Türkler, Türkçe Tuvalete Ne Zaman Gidecek???
İster inanın ister inanmayın, insanlık tarihinin en önemli buluşu tuvaletmiş! Bu büyük tespit, British Medical Journal adlı tıp dergisinin bu yıl yaptığı araştırmada 11 bin okurundan çıkmış. Tıp alanında en önemli atılım ödülüne “tuvalet sistemi” layık görülmüş. Yani şu bizim hela, abdesthane, ayakyolu, kenef, 100 numara, memişhane, kademhane diye bildiğimiz, …
…ancak kullanımda wc, tuvalet dediğimiz
…konuşurken de nezaket kuralları çerçevesinde “lavabo”ya dönüştürdüğümüz mevkii…
Efendim British Medical Journal’ın 11 bin okurunun yanında benim naçizane tespitim şu olacak: Türkiye’de yaşayan bizlerin de en önemli sorunu, tuvalet sistemini batıdan çok daha önce kullanmaya başladığımız halde, bu tarihi buluşu, konuşmalarımızda Türkçe ifade edemeyişimizdir!!!
BUYRUN TARTIŞMAYA!
İnanın sevgili okurlar, tuvaletin, DNA, sarılık aşısı, doğum kontrolü gibi modern buluşları bir kenara itip, en önemli buluş koltuğuna oturması, bana o kadar şaşırtıcı gelmedi. İnsanlık halidir, olur! Kendisi de bir insanlık haline hizmet etmektedir sonuçta değil mi? Bakınız Mayıs 1995'te, Hong Kong Uluslararası Tuvalet Sempozyumu'nda bir konuşma yapan Ching Vah-nan şöyle demiş: "Samimiyetle şunu söylememe izin verin ki, yükselen şeyin çökmesi gerekir. Girenin de çıkması." Ayrıca şu meşhur “müdür” fıkrası da düşünülürse, ortada garipsenecek bir durum yoktur! (Fıkrayı bilenler, bilmeyenlere anlatsın lütfen, yerim dar!)
Dolayısıyla asıl şaşılacak konu yukarıda da belirttiğim gibi şudur: batıdan çok önce tuvalet kullanmaya başlamış bir toplum, bu kadar önemli olan “tuvalet mevkii” için neden Türkçe bir sözcük bulamaz ve bu ihtiyacını Türkçe ifade edemez?
Düşünün şimdi, aranızda sıcak bir samimiyet başlamış bir karşı cinsle, şu Türkiye’nin bir anda müdavimi olduğu kahve evlerinden birinde oturmuş sohbet ediyorsunuz. O sırada olur a, çişiniz geldi. Kalkarken ne diye izin isteyeceksiniz?
Ben bi 100 numaraya gidip geleyim?
Müsadenle memişhaneye gideceğim?
Hela?
Ayakyolu?
Abdesthane?
Kademhane?
Hadi bunlardan birini deyin bakalım da, karşı cinsinizle aranızda yeni başlayan sıcaklık, bir anda kutup soğuğuna dönüşmüyor mu? (Hoş kutup soğuğu da maziye karışıyor ya!)
Pekala diyelim ki “wc” diyeceksiniz, bu da olmaz.
“Tuvalet” konuşurken kullanılmaz, ayıp olur?
“Banyo!” Hayır canım, Avrupai bir kahve evinde banyo yapmayacaksınız herhalde..!
Tek seçenek kalıyor: “lavabo” Onu da ağzınız gözünüz yamulmadan doğru söyleyebilirseniz! Laaabo, lavbo, laoba vs.
La-va-bo demek zor vallahi!
BURADA BİR SORUN DAHA ÇIKIYOR! BİZ, İHTİYACIMIZI LAVABODA MI KARŞILIYORUZ DA O İŞ İÇİN ORAYA GİDİYORUZ DİYORUZ? Lavabo, el yıkadığımız gereç değil mi?
Velhasıl, karman çorman bir durum!
Bu arada, tuvalete Türkçe karşılık bulmak için hiç çabamız olmamış da değil!
Birinci girişimimiz Fransızca’dan olmuş. Nezih Kuley’in “Hayat İçin Bir Kahve Molası” verdiği kitabında aktardığı gibi: Fransız otellerinde, oda numaralarıyla karışmasın diye, tuvaletlerde “numarasız” anlamında 00 yazılıymış. Fransızca “numarasız” da “sans numero” demekmiş. Türkler, “sans”ı 100 anlamına gelen “cent”ile karıştırıp (her iki kelime de “san” diye okunuyormuş) Fransızlar’ın “numarasız”ını “yüznumara” yapmışlar (!) OLUR, OLUR, DİKKATSİZLİK İŞTE!
Efendim Fransızların ardından bir de İngilizce’den aşırma girişimimiz olmuş: WC.
Bu terim de, “way canına” ya da “well come”dan değil “water closet”in baş harflerinden gelmiş. Diğer gelenlerin yaptığı gibi, bizimkileri elinin tersiyle bir kenara itip pasha pasha kültürümüze çöreklenmiş…
Sonunda da “tuvalete gidiyorum”daki “tuvalet” için el yıkama yeri “lavabo” uygun görülmüş...
İşyerinde patron Ayşe’yi soruyor: lavaboda! Gönül rahatlığıyla söylüyoruz.
Kahve evinde sevgilimizle oturuyoruz: lavaboya gideceğim. Tamam, git.
Sonuç?
Sonuç şu: tuvaletleri batıdan çoook önceleri kullanmaya başlayan bizler, kah wc, kah tuvalet, sonunda lavabo derken, kullandığımız gereç için hala nazikçe söylenebilecek Türkçe bir sözcük bulamamışız… Ya da bizdekileri “nazikçe kullanılabilir” bulmamışız!
Toplumumuzda daha çooook tuvaletlere gidilecek ve bu konuda daha çoooook yazılar yazılacak, ancak ben yine soruyorum:
En doğal ihtiyacımızı neden Türkçe ifade edemiyoruz?
“Lavabo” yerine Türkçe “tuvalet”e ne zaman gideceğiz?
Bir şeylerden mi utanıyoruz?
Yoksa dilimizden mi?
Ya da k e n d i m i z d e n m i?
Buyrun BönBön Şekerleri’ne!
BöN B i r i : Yabancı sözcük kullanmayı exaggerate ettik galiba, olayın extremlere varması absürt walla.
BöN Ö t e k i : Doğru. Hemen online olmak, bu notu infolara atmak lazım.
Alın Biri’ni vurun Öteki’ne!
…ancak kullanımda wc, tuvalet dediğimiz
…konuşurken de nezaket kuralları çerçevesinde “lavabo”ya dönüştürdüğümüz mevkii…
Efendim British Medical Journal’ın 11 bin okurunun yanında benim naçizane tespitim şu olacak: Türkiye’de yaşayan bizlerin de en önemli sorunu, tuvalet sistemini batıdan çok daha önce kullanmaya başladığımız halde, bu tarihi buluşu, konuşmalarımızda Türkçe ifade edemeyişimizdir!!!
BUYRUN TARTIŞMAYA!
İnanın sevgili okurlar, tuvaletin, DNA, sarılık aşısı, doğum kontrolü gibi modern buluşları bir kenara itip, en önemli buluş koltuğuna oturması, bana o kadar şaşırtıcı gelmedi. İnsanlık halidir, olur! Kendisi de bir insanlık haline hizmet etmektedir sonuçta değil mi? Bakınız Mayıs 1995'te, Hong Kong Uluslararası Tuvalet Sempozyumu'nda bir konuşma yapan Ching Vah-nan şöyle demiş: "Samimiyetle şunu söylememe izin verin ki, yükselen şeyin çökmesi gerekir. Girenin de çıkması." Ayrıca şu meşhur “müdür” fıkrası da düşünülürse, ortada garipsenecek bir durum yoktur! (Fıkrayı bilenler, bilmeyenlere anlatsın lütfen, yerim dar!)
Dolayısıyla asıl şaşılacak konu yukarıda da belirttiğim gibi şudur: batıdan çok önce tuvalet kullanmaya başlamış bir toplum, bu kadar önemli olan “tuvalet mevkii” için neden Türkçe bir sözcük bulamaz ve bu ihtiyacını Türkçe ifade edemez?
Düşünün şimdi, aranızda sıcak bir samimiyet başlamış bir karşı cinsle, şu Türkiye’nin bir anda müdavimi olduğu kahve evlerinden birinde oturmuş sohbet ediyorsunuz. O sırada olur a, çişiniz geldi. Kalkarken ne diye izin isteyeceksiniz?
Ben bi 100 numaraya gidip geleyim?
Müsadenle memişhaneye gideceğim?
Hela?
Ayakyolu?
Abdesthane?
Kademhane?
Hadi bunlardan birini deyin bakalım da, karşı cinsinizle aranızda yeni başlayan sıcaklık, bir anda kutup soğuğuna dönüşmüyor mu? (Hoş kutup soğuğu da maziye karışıyor ya!)
Pekala diyelim ki “wc” diyeceksiniz, bu da olmaz.
“Tuvalet” konuşurken kullanılmaz, ayıp olur?
“Banyo!” Hayır canım, Avrupai bir kahve evinde banyo yapmayacaksınız herhalde..!
Tek seçenek kalıyor: “lavabo” Onu da ağzınız gözünüz yamulmadan doğru söyleyebilirseniz! Laaabo, lavbo, laoba vs.
La-va-bo demek zor vallahi!
BURADA BİR SORUN DAHA ÇIKIYOR! BİZ, İHTİYACIMIZI LAVABODA MI KARŞILIYORUZ DA O İŞ İÇİN ORAYA GİDİYORUZ DİYORUZ? Lavabo, el yıkadığımız gereç değil mi?
Velhasıl, karman çorman bir durum!
Bu arada, tuvalete Türkçe karşılık bulmak için hiç çabamız olmamış da değil!
Birinci girişimimiz Fransızca’dan olmuş. Nezih Kuley’in “Hayat İçin Bir Kahve Molası” verdiği kitabında aktardığı gibi: Fransız otellerinde, oda numaralarıyla karışmasın diye, tuvaletlerde “numarasız” anlamında 00 yazılıymış. Fransızca “numarasız” da “sans numero” demekmiş. Türkler, “sans”ı 100 anlamına gelen “cent”ile karıştırıp (her iki kelime de “san” diye okunuyormuş) Fransızlar’ın “numarasız”ını “yüznumara” yapmışlar (!) OLUR, OLUR, DİKKATSİZLİK İŞTE!
Efendim Fransızların ardından bir de İngilizce’den aşırma girişimimiz olmuş: WC.
Bu terim de, “way canına” ya da “well come”dan değil “water closet”in baş harflerinden gelmiş. Diğer gelenlerin yaptığı gibi, bizimkileri elinin tersiyle bir kenara itip pasha pasha kültürümüze çöreklenmiş…
Sonunda da “tuvalete gidiyorum”daki “tuvalet” için el yıkama yeri “lavabo” uygun görülmüş...
İşyerinde patron Ayşe’yi soruyor: lavaboda! Gönül rahatlığıyla söylüyoruz.
Kahve evinde sevgilimizle oturuyoruz: lavaboya gideceğim. Tamam, git.
Sonuç?
Sonuç şu: tuvaletleri batıdan çoook önceleri kullanmaya başlayan bizler, kah wc, kah tuvalet, sonunda lavabo derken, kullandığımız gereç için hala nazikçe söylenebilecek Türkçe bir sözcük bulamamışız… Ya da bizdekileri “nazikçe kullanılabilir” bulmamışız!
Toplumumuzda daha çooook tuvaletlere gidilecek ve bu konuda daha çoooook yazılar yazılacak, ancak ben yine soruyorum:
En doğal ihtiyacımızı neden Türkçe ifade edemiyoruz?
“Lavabo” yerine Türkçe “tuvalet”e ne zaman gideceğiz?
Bir şeylerden mi utanıyoruz?
Yoksa dilimizden mi?
Ya da k e n d i m i z d e n m i?
Buyrun BönBön Şekerleri’ne!
BöN B i r i : Yabancı sözcük kullanmayı exaggerate ettik galiba, olayın extremlere varması absürt walla.
BöN Ö t e k i : Doğru. Hemen online olmak, bu notu infolara atmak lazım.
Alın Biri’ni vurun Öteki’ne!
