Uzman SühaN
Administrator
Tat alma bozukluğu nedenleri ve tedavisi
Tat alma duyusu; çinko ve bakır eksikliğinden uzun süreli ilaç kullanımına, vücutta demir oranının yükselmesinden gebeliğe kadar pek çok nedenle kaybolabilir. Koku alma ve tat alma birbiriyle bağlantılı olduğu için koku almada meydana gelen kayıplarda ağız tadının değişmesine, tat almanın duyusunun zayıflamasına yol açabilmektedir. Tat alma bozukluklarının pek çok çeşidi ve derecesi bulunmaktadır. Tat almakta sorun yaşadığınızı düşünüyorsanız bunu ciddiye alın ve gerekli kontroller için doktorunuza başvurun. Bazen tat almada yaşanan değişiklikler Alzheimer hastalığı veya karaciğer de yaşanan daha ciddi sorunlara işaret ediyor olabilir. Ayrıca tat almanın zayıflaması sağlığınız açısından zararlı olan şeker, tuz gibi lezzet vericileri daha fazla kullanmanıza neden olabilir. Bu nedenle tat alma bozukluğuna neden olan sorunun erken teşhisi ve tedavisine başlanması oldukça önemlidir.
Tat, genel anlamda ağız içerisinde eriyik haldeki stimulusları fark etme ve tanıma anlamına gelmektedir. Tat alma duyuşu ilk olarak tat cisimcikleri tarafından algılanır. Tat cisimcikleri dil, yumuşak damak, epiglot, farenks ve larinkste bulunur. Her bir tat cisimciği 40-50 tat hücresinden oluşur. Ortalama 10 günlük ömürleri olan tat hücreleri, bölünme ile yenilenir.
Ekşi tadı asitler oluşturur ve dilin orta kısmının yan kenarlarınca algılanırlar.
Tuzlu tat, iyonize tuz ile oluşur. Dil ucunun kenarları daha duyarlı olmakla beraber dilin tüm kenarları boyunca algılanır.
Acı tadı alkaloidler, kinin, nikotin, striknin oluşturur. Dil kökünün kenarları duyarlıdır.
Tatlı algıyı şeker, glikol, aldehitler, ketonlar, aminler, ester, aminoasitler, sulfonik asitler, halojen grubu asitler, berilyum ve inorganik kurşun tuzları oluşturur. Dil ucu tarafından algılanır.
Tad alma bozuklukları, bozukluğun durumuna göre adlandırılır;
Disguzi nedir: Tat alma duyusundaki bozukluğun genel adı
Meteroguzi nedir; yiyecek ve içeceklerden farklı tat alma
Aguzi nedir; tat alma duyusunun tamamen kaybolması
Hipoguzi nedir; tat alma duyusunun keskinliğinin azalması
Kakoguzi; daha önce güzel tat alınan stimuluslardan hoşa gitmeyen, kötü tat alınması
Fantoguzi; tat stimulasyonu olmadan tadın algılanması.
Tat alamamanın nedenleri
Tad algılanması çeşitli nedenlere bağlı bozulabilir;
İnfgeksiyöz hastalıklar;
Bakteriyal enfeksiyonlar
Viral enfeksiyonlar
Viral hepatit
Mikotik enfeksiyonlar
Riketsiyal enfeksiyonlar
Mikroflarya enfeksiyonu
Granülomatöz hastalıklar
Sarkoidoz
Wegener granülomatozis
Nörolojik hastalıklar
Multiple sklerozis
Myastenia gravis
Ailevi distonomi tşp 1-2
Bell paralizisi
Meningiom ve diğer tümörler
Metabolik sorunlar
Hipotiroidi Addison
Panhipopitüitarizm
Cushing
Akromegali
Çinko eksikliği
Bakır eksikliği
B12 vitamin eksikliği
Siroz
Farmakolojik ajanlar
Antibiyotikler
Antineoplastikler
Tranklizanlar
Asetil sulfosalisik asit
Aminoasitler
Penisilamin
Adrenal steroidler
Griseofulvin
Radyoterapi
Tat alamamaya neden olan genetik sorunlar
Kretenizm
Pankreas kistik fibrozisi
Serebrofasial hipoplazi
psödohipoparatroidizm
Tat alamamaya neden olan çevresel faktörler
Sigara
Pipo
Takma protezler
Sıcak gıda ve sıvı alma alışkanlığı
Kimyasal ajanlara sık maruziyet
Fizyolojik tat alamama nedenleri
Gebelik
Mensturasyon
Diğer tat alamama nedenleri
Yetersiz gıda alımı
Retinitis pigmentoza
Anestezi
Postoperatif dönem
Sjögren sendromu
Tat alamama tedavisi
Tat bozukluğunun tedavisi nedene yöneliktir. Fizyolojik nedenlere bağlı (gebelik gibi) tad bozukluğu düşünülüyorsa o fizyolojik dönemin geçmesini beklemek yeterli olacaktır. Eksik maddeye bağlı tat bozukluklarında (çinko ve bakır eksikliği, B 12 hipovitaminozu gibi) o maddenin replasmanı, hormonal yetersizlikte (hipotitoidizm gibi) gerekli tedavi yeterli olacaktır. Enfeksiyöz nedenler varsa mutlaka tedavi edilmeli, sigara içimi gibi çevresel faktörler ile mücadele edilmelidir. Hastadan ilaç kullanım öyküsü alınıyorsa kullanılan ilaçların değiştirilebiliyorsa değiştirilmesi, metabolik ve nörolojik sebeplerin tedavi edilmesi gerekir.
Tat bozuklukları KBB (kulak, burun, boğaz) doktoru tarafından çeşitli testler yapılarak teşhis edilebilir. Yapılan testlerde farklı tatlar için kişinin duyarlılığı ölçülür. Doktor ayrıca tıbbi geçmişinizi inceleyerek tat almanın zayıflamasına neden olabilecek herhangi bir hastalık ve kaza yaşayıp yaşamadığınızı kontrol edecektir. Doğru teşhis için ağız hijyeni, kulak, yemek borusu ve burun için ek testlere başvurulabilir.
Tat, genel anlamda ağız içerisinde eriyik haldeki stimulusları fark etme ve tanıma anlamına gelmektedir. Tat alma duyuşu ilk olarak tat cisimcikleri tarafından algılanır. Tat cisimcikleri dil, yumuşak damak, epiglot, farenks ve larinkste bulunur. Her bir tat cisimciği 40-50 tat hücresinden oluşur. Ortalama 10 günlük ömürleri olan tat hücreleri, bölünme ile yenilenir.
Ekşi tadı asitler oluşturur ve dilin orta kısmının yan kenarlarınca algılanırlar.
Tuzlu tat, iyonize tuz ile oluşur. Dil ucunun kenarları daha duyarlı olmakla beraber dilin tüm kenarları boyunca algılanır.
Acı tadı alkaloidler, kinin, nikotin, striknin oluşturur. Dil kökünün kenarları duyarlıdır.
Tatlı algıyı şeker, glikol, aldehitler, ketonlar, aminler, ester, aminoasitler, sulfonik asitler, halojen grubu asitler, berilyum ve inorganik kurşun tuzları oluşturur. Dil ucu tarafından algılanır.
Tad alma bozuklukları, bozukluğun durumuna göre adlandırılır;
Disguzi nedir: Tat alma duyusundaki bozukluğun genel adı
Meteroguzi nedir; yiyecek ve içeceklerden farklı tat alma
Aguzi nedir; tat alma duyusunun tamamen kaybolması
Hipoguzi nedir; tat alma duyusunun keskinliğinin azalması
Kakoguzi; daha önce güzel tat alınan stimuluslardan hoşa gitmeyen, kötü tat alınması
Fantoguzi; tat stimulasyonu olmadan tadın algılanması.
Tat alamamanın nedenleri
Tad algılanması çeşitli nedenlere bağlı bozulabilir;
İnfgeksiyöz hastalıklar;
Bakteriyal enfeksiyonlar
Viral enfeksiyonlar
Viral hepatit
Mikotik enfeksiyonlar
Riketsiyal enfeksiyonlar
Mikroflarya enfeksiyonu
Granülomatöz hastalıklar
Sarkoidoz
Wegener granülomatozis
Nörolojik hastalıklar
Multiple sklerozis
Myastenia gravis
Ailevi distonomi tşp 1-2
Bell paralizisi
Meningiom ve diğer tümörler
Metabolik sorunlar
Hipotiroidi Addison
Panhipopitüitarizm
Cushing
Akromegali
Çinko eksikliği
Bakır eksikliği
B12 vitamin eksikliği
Siroz
Farmakolojik ajanlar
Antibiyotikler
Antineoplastikler
Tranklizanlar
Asetil sulfosalisik asit
Aminoasitler
Penisilamin
Adrenal steroidler
Griseofulvin
Radyoterapi
Tat alamamaya neden olan genetik sorunlar
Kretenizm
Pankreas kistik fibrozisi
Serebrofasial hipoplazi
psödohipoparatroidizm
Tat alamamaya neden olan çevresel faktörler
Sigara
Pipo
Takma protezler
Sıcak gıda ve sıvı alma alışkanlığı
Kimyasal ajanlara sık maruziyet
Fizyolojik tat alamama nedenleri
Gebelik
Mensturasyon
Diğer tat alamama nedenleri
Yetersiz gıda alımı
Retinitis pigmentoza
Anestezi
Postoperatif dönem
Sjögren sendromu
Tat alamama tedavisi
Tat bozukluğunun tedavisi nedene yöneliktir. Fizyolojik nedenlere bağlı (gebelik gibi) tad bozukluğu düşünülüyorsa o fizyolojik dönemin geçmesini beklemek yeterli olacaktır. Eksik maddeye bağlı tat bozukluklarında (çinko ve bakır eksikliği, B 12 hipovitaminozu gibi) o maddenin replasmanı, hormonal yetersizlikte (hipotitoidizm gibi) gerekli tedavi yeterli olacaktır. Enfeksiyöz nedenler varsa mutlaka tedavi edilmeli, sigara içimi gibi çevresel faktörler ile mücadele edilmelidir. Hastadan ilaç kullanım öyküsü alınıyorsa kullanılan ilaçların değiştirilebiliyorsa değiştirilmesi, metabolik ve nörolojik sebeplerin tedavi edilmesi gerekir.
Tat bozuklukları KBB (kulak, burun, boğaz) doktoru tarafından çeşitli testler yapılarak teşhis edilebilir. Yapılan testlerde farklı tatlar için kişinin duyarlılığı ölçülür. Doktor ayrıca tıbbi geçmişinizi inceleyerek tat almanın zayıflamasına neden olabilecek herhangi bir hastalık ve kaza yaşayıp yaşamadığınızı kontrol edecektir. Doğru teşhis için ağız hijyeni, kulak, yemek borusu ve burun için ek testlere başvurulabilir.
