Çocukların kendi odalarında uymaları gelişimleri açısından oldukça önemli. Anne babaların bu konudaki en önemli sorunlarında biri ise bebeklerinin odasının ne zaman ayrılması gerektiği. Bu konuda ailelere tavsiyelerde bulunan Yeşim Yaşa Görgülü konuyla ilgili uzmanların farklı fikirleri olduğunu ancak bu konuda bebeğin fiziksel ve psikolojik gelişimini, anne babanın bu süreçteki algı ve tutumlarını birlikte değerlendirmek gerektiğini söylüyor.
Bebeğin Odasının Ayrılmasında Alt ve Üst Sınır Belirlenmeli
Anne ve babaların, uyurken bebeklerine bir şey olur mu; bebekleri ağlarsa onu duyabilirler mi gibi kaygıları vardır. Bu nedenle genellikle bebeklerinin beşiğini ilk olarak anne ve baba kendi odalarına koyarlar. Bu hem anne babayı rahatlatır, hem de bebeğin ihtiyaçlarının tam karşılanmasında etkili olur. O nedenle; tam şu ayda bebeklerin odaları ayrılmalıdır demekten ziyade odayı ayırmada bir alt ve üst sınır belirlemek anlamlı olacaktır.
Bebeğin Beslenme ve Psikolojik Durumu Odanın Ayrılmasında Önemli
Bebeğin beslenmesi ile ilgili gereksinimleri düşünüldüğünde bebek ilk 6 ayda sadece anne sütü ile besleniyor ve 6. aydan itibaren anne sütü ile birlikte ek gıda alıyorsa 12. aydan itibaren oda ayrılabilir. Bebek anne sütü almıyorsa, bebeğin odasının 3 aylıktan itibaren dahi ayrılmasının bir sakıncası yoktur.
Beslenmenin yanı sıra çocuğun psikolojik gelişimi açısından ilk 1 yıl çok önemlidir. Terapist ve teorisyen Bowbly’in bağlanma kuramına göre ihtiyaçları zamanında ve tutarlı bir şekilde karşılanan bebek kendine ve dış dünyaya ilişkin olumlu bir benlik algısı geliştirmektedir. Yani bu dönemde bebeğin anne ve baba ile aynı odada yatması; onların varlığı ve sevgisini yakından hissetmesi; ihtiyaçlarının hızlı bir şekilde giderilmesi bebeğin temel güven duygusunun gelişmesine katkıda bulunacaktır. Bebeklerin odalarının ayrılmasında üst sınır ise 2-3 yaş dolaylarında olmalıdır.
Bebeklerin Ebeveyn Yatağında Yatırılması Ölümlere Neden Olabiliyor
Bazı anne ve babalar bebeklerini kendi yataklarında yatırmayı tercih etmektedir. Burada çocuğun güvenliği ile ilgili nokta öne çıkmaktadır. Bazı istatistiklere göre ebeveyn yatağında yatarken her yıl iki yaşın altında yaklaşık 60 bebek kaybı yaşanmaktadır. O nedenle ebeveyn odasında bebeği, kendi beşiğinde yatırmaya dikkat edilmelidir. Unutulmamalıdır ki bebekler doğduktan sonraki ilk günlerde bile kendi beşiklerinde yatabilirler. Bebek kendi beşiğinde sırt üstü yatırılmalı; yatakları sert olmalı; yatağında yastık ve benzeri yumuşak nesneler olmamalı; karyolanın parmaklıkları çok geniş olmamalıdır; yatağa yattığında ayakları yatağın ayakucuna gelmeli ve üst kısımda yer bırakılmalıdır.
Anne Baba Çocuğun Odasını Ayırırken Kararlı Olmalı
Öncelikle anne ve babalar bu süreçte samimi, kararlı ve tutarlı olmalılar. Böylece çocukların odalarında kendi başlarına yatma alışkanlığını kazanmaları daha rahat olacaktır. Çocuğun yaşına bağlı olarak çocuğa kendi odası ve kendi yatağının olduğu kararlı bir şekilde anlatılmalıdır. Çocuğun uykuya hazırlanmasına dair aile kendi ritüelini oluşturabilir. Burada en sık karşılaşılan sorun çocuğun ya en baştan yatağına yatmak istememesi ya da yattıktan bir süre sonra ağlayıp anne babasının yanına gelmesidir. Böyle bir durum yaşandığında çocuk dinlenerek anlaşılmaya çalışılmalı, anne ve babanın evde olduğu ihtiyacı olduğu anda onu duyacakları konusunda güvence verilmeli, tekrar odasına götürülmeli ve başlarda gerekirse uykuya dalana kadar yanında kalınmalıdır. Eğer korktuğunda ısrar ediyorsa çocuğun sarılarak yatabileceği birlikte seçilen, sevimli bir oyuncak da yardımcı olabilir. Eğer çocuk karanlıktan korktuğunu söylüyorsa yine sevimli bir gece lambası ya da koridorda bir ışığın açık bırakılması da rahatlatıcı olabilir.
Bir daha ağlar ve yanlarına gelirse anne ve baba aynı tutumu devam ettirmelidir. Günler ilerledikçe yanında kalma süresi azaltılmalıdır. Bu süreçte anne ve babanın sabırlı olması, çocuk her ağladığında ya da yanlarına geldiğinde tekrar anne ve babayla uyumasına izin verilmemelidir.
Çocuğun Anne Babasıyla Yatması Bireysel Gelişimini Olumsuz Etkiler
Çocuğun kendi odasında ve kendi yatağında uyuması bireysel gelişimi için çok önemlidir. Çocuğun ileri yaşlarda da anne babası ile aynı odada kalması onun kendi odasına sahip olmasının kattığı ayrışma, özgüven, bireysellik gibi kazanımlar ve sorumluluk duygusundan yoksun olmasına neden olacaktır. Aynı zamanda anne ve babayla uyumaya devam etmek, çocukta uyku problemlerine ve düzensizliklere neden olacak, bazı durumlarda ebeveynler ayrı odalarda yatmak durumunda kalacak, bu da eşlerin özel hayatlarını olumsuz etkileyecektir.
Eğer çocuğun kendi odasında uyumak yerine anne babasıyla uyumak istemesinin altında bir stres kaynağı varsa bunu anlamak ve müdahale etmek gerekmektedir. Aksi halde odaları ayırma çabaları da sonuç vermeyecek, süreç çocuk için daha travmatik olacaktır. Örneğin; yalnız kalmak istememe, çeşitli yaşam olayları (deprem, kazalar, hastalık, boşanma, sık anne baba tartışmaları, yeni bir kardeşin doğması ya da doğacak olması, kreşe başlama vb.), korku, güvende hissetme ihtiyacı, tuvalet ihtiyacından korkma gibi nedenler çocuğun anne babasıyla uyuma isteğinin altında yatan nedenler olabilir. Eğer böyle bir durum varsa önce bu durumun çocuğa yaşattığı kaygılar ortadan kaldırılmalı, sonra çocuk kendi odasında uyumaya alıştırılmalıdır.