*MeleK*
♥Ben Aşık Olduğum Adamın Aşık Olduğu Kadınım♥
GEBELİK ÖNCESİ DANIŞMANLIK ve GEBELİĞE HAZIRLIK
Sigarayı bırakınız. Çünkü sigara içen kadınlarda daha fazla oranda kısırlık, düşük, dış gebelik, ölü doğum ve düşük doğum ağırlıklı bebek görülmektedir. Sigara içen annelerin bebekleri okul çağında ve sonraki yaşamlarında da başarıları olumsuz olarak etkilenmektedir.
Baba adayı da sigarayı bırakmalıdır. Sigara, sperm kalitesini bozduğu ve DNA yapısında anormalliklere neden olabilir. Ayrıca eşinizin pasif sigara içiciliği ile doğrudan sigara içmesi kadar zarar görebilir. Pasif sigara içiciliğinin günümüzde çok önemli olduğu ortaya çıktı. Çağdaş toplumlar boşuna toplu yaşam alanlarında sigara içme yasağı getirmedi. Yasaklamanın en önemli nedeni içmeyen kişilerin de sağlığının tehlikeye girmesidir.
Uzun süredir kullanılan ilaçlar var ise doktorunuza danışmalısınız.
Gebelik düşündüğünüz aylarda adet döneminin ikinci yarısında tomografi, mide filmi gibi filmlerde dikkat etmelisiniz.
Alkolden uzak durunuz. Alkol alışkanlığınız var ise bu alışkanlığınıza ara vermelisiniz.
Sistemik bir hastalık olup olmadığı araştırmalıdır. Hipertansiyon, Kalp Hastalığı, Diyabet, Tiroit bezi ve Böbrek hastalığı olup olmadığı sorgulanmalı ve incelenmelidir.
Epilepsi (sara) nedeniyle ilaç kullanıyorsanız gebelik öncesinde kullanmakta olduğunuz ilacın gebeliğe daha az zararlı bir ilaçla değiştirilmesi gerekir. Bu nedenle bu durumu nöroloji uzmanı doktorunuza danışmalısınız.
VKİ Gebelik için uygun Gebelik döneminde alınması gereken toplam kilo
<20 zayıf 12–18 kg
20–27 ideal 11–16 kg
27–30 kilolu (tombiş) 7–11 kg
Kan analizi dediğimiz hemogram ile ciddi bir kansızlık (anemi) ve diğer kan hastalıkları araştırılmalıdır. Ülkemizde yaygın olarak bulunan Akdeniz Anemisi (Talasemi) olup olmadığı konusunda hemogram önemli ipuçları verebilir. Aynı kan analizinde kızamıkçık, hepatit B ve toksoplazma gibi yangılar (enfeksiyonlar) araştırılabilir..
Folik Asit almadan önce kanda Folik Asit baktırmak çok gerekli değildir. Gebelik öncesi 3 ay, tüm gebelik ve loğusalık döneminde alınması gerekli bir vitamindir.
“Azı yarar çoğu zarar” sözü burada da geçerlidir. Aşırı vitamin ve mineraller de zararlı olabilir. Vitamin de olsa tüm ilaçlar doktora danışarak, yeterli ve dengeli olarak alınmalıdır.
Mongol dediğimiz Down Sendromu ve diğer genetik hastalıklar araştırılmalı ve sorgulanmalıdır.
Jinekolojik muayene sırasında hiçbir yakınmaya neden olmayan bazı jinekolojik hastalıkların erken dönemde saptanmasına olanak verebilir. Herhangi bir jinekolojik ve genel sağlık sorunu yoksa da yok olduğu öğrenilmiş olacaktır. Gönül rahatlıyla gebe kalınacaktır. Ayrıca doğurganlık çağındaki her kadının yılda bir kez yaptırması gerekli olan “vajinal akıntı yayması” yani “smear” yapılacaktır. Erken rahim kanser tarama testi olan “smear” çok kolaylıkla, muayene sırasında ve ağrısız olarak alınır. Hasta alındığını hissetmez.
Anne adayı, gebelikten korunuyorsa, korunma yöntemine göre nasıl hareket edeceğini öğrenir. Doğum Kontrol yöntemi olarak hap kullanıyorsa; ne zaman bırakması gerektiğini öğrenecektir. Doğum kontrol haplarını bıraktıktan sonra beklemeyi gerektiren bir durum yoktur. Uzun süreli doğum kontrol hapları kullanılmış ise yumurtlamanın düzene geçmesi birkaç ay alabilir.
Gebelik dönemlerinde beslenme konularında bilgilenir. Yağ, protein, karbonhidrat, vitamin ve gerekli mineraller ile ilgili bilgiler alınır. Gebelikte alınacak yağ miktarı değişmemektedir. Normal dönemdeki miktardadır. Protein ve karbonhidrat miktarı artmaktadır. Kalsiyum, demir ve bazı elementler ile vitamin gereksiniminin arttığı, bu nedenle beslenmenin yeniden düzenlenmesi gerektiği konusunda bilgilendirilir.
Psikolojik olarak gebeliğe nasıl hazırlanacağını öğrenir. Daha sonraki bölümlerde anlatacağımız gebelik dönemlerine özgü oluşabilecek değişiklikleri ve oluşabilecek sorunlarla nasıl baş edeceği anlatılır. Kısaca gebelik döneminde oluşacak yeni değişmelere karşı anne ve baba adayları hazırlanır.
Böbrekler başta olmak üzere tüm vücut organlarının doğum sonrası involusyonu yani organların gebelik öncesi doğal anatomik yapısına ve fizyolojik fonksiyonlarına dönebilmesi için en az 2 yıla gereksinim vardır. Sezaryen gibi cerrahi girişimle olan doğumlarda da bunun önemi daha da artmaktadır.
İki gebelik arasındaki süreç sadece anne sağlığı açısından değil geleceğimizi oluşturacak bebekler açısından da çok önemlidir. Bu nedenle gebelik öncesi, gebelik sırasında ve doğum sonrası gebelikten korunma yöntemleri konusunda da bilgi alışverişinde bulunulmalıdır.
- GEBELİK ÖNCESİ DANIŞMANLIK ve GEBELİĞE HAZIRLIK
Bebek sahibi olmaya karar verdiniz mi?
Yaşam tarzı, sağlık ve beslenme alışkanlıklarınızın tümü gözden geçirmelidir. Doktora gitmeden önce, anne baba adayları olarak, sizler baş başa verip alacağınız önemli kararlar var. Paylaşarak alınan kararlar mutluluğunuzu bir kat daha arttıracak ve sorunları daha kolay aşacaksınız.
Sigarayı bırakınız. Çünkü sigara içen kadınlarda daha fazla oranda kısırlık, düşük, dış gebelik, ölü doğum ve düşük doğum ağırlıklı bebek görülmektedir. Sigara içen annelerin bebekleri okul çağında ve sonraki yaşamlarında da başarıları olumsuz olarak etkilenmektedir.
Baba adayı da sigarayı bırakmalıdır. Sigara, sperm kalitesini bozduğu ve DNA yapısında anormalliklere neden olabilir. Ayrıca eşinizin pasif sigara içiciliği ile doğrudan sigara içmesi kadar zarar görebilir. Pasif sigara içiciliğinin günümüzde çok önemli olduğu ortaya çıktı. Çağdaş toplumlar boşuna toplu yaşam alanlarında sigara içme yasağı getirmedi. Yasaklamanın en önemli nedeni içmeyen kişilerin de sağlığının tehlikeye girmesidir.
Uzun süredir kullanılan ilaçlar var ise doktorunuza danışmalısınız.
Gebelik düşündüğünüz aylarda adet döneminin ikinci yarısında tomografi, mide filmi gibi filmlerde dikkat etmelisiniz.
Alkolden uzak durunuz. Alkol alışkanlığınız var ise bu alışkanlığınıza ara vermelisiniz.
El ele birlikte doktora…
Danışmanlık için öncelikle ilgili bir sağlık kuruluşu ya da doktora gidilmelidir. Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı öncelikli olmak üzere aile hekimi ya da Ana Çocuk Sağlığı Merkezlerine gidilmesi daha yararlı olur. Eşler doktora birlikte gitmelidir.
Sistemik bir hastalık olup olmadığı araştırmalıdır. Hipertansiyon, Kalp Hastalığı, Diyabet, Tiroit bezi ve Böbrek hastalığı olup olmadığı sorgulanmalı ve incelenmelidir.
Epilepsi (sara) nedeniyle ilaç kullanıyorsanız gebelik öncesinde kullanmakta olduğunuz ilacın gebeliğe daha az zararlı bir ilaçla değiştirilmesi gerekir. Bu nedenle bu durumu nöroloji uzmanı doktorunuza danışmalısınız.
Gebelik öncesi kilo vermek yaralımıdır?
Çok zayıf veya çok kilolu olmak gebelik döneminde ciddi sorunlar yaratabilir. Gebeliği engellemeyecek bir kiloda olup olmadığınızı kolayca hesaplayabilirsiniz. Vücut Kitle İndeksi (VKİ); kilo/ boy² formülü ile kolayca hesaplanır. Örnek: kilonuz 61 kg, boyunuz 1,60 m ise VKİ= (61/1,60x1,60)=23,82. İdeal VKİ:20 ila 27 arasında olmalıdır. 27 -30 arası hafif kilolu, 30’un üzeri kilolu ise aşırı kilolu olarak kabul edilir. VKİ >30 yani yüksek hastalarda %10 zayıflama gebelik döneminde oluşabilecek pek çok sorunları önleyecektir.
VKİ Gebelik için uygun Gebelik döneminde alınması gereken toplam kilo
<20 zayıf 12–18 kg
20–27 ideal 11–16 kg
27–30 kilolu (tombiş) 7–11 kg
Gebelik yaşın önemi var mı?
Özellikle anne yaşı 18 den küçük (adolesan yaş grubu) olan gebeler ülkemizde sayısal olarak oldukça yüksek. Anne çocuk ölümlerinin gelişmiş ülkelerin hala çok üstünde olmamızın nedenlerinden biri de çok genç yaş gebe sayımızın yüksek olmasının önemli bir katkısı vardır. Erken doğum, düşük gibi erken gebelik kayıplarına preeklampsi, eklampsi gibi gebelik zehirlenmelerine ve doğum sorunlarına yol açan adolesan dönemi gebelikleri ileri (37 yaş üstü) yaşlarda da bazı ciddi hastalıklara ve sorunlara yol açabilir. Bu nedenle bazı önlemler almak gerekebilir. Özellikle 17 yaş altı evlilik ve gebeliklerin azaltılmasında ebeveynlere ve toplumlara önemli sorumluluklar düşmektedir.
Kan tahlili deyip geçmeyin..
Kan tahlili dediğimizde ilk akla gelen Kan grupları ve Rh faktörlerinin tespiti yapılmalıdır. Kan uyuşmazlığı olup olmadığı ortaya konmalıdır. Kan uyuşmazlığı daha çok Rh faktörüne bakılarak değerlendirilir. Eğer Anne kanında Rh faktörü yok ise yani Rh (-) negatif, babanın Rh (+) pozitif ise “kan uyuşmazlığı olma” olasılığı vardır. Uyuşmazlık olduğunun bilinmesi yeterlidir. Gebe kalmayı, doğum yapmayı engelleyen bir durum değildir. Doğum sırasında gerekli önlemler ve ilaçlar yapılarak annenin ve bebeğin risk alması söz konusu olmaz. Buradaki en önemli risk kan gruplarının doğumdan önce ve doğum sırasında öğrenilmemiş olmasıdır. Ülkemizde doğumların beşte biri hala evlerde olduğuna göre kan uyuşmalığı ülkemiz için önemli bir sorun olmaya devam etmektedir.
Kan analizi dediğimiz hemogram ile ciddi bir kansızlık (anemi) ve diğer kan hastalıkları araştırılmalıdır. Ülkemizde yaygın olarak bulunan Akdeniz Anemisi (Talasemi) olup olmadığı konusunda hemogram önemli ipuçları verebilir. Aynı kan analizinde kızamıkçık, hepatit B ve toksoplazma gibi yangılar (enfeksiyonlar) araştırılabilir..
Gebelik öncesi Genetik danışmanlık
Gebelik Öncesi Danışmanlıkta ayrıca yine ülkemizde yaygın olan akraba evliliği nedeniyle genetik geçişli hastalıklar geniş olarak sorgulanmalıdır. İçinde yaşadığımız yüzyıl “genetik çağı” olarak adlandırılıyor. Günümüzde pek çok hastalık önceden saptanabiliyor. Genetik Danışmanlık gerekip gerekmediğini doktorunuz size söyleyecektir. Eskiden olduğu gibi “Allahtan… Ya da kaderimizmiş, elden gelen bir şey yok” gibi kaderci bir yaklaşımların yeri yoktur. Birçok doğumsal hastalıkların gebe kalmadan önce önlemleri alınabilmektedir. Folik Asit, B12 (Cobalamin) gibi bazı element, vitaminlerin eksikliğine bağlı oluşan ve genetik olmayan sakatlıkların koruyucu tedavi ve diyetle önemli bir kısmı önlenebilmektedir. Folik asit, fetüsün hücrelerinde doğru genetik yapının oluşmasında yardım eden çok önemli B vitaminidir. Örnek olarak; beyinde su toplanması (hidrosefali) ya da sırtında su kesesi (meningosel) oluşumu olan “nöral tüp defekti” gibi sakatlıkların olmaması için 3 ay önceden Folik Asit profilaksisine (koruyucu ya da önleyici tedavi) başlanması günümüzde tartışmasız olarak kabul edilmektedir. 3 ay süreyle, günlük en az 400 µgm (0,4 miligram) Folik Asit alımı yukarıda sözünü ettiğimiz nörolojik sakatlıkların sayısını yarı yarıya azaltabilir. Bu doz birçok multivitamin preparatlarında bulunabileceği gibi yiyeceklerden turunçgillerde, ıspanak gibi koyu yeşil yapraklı sebzelerde, karaciğerde, taze sıkılmış meyve sularında, tahıllarda ve yeşil bezelyede bolca bulunmaktadır.
Folik Asit almadan önce kanda Folik Asit baktırmak çok gerekli değildir. Gebelik öncesi 3 ay, tüm gebelik ve loğusalık döneminde alınması gerekli bir vitamindir.
“Azı yarar çoğu zarar” sözü burada da geçerlidir. Aşırı vitamin ve mineraller de zararlı olabilir. Vitamin de olsa tüm ilaçlar doktora danışarak, yeterli ve dengeli olarak alınmalıdır.
Mongol dediğimiz Down Sendromu ve diğer genetik hastalıklar araştırılmalı ve sorgulanmalıdır.
Bir kadının sağlık taraması için gebelik iyi bir fırsattır
Bir kadının genel sağlık kontrolünden (check-up) geçmesi için gebelik dönemi önemli olanaktır. Anne adayı sadece jinekolojik ve gebelik açıdan değerlendirilmez, aynı zamanda genel sağlık açısından da değerlendirilir. Gebeliği etkileyen kalp hastalığı, hipertansiyon, diyabet, guatr gibi tiroid hastalıkları araştırılır. Ailesel geçişli hastalıkları araştırmak için ebeveynlerin diyabet, hipertansiyon gibi hastalıkları sorgulanmalıdır.
Jinekolojik muayene sırasında hiçbir yakınmaya neden olmayan bazı jinekolojik hastalıkların erken dönemde saptanmasına olanak verebilir. Herhangi bir jinekolojik ve genel sağlık sorunu yoksa da yok olduğu öğrenilmiş olacaktır. Gönül rahatlıyla gebe kalınacaktır. Ayrıca doğurganlık çağındaki her kadının yılda bir kez yaptırması gerekli olan “vajinal akıntı yayması” yani “smear” yapılacaktır. Erken rahim kanser tarama testi olan “smear” çok kolaylıkla, muayene sırasında ve ağrısız olarak alınır. Hasta alındığını hissetmez.
Anne adayı, gebelikten korunuyorsa, korunma yöntemine göre nasıl hareket edeceğini öğrenir. Doğum Kontrol yöntemi olarak hap kullanıyorsa; ne zaman bırakması gerektiğini öğrenecektir. Doğum kontrol haplarını bıraktıktan sonra beklemeyi gerektiren bir durum yoktur. Uzun süreli doğum kontrol hapları kullanılmış ise yumurtlamanın düzene geçmesi birkaç ay alabilir.
Gebelik dönemlerinde beslenme konularında bilgilenir. Yağ, protein, karbonhidrat, vitamin ve gerekli mineraller ile ilgili bilgiler alınır. Gebelikte alınacak yağ miktarı değişmemektedir. Normal dönemdeki miktardadır. Protein ve karbonhidrat miktarı artmaktadır. Kalsiyum, demir ve bazı elementler ile vitamin gereksiniminin arttığı, bu nedenle beslenmenin yeniden düzenlenmesi gerektiği konusunda bilgilendirilir.
Psikolojik olarak gebeliğe nasıl hazırlanacağını öğrenir. Daha sonraki bölümlerde anlatacağımız gebelik dönemlerine özgü oluşabilecek değişiklikleri ve oluşabilecek sorunlarla nasıl baş edeceği anlatılır. Kısaca gebelik döneminde oluşacak yeni değişmelere karşı anne ve baba adayları hazırlanır.
Haydi! Anne adayları aşıya…
Gebeliğe hazırlık döneminde doğal ya da aşı ile bağışıklığı olmayan anne adayları; kızamıkçığa (rubella) karşı aşılanmalıdır. Çünkü gebeliğin ilk yarısında geçirilen bir kızamıkçık yangısı fetüste ciddi sakatlıklara ve anomalilere yol açar. Ayrıca bazı riskli anne adayları hepatit B virüsü, tetanos ve grip aşısına karşı aşılanmalıdır. Tetanos, hepatit B ve grip aşıları gebelik dönemlerinde yapılabilir olmasına karşın diğer aşılar yapılmamalıdır. Eksik aşılar gebelik öncesi tamamlanmalıdır.
Önceki gebelik ile sonraki gebelik arasında ne kadar süre olmalıdır?
Sağlıklı nesillerin oluşması açısından iki gebelik arasında en az iki ila 3 yıl ara verilmelidir. Biz buna gebelikler arasında “güvenlik aralığı” diyoruz. Bu aralık anne sağlığı açısından da önemlidir.
Böbrekler başta olmak üzere tüm vücut organlarının doğum sonrası involusyonu yani organların gebelik öncesi doğal anatomik yapısına ve fizyolojik fonksiyonlarına dönebilmesi için en az 2 yıla gereksinim vardır. Sezaryen gibi cerrahi girişimle olan doğumlarda da bunun önemi daha da artmaktadır.
İki gebelik arasındaki süreç sadece anne sağlığı açısından değil geleceğimizi oluşturacak bebekler açısından da çok önemlidir. Bu nedenle gebelik öncesi, gebelik sırasında ve doğum sonrası gebelikten korunma yöntemleri konusunda da bilgi alışverişinde bulunulmalıdır.
