Uzman SühaN
Administrator
Polikistik Over Sendromu Tedaviyle Kesin Geçiyormu?
pko nedir,pko belirtileri,pko nedenleri,pko tedavisi,polisistik over sendromu olanlar,polikistik over sendromu hakkında bilgiler
Kadınlarda sık rastlanan hormon bozukluklarından biri de polikistik over sendromudur(PKO). Kadınların%5'inde görülür. Nedeni tam olarak bilinmemektedir. Şeker hastalarındaki gibi bu hastalarda da insülin hormonuna karşı bir direnç mevcuttur.
İnsülin metabolizması bozukluğu nedeniyle PKO aslında bir metabolizma hastalığıdır. Yumurtalıklarda yumurtlamayı sağlamak amacıyla olan folikül gelişiminin herhangi bir nedenle yavaşlaması veya duraklaması durumunda folikül burada milimetrik çapta bir kist olarak çatlamadan kalır. Bu durum tekrarladıkça yumurtalıklardaki kistler artar . Folikül gelişimi yumurtalıkların yüzeye yakın kısmında olduğundan her adet döngüsünde sayısı artan bu foliküller yumurtalığın yüzeye yakın kenarı boyunca dizilirler. Aşırı testesteron üretimine bağlı olarak ortadaki stroma da kalınlaşmıştır.
Bulgular
En önemli iki bulgusu adet gecikmeleri ve tüylenmenin artmasıdır. Bir kadının yılda bir veya iki kez gecikmeli adet görmesi normal kabul edilir. Ancak adet gecikmelerinin daha sık olması PKO açısından inceleme gerekirtirir.Tüylenme "yarım kalan foliküllerden" testosteron ve diğer "erkeklik" hormonlarının fazla miktarlarda üretilmesine bağlıdır.Tüylenme en sık çenede olur. Daha ileri durumlarda göğüs arasında, göğüs uçlarında, göbekte, bacakların iç kısımlarında olabilir. Yine testesteronun artması nedeniyle ciltte yağlanma ve sivilceler artabilir.
Yumurtlama olmadığından yumurtalıklar progesteron üretemez, bu yüzden rahim yalnızca östrojen etkisiyle kalınlaşır. Kalınlaşma belli bir aşamaya geldiğinde tabakanın kan dolaşımı yetersiz kalır . Bu durumda genellikle gecikmeli bir süre sonunda kalınlaşan tabaka genellikle normalden fazla bir kanamayla birlikte dökülmeye başlar. PKO'lu bir kadının düzenli adet görebilmesi nadirdir, genellikle 35 günün üzerinde ve düzensiz aralıklarla adet kanaması görülür.
Yumurtlama olmaması, adet düzensizliğinin yanı sıra gebe kalamama, veya zor gebe kalma sorununa da neden olur. Bazı durumlarda PKO, tekrarlayan düşüklere neden olabilmektedir. PKO'lu kadınların yarısında şişmanlık vardır.
Tanı
Ultrasonda yumurtalıkta hastalığa özgü 3-6 mm çapını geçmeyen bir çok sayıda kist yumurtalık kenarında dizilmiş olarak izlenir. Ayrıca yumurtalıkların hacmi de normale göre artmıştır, yani yumurtalıklar normalden daha iri görünümdedir. Bazen normal kadınlarda da bu görünüm olabilmektedir, bu nedenle tüylenme ve adet gecikmesi sorgulanmalıdır.
Hormon ölçümlerinde testesteron ve LH/FSH oranı genellikle yüksektir. Kilolu olanlarda şeker hastalığı veya şeker hastalığına eğilimi gösteren testler uygulanır(glikoz yükleme testi,hba1c). PKO kan yağlarını da olumsuz etkileyebildiğinden kolesterol vb. testleri de istenir. Tüylenmenin fazla durumlarda ayırıcı tanı için böbreküstü bezlerinden kaynaklanan hormonlar da(ASD,DHEAS) araştırılır.
Tedavi
PKO mutlaka tedavi edilmesi gereken bir durumdur. Tedavi edilmediği taktirde bazı riskleri vardır:
Kronik olarak rahim iç tabakasının progesteron etkisinden mahrum kalması(karşılanamayan östrojen) ve sürekli kalınlaşması bir süre sonra rahim iç tabakasında kanser öncesi değişikliklere (endometrial hiperplazi), anovulasyon uzun süre devam ettiğinde ise endometrial kanser gelişmesine neden olabilir.
PKO'lu kadınlardaki kilo alımı ve yağlanma elma tipindedir, kilo karın çevresi ve üst gövdede toplanır, bacaklar ve kalçalar incedir. Erkek tipi olan bu yağlanmada kanda kolesterol oranları yüksektir ve elma tipi santral yağlanmadan dolayı bu kadınlarda ilerleyen yaşlarda koroner damar hastalıkları riski normal populasyona göre çok daha yüksektir. PKO'lu kadınlarda meme ve rahim kanseri daha fazla görülmektedir.
PKO'lu kadınlarda gebelikte yüksek tansiyon ve gizli şeker ortaya çıkma olasılığı daha yüksektir. Bu kadınlarda menopozdan sonraki dönemlerde de şeker hastalığı riski daha yüksektir.
Hastalığı ortadan kaldıracak bir tedavi yöntemi yoktur. Tedavi belirtilere yöneliktir.Hastanın tedavisindeki en önemli ve birinci basamak kilonun kontrol altına alınması ve kilo verdirilmesidir. Polikistik over sendromlu kadınlar daha zor kilo verirler.
Çocuk istenmediği durumlarda doğum kontrol hapları verilerek yumurtlama folikül gelişim aşamasından durdurularak daha fazla sayıda kist gelişimi önlenir. Doğum kontrol hapının içinde bulunan progesteron etkili maddeler de rahim iç tabakasında kanser öncüsü lezyon gelişimine karşı korurlar.
Tüylenmenin ve sivilcelerin sorun olduğu durumlarda erkeklik hormonu salgısını azaltan veya hormonların kıl folikülüne etkisini engelleyen çeşitli tedaviler uygulanır.
Doğum kontrol hapı kullanamayan veya kullanmak istemeyen kadınlarda adeti düzenlemek ve rahim iç tabakasını korumak için belirli aralıklarla progesteron verilmesi gerekir.
Çocuk isteyen bir kadında ise yumurtlamayı sağlamak amacıyla ağızdan veya enjeksiyon yoluyla çeşitli hormonal ilaçlar verilerek ovulasyon induksiyonu yapılır . PKO'lu kadınların yumurtalıkları bu ilaçlara çok hassas olduklarından tedaviye çok fazla sayıda folikülün aynı anda gelişmesiyle cevap verebilirler. Bu yüzden PKO durumunda yumurtlama tedavisinde dikkatli olunmalıdır.
Şeker hastalığı veya insülin direnci saptandığında çeşitli ilaçlarla(metformin) tedavi mümkündür
Kadınlarda sık rastlanan hormon bozukluklarından biri de polikistik over sendromudur(PKO). Kadınların%5'inde görülür. Nedeni tam olarak bilinmemektedir. Şeker hastalarındaki gibi bu hastalarda da insülin hormonuna karşı bir direnç mevcuttur.
İnsülin metabolizması bozukluğu nedeniyle PKO aslında bir metabolizma hastalığıdır. Yumurtalıklarda yumurtlamayı sağlamak amacıyla olan folikül gelişiminin herhangi bir nedenle yavaşlaması veya duraklaması durumunda folikül burada milimetrik çapta bir kist olarak çatlamadan kalır. Bu durum tekrarladıkça yumurtalıklardaki kistler artar . Folikül gelişimi yumurtalıkların yüzeye yakın kısmında olduğundan her adet döngüsünde sayısı artan bu foliküller yumurtalığın yüzeye yakın kenarı boyunca dizilirler. Aşırı testesteron üretimine bağlı olarak ortadaki stroma da kalınlaşmıştır.
Bulgular
En önemli iki bulgusu adet gecikmeleri ve tüylenmenin artmasıdır. Bir kadının yılda bir veya iki kez gecikmeli adet görmesi normal kabul edilir. Ancak adet gecikmelerinin daha sık olması PKO açısından inceleme gerekirtirir.Tüylenme "yarım kalan foliküllerden" testosteron ve diğer "erkeklik" hormonlarının fazla miktarlarda üretilmesine bağlıdır.Tüylenme en sık çenede olur. Daha ileri durumlarda göğüs arasında, göğüs uçlarında, göbekte, bacakların iç kısımlarında olabilir. Yine testesteronun artması nedeniyle ciltte yağlanma ve sivilceler artabilir.
Yumurtlama olmadığından yumurtalıklar progesteron üretemez, bu yüzden rahim yalnızca östrojen etkisiyle kalınlaşır. Kalınlaşma belli bir aşamaya geldiğinde tabakanın kan dolaşımı yetersiz kalır . Bu durumda genellikle gecikmeli bir süre sonunda kalınlaşan tabaka genellikle normalden fazla bir kanamayla birlikte dökülmeye başlar. PKO'lu bir kadının düzenli adet görebilmesi nadirdir, genellikle 35 günün üzerinde ve düzensiz aralıklarla adet kanaması görülür.
Yumurtlama olmaması, adet düzensizliğinin yanı sıra gebe kalamama, veya zor gebe kalma sorununa da neden olur. Bazı durumlarda PKO, tekrarlayan düşüklere neden olabilmektedir. PKO'lu kadınların yarısında şişmanlık vardır.
Tanı
Ultrasonda yumurtalıkta hastalığa özgü 3-6 mm çapını geçmeyen bir çok sayıda kist yumurtalık kenarında dizilmiş olarak izlenir. Ayrıca yumurtalıkların hacmi de normale göre artmıştır, yani yumurtalıklar normalden daha iri görünümdedir. Bazen normal kadınlarda da bu görünüm olabilmektedir, bu nedenle tüylenme ve adet gecikmesi sorgulanmalıdır.
Hormon ölçümlerinde testesteron ve LH/FSH oranı genellikle yüksektir. Kilolu olanlarda şeker hastalığı veya şeker hastalığına eğilimi gösteren testler uygulanır(glikoz yükleme testi,hba1c). PKO kan yağlarını da olumsuz etkileyebildiğinden kolesterol vb. testleri de istenir. Tüylenmenin fazla durumlarda ayırıcı tanı için böbreküstü bezlerinden kaynaklanan hormonlar da(ASD,DHEAS) araştırılır.
Tedavi
PKO mutlaka tedavi edilmesi gereken bir durumdur. Tedavi edilmediği taktirde bazı riskleri vardır:
Kronik olarak rahim iç tabakasının progesteron etkisinden mahrum kalması(karşılanamayan östrojen) ve sürekli kalınlaşması bir süre sonra rahim iç tabakasında kanser öncesi değişikliklere (endometrial hiperplazi), anovulasyon uzun süre devam ettiğinde ise endometrial kanser gelişmesine neden olabilir.
PKO'lu kadınlardaki kilo alımı ve yağlanma elma tipindedir, kilo karın çevresi ve üst gövdede toplanır, bacaklar ve kalçalar incedir. Erkek tipi olan bu yağlanmada kanda kolesterol oranları yüksektir ve elma tipi santral yağlanmadan dolayı bu kadınlarda ilerleyen yaşlarda koroner damar hastalıkları riski normal populasyona göre çok daha yüksektir. PKO'lu kadınlarda meme ve rahim kanseri daha fazla görülmektedir.
PKO'lu kadınlarda gebelikte yüksek tansiyon ve gizli şeker ortaya çıkma olasılığı daha yüksektir. Bu kadınlarda menopozdan sonraki dönemlerde de şeker hastalığı riski daha yüksektir.
Hastalığı ortadan kaldıracak bir tedavi yöntemi yoktur. Tedavi belirtilere yöneliktir.Hastanın tedavisindeki en önemli ve birinci basamak kilonun kontrol altına alınması ve kilo verdirilmesidir. Polikistik over sendromlu kadınlar daha zor kilo verirler.
Çocuk istenmediği durumlarda doğum kontrol hapları verilerek yumurtlama folikül gelişim aşamasından durdurularak daha fazla sayıda kist gelişimi önlenir. Doğum kontrol hapının içinde bulunan progesteron etkili maddeler de rahim iç tabakasında kanser öncüsü lezyon gelişimine karşı korurlar.
Tüylenmenin ve sivilcelerin sorun olduğu durumlarda erkeklik hormonu salgısını azaltan veya hormonların kıl folikülüne etkisini engelleyen çeşitli tedaviler uygulanır.
Doğum kontrol hapı kullanamayan veya kullanmak istemeyen kadınlarda adeti düzenlemek ve rahim iç tabakasını korumak için belirli aralıklarla progesteron verilmesi gerekir.
Çocuk isteyen bir kadında ise yumurtlamayı sağlamak amacıyla ağızdan veya enjeksiyon yoluyla çeşitli hormonal ilaçlar verilerek ovulasyon induksiyonu yapılır . PKO'lu kadınların yumurtalıkları bu ilaçlara çok hassas olduklarından tedaviye çok fazla sayıda folikülün aynı anda gelişmesiyle cevap verebilirler. Bu yüzden PKO durumunda yumurtlama tedavisinde dikkatli olunmalıdır.
Şeker hastalığı veya insülin direnci saptandığında çeşitli ilaçlarla(metformin) tedavi mümkündür
cocuk sahibi olamayi cok.istiyoruz esimle allahim herkese nasip etsin insallah.
