Kardeşe bedelsiz verilen ikametgahın vergisi!
Arkadaşlar biliyorsunuz İçinde bulunduğumuz mart ayı birçok soru ve sorunu da beraberinde getirmektedir. Merak ettiğimiz, araştırdığımız konuların en başında yıllık gelir vergisi beyannameleri, GMSİ, MSİ, Ücretlerde vergilendirme gibi konular gelmektedir.
Hak sahiplerinin kardeşlerinin kullanımına bedelsiz olarak sunmuş olduğu meskenlerin verilendirilip vergilendirilmeyeceği konusuna gelince, Ülkemizde gerek kardeşler arası mal paylaşımının yapılmaması, gerekse karşılıklı güven unsurunun varolmasından dolayı, arsa hangi kardeşin üzerine ise mesken tapuları da o kardeşin üzerine kalıyor. Sorun da burada başlıyor.
Gerçekte hak sahibi mesken içinde oturan birey iken, resmiyete bakıldığında daireler başka bir akrabanın üzerinde toplanmış olabiliyor. Son yıllarda maliye bakanlığının kira gelirlerini yakından incelediğini göz önüne alırsak mesken kira gelirlerinin beyanında daha hassas davranmamız gerektiğini söylememize gerek kalmaz.
Gelir vergisi kanunumuz konu ile ilgili der ki ;
Mal ve hakların sahipleri, mutasarrıfları, zilyedleri, irtifak ve intifa hakkı sahipleri veya kiracıları tarafından kiraya verilmesinden elde edilen iratlar gayrimenkul sermaye iradıdır (193 sayılı gelir Vergisi Kanunu’nun 70. maddesinin birinci fıkrası)
Yine GVK 73. Maddede emsal kira uygulaması ile ilgili şu madde yer almaktadır;
“Kiraya verilen mal ve hakların kira bedelleri emsal kira bedelinden düşük olamaz. Bedelsiz olarak başkalarının intifaına bırakılan mal ve hakların emsal kira bedeli, bu mal ve hakların kirası sayılır. Bina ve arazide emsal kira bedeli, yetkili özel mercilerce veya mahkemelerce takdir veya tespit edilmiş kirası, bu suretle takdir veya tespit edilmiş kira mevcut değilse Vergi Usul Kanunu’na göre belirlenen vergi değerinin % 5’idir”
Ancak Aşağıda yazılı hallerde emsal kira bedeli esası uygulanmaz;
Binaların mal sahiplerinin usul, füru veya kardeşlerinin ikametine tahsis edilmesi (Usul, füru ve kardeşlerden herbirinin ikametine birden fazla konut tahsis edilmiş ise bu konutların yalnız birisi hakkında emsal kira bedeli hesaplanmaz. Kardeşler evli ise eşlerden sadece biri için emsal kira bedeli hesaplanmaz.)
Yukarıda kanun metninden de anlaşılacağı üzere kardeşlerin kullanımına tahsis edilen meskenler GMSİ’na tabii değildir ancak kardeşlerden herbirinin ikametine birden fazla mesken bedelsiz tahsis edilirse emsal kira bedeli üzerinden vergilendirilmelidir. Emsal kira bedeli istisna tutarını aşmaması halinde beyanname verme mecburiyeti bulunmamaktadır.
Hak sahiplerinin kardeşlerinin kullanımına bedelsiz olarak sunmuş olduğu meskenlerin verilendirilip vergilendirilmeyeceği konusuna gelince, Ülkemizde gerek kardeşler arası mal paylaşımının yapılmaması, gerekse karşılıklı güven unsurunun varolmasından dolayı, arsa hangi kardeşin üzerine ise mesken tapuları da o kardeşin üzerine kalıyor. Sorun da burada başlıyor.
Gerçekte hak sahibi mesken içinde oturan birey iken, resmiyete bakıldığında daireler başka bir akrabanın üzerinde toplanmış olabiliyor. Son yıllarda maliye bakanlığının kira gelirlerini yakından incelediğini göz önüne alırsak mesken kira gelirlerinin beyanında daha hassas davranmamız gerektiğini söylememize gerek kalmaz.
Gelir vergisi kanunumuz konu ile ilgili der ki ;
Mal ve hakların sahipleri, mutasarrıfları, zilyedleri, irtifak ve intifa hakkı sahipleri veya kiracıları tarafından kiraya verilmesinden elde edilen iratlar gayrimenkul sermaye iradıdır (193 sayılı gelir Vergisi Kanunu’nun 70. maddesinin birinci fıkrası)
Yine GVK 73. Maddede emsal kira uygulaması ile ilgili şu madde yer almaktadır;
“Kiraya verilen mal ve hakların kira bedelleri emsal kira bedelinden düşük olamaz. Bedelsiz olarak başkalarının intifaına bırakılan mal ve hakların emsal kira bedeli, bu mal ve hakların kirası sayılır. Bina ve arazide emsal kira bedeli, yetkili özel mercilerce veya mahkemelerce takdir veya tespit edilmiş kirası, bu suretle takdir veya tespit edilmiş kira mevcut değilse Vergi Usul Kanunu’na göre belirlenen vergi değerinin % 5’idir”
Ancak Aşağıda yazılı hallerde emsal kira bedeli esası uygulanmaz;
Binaların mal sahiplerinin usul, füru veya kardeşlerinin ikametine tahsis edilmesi (Usul, füru ve kardeşlerden herbirinin ikametine birden fazla konut tahsis edilmiş ise bu konutların yalnız birisi hakkında emsal kira bedeli hesaplanmaz. Kardeşler evli ise eşlerden sadece biri için emsal kira bedeli hesaplanmaz.)
Yukarıda kanun metninden de anlaşılacağı üzere kardeşlerin kullanımına tahsis edilen meskenler GMSİ’na tabii değildir ancak kardeşlerden herbirinin ikametine birden fazla mesken bedelsiz tahsis edilirse emsal kira bedeli üzerinden vergilendirilmelidir. Emsal kira bedeli istisna tutarını aşmaması halinde beyanname verme mecburiyeti bulunmamaktadır.
