M
Misafir
Forum Okuru
Cevap: Kadın Haberleri 2003
Mülteci Kadınlar İki Kat Sorunlu
Mülteci kadınlar, ülkelerinden kaçışlarından, sığınma talebinde bulundukları ülkeye geliş, mülteci olarak kabul edilmelerine kadar geçen süreç ve karardan sonraki süreç olmak üzere her aşamada farklı tehlikeler ve şiddet biçimleri ile karşı karşıyalar.
--------------------------------------------------------------------------------
TOPLUM VE HUKUK DERGİSİ
14/03/2003 Av. Ayşe AKKAYA
--------------------------------------------------------------------------------
BİA (İstanbul) - Kadın ve çocuk mülteciler, mülteci hareketliliğinin yaklaşık yüzde 70'ini oluşturmaktadır. Kadınlar da bütün mülteciler gibi baskı zulüm ve korku içinde oldukları için kaçarlar. Ancak kadınlar, erkeklerden farklı olarak cinsel ayrımcılık, sosyal ve kültürel ön yargılardan kaynaklanan baskı ve zulüm, kadının bedensel ve ruhsal sağlığını bozan geleneklerden kaynaklanan zarar verici uygulamalar, cinsel istismar, cinsel şiddet, aile içi şiddet gibi sadece cinsiyetlerinde dolayı uğradıkları zulüm ve baskıdan kaçmak amacı ile de ülkelerini terk etmek ve başka bir ülkeye sığınmak zorunda kalırlar.
Kaçmak kurtarmıyor
Kadınların zulüm ve baskıdan kaçmak amacı ile ülkelerini terk etmeleri onların sorunlarını sona erdirmemekte, gerek kaçış sırasında ,sınır kapılarında , geldikleri ülkede ya da yerleştirildikleri kamplarda da tehdit, istismar ve cinsel şiddet tehlikesi ile yüz yüze kalmaktadırlar. Fuhuş ve zorla cinsel ilişkiye zorlanabilmektedirler.
Bu gerçekler uluslararası toplum tarafından ancak 1970'li yılların başından itibaren ele alınmaya başlanmıştır. Bugüne kadar bir çok gelişme sağlanmış olmakla birlikte bunlar kadınların uğradıkları mağduriyeti gidermeye yeterli değildir.
B.M.'den tavsiye
Birleşmiş Milletler Mültecilik Yüksek Komiserliği (BMMYK) İcra Komitesi, değişik tarihlerde aldığı kararlar ile kadınların cinsiyet nedeni ile uğradıkları baskı ve zulüm veya haklı bir korkudan kaynaklanan zulüm ve baskı ihtimali halinde uluslararası korumadan yararlanmaları gerektiği üzerinde ısrarla durmuş ve bunu sözleşmeye taraf tüm devletlere tavsiye etmiştir.
Mülakat da sorunlu
Kadın mülteciler mülteci statüsünün belirlenmesi ile ilgili işlemlerde daha güç ve farklı sorunlarla karşılaşmaktadırlar.
Gerek kaçış sırasında, gerekse kaçmadan önce , geldiği ülkede cinsel şiddete maruz kalan kadın kendi ülkesinin gelenek ve kültüründe bu durum cezalandırılıyor veya toplumdan dışlanma tehlikesi ile karşı karşıya ise, yetkili ile yapılan mülakat sırasında da cezalandırılacağı korkusu, utanma,çekinme gibi nedenlerle uğradıkları cinsel şiddeti anlatmakta zorluk çekmekte ve bazen de bunu yetkililere hiçbir şekilde anlatmamaktadırlar.
Ancak bunlar anlatılmadığında iltica talebinin haklılığının ispatı güçleşmekte, bu durum onların iltica taleplerinin kanıtlanması konusunda oldukça çok sorun yaratmaktadır.
Mülakat yapanlara cinsiyet duyarlılığı
BMMYK İcra Komitesi’nin değişik tarihlerde aldığı kararlar ile bu tip sorunlar ortadan kaldırılmaya yarayacak çözüm önerileri üretilmiş ve bu öneriler tüm taraf devletlere tavsiye edilmiştir. Bu önerilerden bazıları şöyle:
. Gerek sözleşmeye taraf devletleri gerekse BMMYK bünyesinde çalışan özellikle görüşmeleri yapan görevlilerin cinsel duyarlılık kazandıracak eğitimler almalarını sağlamak ve teşvik etmek.
. Mülteci statüsünün belirlenmesi işlemlerinde cinsel şiddete maruz kalan ya da kalmış olabilecek olan sığınmacılara duyarlı davranmak.
. Sığınma arayan kadınların yanında aile üyeleri olduğu durumlarda da bu usullere gerektiği gibi ulaşmasını sağlamak.
. Mülakat sırasında kadın sığınmacılarla görüşme yapan kişi ile tercümanın kadın olması konusunda hassas davranmak. Kadın sığınmacının bu yöndeki talebini dikkate almak ve görüşmecinin kendisini rahat hissedebileceği ve konuşabileceği ortamı yaratmak.
. Mülteci statüsünün belirlenmesine ilişkin olarak çalışan kişilerin cinsiyet (gender) ve sığınma arayan ve uluslar arası güvenlikten yararlanmak isteyen kadınların kaçtıkları ülkenin kültürü, gelenekleri,toplumsal yapısı gibi konularda duyarlı hale getirilmesine yönelik eğitim programlarının oluşturulmasını sağlamak ve bu konuda sözleşmeye taraf devletleri teşvik etmek.
Sığınmacı kadınlara destek
Kadınlar dünyanın her yerinde cinsiyetçi bakış ve anlayış yüzünden değişik ezilme biçimlerine ve zulme maruz kalmaktadır. Bu durum mülteci kadınlarda katlanarak devam etmektedir.
Mülteci kadınların ülkelerinden kaçışlarından, sığınma talebinde bulundukları ülkeye geliş,mülteci olarak kabul veya ret kararını almalarına kadar geçen süreç ve karardan sonraki süreç olmak üzere her aşamada farklı tehlikeler ve farklı şiddet biçimleri ile karşı karşıya kalmaktadırlar.
Zorla fuhşa itilme, tehdit ve vaatlerle cinsel ilişkiye zorlanma, her an cinsel, fiziksel şiddete maruz kalma ihtimali, yerel halkın onlara yönelik saldırgan ve ön yargılı tutumları, aile içi şiddetin daha da yoğunlaşması yaşadıkları sorunlarından sadece bir kaçını oluşturmaktadır. Bu sorunları daha ayrıntılı tartışmamız ve sorunlara çözüm önerileri üretebilmemiz ve sorunu gündemde tutmamız bizlerin mülteci ve sığınmacı kadınlara sunabileceği en önemli destek olacağını unutmamak dileğiyle.
* Av.Ayşe Akkaya (İstanbul Barosu Mülteci ve Sığınmacı Hakları Çalışma Grup Üyesi)
Toplum ve Hukuk Dergisi, Sayı 4. Kadın Mülteciler başlıklı yazıdan kısaltılmıştır.
Mülteci Kadınlar İki Kat Sorunlu
Mülteci kadınlar, ülkelerinden kaçışlarından, sığınma talebinde bulundukları ülkeye geliş, mülteci olarak kabul edilmelerine kadar geçen süreç ve karardan sonraki süreç olmak üzere her aşamada farklı tehlikeler ve şiddet biçimleri ile karşı karşıyalar.
--------------------------------------------------------------------------------
TOPLUM VE HUKUK DERGİSİ
14/03/2003 Av. Ayşe AKKAYA
--------------------------------------------------------------------------------
BİA (İstanbul) - Kadın ve çocuk mülteciler, mülteci hareketliliğinin yaklaşık yüzde 70'ini oluşturmaktadır. Kadınlar da bütün mülteciler gibi baskı zulüm ve korku içinde oldukları için kaçarlar. Ancak kadınlar, erkeklerden farklı olarak cinsel ayrımcılık, sosyal ve kültürel ön yargılardan kaynaklanan baskı ve zulüm, kadının bedensel ve ruhsal sağlığını bozan geleneklerden kaynaklanan zarar verici uygulamalar, cinsel istismar, cinsel şiddet, aile içi şiddet gibi sadece cinsiyetlerinde dolayı uğradıkları zulüm ve baskıdan kaçmak amacı ile de ülkelerini terk etmek ve başka bir ülkeye sığınmak zorunda kalırlar.
Kaçmak kurtarmıyor
Kadınların zulüm ve baskıdan kaçmak amacı ile ülkelerini terk etmeleri onların sorunlarını sona erdirmemekte, gerek kaçış sırasında ,sınır kapılarında , geldikleri ülkede ya da yerleştirildikleri kamplarda da tehdit, istismar ve cinsel şiddet tehlikesi ile yüz yüze kalmaktadırlar. Fuhuş ve zorla cinsel ilişkiye zorlanabilmektedirler.
Bu gerçekler uluslararası toplum tarafından ancak 1970'li yılların başından itibaren ele alınmaya başlanmıştır. Bugüne kadar bir çok gelişme sağlanmış olmakla birlikte bunlar kadınların uğradıkları mağduriyeti gidermeye yeterli değildir.
B.M.'den tavsiye
Birleşmiş Milletler Mültecilik Yüksek Komiserliği (BMMYK) İcra Komitesi, değişik tarihlerde aldığı kararlar ile kadınların cinsiyet nedeni ile uğradıkları baskı ve zulüm veya haklı bir korkudan kaynaklanan zulüm ve baskı ihtimali halinde uluslararası korumadan yararlanmaları gerektiği üzerinde ısrarla durmuş ve bunu sözleşmeye taraf tüm devletlere tavsiye etmiştir.
Mülakat da sorunlu
Kadın mülteciler mülteci statüsünün belirlenmesi ile ilgili işlemlerde daha güç ve farklı sorunlarla karşılaşmaktadırlar.
Gerek kaçış sırasında, gerekse kaçmadan önce , geldiği ülkede cinsel şiddete maruz kalan kadın kendi ülkesinin gelenek ve kültüründe bu durum cezalandırılıyor veya toplumdan dışlanma tehlikesi ile karşı karşıya ise, yetkili ile yapılan mülakat sırasında da cezalandırılacağı korkusu, utanma,çekinme gibi nedenlerle uğradıkları cinsel şiddeti anlatmakta zorluk çekmekte ve bazen de bunu yetkililere hiçbir şekilde anlatmamaktadırlar.
Ancak bunlar anlatılmadığında iltica talebinin haklılığının ispatı güçleşmekte, bu durum onların iltica taleplerinin kanıtlanması konusunda oldukça çok sorun yaratmaktadır.
Mülakat yapanlara cinsiyet duyarlılığı
BMMYK İcra Komitesi’nin değişik tarihlerde aldığı kararlar ile bu tip sorunlar ortadan kaldırılmaya yarayacak çözüm önerileri üretilmiş ve bu öneriler tüm taraf devletlere tavsiye edilmiştir. Bu önerilerden bazıları şöyle:
. Gerek sözleşmeye taraf devletleri gerekse BMMYK bünyesinde çalışan özellikle görüşmeleri yapan görevlilerin cinsel duyarlılık kazandıracak eğitimler almalarını sağlamak ve teşvik etmek.
. Mülteci statüsünün belirlenmesi işlemlerinde cinsel şiddete maruz kalan ya da kalmış olabilecek olan sığınmacılara duyarlı davranmak.
. Sığınma arayan kadınların yanında aile üyeleri olduğu durumlarda da bu usullere gerektiği gibi ulaşmasını sağlamak.
. Mülakat sırasında kadın sığınmacılarla görüşme yapan kişi ile tercümanın kadın olması konusunda hassas davranmak. Kadın sığınmacının bu yöndeki talebini dikkate almak ve görüşmecinin kendisini rahat hissedebileceği ve konuşabileceği ortamı yaratmak.
. Mülteci statüsünün belirlenmesine ilişkin olarak çalışan kişilerin cinsiyet (gender) ve sığınma arayan ve uluslar arası güvenlikten yararlanmak isteyen kadınların kaçtıkları ülkenin kültürü, gelenekleri,toplumsal yapısı gibi konularda duyarlı hale getirilmesine yönelik eğitim programlarının oluşturulmasını sağlamak ve bu konuda sözleşmeye taraf devletleri teşvik etmek.
Sığınmacı kadınlara destek
Kadınlar dünyanın her yerinde cinsiyetçi bakış ve anlayış yüzünden değişik ezilme biçimlerine ve zulme maruz kalmaktadır. Bu durum mülteci kadınlarda katlanarak devam etmektedir.
Mülteci kadınların ülkelerinden kaçışlarından, sığınma talebinde bulundukları ülkeye geliş,mülteci olarak kabul veya ret kararını almalarına kadar geçen süreç ve karardan sonraki süreç olmak üzere her aşamada farklı tehlikeler ve farklı şiddet biçimleri ile karşı karşıya kalmaktadırlar.
Zorla fuhşa itilme, tehdit ve vaatlerle cinsel ilişkiye zorlanma, her an cinsel, fiziksel şiddete maruz kalma ihtimali, yerel halkın onlara yönelik saldırgan ve ön yargılı tutumları, aile içi şiddetin daha da yoğunlaşması yaşadıkları sorunlarından sadece bir kaçını oluşturmaktadır. Bu sorunları daha ayrıntılı tartışmamız ve sorunlara çözüm önerileri üretebilmemiz ve sorunu gündemde tutmamız bizlerin mülteci ve sığınmacı kadınlara sunabileceği en önemli destek olacağını unutmamak dileğiyle.
* Av.Ayşe Akkaya (İstanbul Barosu Mülteci ve Sığınmacı Hakları Çalışma Grup Üyesi)
Toplum ve Hukuk Dergisi, Sayı 4. Kadın Mülteciler başlıklı yazıdan kısaltılmıştır.
