Pratik mi Teori mi?

[Bilge Gökçen]

Amerikan düşünce tarzı, her durumdan bir genelleme çıkarmak üzerine kurulmuştur. Yani teorinin pratiğe değil, pratiğin teoriye uygulanmasını amaçlayan bir düşünce tarzıdır bu. 74 yaşındayken ABD Savunma Bakanlığı görevinden Irak Fiyaskosu''nun sorumlusu olarak istifa eden Donald Rumsfeld, Amerikan düşünce tarzını en iyi yansıtan deneyimli ve birikimli bir isim. Geçmişinde iki kez savunma bakanı olmak, Beyaz Saray baş danışmanlığı yapmak, büyükelçilik gibi kamu görevleri ve Searle & Co, General Instrument Corporation and Gilead Sciences gibi dev şirketlerde yöneticilikler var.

Rumsfeld her görevinden edindiği deneyimleri "Rumsfeld Kuralları" (Rumsfeld Rules) adıyla 1980''de kitaplaştırmış. Hafta içinde bunlardan 3 - 4 tanesine Sabah''taki köşemde değinmiştim. Ama bunlar hem yöneticileri hem de yönetilenleri yakından ilgilendirdiği için çok kısa geçmelerine gönlüm razı olmadı. "İşte İnsan" için bunlardan bazılarını aktarmayı gerekli gördüm. Önce Rumsfeld''in alıntıladığı bazı özdeyişleri sıralayalım:

• İkna, iki keskin yüzü akıl ve duygudan oluşan bir kılıçtır ve derin saplanılmalıdır.
• Dinleme sanatı, aklı kullanma hakkının hem en ayrılmaz hem de en zarif öğesidir.
• Birinci paragrafı yazmanız 30 dakikadan fazla zaman almışsa, başka bir konuyu seçmelisiniz.
• Bütün insani sorunların açık, seçik ve yanlış birer çözümü vardır.
• Bir sorunu çözemiyorsanız o sorunu büyütün.
• Birinci sınıf entelektüel bir beynin testi, aynı anda birbirine zıt iki görüşü barındırabilmesi ve aynı zamanda çalışabilmesidir. Bunlar da Rumsfeld''in özel sektör yöneticisi olarak belirlediği bazı kurallar:
• Şirketin orta yönetim kadrosunun büyümesini gözden kaçırmayın. Bu kademede bir boşalma olduğu zaman hemen doldurmayıp, altı sekiz ay bekleyin. Bazılarının gereksiz olduğunu görebilirsiniz.
• Yatırım kararlarında uzun ve kısa vadeli hesapların çatışması olumludur. Ama kısa vade olmadan uzun vade olamayacağını hiç unutmayın.
• Büyük şirketin yönetim karmaşıklığının, performansı maskelemesine izin vermeyin.
• Rakiplerle veya düşmanlarla karşı karşıya gelip de ayakta kalmış bir plan yoktur.

Rumsfeld''in diğer kurallarından bazıları da şöyle:

• Politikanın ilk kuralı, aday listesinde bulunmadan seçim kazanamayacağını vurgular. İkinci kural, "Aday olsan da kaybedebilirsin" der. Üçüncü kural ise "Seçimde başa baş gidiyorsan yenileceksin demektir" şeklindedir.
• Kazanan ne en akıllı, ne en usta, ne de en fazla kendinden emin olan kişidir. Kazanan sabah 5''te yatağından kalkma iradesine sahip olandır.
• Yerel bir lehçeyle biri size "Ben politikadan hiç anlamam" diyorsa, cüzdanınıza sahip olmalısınız.
• Basın için asla "Yazılamaz" diye bir şey yoktur.
• Senatör Dirksen''in de söylediği gibi, petrol kılıçtan daha güçlüdür.
• Kamu parası, özel parayı kovar.
• Bir konuda kuşkunuz varsa doğru olanı yapmalısınız.

Görüldüğü gibi, adı şimdi Irak Fiyaskosu ile birlikte anılsa da, Donald Rumsfeld, sığ, dünya görüşü olmayan cahil bir kişi değil. Ama yenilginin yükü de çok ağır neticede. Bakalım Başkan Bush, Rumsfeld''siz neler yapabilecek?