KEMİK İLİĞİ BİYOPSİSİ VE ASPİRASYONU

Uzman SühaN

Administrator
KEMİK İLİĞİ BİYOPSİSİ VE ASPİRASYONU
kemik iliği biyopsisi nedir,kemikiliği biyopsisi nasıl yapılır,kemik iliği aspirasyonu hakkında bilgiler

ke.JPG






Kemik iliği biyopsisi ve aspirasyonu kemik içindeki ilikten örnek çıkarılarak inceleme yapma işlemleridir. İlikler, kemik içindeki süngerimsi dokunun adıdır. Kemik iliği biyopsisi ve kemik iliği aspirasyonu, kemik iliğinizin sağlıklı olup olmadığını ve normal düzeylerde kan hücresi üretip üretmediğini gösterir. Doktorlar kemik iliği biyopsisi ve aspirasyonunu kullanarak bazı kanserler dahil olmak üzere kan ve kemik iliği ile ilişkili bir dizi hastalığın teşhisini koyabilmektedirler. Tedavi sürecinde hastalığı izlemek ve değerlendirmek için de bu yöntemler kullanılabilir.Kemik iliğinde, bir sıvı bir de sert kısım vardır. Kemik iliği aspirasyonunda doktorunuz iliğin sıvı kısmından örnek çekebilmek için bir iğne kullanır. Katı kısmından örnekler alabilmek için ise daha büyük bir iğne kullanılır. Bu da biyopsi adını alır.
Kemik iliği biyopsisi ve kemik iliği aspirasyonu genellikle aynı anda yapılır. Kemik iliği biyopsisi ve aspirasyonuna birlikte “kemik iliği incelenmesi” de denebilir.
İŞLEM NİÇİN UYGULANIR?
Kemik iliği biyopsisi ve kemik iliği aspirasyonu kemik iliği ve kan hücrelerinin durumu hakkında ayrıntılı bilgiler sunmaktadır. Şüpheli bir durum hakkında kan testleri ve hücre sayımlarında anormal sonuçlar çıkarsa ya da yeterli bilgi alınamazsa bu testler uygulanır. Kemik iliği incelenmesi kan hücrelerinin türü, miktarı ve durumu hakkında ayrıntılı bir görüntü sağlar.
Doktorunuz aşağıdaki durumlardan birinden dolayı kemik iliği testini önerebilir:
• Kemik iliği ya da kan hücrelerini ilgilendiren bir hastalık ya da durumun teşhisi koymak,
• Bir hastalığın evresini veya ilerlemesini belirlemek,
• Demir düzeylerini ve metabolizmayı kontrol etmek,
• Bir hastalığın tedavisini izlemek gibi amaçlarla kemik iliği incelenmesi önerilebilir.
Kemik iliği biyopsisi ve aspirasyonu birçok durum için de kullanılıyor olabilir. Bu durumlar aşağıdaki gibi sıralanabilir:
• Anemi
• “Miyelodisplastik sendrom” ve “miyelofibrozis” gibi kemik iliği bozuklukları,
• “Lökopeni, lökositoz, trombositopeni, trombositoz, pansitopeni ve polisitemi” gibi bazı kan hücresi türlerinin çok az ya da çok fazla üretildiği durumlar,
• “Lösemi, lenfoma ve multipl miyelom” gibi kan veya kemik iliği kanserleri,
• Meme gibi başka bir alandan kamik iliğinin içine yayılan başka kanserler,
• Hemokromatozis,
• Enfeksiyonlar gibi durumlarda da kemik iliği incelenmesi önerilir.
Kemik iliği biyopsisi ve kemik iliği aspirasyonu farklı ama tamamlayıcı bilgiler sunmaktadır. İki prosedür genellikle birlikte yapılır. Bazı durumlarda, sadece aspirasyon yeterli olmaktadır.
RİSKLERİ NELERDİR?
Kemik iliği incelemeleri genellikle güvenli prosedürlerdir. Nadir olarak görülebilen komplikasyonlar şunları içerebilir:
• Özellikle kanında düşük trombosit sayısı olan kişilerde aşırı kanama,
• Zayıf bağışıklık sistemi olan kişilerde enfeksiyon,
• Biyopsi uygulanan deri alanında uzun süreli rahatsızlık,
• Göğüs kemiğinde yapılan biyopsi veya aspirasyon sonucu kalp ya da akciğeri etkileyen sorunlar,
• Sedasyon (uyuşturma) ile ilgili alerjik reaksiyon, mide bulantısı ya da düzensiz kalp atışları gibi komplikasyonlar yaşanabilir.
NASIL HAZIRLANACAKSINIZ?
Kemik iliği incelemesi genellikle ayaktan tedavi bazında yapılır ve özel bir hazırlık gerekli değildir. Kemik iliği biyopsisi ve aspirasyon için hazırlık olarak aşağıdaki önerileri dikkate alabilirsiniz:
• Kullandığınız ilaçları ve takviyeleri doktorunuza bildiriniz. Alınan bazı ilaç ve besin takviyeleri kemik iliği biyopsisi ve aspirasyonu sonrası kanama riskini artırabilmektedir. Kullandığınız ilaç ve takviyelerin bir listesini yaparak doktorunuza gösteriniz.
• Eğer uygulanacak işlem için kendinizi gergin hissediyorsanız, lütfen doktorunuza söyleyiniz. Kemik iliği incelemesine gitmek zorunda kaldığınızı bilmek, biraz endişe ve strese neden olabilir. Ancak şunu bilmelisiniz ki, kemik iliği incelemeleri her zaman ağrılı olmamakta ve çabuk bitmektedir. Endişelerinizi atlatmak için sağlık ekibi ile konuşun. Doktorunuz aspirasyon ve biyopsi öncesi size bir sakinleştirici ilaç verecek ve iğne kullanılacak alanı uyuşturmak için “lokal anestezi” yapacaktır.
İŞLEMDEN NELER BEKLEYEBİLİRSİNİZ?
Kemik iliği biyopsisi ve aspirasyonu bir hastanede ya da özel bir klinikte yapılabilir. Prosedür esnasında kan hastalıklarında uzmanlaşmış hematolog bir doktor, kanser konusunda uzmanlaşmış onkolog bir doktor, bir hemşire ve kullanılacak teknoloji konusunda uzmanlaşmış bir teknolojist hazır bulunur. Kemik iliği incelemesi genellikle yaklaşık 30 dakika sürer. Eğer damardan sedasyon (IV) alırsanız, işlemden önce ekstra bir zaman daha gerekir.
İşlem öncesi:
Sağlık ekibi kan basıncınızı ve kalp hızınızı kontrol edecektir. Kemik iliği aspirasyonu ve biyopsisi ağrılı olabileceği için, hastayı rahat tutmak üzere anestezi uygulanabilir. Çoğu insan için, lokal anestezi tek başına yeterli olmaktadır. Lokal anestezi ile işlem sırasında tamamen uyanık olacaksınız, ama aspirasyon ve biyopsinin yapılacağı alan uyuşturulmuş olacaktır.
Eğer işlem sırasında ağrı yaşayacağınız hakkında endişeleriniz varsa, size damar yoluyla uyuşturucu verilerek rahatlamanız sağlanabilir.
Doktorunuzun biyopsi iğnesini sokacağı yer temizlenir ve işaretlenir. Kemik iliği sıvısı (aspirat) ve doku örneği (biyopsi) genellikle kalça kemiğinin üst kısmından alınır. Bazı durumlarda, aspirasyon göğüs kemiğinde veya kalçanın tam hizasında kasık bölgesine yakın bir kemikten de yapılabilir. Bebekler ve çok küçük çocuklarda, dizin hemen altındaki kemikten örnekler alınabilir. İşlem için düz bir zemin üzerine karın üstü ya da yan yatmanız istenebilir. İğne yapılan alan hariç, üstünüz bir örtü ile örtülecektir.
KEMİK İLİĞİ ASPİRASYONU:
Genellikle ilk olarak kemik iliği aspirasyonu yapılır. Doktor iğneyi vücuda daha kolay geçirebilmek için, ufak bir kesi yapar. İçi boş iğne kemik ve kemik iliğinin içine yerleştirilir.
Doktor iğne takılı şırıngayı kullanarak, kemik iliği sıvısından bir miktar numune almak için iğneye bağlı pistonu geri çeker. Kısa süreliğine keskin bir ağrı veya batma hissedebilirsiniz. Aspirasyon sadece birkaç dakika sürmektedir. Birden fazla numune alınabilir.
Sağlık ekibi alınan numunenin yeterli olup olmadığına karar vermek için örnekler üzerinde inceleme yapar. Nadir durumlarda, sıvı geri alınamaz. İğne atılır ve girişim için başka bir iğne ile devam edilir.
KEMİK İLİĞİ BİYOPSİSİ
Bir kemik iliği biyopsisinde, katı kemik iliğinden doku örneği alınır. Kemik iliği biyopsisi kemik biyopsisi ile aynı değildir. Bir kemik biyopsisinde gerçek kemikten numune alınır. Kemik iliği biyopsisi için, doktorunuz aspirasyon için kullanılan iğneden daha farklı bir iğne türü kullanır. Büyük biyopsi iğnesi, kemik iliği çekirdeğinden silindirik bir numune almak üzere tasarlanmıştır.
İşlemden sonra:
Kemik iliği işleminden sonra, iğne çıkarıldıktan sonra oluşabilecek kanamayı durdurmak için basınç uygulanır. Ayrıca küçük bir bandaj iğnenin çıkarıldığı alana yapıştırılır.
Eğer lokal anestezi olmuşsanız, 10 ila 15 dakika boyunca sırt üstü yatmanız ve biyopsi yapılan alana baskı uygulamanız istenecektir. Bir süre sonra basıncı azaltıp bandajı yavaşça kaldırabilirsiniz. Kendinizi iyi hissettiğinizde de günlük aktivitelerinize dönebilirsiniz.
Eğer sedasyon IV ile uyuşturulmuşsanız, bir iyileşme alanına alınırsınız. Uyuşturucu ilaç geçici olarak karar verme yetinizde değişikliklere ve hafıza sorunlarına neden olabileceğinden dolayı eve götürülmeniz için birilerini ayarlamanız gerekir. İşlemden sonraki yirmi dört saat boyunca dinlenmeniz faydalı olacaktır.
Kemik iliği incelemesinden sonra bir hafta ya da daha fazla bir süre boyunca hassasiyet hissi devam edebilir. Asetaminofen gibi bir ağrı kesici alma konusunda doktorunuza danışın.
İğne alanının bakımı:
24 saat boyunca bandajı açmayın ve kuru tutun. Duş almayın veya banyo yapmayın. 24 saat sonra, aspirasyon ve biyopsi alanını ıslatabilirsiniz. Eğer bandaj arasından kan sızıyorsa ve basınç ile durmuyorsa, bir sağlık ekibine başvurmalısınız.
Aşağıdaki durumlarla karşılaşırsanız, doktorunuza başvurun:
• Kalıcı ateş,
• Kötüleşen ağrı veya rahatsızlık,
• İşlem uygulanan yerde şişme,
• İşlem yerinde artan kızarıklık veya sıvı boşalması gibi.
Genellikle kemik iliği testinden sonra normal aktivitelerinize geri dönebilmenize rağmen, bir veya iki gün için ağır aktivite veya egzersizlerden kaçınmanız gerekir. Bu önlem kanama ve rahatsızlık riskini en aza indirmeye yardımcı olacaktır.
SONUÇLAR
Kemik iliği numuneleri analiz için laboratuara gönderilir. Doktorunuz genellikle birkaç gün içinde sonuçları verir, ancak duruma göre daha uzun da sürebilir.
Laboratuarda, bir patolog veya hematolog, alınan numunelerden iliğin sağlığını değerlendireceklerdir. Bu değerlendirmede iliğin yeterli miktarda sağlıklı kan hücresi üretip üretmediği ve anormal kan hücrelerin varlığı kontrol edilecektir. Çoğu zaman, bu değerlendirme sonucuna göre, doktorunuz bir hastalığın teşhisini koyabilir, hastalığın seyrini öğrenebilir ya da uygulanan tedavinin işe yarayıp yaramadığı görülebilir. Bazı durumlarda testler takip amaçlı da yapılabilmektedir
 
Geri
Üst