Uzman SühaN
Administrator
Kanda Sodyum Yüksekliği Nedir ?
Vücuttaki hücre dışı sıvının en önemli katyonudur. Sıvı dağılımında osmotik basıncı sağlar. Sıvı- elektrolit ve asit-baz dengesinin değerlendirilmesinde kullanılır. Kan şekerinin her 100 mg/dL yükselmesine karşılık olarak kan Sodyum düzeyi 1.5-3.0 mmol/L azalır. Cl- ile birlikte su tutulması, K+ ile birlikte sinir ve kas iletiminde önemli rol oynar. Normal değeri 136 - 145 mEq/l arasında olup günlük gereksinim 100-150 mEq dır.Böbrek deri ve sindirim kanalı ile atılır.
Hipernatremi plazma sodyum ( Na ) yüksekliğinin 150mEq/L üzerinde olması durumudur. Hipernatremide ( Sodyum Yüksekliği ) kural olarak her zaman hiperosmolalite ( kanın sıvı miktarının azalması ) söz konusudur. Hipernatreminin en çok görüldü gruplar 3 tanedir: 1-) Çok genç hasta. 2-) Çok yaşlı hasta. 3-) Ağır hasta. Hipernatreminin ( Sodyum yüksekliğinin ) gelişmesi için şu iki faktör bi arada olmalıdır. 1-) Renal konsantrasyon ( Böbrek fonksiyonlarının ) bozulması. 2-) Susama mekanizması bozulmalıdır.
Genellikle kronik hipernatremide ( yavaş yavaş yükselen sodyum seviyelerinde ) çok agresif bulgular gözlenmez. Ancak akut ( ani ) olarak yükselen sodyum seviyelerin de, merkezi sinir sistemi bulguları ön plana çıkar. Beyin içine kanamalar özellikle hipernatremi ( Sodyum yüksekliğinin ) korkulan komplikasyonları arasındadır. Çok tuzlu yesek kendimizi hipernatremiye sokabilirmiyiz ?
Kendi sodyum seviyelerimizi çok yükseltebilirmiyiz ? Böbrek fonksiyonları ve susama merkezi çalışan bir insan her ne kadar tuzlu yerse yesin, susama merkezinin uyarılacağı ve böbreğin kanda ki sodyum düzeyini koruyacağı için hipernatremiye giremez ve kendisine zarar verecek düzeyde sodyum düzeylerine erişemez. Hipernatremi Tedavisi Nasıl Yapılır ? Sodyum Yüksekliği Nasıl Tedavi Edilebilir ? Burda durumlara göre tedavi çeşitlerinden bahsedeceğim. 1-) Hücre dışı sıvı miktari azalmışsa yani hastada dehidrasyon ( sıvı eksikliği ) var ise bu düzeltilene kadar izotonik sıvı verilir. Sıvı eksikliği yerine konduktan sonra hastaya hipotonik sıvılar verili
( %0.45, %5 dekstroz sıvıları ) gibi. 2-) Eğer hastada sıvı eksikliği değil sıvı fazlalığı varsa ve böbrekler çalışıyorsa diüretik tedavisi yapılır. Eğer hastanın böbrek fonksiyonları bozuk ise diyaliz tedavisine başvurulup, ultrafilitrasyon denen yöntemle hastanın sıvı fazlalığı azaltılmalıdır. 3-) Hesaplanan su açığına göre tedavi izlenmelidir. Peki su açığı nasıl hesaplanır ? Su Açığı= ( Serum [ Na ] -140 ) X Toplam Vücut Suyu / 140 Formülü ile hesaplanı. Toplam vücut suyu bu formüle göre erkekler için %50 bayanlar için %40 alınmalıdır. Dikkat ! Hastada hipernatremi tedavisi aggresif biçimde yapılmamalı saatte 0.5 mmol/L veya günde 12 mmol/L düşürülmesi önerilir. Elektrolitler sık sık takip edilmelidir
Hipernatremi ( Sodyum Yüksekliği ) Tedavisi hızlı yapılırsa ne olur ? Hasta da beyin ödemi gerçekleşebilir ve beyin içine kanamalarla irreversibl ( geri dönüşsüz ) beyin hasarı ortaya çıkabilir. Özellikle Sodyum konsantrasyonu 160>mEq/L olan hastalarda ölüm oranı %75 gibi yüksek bir düzeydedir. Yani 160 mEq/L üzerinde hipernatremisi olan hastaların tedavileri gerçekten zordur.
Hipernatremi plazma sodyum ( Na ) yüksekliğinin 150mEq/L üzerinde olması durumudur. Hipernatremide ( Sodyum Yüksekliği ) kural olarak her zaman hiperosmolalite ( kanın sıvı miktarının azalması ) söz konusudur. Hipernatreminin en çok görüldü gruplar 3 tanedir: 1-) Çok genç hasta. 2-) Çok yaşlı hasta. 3-) Ağır hasta. Hipernatreminin ( Sodyum yüksekliğinin ) gelişmesi için şu iki faktör bi arada olmalıdır. 1-) Renal konsantrasyon ( Böbrek fonksiyonlarının ) bozulması. 2-) Susama mekanizması bozulmalıdır.
Genellikle kronik hipernatremide ( yavaş yavaş yükselen sodyum seviyelerinde ) çok agresif bulgular gözlenmez. Ancak akut ( ani ) olarak yükselen sodyum seviyelerin de, merkezi sinir sistemi bulguları ön plana çıkar. Beyin içine kanamalar özellikle hipernatremi ( Sodyum yüksekliğinin ) korkulan komplikasyonları arasındadır. Çok tuzlu yesek kendimizi hipernatremiye sokabilirmiyiz ?
Kendi sodyum seviyelerimizi çok yükseltebilirmiyiz ? Böbrek fonksiyonları ve susama merkezi çalışan bir insan her ne kadar tuzlu yerse yesin, susama merkezinin uyarılacağı ve böbreğin kanda ki sodyum düzeyini koruyacağı için hipernatremiye giremez ve kendisine zarar verecek düzeyde sodyum düzeylerine erişemez. Hipernatremi Tedavisi Nasıl Yapılır ? Sodyum Yüksekliği Nasıl Tedavi Edilebilir ? Burda durumlara göre tedavi çeşitlerinden bahsedeceğim. 1-) Hücre dışı sıvı miktari azalmışsa yani hastada dehidrasyon ( sıvı eksikliği ) var ise bu düzeltilene kadar izotonik sıvı verilir. Sıvı eksikliği yerine konduktan sonra hastaya hipotonik sıvılar verili
( %0.45, %5 dekstroz sıvıları ) gibi. 2-) Eğer hastada sıvı eksikliği değil sıvı fazlalığı varsa ve böbrekler çalışıyorsa diüretik tedavisi yapılır. Eğer hastanın böbrek fonksiyonları bozuk ise diyaliz tedavisine başvurulup, ultrafilitrasyon denen yöntemle hastanın sıvı fazlalığı azaltılmalıdır. 3-) Hesaplanan su açığına göre tedavi izlenmelidir. Peki su açığı nasıl hesaplanır ? Su Açığı= ( Serum [ Na ] -140 ) X Toplam Vücut Suyu / 140 Formülü ile hesaplanı. Toplam vücut suyu bu formüle göre erkekler için %50 bayanlar için %40 alınmalıdır. Dikkat ! Hastada hipernatremi tedavisi aggresif biçimde yapılmamalı saatte 0.5 mmol/L veya günde 12 mmol/L düşürülmesi önerilir. Elektrolitler sık sık takip edilmelidir
Hipernatremi ( Sodyum Yüksekliği ) Tedavisi hızlı yapılırsa ne olur ? Hasta da beyin ödemi gerçekleşebilir ve beyin içine kanamalarla irreversibl ( geri dönüşsüz ) beyin hasarı ortaya çıkabilir. Özellikle Sodyum konsantrasyonu 160>mEq/L olan hastalarda ölüm oranı %75 gibi yüksek bir düzeydedir. Yani 160 mEq/L üzerinde hipernatremisi olan hastaların tedavileri gerçekten zordur.
