M
Misafir
Forum Okuru
Halikarnassos
halikarnassos tiyatrosu
HALIKARNASSOS
Antik çagin en ünlü kentlerinden biri olan Halikarnassos M.Ö. 11. yüzyilda kurulmus olmalidir. Dor kolonistleri tarafindan kurulmus olmasina karsin Halikarnassos özellikle M.Ö. 5. yüzyil baslarinda tam bir Ion kenti görünümündedir. O çagda Kraliçe Artemisia tarafindan yönetilen sehir Perslerin tarafini tutuyordu. Salamis deniz savasinda Artemisia'nin gemisini yanlislikla batirmasina karsin olayi anlamayan Pers krali tarafindan ödüllendirilmistir.
M.Ö. 5. Yüzyilda Pers Satrabi Mavsolos Halikarnassos'u Karya Bölgesi baskenti yapmis ve halki üç büyük kentte oturmaya mecbur etmistir. Bu sehirler Halikarnassos, Myndos ve Theangela'dir. Mausolos'un 353 yilinda ölümünden sonra yerine karisi ve kiz kardesi Artemisia geçmis ve kocasi adina Dünyanin Yedi Harikasi'nden biri sayilan mezar anitini tamamlamistir. Artemisia'nin 35l yilindaki ölümünden sonra da kardesi Idrieus, onun da ölümünden sonra basa M.Ö.334 yilinda kiz kardesi ve karisi Ada geçmistir. En küçük kardesi Piksadaros'un Ada'yi Alinda'ya sürmesinden sonra satrap oldugu bilinmektedir. Büyük Iskender 334'te sehri ele geçirdikten sonra Ada'yi sehri yönetmek üzere geri çagirmistir. Bu çagdan sonra sehir M.Ö. 129'a kadar bagimsiz kalmis daha sonra da Roma'nin Asia Eyaleti'ne bagli küçük bir sehir olarak varligini sürdürmüstür. M.S. 14. yüzyilda kisa bir süre Türklerin elinde kalmis, 1402 yilindan sonra St. Jean sövalyelerine verilmistir.
Bodrum 1523 yilinda Kanuni Sultan Süleyman'in Rodos seferi sirasinda Osmanli Imparatorlugu'na baglanmistir.
HALIKARNASSOS TIYATROSU
Halikarnassos antik kentinin kuzeyinde yer alan ve nekropol olarak kullanilmis olan Göktepe'nin güney yamacina rastlamis, M.Ö. 4. yüzyila tarihlenen görkemli bir yapidir. Roma Imparatorluk Çagi öncesi tiyatrolarinin tüm özelliklerini tasimaktadir.Tiyatro 3 bölümde ele alinabilir.
1.Kavca
Oturma kademeleri ana kayaya atnali seklinde oyularak biçimlendirilmis ve üzeri mermerle kaplanmistir. Oturma siralari ortadan yatay olarak geçen bir yolla enine ikiye ayrilmistir. Alt bölüm saglam bir biçimde günümüze kadar gelmistir. Üst bölüm ise doga ve insanlarin yaptigi tahribat nedeniyle harap bir durumda-dir. Oturma siralari ayrica dikine 11 merdivenle 12 bölüme ayrilmaktadir. Bu yatay ve dikey geçisler tiyatronun dolup bosalmasinda kolayliklar saglamak üzere yapilmistir. Eldeki verilere göre alt bölümde 30, üst bölümde 25 olmak üzere toplam 55 sira bulunmaktadir. Bu özelligi nedeniyle tiyatronun 12000-13000 kisi kapasiteli oldugu düsünülebilir. Oturma bölümünün yarim daireden büyük olmasi erken çaglara tarihlendirilebilen bir yapi olmasini desteklemektedir.
2.Orkestra bölümü
Tiyatronun ortasinda yer almaktadir ve oturma siralari bölümüne uygun olarak yarim daireden daha büyük bir biçimde yapilmistir. Antik çagda oynanan oyunlari söyledigi sarkilarla ve bir çesit ka-reografi ile destekleyen koro orkestrada yer almaktaydi. Ortada oturma siralarinin hemen önünde yer alan sunak, Anadolu da ortaya çikmis bir tanri olan Dionysos'a yapilan sunular için konulmustur. Roma çaginin sonlarina dogru bu tip tiyatrolarda gladyatör dövüsleri ve vahsi hayvan dövüsleri yapilmistir. Burada da seyircileri dövüsçülerden ayiran korkuluk levha kalintilarini görmek olasidir.
3. Sahne Yapisi
Tiyatronun güney kisminda yer alir. At nali biçimindeki oturma bölümünün açik kismini kapatacak biçimde insa edilmistir. Dikdörtgen bir yapidir. Iki katli bir yapi oldugu ve orkestraya bakan kisminda bir sahne önü podyumu oldugu izlenebilmektedir. Bu bölümün arka tarafindaki duvar üzerinde oynanacak oyuna göre degisen portatif dekor levhalarinin asildigi oyuklar görülebilmektedir. Sahne yapisindaki kapilar oyunda yer alan oyuncularin ve protokolün kullandigi kapilardir. Sahne binasi ile oturma bölümü arasinda yer alan paradokslar yani girisler izleyicilerin giris ve çikislarina ayrilmistir. Tiyatro kazi ve onariminin tamamlanabilmesi için Bosav Vakfi'na tahsis edilmistir.
HALIKARNASSOS
Antik çagin en ünlü kentlerinden biri olan Halikarnassos M.Ö. 11. yüzyilda kurulmus olmalidir. Dor kolonistleri tarafindan kurulmus olmasina karsin Halikarnassos özellikle M.Ö. 5. yüzyil baslarinda tam bir Ion kenti görünümündedir. O çagda Kraliçe Artemisia tarafindan yönetilen sehir Perslerin tarafini tutuyordu. Salamis deniz savasinda Artemisia'nin gemisini yanlislikla batirmasina karsin olayi anlamayan Pers krali tarafindan ödüllendirilmistir.
M.Ö. 5. Yüzyilda Pers Satrabi Mavsolos Halikarnassos'u Karya Bölgesi baskenti yapmis ve halki üç büyük kentte oturmaya mecbur etmistir. Bu sehirler Halikarnassos, Myndos ve Theangela'dir. Mausolos'un 353 yilinda ölümünden sonra yerine karisi ve kiz kardesi Artemisia geçmis ve kocasi adina Dünyanin Yedi Harikasi'nden biri sayilan mezar anitini tamamlamistir. Artemisia'nin 35l yilindaki ölümünden sonra da kardesi Idrieus, onun da ölümünden sonra basa M.Ö.334 yilinda kiz kardesi ve karisi Ada geçmistir. En küçük kardesi Piksadaros'un Ada'yi Alinda'ya sürmesinden sonra satrap oldugu bilinmektedir. Büyük Iskender 334'te sehri ele geçirdikten sonra Ada'yi sehri yönetmek üzere geri çagirmistir. Bu çagdan sonra sehir M.Ö. 129'a kadar bagimsiz kalmis daha sonra da Roma'nin Asia Eyaleti'ne bagli küçük bir sehir olarak varligini sürdürmüstür. M.S. 14. yüzyilda kisa bir süre Türklerin elinde kalmis, 1402 yilindan sonra St. Jean sövalyelerine verilmistir.
Bodrum 1523 yilinda Kanuni Sultan Süleyman'in Rodos seferi sirasinda Osmanli Imparatorlugu'na baglanmistir.
HALIKARNASSOS TIYATROSU
Halikarnassos antik kentinin kuzeyinde yer alan ve nekropol olarak kullanilmis olan Göktepe'nin güney yamacina rastlamis, M.Ö. 4. yüzyila tarihlenen görkemli bir yapidir. Roma Imparatorluk Çagi öncesi tiyatrolarinin tüm özelliklerini tasimaktadir.Tiyatro 3 bölümde ele alinabilir.
1.Kavca
Oturma kademeleri ana kayaya atnali seklinde oyularak biçimlendirilmis ve üzeri mermerle kaplanmistir. Oturma siralari ortadan yatay olarak geçen bir yolla enine ikiye ayrilmistir. Alt bölüm saglam bir biçimde günümüze kadar gelmistir. Üst bölüm ise doga ve insanlarin yaptigi tahribat nedeniyle harap bir durumda-dir. Oturma siralari ayrica dikine 11 merdivenle 12 bölüme ayrilmaktadir. Bu yatay ve dikey geçisler tiyatronun dolup bosalmasinda kolayliklar saglamak üzere yapilmistir. Eldeki verilere göre alt bölümde 30, üst bölümde 25 olmak üzere toplam 55 sira bulunmaktadir. Bu özelligi nedeniyle tiyatronun 12000-13000 kisi kapasiteli oldugu düsünülebilir. Oturma bölümünün yarim daireden büyük olmasi erken çaglara tarihlendirilebilen bir yapi olmasini desteklemektedir.
2.Orkestra bölümü
Tiyatronun ortasinda yer almaktadir ve oturma siralari bölümüne uygun olarak yarim daireden daha büyük bir biçimde yapilmistir. Antik çagda oynanan oyunlari söyledigi sarkilarla ve bir çesit ka-reografi ile destekleyen koro orkestrada yer almaktaydi. Ortada oturma siralarinin hemen önünde yer alan sunak, Anadolu da ortaya çikmis bir tanri olan Dionysos'a yapilan sunular için konulmustur. Roma çaginin sonlarina dogru bu tip tiyatrolarda gladyatör dövüsleri ve vahsi hayvan dövüsleri yapilmistir. Burada da seyircileri dövüsçülerden ayiran korkuluk levha kalintilarini görmek olasidir.
3. Sahne Yapisi
Tiyatronun güney kisminda yer alir. At nali biçimindeki oturma bölümünün açik kismini kapatacak biçimde insa edilmistir. Dikdörtgen bir yapidir. Iki katli bir yapi oldugu ve orkestraya bakan kisminda bir sahne önü podyumu oldugu izlenebilmektedir. Bu bölümün arka tarafindaki duvar üzerinde oynanacak oyuna göre degisen portatif dekor levhalarinin asildigi oyuklar görülebilmektedir. Sahne yapisindaki kapilar oyunda yer alan oyuncularin ve protokolün kullandigi kapilardir. Sahne binasi ile oturma bölümü arasinda yer alan paradokslar yani girisler izleyicilerin giris ve çikislarina ayrilmistir. Tiyatro kazi ve onariminin tamamlanabilmesi için Bosav Vakfi'na tahsis edilmistir.
