Bebeğinizin Beslenme Rehberi
DSÖ (Dünya Saglik Örgütü) ve UNICEF bebeklerin yasaminin ilk 4 ayinda, mümkünse 6 ayinda , su dahi almaksizin anne sütü ile beslenmesini önermektedir. Bebegin tüm biyolojik gereksinimleri için en iyi ve eksiksiz besin ANNE SÜTÜDÜR.Bebegin saglikli gelismesini, büyümesini ve hastaliklardan korunmasini saglar.Hastanede, bebekler genellikle 4 saatte bir emzirilir. Hastaneden çiktiktan sonra bebeginizi aciktikça emzirin.Ilk haftalarda bebeginizi iki-üç saatte bir, hatta geceleri bile emzirmeniz gerekebilir.Genellikle dogduktan 4-6 hafta sonra bebekler 4 saatte bir emzirilir.Daha sonralari ise günde 5 kez emzirme yeterli olacaktir.
Anne sütü yeterli degilse veya yoksa bebegi doktorunun önerecegi ve anne sütüne yakin özellikler tasiyan bir formül mama ile beslemek gereklidir.Bu mamalarin kutularinin üzerinde bebegin kilo ve yasina göre verilmesi gereken ölçek sayisi, su miktari ve ögün sayisi ayrintili olarak gösterilmistir. Bebeginizin gereksinimine göre sulandirma yüzdesini degistirmeden miktarlari kendiniz de ayarlayabilirsiniz.
4-6 ay arasi, bebeklerin ek besinlere alistirildigi süredir.4. aydan sonra ek besinlere yogurt, meyve ve sebze pürelerini sirayla azar azar vererek baslayin.Küçük porsiyonlar halinde hazirlanan yari kati yiyecekleri baslangiçta 2-3 çay kasigi vererek bebegi yeni besinlere alistirin.
6-9 ay arasi
Sabah 08.00:Anne sütü veya 1 bardak devam formülü + 1-2 bisküvi + 1 yumurta sarisi veya bir kibrit kutusu kadar beyaz peynir (30 gr)Yumurta çok iyi kaynatilarak sarisindan nohut büyüklügünde bir miktar ile baslanir. 8-10 gün içinde bir yumurta sarisina erisilir.Haftada 2-3 yumurta sarisindan fazlasi verilmemelidir. Yumurta aki 12. aya kadar önerilmez.Saat 10.00:Meyve püresi+1 bisküviSaat 13.00:Etli sebze çorbasi veya püresi. 8. aydan itibaren evdeki dolma ve etli sebze yemekleri, sehriye çorbalari, ezilmis makarna ( haslama suyu dökülmeden)ve pilav verilebilir.Bu yemeklerin sularinda ezilmis ekmek içi de eklenebilir. 8-9-10. aylarda et türü olarak haslanmis yagsiz beyaz etli baliklar ve 1-2 çorba kasigi karaciger rendesine baslayabilirsiniz.Ek protein ile demir saglayan taze dana eti ve cigerden her ögünde yalniz bir çesit verilir.Karaciger haftada birden fazla verilmez.Ayrica beyin vermenin herhangi bir faydasi yoktur.Sebze çorba veya püresine birkaç kez çekilmis kiymayi bir ögünde bir çorba kasigi kadar olacak sekilde ilave edebilirsiniz.Diger ögünlerde baharatsiz izgara köfte veya didiklenmis beyaz tavuk eti küçük parçalar halinde sebze pürelerine eklenebilir.Kuru fasulye, nohut, mercimek gibi bakliyatlarida 6. aydan sonra sebze püreleri yogurt yada degisik çorbalara ilave edip verebilirsiniz.Bunlar çok iyi pisirilir, gaz yapmamasi için tel süzgeçten geçirilerek kabuklarindan arindirilir ve haslama suyu ile birlikte ilave edilir yada yalniz olarak yedirilir.Saat 16.00:anne sütü yada 150 ml devam formulu yada yogurt.Saat 20.00:150 ml devam formülü yada anne sütü veya muhallebi.Muhallebi günde 1 ögünden fazla verilmemelidir. Anne sütü gerekiyorsa gece de verilmelidir.
9-11 ay arasi
Bebegin çok yemesi ve kilo almasi her zaman saglikli oldugu anlamina gelmez, asiri beslenme ileriki yaslarda saglik problemlerine zemin hazirlar.
Tuz ile yüksek tansiyon arasinda bir iliski vardir.Bebegin tuza alismamasi için mamalara tuz eklenmemelidir.
Diski olusumuna katkida bulunmayan proteinlerin asiri miktarda verilmesi, buna karsilik yeterince sivi, yesillik, sebze ve meyve verilmemesi kabizliga neden olabilir.
Dr. Mustafa Mete
Anne sütü yeterli degilse veya yoksa bebegi doktorunun önerecegi ve anne sütüne yakin özellikler tasiyan bir formül mama ile beslemek gereklidir.Bu mamalarin kutularinin üzerinde bebegin kilo ve yasina göre verilmesi gereken ölçek sayisi, su miktari ve ögün sayisi ayrintili olarak gösterilmistir. Bebeginizin gereksinimine göre sulandirma yüzdesini degistirmeden miktarlari kendiniz de ayarlayabilirsiniz.
4-6 ay arasi, bebeklerin ek besinlere alistirildigi süredir.4. aydan sonra ek besinlere yogurt, meyve ve sebze pürelerini sirayla azar azar vererek baslayin.Küçük porsiyonlar halinde hazirlanan yari kati yiyecekleri baslangiçta 2-3 çay kasigi vererek bebegi yeni besinlere alistirin.
YOGURT
Yogurt evde hazirlanmali, eksi olmamalidir. Süzme yogurdun bebeklere bir faydasi yoktur.Azar azar baslanir ve bir ay içinde günde bir ögüne çikarilir.(Yaklasik bir çay bardagi)
SEBZE PÜRESI
Sebze püreleri patates, havuç, pirinç veya irmik ile hazirlanabilir.Mevsim sebzesi olarak kabak, bezelye ve domates kullanilabilir.Seçilecek olan sebzeler taze ve olgun olmali, çürük olmamalidir.Sebze püresine patatesle baslanmasi önerilir.Daha sonra havuç ve mevsim sebzeleri hergün yeni bir çesit ilave edilerek zenginlestirilir.(Burada amaç allerjim yapabilecek sebzenin tesbit edilmesini kolaylastirmak ve onu menüden çikartip ileriki zamanlarda tekrar denemektir.)Lahana, patlican, pirasa, kereviz, karnibahar, pancar ve ispanak 4-6 ay arasinda verilmemelidir.
Hazirlanisi:Patates özenle yikanarak kabugu soyulmadan az miktarda suda haslanir.Suyu süzülür ve bu suya 1-2 çay kasigi irmik ilave edilerek irmikler pisene dek kaynatilir.Ilk gün bu sekilde verilir.Daha sonraki günlerde hergün ayri bir sebze ilavesi ile zenginlestirilerek hazirlanir.Irmige pirinç ve sehriye de eklenebilir.2-3 hafta içinde hasladiginiz sebzelerin sadece suyunu degil, süzgeçten geçirerek püre halinde de verebilirsiniz.
MEYVELER
Mevsimine göre elma, muz ve seftali tercih edilen baslica meyvelerdir. Meyve pürelerini azar azar vererek baslayin. Vitaminlerin kaybolmamasi için mikser yerine cam rende kullanilmalidir. Portakal, mandalina, limon bazi çocuklarda gaz, karin agrisi ve allerjilere yol açabilmektedir. Bu sorunlar görülmezse bu meyve sularini da verebilirsiniz. Aksi halde 6. aydan sonra tekrar denemelisiniz.
SEBZE PÜRESI
Sebze püreleri patates, havuç, pirinç veya irmik ile hazirlanabilir.Mevsim sebzesi olarak kabak, bezelye ve domates kullanilabilir.Seçilecek olan sebzeler taze ve olgun olmali, çürük olmamalidir.Sebze püresine patatesle baslanmasi önerilir.Daha sonra havuç ve mevsim sebzeleri hergün yeni bir çesit ilave edilerek zenginlestirilir.(Burada amaç allerjim yapabilecek sebzenin tesbit edilmesini kolaylastirmak ve onu menüden çikartip ileriki zamanlarda tekrar denemektir.)Lahana, patlican, pirasa, kereviz, karnibahar, pancar ve ispanak 4-6 ay arasinda verilmemelidir.
Hazirlanisi:Patates özenle yikanarak kabugu soyulmadan az miktarda suda haslanir.Suyu süzülür ve bu suya 1-2 çay kasigi irmik ilave edilerek irmikler pisene dek kaynatilir.Ilk gün bu sekilde verilir.Daha sonraki günlerde hergün ayri bir sebze ilavesi ile zenginlestirilerek hazirlanir.Irmige pirinç ve sehriye de eklenebilir.2-3 hafta içinde hasladiginiz sebzelerin sadece suyunu degil, süzgeçten geçirerek püre halinde de verebilirsiniz.
MEYVELER
Mevsimine göre elma, muz ve seftali tercih edilen baslica meyvelerdir. Meyve pürelerini azar azar vererek baslayin. Vitaminlerin kaybolmamasi için mikser yerine cam rende kullanilmalidir. Portakal, mandalina, limon bazi çocuklarda gaz, karin agrisi ve allerjilere yol açabilmektedir. Bu sorunlar görülmezse bu meyve sularini da verebilirsiniz. Aksi halde 6. aydan sonra tekrar denemelisiniz.
6-9 ay arasi
Sabah 08.00:Anne sütü veya 1 bardak devam formülü + 1-2 bisküvi + 1 yumurta sarisi veya bir kibrit kutusu kadar beyaz peynir (30 gr)Yumurta çok iyi kaynatilarak sarisindan nohut büyüklügünde bir miktar ile baslanir. 8-10 gün içinde bir yumurta sarisina erisilir.Haftada 2-3 yumurta sarisindan fazlasi verilmemelidir. Yumurta aki 12. aya kadar önerilmez.Saat 10.00:Meyve püresi+1 bisküviSaat 13.00:Etli sebze çorbasi veya püresi. 8. aydan itibaren evdeki dolma ve etli sebze yemekleri, sehriye çorbalari, ezilmis makarna ( haslama suyu dökülmeden)ve pilav verilebilir.Bu yemeklerin sularinda ezilmis ekmek içi de eklenebilir. 8-9-10. aylarda et türü olarak haslanmis yagsiz beyaz etli baliklar ve 1-2 çorba kasigi karaciger rendesine baslayabilirsiniz.Ek protein ile demir saglayan taze dana eti ve cigerden her ögünde yalniz bir çesit verilir.Karaciger haftada birden fazla verilmez.Ayrica beyin vermenin herhangi bir faydasi yoktur.Sebze çorba veya püresine birkaç kez çekilmis kiymayi bir ögünde bir çorba kasigi kadar olacak sekilde ilave edebilirsiniz.Diger ögünlerde baharatsiz izgara köfte veya didiklenmis beyaz tavuk eti küçük parçalar halinde sebze pürelerine eklenebilir.Kuru fasulye, nohut, mercimek gibi bakliyatlarida 6. aydan sonra sebze püreleri yogurt yada degisik çorbalara ilave edip verebilirsiniz.Bunlar çok iyi pisirilir, gaz yapmamasi için tel süzgeçten geçirilerek kabuklarindan arindirilir ve haslama suyu ile birlikte ilave edilir yada yalniz olarak yedirilir.Saat 16.00:anne sütü yada 150 ml devam formulu yada yogurt.Saat 20.00:150 ml devam formülü yada anne sütü veya muhallebi.Muhallebi günde 1 ögünden fazla verilmemelidir. Anne sütü gerekiyorsa gece de verilmelidir.
MUHALLEBI
Her çay bardagi süte 1 kahve fincani su ve 1 tatli kasigi pirinç unu konarak hazirlanir.Bu karisim en az 10 dakika çok kisik ateste karistirilarak pisirilir.Pisme islemi tamamlaninca bir tatli kasigi seker konularak karistirilir.Cezvede hazirlanmamalidir.
9-11 ay arasi
Sabah 08.00:Anne sütü veya 1 bardak devam formülü + 1 çay kasigi pekmez+ 1 yumurta sarisi + ince bir dilim ekmek+ 1 çay kasigi tereyagiTereyagi günde 1 çay kasigini geçmemelidir.Saat 12.00:Sebze püresi + püreye karistirilmis 2 tatli kasigi haslanmis karaciger rendesi ( Karaciger haftada birden fazla verilmemelidir.) veya tavuk veya 1 köfte ( Sebze püresi yerine normal ev yemekleri ezilerek verilebilir. Sabah ekmek almadiysa bu ögünde verilir.)Saat 16.00:150-200 gram muhallebi + meyve püresiSaat 20.00:Yogurt ( 1-2 çorba kasigi makarna ile karistirilabilir) + 2-3 çorba kasigi sebze püresi.
12 AylikSabah :150 ml devam formülü + 30 gram beyaz peynir ya da 1 tam yumurta +1-2 bisküvi yada ince bir dilim ekmek+ 1 çay kasigi reçel, bal yada pekmezÖgle:Sebze püresi veya evdeki etli sebze yemegi, yoksa 1 köfte + makarna ve meyve püresiIkindi:150 ml devam formülü yada yogurt yada sütlaçtan biri + 2 bisküvi Aksam:2-3 çorba kasigi sebze püresi yada evdeki çorba ve sebze yemekleri+ ezilmis makarna veya pilav +Yogurt
Ilk bir yil içerisinde yumurta beyazi, tuz, bal, çay ve inek sütü bebeklere önerilmeyen yiyeceklerdir. Ilk bir yil içinde inek sütüyle beslenen bebeklerde özellikle solunum yolu hastaliklari basta olmak üzere çesitli allerjik hastaliklar görülür.Inek sütü ile beslenen bebekler daha az demirve C vitamini alirlar. Bu da barsaklarda gizli kanamalara ve kansizliga neden olur.Inek sütü düsük D vitamini ve yüksek fosfor içermesi nedeni ile iyi bir kemik mineralizasyonu ve iskelet sisteminin gelismesini saglayamaz.Bu nedenle mümkünse 24 aydan önce kullanilmamalidir. Bebegin çok yemesi ve kilo almasi her zaman saglikli oldugu anlamina gelmez, asiri beslenme ileriki yaslarda saglik problemlerine zemin hazirlar.
Tuz ile yüksek tansiyon arasinda bir iliski vardir.Bebegin tuza alismamasi için mamalara tuz eklenmemelidir.
Diski olusumuna katkida bulunmayan proteinlerin asiri miktarda verilmesi, buna karsilik yeterince sivi, yesillik, sebze ve meyve verilmemesi kabizliga neden olabilir.
Dr. Mustafa Mete
Son düzenleme:
