Nasil Bir Veliyim
Nasil Bir Veliyim
Uzmanlar farklı isimler verseler de guruplandırmalarını genel olarak 3 değişik tip veli olarak yapıyorlar. Biz hangi guruptanız ve hangi yöne daha çok uzanmalıyız!...
OTORİTER Veli özgürlüksüz, katı hudutlar kuran velidir. Son söz hep ondadır. Tek yönlü saygı vardır. Kurallar bükülemez. Ceza uygulanır ve sert olabilir. Çocuğun davranışları tehditle yönlendirilir, aşağılayıcı sözler, alaycılık ve utandırmayla kontrol edilir. Baş kaldırmadığında ödül ve övgü ile mükafaatlandırılır. Çocuğa "ne
düşünmesi gerektiği" öğretilir.Sevgi; “Cici çocuk yada uslu çocuk olursan seni severim…” şeklinde cümlelerle koşullu verilir ve sadece çocuk velinin istediği şekilde davrandığındagösterilir.Bu tip velinin çocuğu bağımlı kalır. Kendine güveni çok azdır. Sürekli "mükemmel olmak ve beğenilmek” gereksinimindedir. Eylemleri veliyi memnun etmeye eğilimlidir. Yaratıcılık ve atılımcılık engellidir. İsyan, asabiyet, intikam duygusu ve "ileride gösteririm" gibi olumsuz duyguları besler. Ya kazanırım ya kaybederim düşüncesiyle hareket etmeye güdümlüdür; ortası yoktur.
YUMUSAK Veli çocuğuna hudutsuz özgürlük tanıyan velidir. Bu veli anarşi olur olmaz teslim bayrağı ceken türdendir. Saygı yoktur. Kural, hudut, tutarlılık ve düzen yoktur. Veli çocuğun davranışlarının sonuçlarından çocuğu sürekli korur. Bununla iyi veli olduğunu sanar. Vaazlar, aşağılamalar ve rüşvetler yersiz ve tutarsız kullanılır. Çocuklar eve katkıda bulunmayı, aile düzenini öğrenemezler. Veli köle haline gelebilir. Düşünmekten ziyade tepki gosteren velidir. Sevgi oldukca şartlı verilir. Çocuk kendi yeteneklerini tanıyamadığından özgüveni de gelişemez. Bu velinin çocuğunun aklı sürekli bocalamaktadır ve etrafına güvensizlik duygusu içindedir. Dünyanin ekseninin kendisi olduğunu sanır yani sağlıksız bir özgüveni vardır. Kendisine güvenilemez, iş birligi yapmak istemeyen, doyumsuz ve mutsuz çocuktur. Bencil ve duyarsızdır. Ya kazanirim ya kaybederim düşünce esasiyla hareket etmeye güdümlüdür; ortası yoktur.
DEMOKRATİK Veli hudutlar içinde özgürlük tanıyan velidir. Bu aile yapısında veli liderdir. Karşılıklı saygı gösterilir. Kurallar kesin ama adildir. Çocuğun davranışlarının sonunda doğal ve mantıki semereler vardır. Çocuğun fikirleri, çabaları ve emeği değerlendirilir. Deneyimle öğrenim cesaretlendirilir. Hatalar öğrenmek için fırsatlar şeklinde değerlendirilir. Nasıl düşünülmesi gerektiği değil beyin esnetilerek "düşünme" öğretilir. Sevgi kayıtsız şartsızdır. Demokratik Velinin çocuğu etek çocuğu olmadan kurallara saygı içinde bağımsız büyümeyi öğrenir.Kendine ve başkalarına değer verir. Yaratıcılık, liderlik ve sorumluluk geliştirir. Kendi yeteneklerine ve sevilebilirliğine güvenlidir. İş birliği ve düzen sever. "İlla kazanmalıyım !" düşüncesinde değildir.
Veli Olarak Kendimizi Tanıma Testi
Aşğıdaki hangi veli örneğinin hangi Veli Tanımlamasına (Otoriter, Demokratik yada Yumuşak) girdiğine karar verin;
1 - Bir arkadaşınızla konuşuyorsunuz. Çocuğunuz oynamak üzere bulunduğunuz odaya giriyor. Oyunu gürültülü olmaya başlıyor. Siz;
a) Susmasi için bağırırsınız.
b) Sizi rahatsız ettiğini söylersiniz ve Onu dikkate almadan konuçmanızı sürdürürsünüz.
c) Gürültüsünün sizi rahatsız ettiğini, ya sessizce oynamasını yada başka odaya gitmesini seçmesini söylersiniz.
2 - 18 aylık çocuğunuz ellerinin arasında mıncıkladığı yiyeceğini yere ve mama iskemlesine sıvıyor.
a) Bırakırsanız yapsın. Sizce o yaşta çocuk yaratıcı olmalı. Siz sonra temizlersiniz.
b) "Sanırım karnın doydu !" diyerek kararlı ama yumuşak bir şekilde temizleyip iskemlesinden indirirsiniz.
c) Ellerine vurur yapmamasını söylersiniz.
3 - Çamaşır gününüz. 10 Yaşındaki oğlunuzun kirli giysilerini daha önceki anlaşmanıza göre kirli sepetinde bulacağınıza odasında yerde bulursunuz.
a) Nintendo oyununa merakından acele ettigini bildiğinizden Onun yerine siz yerden toplar yıkarsınız.
b) İçeri dalar, Nintendoyu elinden kapar, "Hemen çabuk yerden giysilerini toplayıp kirli sepetine koymazsan…!" dersiniz.
c) Yerdeki giysiler kirli de olsa bırakıp sadece sepetindekilerini yıkarsınız.
4 - 6 Yaşındaki kızınızla dükkandasınız. Çukulata almanızı istiyor ancak harçlığını çoktan bitirmiş durumda.
a) Sırf vızıltısı kesilsin diye cukulatayı alırsınız.
b) "Ne iyi olurdu simdi paran olsaydı da çukulata alabilseydik ! Ama harçlığını çoktan bitirdin !" dersiniz.
c) Paranın değeri üzerine bir nutuk çektikten sonra bir daha asla böyle tutturuşlarda bulunmamasını uyarırsınız.
Bu testin değerlendirmesinde hangi cevaplarin hangi veli tanımına dahil olduğunun anahtarı verilmemiştir, çünkü test sadece testi uygulayan insan için ip ucu olabilmek amacı taşımaktadır. Dünya sadece siyah ve beyaz değildir.Önemli olan veliliklerimizin dengesini bulmak ve demokratik yaklaşıma ulaşabilmek için kendimizi sorgulayabilmektir.
Uzmanlar farklı isimler verseler de guruplandırmalarını genel olarak 3 değişik tip veli olarak yapıyorlar. Biz hangi guruptanız ve hangi yöne daha çok uzanmalıyız!...
YUMUSAK Veli çocuğuna hudutsuz özgürlük tanıyan velidir. Bu veli anarşi olur olmaz teslim bayrağı ceken türdendir. Saygı yoktur. Kural, hudut, tutarlılık ve düzen yoktur. Veli çocuğun davranışlarının sonuçlarından çocuğu sürekli korur. Bununla iyi veli olduğunu sanar. Vaazlar, aşağılamalar ve rüşvetler yersiz ve tutarsız kullanılır. Çocuklar eve katkıda bulunmayı, aile düzenini öğrenemezler. Veli köle haline gelebilir. Düşünmekten ziyade tepki gosteren velidir. Sevgi oldukca şartlı verilir. Çocuk kendi yeteneklerini tanıyamadığından özgüveni de gelişemez. Bu velinin çocuğunun aklı sürekli bocalamaktadır ve etrafına güvensizlik duygusu içindedir. Dünyanin ekseninin kendisi olduğunu sanır yani sağlıksız bir özgüveni vardır. Kendisine güvenilemez, iş birligi yapmak istemeyen, doyumsuz ve mutsuz çocuktur. Bencil ve duyarsızdır. Ya kazanirim ya kaybederim düşünce esasiyla hareket etmeye güdümlüdür; ortası yoktur.
DEMOKRATİK Veli hudutlar içinde özgürlük tanıyan velidir. Bu aile yapısında veli liderdir. Karşılıklı saygı gösterilir. Kurallar kesin ama adildir. Çocuğun davranışlarının sonunda doğal ve mantıki semereler vardır. Çocuğun fikirleri, çabaları ve emeği değerlendirilir. Deneyimle öğrenim cesaretlendirilir. Hatalar öğrenmek için fırsatlar şeklinde değerlendirilir. Nasıl düşünülmesi gerektiği değil beyin esnetilerek "düşünme" öğretilir. Sevgi kayıtsız şartsızdır. Demokratik Velinin çocuğu etek çocuğu olmadan kurallara saygı içinde bağımsız büyümeyi öğrenir.Kendine ve başkalarına değer verir. Yaratıcılık, liderlik ve sorumluluk geliştirir. Kendi yeteneklerine ve sevilebilirliğine güvenlidir. İş birliği ve düzen sever. "İlla kazanmalıyım !" düşüncesinde değildir.
Veli Olarak Kendimizi Tanıma Testi
Aşğıdaki hangi veli örneğinin hangi Veli Tanımlamasına (Otoriter, Demokratik yada Yumuşak) girdiğine karar verin;
1 - Bir arkadaşınızla konuşuyorsunuz. Çocuğunuz oynamak üzere bulunduğunuz odaya giriyor. Oyunu gürültülü olmaya başlıyor. Siz;
a) Susmasi için bağırırsınız.
b) Sizi rahatsız ettiğini söylersiniz ve Onu dikkate almadan konuçmanızı sürdürürsünüz.
c) Gürültüsünün sizi rahatsız ettiğini, ya sessizce oynamasını yada başka odaya gitmesini seçmesini söylersiniz.
2 - 18 aylık çocuğunuz ellerinin arasında mıncıkladığı yiyeceğini yere ve mama iskemlesine sıvıyor.
a) Bırakırsanız yapsın. Sizce o yaşta çocuk yaratıcı olmalı. Siz sonra temizlersiniz.
b) "Sanırım karnın doydu !" diyerek kararlı ama yumuşak bir şekilde temizleyip iskemlesinden indirirsiniz.
c) Ellerine vurur yapmamasını söylersiniz.
3 - Çamaşır gününüz. 10 Yaşındaki oğlunuzun kirli giysilerini daha önceki anlaşmanıza göre kirli sepetinde bulacağınıza odasında yerde bulursunuz.
a) Nintendo oyununa merakından acele ettigini bildiğinizden Onun yerine siz yerden toplar yıkarsınız.
b) İçeri dalar, Nintendoyu elinden kapar, "Hemen çabuk yerden giysilerini toplayıp kirli sepetine koymazsan…!" dersiniz.
c) Yerdeki giysiler kirli de olsa bırakıp sadece sepetindekilerini yıkarsınız.
4 - 6 Yaşındaki kızınızla dükkandasınız. Çukulata almanızı istiyor ancak harçlığını çoktan bitirmiş durumda.
a) Sırf vızıltısı kesilsin diye cukulatayı alırsınız.
b) "Ne iyi olurdu simdi paran olsaydı da çukulata alabilseydik ! Ama harçlığını çoktan bitirdin !" dersiniz.
c) Paranın değeri üzerine bir nutuk çektikten sonra bir daha asla böyle tutturuşlarda bulunmamasını uyarırsınız.
Bu testin değerlendirmesinde hangi cevaplarin hangi veli tanımına dahil olduğunun anahtarı verilmemiştir, çünkü test sadece testi uygulayan insan için ip ucu olabilmek amacı taşımaktadır. Dünya sadece siyah ve beyaz değildir.Önemli olan veliliklerimizin dengesini bulmak ve demokratik yaklaşıma ulaşabilmek için kendimizi sorgulayabilmektir.
