Fuat Saka
fuat saka nerede sahne alıyor fuat saka nerde çıkıyor
MİNİ BİYOGRAFİ
1952 yılında doğmuş, çocukluğu Trabzon'da bol şarkılı, türkülü bir evde geçmiş, ilk müzik eğitimini yaylı tambur çalan babasından almıştı. Lise yıllarında Karadeniz Teknik Üniversitesi'ne dışarıdan gelen arkadaşlarının ve Amerikalılar'ın yayın yaptığı Boztepe radyosunun etkisiyle Batı müziğine yöneldi: "Beatles'a, Rolling Stones'a öykünürdük. O dönem ben akordeon ve davul çalıyordum. Daha sonra saz çaldım, ardından gitar. Hiçbirinin eğitimini almadım. Aileden gelen eğitimim var, bir de çok iyi müzisyenlerle çalıştım. Onlar benim için en iyi okul. Bir ara Köln müzik okuluna gittim ama bana göre değildi orası. Bence benim yaptığım müzikte klasik eğitimin çok fazla esprisi yok". Liseden sonra Eğitim Enstitüsü'nde okumak için İstanbul'a geldi. Resim öğrenimiyle birlikte geceleri pavyonlarda davul çalıyordu. Arada bir de Selda'nın, Edip Akbayram'ın halk konserlerinde çıkıp kendi bestelerini seslendiriyordu. 79'da artık albüm yapacak kadar bestesi vardı, ama 80 darbesiyle birlikte yurdu terk etmek zorunda kaldı, ilk albümünü yapmak da Avrupa'da kısmet oldu.
Önce Frankfurt, ardından Paris, Amsterdam ve Hamburg'da sürdürdü hayatını ve çalışmalarını. Albümler birbirini izledi, hiçbiri Türkiye'ye gelemedi. Ara sıra arabalarla gizli gizli girebilenler hariç. Plak şirketlerinin başka bir isimle basma taleplerini de Fuat Saka reddetti: "O sıralar Zülfü Livaneli, Maria Farandouri daha medyatik oldukları için çalışmalarını daha rahat tanıtabiliyorlardı. Sonra Livaneli çağrıya uyup geri döndü. Aynı çağrıda ben de vardım, dönmedim. O nedenle de vatandaşlıktan çıkardılar".
Sesi Türkiye'ye ulaşmasa da Batılı dinleyiciyle güzel bir kucaklaşma yaşıyordu. Hâlâ birlikte çalıştığı grubunda Danimarka, Hollanda, Amerika, Şili, İrlanda ve Yunanistan'dan müzisyenler vardı: "O çalışmalar önemliydi çünkü dünya müziğine doğru bir kayış vardı. Avrupalı müzisyenler oradaki tıkanıklığı gidermek için bir yol bulabilir miyiz diye bize saldırıyorlardı".
"Ayrılık Türküsü", "Nazım Hikmet", Türkiye'den Avrupa'ya göçü anlatan "Kenardaki Ray", 13 Türkiyeli şairin şiirlerini bestelediği "Şiirce", canlı kayıt yaptığı "Sen" hayli ilgi gören çalışmalar oldu... Amacı, Anadolu'yla Batı arasında sağlam bir köprü kurmaktı, denemelerinden hiç vazgeçmedi. Köprünün Anadolu yakasından ise neden sonra cevap gelmeye başladı. Önce "Ayrılık Türküsü" yayınlandı Türkiye'de, ardından bir seçme. Ve Kalan Müzik'le yaptığı "Lazutlar"...
Nihayet dört yıldır Türkiye'de ve ülkesini yeni tanıyor. Burada yaşamanın müziğine önemli etkisi olacağına inanıyor. Yine bir ayağı Hamburg'da ama İstanbul'da da kendine bir stüdyo kuruyor. 20 yıllık ayrılıktan sonra müzik piyasasını nasıl bulduğuna gelince, "bıraktığımızda daha iyiydi" diyor bir an bile tereddüt etmeden: "Eskiden insanlar yaşam felsefelerini müziğe aktarabiliyorlardı. Bir heyecan vardı. Ama bütün dünyada böyle. Zaten hep geriye dönüş var, Beatles'ı, Rolling Stones'u yeniden kaydedip piyasaya sürüyorlar. Çünkü tıkanıklık var. Bizde böyle bir şey söz konusu olmadı çünkü Anadolu çok zengin bir toprak, korkunç bir malzeme var. O malzemeyle biz güzel şeyle yapmalıydık şimdiye kadar".
Aslında sözünü ettiği malzeme bol keseden kullanılmakta. Fuat Saka işin ciddiye alınması kaydıyla herkesin türkü söylemesinden yana. Ama herkes kayıt yapmasa daha iyi olur diye düşünüyor: "Bu biraz birikim işidir. Biraz daha sabırlı olmak gerekiyor. Bir de onun felsefesini yakalamak çok önemli. Ben Batı'yı da öğrendim ama Anadolu'dan gelen insanım. Bugünkü gençlerin eksikliklerinden biri türküyü okulda öğrenmek. Bence türkü yaşamın içinde öğrenilirse daha benimseniyor. Anadolulu olmak lazım kafada her şeyden önce. Öbür türlü özümsenmeden yapılmış oluyor, eklektik oluyor. Ben de kullanıyorum caz esprilerini ama mümkün olduğu kadar dikkat ederek, planlayarak. Bir bakıyorsunuz bir yerde türkü bitiyor, bambaşka bir sound, saksofon, bas. Bu olmaz".
Müziğini "lazca caz" olarak nitelendirenler var, ancak Fuat Saka müziği bir çekmeceye koyma taraftarı değil. Duymak istediği müziği yaptığını söylüyor, buna "Fuat Saka tarzı" demenin daha doğru olacağını düşünüyor. Sanatçı aynı zamanda "Sultans of the Dance"in Karadeniz müziklerini yapan isim. Fuat Saka Karadeniz türküleri seslendiren İsmail Türüt'ün son albümüne de büyük yardımlarda bulunmuştur.
Albümleri
NENNİ (YIKILIR ZULMüN KALELERI) [1982]
NAZIM TÜRKÜLERİ (KEREM GİBİ)[1984]
SEVDALI TÜRKÜLER [1988]
SEÇMELER 1 [1991]
SEÇMELER 2 [1991]
ŞİİRCE [1993]
AYRILIK TÜRKÜSÜ [1993]
SEMAHLAR VE DEYİŞLER [1994]
ASKAROZ [1995]
NAZIM HİKMET(ARHAVELİ İSMAİL'İN HİKAYESİ) [1996]
LAZUTLAR I [1997]
LAZUTLAR II [2000]
PERÇEM PERÇEM [2001]
SULTANS OF THE DANCE & ANADOLU ATEŞİ [2001]
LAZUTLAR III [2002]
LAZUTLAR & LİVERA [2004]
LAZUTLAR SEÇMELER [2005]
BİR SÜRGÜNÜN NOT DEFTERİ [2006]
KOLEKSİYON [2006]
LAZUTLAR [2008]
MİNİ BİYOGRAFİ
1952 yılında doğmuş, çocukluğu Trabzon'da bol şarkılı, türkülü bir evde geçmiş, ilk müzik eğitimini yaylı tambur çalan babasından almıştı. Lise yıllarında Karadeniz Teknik Üniversitesi'ne dışarıdan gelen arkadaşlarının ve Amerikalılar'ın yayın yaptığı Boztepe radyosunun etkisiyle Batı müziğine yöneldi: "Beatles'a, Rolling Stones'a öykünürdük. O dönem ben akordeon ve davul çalıyordum. Daha sonra saz çaldım, ardından gitar. Hiçbirinin eğitimini almadım. Aileden gelen eğitimim var, bir de çok iyi müzisyenlerle çalıştım. Onlar benim için en iyi okul. Bir ara Köln müzik okuluna gittim ama bana göre değildi orası. Bence benim yaptığım müzikte klasik eğitimin çok fazla esprisi yok". Liseden sonra Eğitim Enstitüsü'nde okumak için İstanbul'a geldi. Resim öğrenimiyle birlikte geceleri pavyonlarda davul çalıyordu. Arada bir de Selda'nın, Edip Akbayram'ın halk konserlerinde çıkıp kendi bestelerini seslendiriyordu. 79'da artık albüm yapacak kadar bestesi vardı, ama 80 darbesiyle birlikte yurdu terk etmek zorunda kaldı, ilk albümünü yapmak da Avrupa'da kısmet oldu.
Önce Frankfurt, ardından Paris, Amsterdam ve Hamburg'da sürdürdü hayatını ve çalışmalarını. Albümler birbirini izledi, hiçbiri Türkiye'ye gelemedi. Ara sıra arabalarla gizli gizli girebilenler hariç. Plak şirketlerinin başka bir isimle basma taleplerini de Fuat Saka reddetti: "O sıralar Zülfü Livaneli, Maria Farandouri daha medyatik oldukları için çalışmalarını daha rahat tanıtabiliyorlardı. Sonra Livaneli çağrıya uyup geri döndü. Aynı çağrıda ben de vardım, dönmedim. O nedenle de vatandaşlıktan çıkardılar".
Sesi Türkiye'ye ulaşmasa da Batılı dinleyiciyle güzel bir kucaklaşma yaşıyordu. Hâlâ birlikte çalıştığı grubunda Danimarka, Hollanda, Amerika, Şili, İrlanda ve Yunanistan'dan müzisyenler vardı: "O çalışmalar önemliydi çünkü dünya müziğine doğru bir kayış vardı. Avrupalı müzisyenler oradaki tıkanıklığı gidermek için bir yol bulabilir miyiz diye bize saldırıyorlardı".
"Ayrılık Türküsü", "Nazım Hikmet", Türkiye'den Avrupa'ya göçü anlatan "Kenardaki Ray", 13 Türkiyeli şairin şiirlerini bestelediği "Şiirce", canlı kayıt yaptığı "Sen" hayli ilgi gören çalışmalar oldu... Amacı, Anadolu'yla Batı arasında sağlam bir köprü kurmaktı, denemelerinden hiç vazgeçmedi. Köprünün Anadolu yakasından ise neden sonra cevap gelmeye başladı. Önce "Ayrılık Türküsü" yayınlandı Türkiye'de, ardından bir seçme. Ve Kalan Müzik'le yaptığı "Lazutlar"...
Nihayet dört yıldır Türkiye'de ve ülkesini yeni tanıyor. Burada yaşamanın müziğine önemli etkisi olacağına inanıyor. Yine bir ayağı Hamburg'da ama İstanbul'da da kendine bir stüdyo kuruyor. 20 yıllık ayrılıktan sonra müzik piyasasını nasıl bulduğuna gelince, "bıraktığımızda daha iyiydi" diyor bir an bile tereddüt etmeden: "Eskiden insanlar yaşam felsefelerini müziğe aktarabiliyorlardı. Bir heyecan vardı. Ama bütün dünyada böyle. Zaten hep geriye dönüş var, Beatles'ı, Rolling Stones'u yeniden kaydedip piyasaya sürüyorlar. Çünkü tıkanıklık var. Bizde böyle bir şey söz konusu olmadı çünkü Anadolu çok zengin bir toprak, korkunç bir malzeme var. O malzemeyle biz güzel şeyle yapmalıydık şimdiye kadar".
Aslında sözünü ettiği malzeme bol keseden kullanılmakta. Fuat Saka işin ciddiye alınması kaydıyla herkesin türkü söylemesinden yana. Ama herkes kayıt yapmasa daha iyi olur diye düşünüyor: "Bu biraz birikim işidir. Biraz daha sabırlı olmak gerekiyor. Bir de onun felsefesini yakalamak çok önemli. Ben Batı'yı da öğrendim ama Anadolu'dan gelen insanım. Bugünkü gençlerin eksikliklerinden biri türküyü okulda öğrenmek. Bence türkü yaşamın içinde öğrenilirse daha benimseniyor. Anadolulu olmak lazım kafada her şeyden önce. Öbür türlü özümsenmeden yapılmış oluyor, eklektik oluyor. Ben de kullanıyorum caz esprilerini ama mümkün olduğu kadar dikkat ederek, planlayarak. Bir bakıyorsunuz bir yerde türkü bitiyor, bambaşka bir sound, saksofon, bas. Bu olmaz".
Müziğini "lazca caz" olarak nitelendirenler var, ancak Fuat Saka müziği bir çekmeceye koyma taraftarı değil. Duymak istediği müziği yaptığını söylüyor, buna "Fuat Saka tarzı" demenin daha doğru olacağını düşünüyor. Sanatçı aynı zamanda "Sultans of the Dance"in Karadeniz müziklerini yapan isim. Fuat Saka Karadeniz türküleri seslendiren İsmail Türüt'ün son albümüne de büyük yardımlarda bulunmuştur.
Albümleri
NENNİ (YIKILIR ZULMüN KALELERI) [1982]
NAZIM TÜRKÜLERİ (KEREM GİBİ)[1984]
SEVDALI TÜRKÜLER [1988]
SEÇMELER 1 [1991]
SEÇMELER 2 [1991]
ŞİİRCE [1993]
AYRILIK TÜRKÜSÜ [1993]
SEMAHLAR VE DEYİŞLER [1994]
ASKAROZ [1995]
NAZIM HİKMET(ARHAVELİ İSMAİL'İN HİKAYESİ) [1996]
LAZUTLAR I [1997]
LAZUTLAR II [2000]
PERÇEM PERÇEM [2001]
SULTANS OF THE DANCE & ANADOLU ATEŞİ [2001]
LAZUTLAR III [2002]
LAZUTLAR & LİVERA [2004]
LAZUTLAR SEÇMELER [2005]
BİR SÜRGÜNÜN NOT DEFTERİ [2006]
KOLEKSİYON [2006]
LAZUTLAR [2008]
