Yemek Yerken Mızmızlanan Çocuk
Yalnız en iyiyi önerin. Eğer çocuğunuz yeteri kadar yemiyor ya da düzensiz olarak besleniyorsa yediklerinin olabildiğince besleyici olmasına dikkat edin. İştahı az olan çocuklar kolayca doyar; eğer karınlan kızartma ya da şeker ile doymuşsa ihtiyaç duydukları besinleri verme şansını yitirmişsiniz demektir.
Eğer çocuğunuzun kilosu az ise et, kümes hayvanları, balık, fıstık ezmesi, peynir, muz, fasulye ve bezelye, kurutulmuş meyve ve avokado gibi kalori ve besinden zengin yiyecekleri seçin. Kalori ve protein alımını artırmak için puding, çorba, gevrek hazırlarken katkılı süt formlarım kullanın, bunu yağlı süte de ekleyin. Çorbalara, makarna ve sebzelere rendelenmiş peynir katın. Az miktarlarda sıvı yağ, tereyağı, margarin ve mayonez kullanabilirsiniz, ama diğer gerekli besinlerin yerine geçecek kadar kalori içermemesine dikkat edin. Doktorunuz demir ve çinko içeren çoklu vitamin katkısını da önererek kalori ve protein alımını destekleyebilir.
Acıkınca besleyin.
Çok anlaşılabilir görünse de çocukların çoğu aç olmadıkları için öğünlerde iyi yemek yemezler. Bazı çocuklar sabahlan açlıkla uyanıp gevreklerine sarılırken diğerlerinin iştahlannın açılması için bir süre geçmesi gerekir. Kimi çocuklar çalışan anne babaları akşam yemeğe gelene kadar bekleyebilirlerken diğerlerinin iştahı o zamana kadar çoktan kaybolabilir. Bu nedenle, çocuğun bireysel acıkma düzeni dikkate alınmalıdır. Birkaç gün boyunca, çocuk yemeğe ilgi gösterene kadar (ya da açlıktan hiç söz etmeyen bir çocukta huysuzluk gibi açlık belirtileri ortaya çıkana kadar) yemek vermeyi erteleyebilirsiniz. Çocuğun ne zaman acıktığı belirlenirse bu düzen saptanıp açlık döneminin hemen öncesine bir öğün yerleştirilebilir. Bir kez öğün saatleri yerleştiğinde bunlara uymaya dikkat edilmelidir. Düzenli öğün saatleri, aynı zamanda aynı yerde sunulan yiyecekler çok işe yarar. Acıkmış bir çocuğu ailenin geri kalanı yemeğe hazır olana kadar bekletmek doğru değildir. Gerekirse çocuk daha erken yemek yiyebilir. Ya da tüm aile masaya oturana kadar çocuğun atıştınnası için öğünün bir parçası -biraz sebze ya da ekmek- verilebilir.
Yemeği cazip hale getiren bir ortam oluşturun
Stres dolu bir ortam, en lezzetli yemeğin bile zevkini kaçırabilir. Evdeki yemek ortamının hoş, rahatlatıcı, çatışmalardan, gürültüden ve kargaşadan uzak olmasına özen gösterin. Çocuğun sadece mönüde olanlan yemesi için ısrar etmeyip, sizin seçtiğiniz besinlerden kendi zevkine uygun olanları yemesine izin verin. Yeterli miktarda yediğini gördüğünüzde yorum yapmadan yemeği sonlandınn; sürekli olarak çocuğun daha fazla yemesi için uğraşmak gelecekte pek çok yeme sorununa neden olacaktır. Zorlamaları, rüşvet tekliflerini, yalvarnalar, "hamm yaptı" oyunlanm ortadan kaldırarak çocuğun iştahının doğal seyrini izlemesine izin verin.
Uyarıcıları azaltın.
Çocuğunuzu yemek yemekten alıkoyan uyaranları ortadan kaldınn. Hiç seyretmeyen bir çocuk için bile TV dikkat dağıtıcı olabilir. Kardeşler ya da etrafta oynayan diğer çocuklar dikkati dağıtabilirler. Oyuncaklar ve masa çevresindeki oyun araçları da sorun yaratır. Çocuğunuz, oyuncağı olmadan masaya gelmeyeceğini söylüyorsa "Oyuncağını yanına alabilirsin ama onunla oynayamazsın. O seni yemek yerken izleyecek" diyebilirsiniz.
Bırakın yavaş yesin.
Çocukların çoğu, özellikle kendileri yemeye başladıklarında oldukça yavaş yerler. Bezelyeler tek tek ağıza atılmalı, çubuk makarna tek tek çiğnenmelidir. Çocuğunuza istediği kadar zaman vermeyi unutmayın (çocuğunuza bakan diğer kişilerin de aynı şeyi yaptıklarından emin olun). Yemek yediği sırada onunla birlikte oturun. Sofradan erken kalkmasını engellemek için yanında olun ve konuşun. Yemek yemeye oyun kanştığında ise (bezelyeler portakal suyuna atılıp, makarnalar sandalyeden sallandırıldığında) yemeyi uygun biçimde sonlandırı
Değişiklik yapın Biraz heyecan yaratın. Elle yenebilecek yiyeceklerden kaşıkla yenebilecek olanlara geçin, ya da tersini yapın. Normal bardaktan pipetli bardağa geçin. Kahvaltı yiyeceklerini öğlen yemeğinde yiyin ya da tersini uygulayın. Pişmiş sebzeler yerine çiğ olanları bebek yiyecekleri yerine erişkin yiyeceklerini deneyin.
Esir almayın. Bazen çocuğunuz yemeğin kendisine değil de sandalyede oturmak gibi bir kısıtlamaya karşı çıkabilir.
Bırakın seçici davransın.
Çocuğunuza besleyici yiyecekler verdiğiniz sürece istediğini yemesi konusunda serbest bırakabilirsiniz. Yani: kahvaltıda pizza ya da akşam yemeğinde gevrek yemesine izin verebilirsiniz. Herkesin yediği şeyleri denemesine de izin vermeli ama ısrar etmemelisiniz (okul öncesi dönemde çocuğunuz önüne konanı yemesini öğrenmelidir; ama2 yaş civarı şimdilik sadece yemek yemeyi öğrenmesi yeterlidir tabii seçici olmanın uygun olmadığı (arkadaşların evlerinde) veya pratik olmadığı durumlarda çocuğunuzun seçenekleri bilmesini sağlayın:
Biraz hile yapabilirsiniz.
Meyve ve sebze en besleyici olmaları için bütün halde bulunmaları, hatta tanınabilir olmaları şart değildir. Doğranmış ya da ezilmiş meyveyi yoğurda karabilir, yoğurdu üstü meyvelerle süslenmiş dondurma gibi sunabilir, gevrekleri muz dilimleri üe karıştırabilir, doğranmış ya da ezilmiş sebzeleri (karnabahar beyaz yiyecekler arasında fark edilemez bile) ya da bezelyeyi ve peyniri makarnaya katabilirsiniz. Sebze çorbası pişirebilirsiniz (birçok çocuk buna bayılır). Gözleme hamuruna ince rendelenmiş havuç kattığınızda çocukların çoğu değişiklikten rahatsız olmayacaklardır.
Muz ve sütü karıştırabilir, bunu meyve suyu konsantresi ile tatlandırabilirsiniz. Vitamin ve mineralden zengin sular ve karışımlar (kayısı, şeftali, havuç, domates, elma vb. hazırlayabilirsiniz. Her ne kadar bu son seçim taze lif içermese de çocuğunuzun yeni tatlara alışmasını ve daha sonra sebze ve meyveleri bütün olarak kabul etmesini kolaylaştırır. Çocuğunuz tatlı seviyorsa günlük diyetinde yer alan ekmek, kek ve gözlemelerin içine kuru kayısı, kuru meyve püresi (yumuşatmak için önce sıcak meyve suyunda bekletin), muz, havuç, tatlı patates ve balkabağı ekleyebilirsiniz. Dondurma çeşidi olarak besleyici meyvelerden yapılanlarını seçin ya da kendiniz yapın (kayısı, muz, kavun)
Seçenek sunun.
Çocuğunuz yaptığınız önerileri reddediyorsa ona seçenekler sunun. "Yoğurdunu muzlu mu elmalı mı istersin, gevreğine çilek mi şeftali mi koyalım, makarnana bezelye mi kıymamı mi istersin". Hiçbirini kabul etmiyorsa baştaki durumunuzdan farklı değilsiniz. Ama eğer kabul ederse önemli bir adım atmış olursunuz. Böyle seçenekler sunmak ona kontrol sağlayacak ve yeni şeyler denemesini kolaylaştıracaktır.
Seçenekleri çeşitlendirin.
Çoğu evde yemeklerde hep aynı 2-3 tür sebze ve 3-4 tür meyve dönüşümlü olarak yenmektedir. Aslında çocuğunuzun hiçbirini yemediğine karar vermeden önce denenmesi gereken pek çok meyve ve sebze bulunmaktadır Siz sevmiyorsunuz diye çocuğunuz da o yiyeceği sevmiyor diye düşünmeyin.
Küçük inatçıyı mutlu edin.
Çocukların çoğu bol malzemeli çorbalar, güveçler gibi karışık ve hatta "birbirine değen" yiyecekleri sevmez. Çoğu tabaklarında tek bir yiyecek isterler. Bunun için yiyecekleri ayrı ayrı sunun veya bölmelere ayrılmış tabaklar kullanın.
Titizlikten vazgeçin. Çocukların çoğu kendi kendilerini beslediklerinde daha fazla yemek yerler. Tabii görünümü pek hoş olmasa da bu işlem sırasında yönetim çocuğun kontrolüne geçtiğinden önemli bir süreçtir. Terbiye kuralları daha sonraya bırakılmalıdır
Küçük öğünler hazırlayın.
Çocukları korkutup daha başlamadan kaçıran ya da yarısının dökülmesine neden olacak tepeleme yemek vermek yerine, küçük porsiyonlarla başlayın. Bunlar biterse her zaman ikinci ve üçüncü porsiyonları verebilirsiniz.
Hayır dediğinde anlayış gösterin.
Her tür yiyeceği hazır edin. Ama tek bir tipte ısrar etmeyin. Çocuğunuz yemeği bitirdiğinde "bir lokma daha" diyerek üstelemeyin.
Sıvıları kısıtlayın.
Yemekler arasında ve yemek sırasında çok fazla sıvı içilmesi katılara yer bırakmaz. Bu durum özellikle de biberoncu çocuklar için sorun yaratır. Çünkü biberonu sürekli yanlarında taşıdıkları için daha fazla sıvı içebilirler. Ayrıca biberon yalnız susuzluğu gidermekle kalmaz rahatlatır alışkanlık yapar.
Yeme modeli oluşturun.
Eğer gününüzü yemek için bile oturmadan geçiriyorsanız,çocuğunuzda aynısını yapmayı öğrenir.Sizi kahve ve kekle kahvaltı yapıyorken görüyorsa oda aynısını yapmak için ısrar edecektir.
Eğer çocuğunuzun kilosu az ise et, kümes hayvanları, balık, fıstık ezmesi, peynir, muz, fasulye ve bezelye, kurutulmuş meyve ve avokado gibi kalori ve besinden zengin yiyecekleri seçin. Kalori ve protein alımını artırmak için puding, çorba, gevrek hazırlarken katkılı süt formlarım kullanın, bunu yağlı süte de ekleyin. Çorbalara, makarna ve sebzelere rendelenmiş peynir katın. Az miktarlarda sıvı yağ, tereyağı, margarin ve mayonez kullanabilirsiniz, ama diğer gerekli besinlerin yerine geçecek kadar kalori içermemesine dikkat edin. Doktorunuz demir ve çinko içeren çoklu vitamin katkısını da önererek kalori ve protein alımını destekleyebilir.
Acıkınca besleyin.
Çok anlaşılabilir görünse de çocukların çoğu aç olmadıkları için öğünlerde iyi yemek yemezler. Bazı çocuklar sabahlan açlıkla uyanıp gevreklerine sarılırken diğerlerinin iştahlannın açılması için bir süre geçmesi gerekir. Kimi çocuklar çalışan anne babaları akşam yemeğe gelene kadar bekleyebilirlerken diğerlerinin iştahı o zamana kadar çoktan kaybolabilir. Bu nedenle, çocuğun bireysel acıkma düzeni dikkate alınmalıdır. Birkaç gün boyunca, çocuk yemeğe ilgi gösterene kadar (ya da açlıktan hiç söz etmeyen bir çocukta huysuzluk gibi açlık belirtileri ortaya çıkana kadar) yemek vermeyi erteleyebilirsiniz. Çocuğun ne zaman acıktığı belirlenirse bu düzen saptanıp açlık döneminin hemen öncesine bir öğün yerleştirilebilir. Bir kez öğün saatleri yerleştiğinde bunlara uymaya dikkat edilmelidir. Düzenli öğün saatleri, aynı zamanda aynı yerde sunulan yiyecekler çok işe yarar. Acıkmış bir çocuğu ailenin geri kalanı yemeğe hazır olana kadar bekletmek doğru değildir. Gerekirse çocuk daha erken yemek yiyebilir. Ya da tüm aile masaya oturana kadar çocuğun atıştınnası için öğünün bir parçası -biraz sebze ya da ekmek- verilebilir.
Yemeği cazip hale getiren bir ortam oluşturun
Stres dolu bir ortam, en lezzetli yemeğin bile zevkini kaçırabilir. Evdeki yemek ortamının hoş, rahatlatıcı, çatışmalardan, gürültüden ve kargaşadan uzak olmasına özen gösterin. Çocuğun sadece mönüde olanlan yemesi için ısrar etmeyip, sizin seçtiğiniz besinlerden kendi zevkine uygun olanları yemesine izin verin. Yeterli miktarda yediğini gördüğünüzde yorum yapmadan yemeği sonlandınn; sürekli olarak çocuğun daha fazla yemesi için uğraşmak gelecekte pek çok yeme sorununa neden olacaktır. Zorlamaları, rüşvet tekliflerini, yalvarnalar, "hamm yaptı" oyunlanm ortadan kaldırarak çocuğun iştahının doğal seyrini izlemesine izin verin.
Uyarıcıları azaltın.
Çocuğunuzu yemek yemekten alıkoyan uyaranları ortadan kaldınn. Hiç seyretmeyen bir çocuk için bile TV dikkat dağıtıcı olabilir. Kardeşler ya da etrafta oynayan diğer çocuklar dikkati dağıtabilirler. Oyuncaklar ve masa çevresindeki oyun araçları da sorun yaratır. Çocuğunuz, oyuncağı olmadan masaya gelmeyeceğini söylüyorsa "Oyuncağını yanına alabilirsin ama onunla oynayamazsın. O seni yemek yerken izleyecek" diyebilirsiniz.
Bırakın yavaş yesin.
Çocukların çoğu, özellikle kendileri yemeye başladıklarında oldukça yavaş yerler. Bezelyeler tek tek ağıza atılmalı, çubuk makarna tek tek çiğnenmelidir. Çocuğunuza istediği kadar zaman vermeyi unutmayın (çocuğunuza bakan diğer kişilerin de aynı şeyi yaptıklarından emin olun). Yemek yediği sırada onunla birlikte oturun. Sofradan erken kalkmasını engellemek için yanında olun ve konuşun. Yemek yemeye oyun kanştığında ise (bezelyeler portakal suyuna atılıp, makarnalar sandalyeden sallandırıldığında) yemeyi uygun biçimde sonlandırı
Değişiklik yapın Biraz heyecan yaratın. Elle yenebilecek yiyeceklerden kaşıkla yenebilecek olanlara geçin, ya da tersini yapın. Normal bardaktan pipetli bardağa geçin. Kahvaltı yiyeceklerini öğlen yemeğinde yiyin ya da tersini uygulayın. Pişmiş sebzeler yerine çiğ olanları bebek yiyecekleri yerine erişkin yiyeceklerini deneyin.
Esir almayın. Bazen çocuğunuz yemeğin kendisine değil de sandalyede oturmak gibi bir kısıtlamaya karşı çıkabilir.
Bırakın seçici davransın.
Çocuğunuza besleyici yiyecekler verdiğiniz sürece istediğini yemesi konusunda serbest bırakabilirsiniz. Yani: kahvaltıda pizza ya da akşam yemeğinde gevrek yemesine izin verebilirsiniz. Herkesin yediği şeyleri denemesine de izin vermeli ama ısrar etmemelisiniz (okul öncesi dönemde çocuğunuz önüne konanı yemesini öğrenmelidir; ama2 yaş civarı şimdilik sadece yemek yemeyi öğrenmesi yeterlidir tabii seçici olmanın uygun olmadığı (arkadaşların evlerinde) veya pratik olmadığı durumlarda çocuğunuzun seçenekleri bilmesini sağlayın:
Biraz hile yapabilirsiniz.
Meyve ve sebze en besleyici olmaları için bütün halde bulunmaları, hatta tanınabilir olmaları şart değildir. Doğranmış ya da ezilmiş meyveyi yoğurda karabilir, yoğurdu üstü meyvelerle süslenmiş dondurma gibi sunabilir, gevrekleri muz dilimleri üe karıştırabilir, doğranmış ya da ezilmiş sebzeleri (karnabahar beyaz yiyecekler arasında fark edilemez bile) ya da bezelyeyi ve peyniri makarnaya katabilirsiniz. Sebze çorbası pişirebilirsiniz (birçok çocuk buna bayılır). Gözleme hamuruna ince rendelenmiş havuç kattığınızda çocukların çoğu değişiklikten rahatsız olmayacaklardır.
Muz ve sütü karıştırabilir, bunu meyve suyu konsantresi ile tatlandırabilirsiniz. Vitamin ve mineralden zengin sular ve karışımlar (kayısı, şeftali, havuç, domates, elma vb. hazırlayabilirsiniz. Her ne kadar bu son seçim taze lif içermese de çocuğunuzun yeni tatlara alışmasını ve daha sonra sebze ve meyveleri bütün olarak kabul etmesini kolaylaştırır. Çocuğunuz tatlı seviyorsa günlük diyetinde yer alan ekmek, kek ve gözlemelerin içine kuru kayısı, kuru meyve püresi (yumuşatmak için önce sıcak meyve suyunda bekletin), muz, havuç, tatlı patates ve balkabağı ekleyebilirsiniz. Dondurma çeşidi olarak besleyici meyvelerden yapılanlarını seçin ya da kendiniz yapın (kayısı, muz, kavun)
Seçenek sunun.
Çocuğunuz yaptığınız önerileri reddediyorsa ona seçenekler sunun. "Yoğurdunu muzlu mu elmalı mı istersin, gevreğine çilek mi şeftali mi koyalım, makarnana bezelye mi kıymamı mi istersin". Hiçbirini kabul etmiyorsa baştaki durumunuzdan farklı değilsiniz. Ama eğer kabul ederse önemli bir adım atmış olursunuz. Böyle seçenekler sunmak ona kontrol sağlayacak ve yeni şeyler denemesini kolaylaştıracaktır.
Seçenekleri çeşitlendirin.
Çoğu evde yemeklerde hep aynı 2-3 tür sebze ve 3-4 tür meyve dönüşümlü olarak yenmektedir. Aslında çocuğunuzun hiçbirini yemediğine karar vermeden önce denenmesi gereken pek çok meyve ve sebze bulunmaktadır Siz sevmiyorsunuz diye çocuğunuz da o yiyeceği sevmiyor diye düşünmeyin.
Küçük inatçıyı mutlu edin.
Çocukların çoğu bol malzemeli çorbalar, güveçler gibi karışık ve hatta "birbirine değen" yiyecekleri sevmez. Çoğu tabaklarında tek bir yiyecek isterler. Bunun için yiyecekleri ayrı ayrı sunun veya bölmelere ayrılmış tabaklar kullanın.
Titizlikten vazgeçin. Çocukların çoğu kendi kendilerini beslediklerinde daha fazla yemek yerler. Tabii görünümü pek hoş olmasa da bu işlem sırasında yönetim çocuğun kontrolüne geçtiğinden önemli bir süreçtir. Terbiye kuralları daha sonraya bırakılmalıdır
Küçük öğünler hazırlayın.
Çocukları korkutup daha başlamadan kaçıran ya da yarısının dökülmesine neden olacak tepeleme yemek vermek yerine, küçük porsiyonlarla başlayın. Bunlar biterse her zaman ikinci ve üçüncü porsiyonları verebilirsiniz.
Hayır dediğinde anlayış gösterin.
Her tür yiyeceği hazır edin. Ama tek bir tipte ısrar etmeyin. Çocuğunuz yemeği bitirdiğinde "bir lokma daha" diyerek üstelemeyin.
Sıvıları kısıtlayın.
Yemekler arasında ve yemek sırasında çok fazla sıvı içilmesi katılara yer bırakmaz. Bu durum özellikle de biberoncu çocuklar için sorun yaratır. Çünkü biberonu sürekli yanlarında taşıdıkları için daha fazla sıvı içebilirler. Ayrıca biberon yalnız susuzluğu gidermekle kalmaz rahatlatır alışkanlık yapar.
Yeme modeli oluşturun.
Eğer gününüzü yemek için bile oturmadan geçiriyorsanız,çocuğunuzda aynısını yapmayı öğrenir.Sizi kahve ve kekle kahvaltı yapıyorken görüyorsa oda aynısını yapmak için ısrar edecektir.
