TÜrkİye’de Ruh HekİmlİĞİnİn Yasal Konulari

*MeleK*

♥Ben Aşık Olduğum Adamın Aşık Olduğu Kadınım♥
TÜrkİye’de Ruh HekİmlİĞİnİn Yasal Konulari



Kamu Düzenini Bozma ve Suç İşleme Olasılığı :

Ruh hastalarınınsuç işleme olasılığının, “normal” bilinen toplum kesiminkinden daha yüksek olduğu kanıtlanmamıştır.Ancak ruh hastalarında suçluluk oranı yüksek olmasa bile, ruhsal bozukluk sırasında suç işlenmesi özellik taşır.Hastanın işlediği suçun yasal ve insancıl yönlerden iyi değerlendirilmesi ve hastayı başka tür suçlulardan ayırt etmek gerekir.Yasaya göre ağır bir ruhsal bozukluk geçirmekte iken ya da ağır bir ruhsal bozukluk nedeniyle suç işleyen kişi ceza yerine tedavi görmelidir.Birçok Batı ülkesinde, bir ruh hastası, hekim raporu ve mahkeme kararı ile bir süre zorunlu olarak hastaneye yatırılabilmektedir.

Daha önce de belirttiğimiz gibi, ruh hastaları arasındaki suç işleme oranının “normal” olarak bilinen kişiler arasındaki suç işleme oranından belirgin derecede yüksek olduğu gösterilememiştir.Özellikle cinayete ve suça neden olan özgül bir ruhsal bozukluk yoktur.Ancak şizofreni, paranoid psikoz, mani nöbeti, epileptik psikoz, geri zekalılık ve bunama gibi ruhsal bozukluklarda seyrek de olsa ağır ya da hafif suç eylemleri görülebilir.

Yasal açıdan akıl hastalığı nedeniyle bir kişinin işlediği suçtan sorumlu olup olmadığının değerlendirilmesi önem taşır.Yasa, bu değerlendirmeyi psikiyatriye ve adli tıbba bırakmıştır.Suçu işleyen kişinin, suç işlediği sırda ağır bir psikoz içinde olduğu, yani bilişsel yetilerinin, duygusal tepkileri ve hareketlerinin ileri derecede bozulmuş olduğu saptanırsa, yasal açıdan bu kişi işlediği suçtan sorumlu olmayacak ve tam iyleşme olduğunu bildiren bir rapor düzenleninceye kadar hastaneden çıkmayacaktır.

Türk Ceza Kanunu’nun bu konu ile ilgili maddeleri Madde 46, 47 ve 48’dir. T.C.K.’nın 46. Maddesinde sözü edilen kişinin “Fiili işlediği zaman şuurunun veya harekatının serbestisini tamamen kaldıracak surette akıl hastalığı” durumunda davranış bilinçli denetimin etkisinden çıkmış; kişinin istençli ve mantıksal “harekatı” kalmamış; eylemleri denetimsiz dürtüsel nitelik kazanmıştır.Böyle bir bozulma, bunamalarda, ağır şizofrenik ve paranoid bozukluklarda, manik taşkınlık nöbetinde, epileptik psikozlarda, ağır geri zekalılıkta ve toksik maddelerin etkisi altında ortaya çıkabilir.Böyle bir hastada T.C.K.’nın 46. Maddesine göre kadar verilir.
Yasanın bu maddesi hastanın işlediği suçun anlam ve sonuçlarını kavrama ve yargılama yetisini yitirmiş olduğunu kabul etmekte ve hastaya ceza sorumluluğu tanımamaktadır.

Böyle bir hasta T.C.K.’nun 12. maddesi uyarınca iyileşinceye dek idam edilemez.

47. madde ise kişinin bilinç ve davrnışlarını tam olarak değil, önemli ölçüde bozan ruhsal bozukluk durumları ile ilgilidir.Bunlarda ceza sorumluluğu vardır, fakat cezalar yasanın tanımladığı biçimde hafifletilmiştir.

T.C.K.’nun 48. Maddesi geçici ruhsal bozukluklarla ilgilidir.Örneğin, manik epizod, epileptik psikoz nöbeti gibi.Bu durumlarda yapılan değerlendirmeye göre, 46. veya 47. Madde hükümleri uygulanır.


Medeni Yasa ile İlgili Sorunlar :

Bir kimse bilişsel yetileri ileri derecede bozulursa kendi kendini yönetecek ve çevreye uyum sağlayacak durumda olamaz.Böyle bir kimse hekimin raporu ve mahkeme kararı ile “hacir” altına alınır, yani medeni hakları kısıtlanır ve bu hakları hasta adına kullanacak (imza atma, vekaletname verme gibi) bir vasi mahkemece tayin edilir.Medeni Kanun’un adli psikiyatriyi ilgilendiren maddeleri 10., 11., 12., 13. ve 14. Maddeleridir.

Medeni Yasa’nın 89. Maddesi “akıl hastalarının” evlenemeyeceğini belirler.İleri derecede kronikleşmiş, uyumu bozulmuş ruh hastalarında aileye hastanın evlendirilmemesi için tavsiyeler yapılmalıdır.Bir rapor gerektiğinde, kuşkusuz, hekim hastaya evlenebilir raporu veremez.

En az üç yıldan beri süregelen tedavi ile düzelme göstermemiş ve iyilişmeyeceği kesinlikle anlaşılmış bir ruh hastalığı saptandığında, böyle bir durum boşanma nedeni olabilir.

1 Kolb, L.C., Brodie, H.K.H. (1982) Modern Clinical Psychiatry
2 Redlich, F.C., Friedman, D.X. (1986) The Theory and Practice of Psychiatry
 
Geri
Üst