Uzman SühaN
Administrator
Bebeklerde kasık fıtığı belirtileri ve tedavisi
Erkek bebekler annelerinin karnında gelişmelerini tamamlarken, testisleri (yumurtaları) kendi karın boşluğu içinde gelişmeye başlar. Testisler bebeğin karnından torbalarına hamileliğin son 2 ayında inerler. Bu yolculuk sırasında, testis kasık bölgesinde bir kanalın içinden aşağıya torbaya doğru iner. Karın içindeki testisler her iki kasıkta ayrı ayrı oluşan iki kanaldan geçip dış dünyaya, yani erkek çocuğun torbalarına varırlar. Bu kanallar normalde doğuma birkaç gün kala vazifeleri bittiği için kapanırlar. Böylece karın içi ile dışı arasında bağlantı kalmaz.
Ancak bu kanallardan birisi veya ikisi birden tüm genişliğiyle kapanmazsa fıtıklaşma olur. Yani vücut dışına, kasık ve torbaya doğru bir barsak parçası girer. Bu hastalık durumuna kasık fıtığı denmektedir. Bu şişlik çocuk ağlayıp ıkındığında ortaya çıkar ve çocuk rahatsızlık hisseder. O taraftaki bacağını tam açamaz, hareketleri kısıtlanır. Bazen de sarı yeşil renkte (safralı) kusar. İşte bu gerçek kasık fıtığıdır.
Yukarıda tarif edilenin aksine açık kalan kanalın bir kısmı kapanıp dar bir açıklık kaldıysa, dışarı barsak çıkamaz, karın içi sıvısı bu kanaldan kasığa ve torbaya akar ve burasını şişirir. Bu şişlik çocuk uyanık ve hareketli iken artar. Çocuk uyuyup sakince yatınca, fıtıkta olduğu gibi şişlik azalır veya kaybolur. Tıp dilinde bu hastalığın adı “Hidrosel”dir. Halk arasında “Su fıtığı” olarak bilinir.
Kızlarda fıtık olur mu?
Evet olur. Erkek bebeklerinkine benzer bir kasık kanalı kız bebeklerde de vardır ve kapanmayabilir. Ancak kız çocuklarında kasık fıtığına daha az rastlanır ve kızlarda dışarı fırlayan organ çoğunlukla barsak değil yumurtalıktır.
Anneler çoğu zaman kasıktaki şişliğin içinde bir fındık gibi hissedilen yumurtalığın farkına varırlar. Ne olduğunu çıkaramasalar bile şüpheleri artarak hekime daha çabuk başvururlar.
Fıtık tehlikeli midir?
Fıtık mümkün olan en kısa zamanda tedavi edilmesi gereken bir durumdur. Tedavide gecikmeler olduğunda barsak düğümlenmeleri, barsak ve yumurtalık çürümeleri kaçınılmazdır. Halk arasında “fıtık boğulması” diye tanımlanan böyle durumlarda birkaç saat içinde doğru müdaheleler yapılmazsa sıkışan organların beslenmeleri bozulur ve çürüme meydana gelir. Geç kalındığında hem hayati tehlike ortaya çıkar, hem de organların çürüyen kısımlarının çıkartılması gerekir. Bu da gereksiz yere artmış bir risk nedenidir.
Fıtık sonrası kısırlık söz konusu mudur?
Fıtık ve hidroselde kısırlık ortaya çıkabilir. Tedavideki gecikme nedeniyle ciddi biçimde sıkışıp boğulan fıtık, testisleri de bozabilir. Çocukların kasık fıtığı veya hidrosel ameliyatlarında mutlaka büyütücü gözlükler kullanılmalı, en nazik aletlerle ve çocuk cerrahisi prensiplerine tam sadakatle bu ameliyatlar uzmanlarınca gerçekleştirilmelidir.
Fıtık ve Hidrosel’in tedavisi
Tedavi ameliyattır. Kasık bağı veya korse gibi yöntemler tüm dünyada 40 yıl kadar önce terkedilmiş olan tehlikeli yöntemlerdir. Bunlarla hem hastalık geçmez, hem yapılacak ameliyat zorlaşır, hem de kasık bağının altında fıtık boğulması geliştiğinde farkedilmeyebilir ve hayati tehlikeler ortaya çıkabilir.
Çocuk cerrahisi uzmanlarınca ve çocuklara özgü yöntemlerle yapılan ameliyatlarda prensip, açık kalan kanalın kapatılarak karın içi ile olan iştirakin ortadan kaldırılmasıdır.
Kasık fıtığında ameliyat ne zaman yapılmalıdır?
Kasık fıtığı ameliyatı teşhis konduktan itibaren bir kaç gün içerisinde yapılmalıdır. Yapılmadığı taktirde ortaya çıkabilecek olan fıtık boğulması ve organ çürümesi gibi riskler en fazla yenidoğan ve süt çocuklarında ortaya çıkar. Halbuki büyüklerin ameliyattan en çok korktukları yaşlar da bunlardır. Bütün mesele işin ehli kişiler tarafından ve imkanları uygun hastanelerde yapılmasıdır. Yenidoğan ve çocuk yoğun bakım imkanlarının olduğu hastanelerde, çocukları uyutmaya alışkın anestezistlerin katkısıyla, çocuk cerrahisi uzmanlarınca yapılan bu tarz ameliyatların risk oranları çok azdır.
Hidrosel adını verdiğimiz su fıtıklarında ise özel bazı durumlar dışında ameliyat için 1 – 1,5 yaşa kadar beklenebilir. Bu özel durumlara ve erken ameliyata tecrübeli çocuk cerrahisi uzmanları karar vermelidirler.
Kasık fıtığında ameliyat zor mudur ve hastanede yatılır mı?
Komplikasyon gelişmemiş, yani fıtık boğulması ve organ çürümesi gelişmemiş olan çocuklarda, büyütücü gözlükler ve nazik aletler kullanılarak uzmanlarca yapılan ameliyatların hiçbir zorluğu yoktur. Ameliyat sonrası da yaşa uygun ağrı kesici ilaçların yardımıyla çok rahat geçer. Ailelerce çok ilgi çekici bulunan bir özellik, çocuklar ne kadar küçükse, beklenenin aksine ameliyat sonrasının o kadar daha rahat geçmesidir. İlk 1 yaş içindeki çocuklarda ameliyattan 8-10 saat sonra tamamen normale dönülür. Daha büyük çocuklar da 2-3 gün içerisinde normal oyun tempolarına dönerler.
Ameliyattan 3 saat kadar sonra hastalar ilk beslenmelerini takiben evlerine yollanırlar. Hem hastane enfeksiyonu riskini ortadan kaldırmak, hem de ev ortamında çok daha süratle ve moralli olarak iyileştikleri için, çocukların evlerine yollanması çok doğru bir uygulamadır. Bu uygulama, ülkemizdeki çocuk cerrahisi uzmanlarınca da yaklaşık 30 yıldan bu yana sorunsuz olarak gerçekleştirilmektedir. Çok özel durumlarda, örneğin prematürelerde hastanede bir gece yatılması gerekli olabilir. Ancak bu bir istisnadır.
Fıtık tekrarlar mı?
Bilindiği gibi sağ ve sol olmak üzere iki kasık bölgemiz vardır ve her ikisinde de birbirlerinden bağımsız olarak fıtık çıkabilir. Tek taraflı ameliyatlardan sonra öbür kasıkta fıtık olma ihtimali vardır. Ancak bu bir tekrarlama değil diğer kasıkta yeni bir gelişmedir. Bu olasılık erkek çocuklarda daha az, kızlarda ise bir hayli fazladır. Ameliyat olan tarafta fıtığın tekrarlaması ihtimali ise ehil ellerde sıfıra yakındır.
Ancak bu kanallardan birisi veya ikisi birden tüm genişliğiyle kapanmazsa fıtıklaşma olur. Yani vücut dışına, kasık ve torbaya doğru bir barsak parçası girer. Bu hastalık durumuna kasık fıtığı denmektedir. Bu şişlik çocuk ağlayıp ıkındığında ortaya çıkar ve çocuk rahatsızlık hisseder. O taraftaki bacağını tam açamaz, hareketleri kısıtlanır. Bazen de sarı yeşil renkte (safralı) kusar. İşte bu gerçek kasık fıtığıdır.
Yukarıda tarif edilenin aksine açık kalan kanalın bir kısmı kapanıp dar bir açıklık kaldıysa, dışarı barsak çıkamaz, karın içi sıvısı bu kanaldan kasığa ve torbaya akar ve burasını şişirir. Bu şişlik çocuk uyanık ve hareketli iken artar. Çocuk uyuyup sakince yatınca, fıtıkta olduğu gibi şişlik azalır veya kaybolur. Tıp dilinde bu hastalığın adı “Hidrosel”dir. Halk arasında “Su fıtığı” olarak bilinir.
Kızlarda fıtık olur mu?
Evet olur. Erkek bebeklerinkine benzer bir kasık kanalı kız bebeklerde de vardır ve kapanmayabilir. Ancak kız çocuklarında kasık fıtığına daha az rastlanır ve kızlarda dışarı fırlayan organ çoğunlukla barsak değil yumurtalıktır.
Anneler çoğu zaman kasıktaki şişliğin içinde bir fındık gibi hissedilen yumurtalığın farkına varırlar. Ne olduğunu çıkaramasalar bile şüpheleri artarak hekime daha çabuk başvururlar.
Fıtık tehlikeli midir?
Fıtık mümkün olan en kısa zamanda tedavi edilmesi gereken bir durumdur. Tedavide gecikmeler olduğunda barsak düğümlenmeleri, barsak ve yumurtalık çürümeleri kaçınılmazdır. Halk arasında “fıtık boğulması” diye tanımlanan böyle durumlarda birkaç saat içinde doğru müdaheleler yapılmazsa sıkışan organların beslenmeleri bozulur ve çürüme meydana gelir. Geç kalındığında hem hayati tehlike ortaya çıkar, hem de organların çürüyen kısımlarının çıkartılması gerekir. Bu da gereksiz yere artmış bir risk nedenidir.
Fıtık sonrası kısırlık söz konusu mudur?
Fıtık ve hidroselde kısırlık ortaya çıkabilir. Tedavideki gecikme nedeniyle ciddi biçimde sıkışıp boğulan fıtık, testisleri de bozabilir. Çocukların kasık fıtığı veya hidrosel ameliyatlarında mutlaka büyütücü gözlükler kullanılmalı, en nazik aletlerle ve çocuk cerrahisi prensiplerine tam sadakatle bu ameliyatlar uzmanlarınca gerçekleştirilmelidir.
Fıtık ve Hidrosel’in tedavisi
Tedavi ameliyattır. Kasık bağı veya korse gibi yöntemler tüm dünyada 40 yıl kadar önce terkedilmiş olan tehlikeli yöntemlerdir. Bunlarla hem hastalık geçmez, hem yapılacak ameliyat zorlaşır, hem de kasık bağının altında fıtık boğulması geliştiğinde farkedilmeyebilir ve hayati tehlikeler ortaya çıkabilir.
Çocuk cerrahisi uzmanlarınca ve çocuklara özgü yöntemlerle yapılan ameliyatlarda prensip, açık kalan kanalın kapatılarak karın içi ile olan iştirakin ortadan kaldırılmasıdır.
Kasık fıtığında ameliyat ne zaman yapılmalıdır?
Kasık fıtığı ameliyatı teşhis konduktan itibaren bir kaç gün içerisinde yapılmalıdır. Yapılmadığı taktirde ortaya çıkabilecek olan fıtık boğulması ve organ çürümesi gibi riskler en fazla yenidoğan ve süt çocuklarında ortaya çıkar. Halbuki büyüklerin ameliyattan en çok korktukları yaşlar da bunlardır. Bütün mesele işin ehli kişiler tarafından ve imkanları uygun hastanelerde yapılmasıdır. Yenidoğan ve çocuk yoğun bakım imkanlarının olduğu hastanelerde, çocukları uyutmaya alışkın anestezistlerin katkısıyla, çocuk cerrahisi uzmanlarınca yapılan bu tarz ameliyatların risk oranları çok azdır.
Hidrosel adını verdiğimiz su fıtıklarında ise özel bazı durumlar dışında ameliyat için 1 – 1,5 yaşa kadar beklenebilir. Bu özel durumlara ve erken ameliyata tecrübeli çocuk cerrahisi uzmanları karar vermelidirler.
Kasık fıtığında ameliyat zor mudur ve hastanede yatılır mı?
Komplikasyon gelişmemiş, yani fıtık boğulması ve organ çürümesi gelişmemiş olan çocuklarda, büyütücü gözlükler ve nazik aletler kullanılarak uzmanlarca yapılan ameliyatların hiçbir zorluğu yoktur. Ameliyat sonrası da yaşa uygun ağrı kesici ilaçların yardımıyla çok rahat geçer. Ailelerce çok ilgi çekici bulunan bir özellik, çocuklar ne kadar küçükse, beklenenin aksine ameliyat sonrasının o kadar daha rahat geçmesidir. İlk 1 yaş içindeki çocuklarda ameliyattan 8-10 saat sonra tamamen normale dönülür. Daha büyük çocuklar da 2-3 gün içerisinde normal oyun tempolarına dönerler.
Ameliyattan 3 saat kadar sonra hastalar ilk beslenmelerini takiben evlerine yollanırlar. Hem hastane enfeksiyonu riskini ortadan kaldırmak, hem de ev ortamında çok daha süratle ve moralli olarak iyileştikleri için, çocukların evlerine yollanması çok doğru bir uygulamadır. Bu uygulama, ülkemizdeki çocuk cerrahisi uzmanlarınca da yaklaşık 30 yıldan bu yana sorunsuz olarak gerçekleştirilmektedir. Çok özel durumlarda, örneğin prematürelerde hastanede bir gece yatılması gerekli olabilir. Ancak bu bir istisnadır.
Fıtık tekrarlar mı?
Bilindiği gibi sağ ve sol olmak üzere iki kasık bölgemiz vardır ve her ikisinde de birbirlerinden bağımsız olarak fıtık çıkabilir. Tek taraflı ameliyatlardan sonra öbür kasıkta fıtık olma ihtimali vardır. Ancak bu bir tekrarlama değil diğer kasıkta yeni bir gelişmedir. Bu olasılık erkek çocuklarda daha az, kızlarda ise bir hayli fazladır. Ameliyat olan tarafta fıtığın tekrarlaması ihtimali ise ehil ellerde sıfıra yakındır.
