile tedavi kısa sürede etkili olmakta ve olumlu sonuçlar vermektedir.
