Babalar ve bebekleri
Baba - çocuk arasındaki sağlam ilişki bebeklikten başlar. Babalar bebeklerine kavuşma heyecanı yanında kimi zaman bebeğin emzirilme durumundan dolayı anneyle bebek daha yakın olacağından, ilişkide dışarıda kalma endişesi taşıyabilir. Bu endişe babanın bebeğin hayatına dâhil olup onunla yakınlik kurabileceği diğer birçok mükemmel yolu fark edememesine de sebep olabilir. Hâlbuki bebeklerin emzirilmek dışında pek çok ihtiyacı daha vardır. Doyurulması, diğer insanlarla fiziksel teması, rahat ettirilmesi, altının değiştirilmesi ve kocamandünya ile tanıştırılması! Baba isterse tüm bu aktivitelere dâhil olabilir ve bebeğin hayatında etkili yerini alabilir.
Yeni bebekler kendilerine dokunulmasından hoşlanırlar. Kalp atışlarını duyacak kadar yakınlıkta olmaktan haz duyar, anne babalarının cildini, kokusunu hissetmeye, seslerini duymaya ve hareketlerini izlemeye bayılırlar. Anne zaten emzirme yoluyla bunları yapar ama baba da başka bir çok yolla bu hazzı bebeğine ve kendine yaşatabilir.
Babasının göğsünde uyumak nerdeyse bütün bebeklerin favorisidir. Anne günün yorgunluğunu üzerinden atmak, biraz yalnız zaman geçirmek istediğinde (bir banyo, biraz okumak ya da sadece biraz kendi kendine kalmak gibi), baba da bütün gün bebekten uzak kalmanın, onu özlemenin acısını çıkarmaya fırsat yaratabilir.
Karnı doymuş ama henüz uykuya hazır olmayan bebeğini kucağında gezdirebilir, bebeğiyle birlikte çevrelerindeki eşyaları, duvardaki bir resmi, saksıdaki bir çiçeği inceleyebilirler ya da sadece bakışıp gülüşerek birbirlerinin varlığının keyfini çıkarabilirler! Eğer bebeğin uykusu gelmişse, baba rahat bir koltuğa oturup, bebeği de göğsüne yerleştirip uykuya geçmesini sağlayabilir.
Bir anne için dinlenme molası sonrasında eşi ve bebeğini huzur içinde uyurken bulmaktan daha güzel bir duygu var mıdır acaba?
Babaların özellikle hoşlandığı bir diğer aktivite de banyo zamanıdır... Bebeğin göbek kordonunun düşmesinden itibaren babalar da bebeği rahatça yıkayabilirler. Bebeğin suyla tanışmasını, ilk tepkilerini ve yavaş yavaş oyun zamanlarına geçişini izlemek en keyifli şeylerden biridir.
Banyo zamanı babayla bebek arasında özel bir ilişkinin gelişmesini sağlar. Bu zorunlu aktivite her ikisi için de eğlenceli ve öğretici olabilir.
Banyo zamanları her gün veya gün aşırı birlikte yalnız vakit geçirmelerine olanak sağlar. Bu da aralarındaki bağı kuvvetlendirmesi nedeniyle baba ve bebek için gerçek bir ödüldür. Paylaşılan özel anlar ilişkiyi geliştirir. Küvet ve duş sistemi varsa, minik bebeği yıkamak baba için çok kolay olacaktır.
Baba bebeği çabucak sabunlar ve durular, sonra da dolu küvetin içinde ikisi de rahat bir şekilde oynarlar. Babasının göğsünde ya da kollarındaki bebek zevk alır, güvendedir ve eğlenir.
Çocuklara okumanın önemi tartışılmaz. Babalar yalnız çocuklara değil, her koşulda bebeklere de bir şeyler okuyabilir. Hatta baba, en minik bebekle bile gazetesini sesli okuyarak haberi paylaşabilir. Bebekler kendilerine konuşulmasını, sürekli aynı sesi duymayı çok severler, anne karnındayken de bu böyledir...
İlk aylarda bebeğinize ne okuduğunuz hiç önemli değildir... Bu okumalar zaman içinde geceleri rutin basit çocuk kitaplarına, hafta sonları gazete eklerindeki karikatürlere ve sonunda okul yılları sırasındaki okumalara evrim gösterecek, gelişecektir. Babasının kucağında kitap okumak, çocuk için yaşam boyu okuma sevgisine özel bir yol oluşturacaktır.
Yeni babalar bebeklerinin ilk yıllarındaki büyüme, gelişme evrelerinde etkin biçimde daha pek çok şekilde rol alabilirler. İste 0–18 ay bebekler için öneriler:
İletişim kurun...
Yenidogan bebeğinize duygularınızı ifade eden (beklentileriniz, hayalleriniz vs. onun doğumu üzerine ) bir mektup yazın.
Bebeğinizle hoş sakinleştirici bir sesle, basit bir dille konuşun.
Bebeğin çıkardığı sesleri, tepkileri dinleyin ve taklit edin. Seslerle karşılıklı gevezelik edin.
Bebeğinizin üzüntü, acı, endişe, korku, acıkma, yorgunluk gibi konularda vücut dilinin farkında olun.
Öğretin...
Bebeğinizin etrafını keşfetmesine imkân izin verin. Güvenli nesneleri kavrayıp tutmaya, çiğnemeye, elleriyle idare etmeye, kullanmaya, tanımaya cesaretlendirerek doğal ortamlarını anlamalarına yârdım edin.
Güvenli şekilde nasıl oyun oynayacağını gösterin, model olun ve öğretin. (Sıcak şeylere dokunmamak, elektrik prizlerine bir şeyler sokmamak, oynayabilecekleri uygun yerler vs)
Bu aylarda öğrenmede taklit etmek, saklamak, oyunları isimlendirmek önemlidir.
Kontrol edin...
Aşı olması gereken zamanları iyi takip edin, bilin.
Dikkatli biçimde gözlemleyerek, güven içinde oynadığından emin olun.
Fiziksel gelişimini gözlemleyerek, yediklerinin besleyiciligini kontrol edin.
Uyurken kontrol edin.
Düşünün, yazın, paylaşın...
Bebeğiniz olmadan önceki duygularınız, taahhütleriniz neydi ve baba olduğunuzdan beri neler değişti, neler fark etti? Ne düşünüyorsunuz, ne hissediyorsunuz?
Ne çeşit bir baba olmak istediğinize dair umutlarınız ve hayalleriniz neler? Bu umut ve hayallerden kaybettiğiniz oldu mu? Niçin?
Takdir ettiğiniz, beğendiğiniz özelliklerde tanıdığınız anne babaları göz önüne getirin, haklarında düşünün. Mesela onlardan ne öğrendiniz? Yaptıkları neleri beğeniyorsunuz?
Babanızla olan anılarınızı düşünün. Bu tecrübelerinizle temelde çocuğunuza nasıl bir baba olmayı arzu ediyorsunuz?
Hangi zamanlarda çocuğunuzla birlikte olmaktan en çok keyif alıyorsunuz? Çocuğunuzla ilişkiniz açısından kendinize dikkat edin, doğru şeyler yaptığınızı düşünüyor musunuz?
Diğerlerinin bir baba olarak sizden neler beklediğine inanıyorsunuz( es, çocuk, akrabalar, arkadaşlar, toplum.) Nasıl farklılıklar gösteriyorlar. Bu beklentileri nasıl karşılıyorsunuz?
Çocuğunuzun sizin hakkında söylemesini istediğiniz şeylere dair bir hikâye yaratın.
Eşinize de yardım edin...
Esiniz ve bebek evdeyken gidip alışverişi yapın.
Ekstra bez, biberon emziği ve ya stok için mama almaya hevesli, istekli olun.
Biriken çamaşırları yıkayıp azaltın, biberonları sterilize edin, bebeğin kirli bezlerini dışarı çıkarın, bebeğinizin sağlıklı, temiz ortamda büyümesi için ön ayak olun.
Kırık oyuncakları, bebek eşyalarını tamir edin.
Doyurulması, bez değişimi, uyku zamanları, hastane kontrolleri, aşıları, keşifsel oyun zamanları için hazırda bulunun.
Bakım yapın...
Günlük rutin olarak yapılan alt değiştirme, banyo, doyurma ve üstünü değiştirme gibi şeylerin zamanlarında dikkatli olun. Bunları yaparken ne yapıyor olduğunuzu ve sonra ne yapacağınız hakkında bebeğinizle konuşun, şarkı söyleyin, oyun oynayın (ce-ee yapın), burnu, gözü ,kulağı hakkında konuşun, çevredeki belirgin nesnelere dikkatini çekin.
Sık sık kitap okuyun. Etkileşim ve konuşma için ortam yaratın.
Hasta olduğunda ilgilenip bakımını yapın.
Planlayın...
Çocuğunuzla ilgili gelecekteki masraflar için finansal plan yapın (okullar, dersler, spor.), yatırım yapın, kenarda para tutun.
Çocuğunuzun büyük anne-babalarıyla ilişkisini geliştirmesini sağlayın.
Paylaşın...
Çocuğunuza sık sık okuyun ve şarkı söyleyin.
Sürekli aklında kalacak tekerlemeli oyunlar öğretin.
Birlikte bir boş araziyi, bir parkı veya bina gibi yeni yapılanan bir oluşumu keşfe gidin.
Birlikte bloklardan, çamurdan, kardan bir şeyler yaratın, inşa edin.
Sağlayın...
Güvenli, yıkanabilir, yutmaya müsait olmayan büyüklükte, onu oynamaya heveslendiren özelliklere sahip (öten, ses çıkaran, müzik yapan, zil çalan oyuncaklar, toplar, legolar, bloklar gibi) oyuncaklar alın.
İçinde tanıdık nesnelerin büyük ve parlak renkli resimlerinin olduğu, kenarları yuvarlatılmış, kalın karton, mukavva gibi kâğıttan sayfaları olan kitaplar alın.
Koruyun...
Araba koltuğunu sağlam, güvenli şekilde monte edin.
Her zaman çocuğunuzu arka koltukta araba koltuğunda emniyet kemeriyle bağlayın.
Elektrik prizlerine taktığınız kapakların, eğer çıkartılırsa yutulamayacak büyüklükte olmasına dikkat edin.
Temizlik malzemelerinin, keskin aletlerin, ilaçların vs. olduğu dolaplarının kapaklarına kilit koyun.
Pencerelerde kordonlu türünden güneş önleyici varsa (jalûzi gibi) boğulma tehlikesine karşı iplerini güvenli yükseklikte tutun.
Evdeki bitkileri çocuğunuzun ulaşamayacağı yerlerde tutun.
Merdiven ağızlarına çocuğun geçmesini önleyecek kapılar takın.
Baba bebek ilişkisi, biraz yaratıcılıkla, denemeyle ve zamanla serpilip gelişecek, cocuklukta, genclikte ve sonrasinda tüm yaşam boyu sürecek sağlam zeminde yerini bulacaktır.
Yeni bebekler kendilerine dokunulmasından hoşlanırlar. Kalp atışlarını duyacak kadar yakınlıkta olmaktan haz duyar, anne babalarının cildini, kokusunu hissetmeye, seslerini duymaya ve hareketlerini izlemeye bayılırlar. Anne zaten emzirme yoluyla bunları yapar ama baba da başka bir çok yolla bu hazzı bebeğine ve kendine yaşatabilir.
Babasının göğsünde uyumak nerdeyse bütün bebeklerin favorisidir. Anne günün yorgunluğunu üzerinden atmak, biraz yalnız zaman geçirmek istediğinde (bir banyo, biraz okumak ya da sadece biraz kendi kendine kalmak gibi), baba da bütün gün bebekten uzak kalmanın, onu özlemenin acısını çıkarmaya fırsat yaratabilir.
Karnı doymuş ama henüz uykuya hazır olmayan bebeğini kucağında gezdirebilir, bebeğiyle birlikte çevrelerindeki eşyaları, duvardaki bir resmi, saksıdaki bir çiçeği inceleyebilirler ya da sadece bakışıp gülüşerek birbirlerinin varlığının keyfini çıkarabilirler! Eğer bebeğin uykusu gelmişse, baba rahat bir koltuğa oturup, bebeği de göğsüne yerleştirip uykuya geçmesini sağlayabilir.
Bir anne için dinlenme molası sonrasında eşi ve bebeğini huzur içinde uyurken bulmaktan daha güzel bir duygu var mıdır acaba?
Babaların özellikle hoşlandığı bir diğer aktivite de banyo zamanıdır... Bebeğin göbek kordonunun düşmesinden itibaren babalar da bebeği rahatça yıkayabilirler. Bebeğin suyla tanışmasını, ilk tepkilerini ve yavaş yavaş oyun zamanlarına geçişini izlemek en keyifli şeylerden biridir.
Banyo zamanı babayla bebek arasında özel bir ilişkinin gelişmesini sağlar. Bu zorunlu aktivite her ikisi için de eğlenceli ve öğretici olabilir.
Banyo zamanları her gün veya gün aşırı birlikte yalnız vakit geçirmelerine olanak sağlar. Bu da aralarındaki bağı kuvvetlendirmesi nedeniyle baba ve bebek için gerçek bir ödüldür. Paylaşılan özel anlar ilişkiyi geliştirir. Küvet ve duş sistemi varsa, minik bebeği yıkamak baba için çok kolay olacaktır.
Baba bebeği çabucak sabunlar ve durular, sonra da dolu küvetin içinde ikisi de rahat bir şekilde oynarlar. Babasının göğsünde ya da kollarındaki bebek zevk alır, güvendedir ve eğlenir.
Çocuklara okumanın önemi tartışılmaz. Babalar yalnız çocuklara değil, her koşulda bebeklere de bir şeyler okuyabilir. Hatta baba, en minik bebekle bile gazetesini sesli okuyarak haberi paylaşabilir. Bebekler kendilerine konuşulmasını, sürekli aynı sesi duymayı çok severler, anne karnındayken de bu böyledir...
İlk aylarda bebeğinize ne okuduğunuz hiç önemli değildir... Bu okumalar zaman içinde geceleri rutin basit çocuk kitaplarına, hafta sonları gazete eklerindeki karikatürlere ve sonunda okul yılları sırasındaki okumalara evrim gösterecek, gelişecektir. Babasının kucağında kitap okumak, çocuk için yaşam boyu okuma sevgisine özel bir yol oluşturacaktır.
Yeni babalar bebeklerinin ilk yıllarındaki büyüme, gelişme evrelerinde etkin biçimde daha pek çok şekilde rol alabilirler. İste 0–18 ay bebekler için öneriler:
İletişim kurun...
Yenidogan bebeğinize duygularınızı ifade eden (beklentileriniz, hayalleriniz vs. onun doğumu üzerine ) bir mektup yazın.
Bebeğinizle hoş sakinleştirici bir sesle, basit bir dille konuşun.
Bebeğin çıkardığı sesleri, tepkileri dinleyin ve taklit edin. Seslerle karşılıklı gevezelik edin.
Bebeğinizin üzüntü, acı, endişe, korku, acıkma, yorgunluk gibi konularda vücut dilinin farkında olun.
Öğretin...
Bebeğinizin etrafını keşfetmesine imkân izin verin. Güvenli nesneleri kavrayıp tutmaya, çiğnemeye, elleriyle idare etmeye, kullanmaya, tanımaya cesaretlendirerek doğal ortamlarını anlamalarına yârdım edin.
Güvenli şekilde nasıl oyun oynayacağını gösterin, model olun ve öğretin. (Sıcak şeylere dokunmamak, elektrik prizlerine bir şeyler sokmamak, oynayabilecekleri uygun yerler vs)
Bu aylarda öğrenmede taklit etmek, saklamak, oyunları isimlendirmek önemlidir.
Kontrol edin...
Aşı olması gereken zamanları iyi takip edin, bilin.
Dikkatli biçimde gözlemleyerek, güven içinde oynadığından emin olun.
Fiziksel gelişimini gözlemleyerek, yediklerinin besleyiciligini kontrol edin.
Uyurken kontrol edin.
Düşünün, yazın, paylaşın...
Bebeğiniz olmadan önceki duygularınız, taahhütleriniz neydi ve baba olduğunuzdan beri neler değişti, neler fark etti? Ne düşünüyorsunuz, ne hissediyorsunuz?
Ne çeşit bir baba olmak istediğinize dair umutlarınız ve hayalleriniz neler? Bu umut ve hayallerden kaybettiğiniz oldu mu? Niçin?
Takdir ettiğiniz, beğendiğiniz özelliklerde tanıdığınız anne babaları göz önüne getirin, haklarında düşünün. Mesela onlardan ne öğrendiniz? Yaptıkları neleri beğeniyorsunuz?
Babanızla olan anılarınızı düşünün. Bu tecrübelerinizle temelde çocuğunuza nasıl bir baba olmayı arzu ediyorsunuz?
Hangi zamanlarda çocuğunuzla birlikte olmaktan en çok keyif alıyorsunuz? Çocuğunuzla ilişkiniz açısından kendinize dikkat edin, doğru şeyler yaptığınızı düşünüyor musunuz?
Diğerlerinin bir baba olarak sizden neler beklediğine inanıyorsunuz( es, çocuk, akrabalar, arkadaşlar, toplum.) Nasıl farklılıklar gösteriyorlar. Bu beklentileri nasıl karşılıyorsunuz?
Çocuğunuzun sizin hakkında söylemesini istediğiniz şeylere dair bir hikâye yaratın.
Eşinize de yardım edin...
Esiniz ve bebek evdeyken gidip alışverişi yapın.
Ekstra bez, biberon emziği ve ya stok için mama almaya hevesli, istekli olun.
Biriken çamaşırları yıkayıp azaltın, biberonları sterilize edin, bebeğin kirli bezlerini dışarı çıkarın, bebeğinizin sağlıklı, temiz ortamda büyümesi için ön ayak olun.
Kırık oyuncakları, bebek eşyalarını tamir edin.
Doyurulması, bez değişimi, uyku zamanları, hastane kontrolleri, aşıları, keşifsel oyun zamanları için hazırda bulunun.
Bakım yapın...
Günlük rutin olarak yapılan alt değiştirme, banyo, doyurma ve üstünü değiştirme gibi şeylerin zamanlarında dikkatli olun. Bunları yaparken ne yapıyor olduğunuzu ve sonra ne yapacağınız hakkında bebeğinizle konuşun, şarkı söyleyin, oyun oynayın (ce-ee yapın), burnu, gözü ,kulağı hakkında konuşun, çevredeki belirgin nesnelere dikkatini çekin.
Sık sık kitap okuyun. Etkileşim ve konuşma için ortam yaratın.
Hasta olduğunda ilgilenip bakımını yapın.
Planlayın...
Çocuğunuzla ilgili gelecekteki masraflar için finansal plan yapın (okullar, dersler, spor.), yatırım yapın, kenarda para tutun.
Çocuğunuzun büyük anne-babalarıyla ilişkisini geliştirmesini sağlayın.
Paylaşın...
Çocuğunuza sık sık okuyun ve şarkı söyleyin.
Sürekli aklında kalacak tekerlemeli oyunlar öğretin.
Birlikte bir boş araziyi, bir parkı veya bina gibi yeni yapılanan bir oluşumu keşfe gidin.
Birlikte bloklardan, çamurdan, kardan bir şeyler yaratın, inşa edin.
Sağlayın...
Güvenli, yıkanabilir, yutmaya müsait olmayan büyüklükte, onu oynamaya heveslendiren özelliklere sahip (öten, ses çıkaran, müzik yapan, zil çalan oyuncaklar, toplar, legolar, bloklar gibi) oyuncaklar alın.
İçinde tanıdık nesnelerin büyük ve parlak renkli resimlerinin olduğu, kenarları yuvarlatılmış, kalın karton, mukavva gibi kâğıttan sayfaları olan kitaplar alın.
Koruyun...
Araba koltuğunu sağlam, güvenli şekilde monte edin.
Her zaman çocuğunuzu arka koltukta araba koltuğunda emniyet kemeriyle bağlayın.
Elektrik prizlerine taktığınız kapakların, eğer çıkartılırsa yutulamayacak büyüklükte olmasına dikkat edin.
Temizlik malzemelerinin, keskin aletlerin, ilaçların vs. olduğu dolaplarının kapaklarına kilit koyun.
Pencerelerde kordonlu türünden güneş önleyici varsa (jalûzi gibi) boğulma tehlikesine karşı iplerini güvenli yükseklikte tutun.
Evdeki bitkileri çocuğunuzun ulaşamayacağı yerlerde tutun.
Merdiven ağızlarına çocuğun geçmesini önleyecek kapılar takın.
Baba bebek ilişkisi, biraz yaratıcılıkla, denemeyle ve zamanla serpilip gelişecek, cocuklukta, genclikte ve sonrasinda tüm yaşam boyu sürecek sağlam zeminde yerini bulacaktır.
