Uzman SühaN
Administrator
Semen analizi ve erkek ksıırlığı
Kısırlık nedeniyle başvuran çiftlerin ilk değerlendirmesinde mevcut erkek nedenli problemin tesbit edilmesi için 3-5 günlük cinsel perhiz sonrası standart semen analizi yapılması şarttır.
Standart semen analizinin normal değerleri:
Volum — 1.5 mL
Sperm konsantrasyonu — 15 milyon/mL
Total sperm sayısı— 39 milyon
Morfoloji — %4 normal form
İleri hareketlilik — %32
Total hareketlilik— %40
Erkek kısırlığında semen analizinde karşılaşılan durumlar:
Azospermi: Semende sperm hücresinin görülmemesi
Oligospermi: Semende sperm sayısında azlık
Astenozospermi: Sperm hareketliliğinde yavaşlık
Teratozospermi: Spermlerde şekil bozukluğu
Erkek kısırlığının nedenleri 4 ana başlık altında açıklanabilir:
Hipotalamus-hipofiz hastalıkları (sekonder hipogonadizm): Bu durumlarda spermlerin oluşması ve gelişiminde rol oynayan beyinden salgılanan hormonlarla ilgili problem söz konusudur. Özel hormon tedavisi gerektiren bu durumların tesbit edilmesi kısırlık tedavisinde önemlidir. Erkeklerde kısırlık nedenlerinin %1-2’ sinden sorumludur. Bu durumlar genetik bozukluklardan kaynaklanıp kalıtsal olabileceği gibi, ilaçlar, damarsal bozukluklar, tümörler ve bazı diğer sistemik hastalıklar sonucu sonradan da gelişebilir.
Testisle ilgili problemler: Erkek kısırlık nedenlerinin %30-40’ ından sorumludur.
Klinefelter’ s sendromu: En sık görülen kalıtsal neden Klinefelter’ s sendromudur. Bu sendrom 500-700’ de bir görülür ve en sık azospermi (menide sperm yokluğu) şeklinde ortaya çıkar.
Y kromozomu mikrodelezyonu: Azospermi (menide sperm yokluğu) ve ciddi oligosperminin (menide sperm azlığı) genetik nedenlerindendir. Kısır erkeklerin yaklaşık %20’ inde bulunur.
Kriptorşidizm (inmemiş testis): Anne karnındaki dönemde testislerin skrotuma inmemesi durumudur. Tek taraflı yada iki taraflı olabilir. İnmemiş testisler karında veya kasık bölgesinde olur. Bu testislerde sperm yapımı bozulduğu gibi tümör gelişme riskide bulunmaktadır.
testis kanseriTestis kanseri: Kısırlık tesbit edilen erkeklerde testis kanseri insidansı artış gösterir.
Varikosel: Skrotumdaki damar ağının genişlemesidir. Solda sağa göre daha fazla görülür. Tek başına infertilite (kısırlık)nedeni olup olmadığı ve varikosel cerrahisinin kısırlık tedavisine katkısı tartışmalıdır.
Enfeksiyon, ilaçlar, radyasyon, travma, bazı toksinler, sigara, spermlere karşı antikorlar, ısı maruziyeti, siroz gibi bazı sistemik hastalıklar testislere zarar vererek kısırlığa neden olabilirler.
Sperm transport problemleri (Post-testiküler problemler): Erkeklerde kısırlık nedenlerinin %10-20’ inden sorumludur. Sperm taşıyan kanalların kistik fibrozis gibi hastalıklarla birlikte doğuştan yokluğu olabileceği gibi,.
Tıkanıklığa bağlı azospermi: Hormon değerleri ve testis hacmi normal olan azospermik hastalardır. Kanalların bağlanması veya geçirilen enfeksiyonlara bağlı tıkanması sonucu sonradan da oluşur. Bu hastaların hemen hemen hepsinde cerrahi ile sperm bulunur.
Tıkanıklığa bağlı olmayan azospermi: bu hastalardaki problem testislerde sperm yokluğudur. Bu hastalarda cerrahi ile sperm bulma olasılığı tıkanıklığa bağlı olanlara nazaran daha düşüktür. Ayrıca bu hastalarda genetik bozukluğa rastlama olasılığı yüksek olduğu için genetik inceleme yapılması uygun olacaktır.
Azospermik hastalarda sperm elde etme yöntemleri:
PESA: İğne ile epididimise girerek sperm elde etme
MESA: Mikrocerrahi ile epididimisten sperm elde edilmesi
TESA: İğne ile testise girerek sperm elde edilmesi
TESE: Testisten doku örnekleri alınarak sperm elde edilmesi
Mikro TESE: Mikroskop altında testisten alınan biyopsi ile sperm elde edilmesi
Idiyopatik: Herhangi bir neden olmadan sperm anormalliğinin olmasıdır. Erkek kısırlık nedenlerinin %40-50’ sinden sorumludur.
Standart semen analizinin normal değerleri:
Volum — 1.5 mL
Sperm konsantrasyonu — 15 milyon/mL
Total sperm sayısı— 39 milyon
Morfoloji — %4 normal form
İleri hareketlilik — %32
Total hareketlilik— %40
Erkek kısırlığında semen analizinde karşılaşılan durumlar:
Azospermi: Semende sperm hücresinin görülmemesi
Oligospermi: Semende sperm sayısında azlık
Astenozospermi: Sperm hareketliliğinde yavaşlık
Teratozospermi: Spermlerde şekil bozukluğu
Erkek kısırlığının nedenleri 4 ana başlık altında açıklanabilir:
Hipotalamus-hipofiz hastalıkları (sekonder hipogonadizm): Bu durumlarda spermlerin oluşması ve gelişiminde rol oynayan beyinden salgılanan hormonlarla ilgili problem söz konusudur. Özel hormon tedavisi gerektiren bu durumların tesbit edilmesi kısırlık tedavisinde önemlidir. Erkeklerde kısırlık nedenlerinin %1-2’ sinden sorumludur. Bu durumlar genetik bozukluklardan kaynaklanıp kalıtsal olabileceği gibi, ilaçlar, damarsal bozukluklar, tümörler ve bazı diğer sistemik hastalıklar sonucu sonradan da gelişebilir.
Testisle ilgili problemler: Erkek kısırlık nedenlerinin %30-40’ ından sorumludur.
Klinefelter’ s sendromu: En sık görülen kalıtsal neden Klinefelter’ s sendromudur. Bu sendrom 500-700’ de bir görülür ve en sık azospermi (menide sperm yokluğu) şeklinde ortaya çıkar.
Y kromozomu mikrodelezyonu: Azospermi (menide sperm yokluğu) ve ciddi oligosperminin (menide sperm azlığı) genetik nedenlerindendir. Kısır erkeklerin yaklaşık %20’ inde bulunur.
Kriptorşidizm (inmemiş testis): Anne karnındaki dönemde testislerin skrotuma inmemesi durumudur. Tek taraflı yada iki taraflı olabilir. İnmemiş testisler karında veya kasık bölgesinde olur. Bu testislerde sperm yapımı bozulduğu gibi tümör gelişme riskide bulunmaktadır.
testis kanseriTestis kanseri: Kısırlık tesbit edilen erkeklerde testis kanseri insidansı artış gösterir.
Varikosel: Skrotumdaki damar ağının genişlemesidir. Solda sağa göre daha fazla görülür. Tek başına infertilite (kısırlık)nedeni olup olmadığı ve varikosel cerrahisinin kısırlık tedavisine katkısı tartışmalıdır.
Enfeksiyon, ilaçlar, radyasyon, travma, bazı toksinler, sigara, spermlere karşı antikorlar, ısı maruziyeti, siroz gibi bazı sistemik hastalıklar testislere zarar vererek kısırlığa neden olabilirler.
Sperm transport problemleri (Post-testiküler problemler): Erkeklerde kısırlık nedenlerinin %10-20’ inden sorumludur. Sperm taşıyan kanalların kistik fibrozis gibi hastalıklarla birlikte doğuştan yokluğu olabileceği gibi,.
Tıkanıklığa bağlı azospermi: Hormon değerleri ve testis hacmi normal olan azospermik hastalardır. Kanalların bağlanması veya geçirilen enfeksiyonlara bağlı tıkanması sonucu sonradan da oluşur. Bu hastaların hemen hemen hepsinde cerrahi ile sperm bulunur.
Tıkanıklığa bağlı olmayan azospermi: bu hastalardaki problem testislerde sperm yokluğudur. Bu hastalarda cerrahi ile sperm bulma olasılığı tıkanıklığa bağlı olanlara nazaran daha düşüktür. Ayrıca bu hastalarda genetik bozukluğa rastlama olasılığı yüksek olduğu için genetik inceleme yapılması uygun olacaktır.
Azospermik hastalarda sperm elde etme yöntemleri:
PESA: İğne ile epididimise girerek sperm elde etme
MESA: Mikrocerrahi ile epididimisten sperm elde edilmesi
TESA: İğne ile testise girerek sperm elde edilmesi
TESE: Testisten doku örnekleri alınarak sperm elde edilmesi
Mikro TESE: Mikroskop altında testisten alınan biyopsi ile sperm elde edilmesi
Idiyopatik: Herhangi bir neden olmadan sperm anormalliğinin olmasıdır. Erkek kısırlık nedenlerinin %40-50’ sinden sorumludur.
