Uzman SühaN
Administrator
Dış gebelik neden olur?
Dış gebeliğin normal gebeliğe dönüşme ihtimali yoktur. Döllenmiş yumurtanın fallop tüpü içinde büyümesi tüpün patlamasına ve ölümle sonuçlanabilecek kadar ciddi kanamalara neden olabilir. Göğüslerde şişlik, mide bulantısı, adet gecikmesi gibi hamilelik belirtilerinin yanı sıra anormal kanamalar ve ağrılar da dış gebeliğin belirtileri arasındadır.
Dış Gebelik Nedenleri
Dış gebelik genel olarak fallop tüplerinin iltihaplanması, zarar görmesi ya da şeklinin bozulması nedeniyle görülür. Hormonal dengesizlikler ya da anormal cenin gelişimi de bu durumda bir rol oynayabilir. Kimi zaman da dış gebeliğin neden kaynaklandığı tam olarak belirlenemez.Pelvik Enfeksiyon (PID)
Pelvik (bağırsak, mesane, rahim ve yumurtalıkları kapsar) enfeksiyon, genellikle cinsel yolla bulaşan ve üst üreme yolunda meydana gelen bir enfeksiyondur. Bazen bu enfeksiyonun hiçbir belirtisi olmaz ve bu durumda, hiç haberiniz olmadığı halde, dış gebelik riski taşıyor olabilirsiniz.
Fallop Tüpte Enfeksiyon
Fallop tüplerde enfeksiyon ya da iltihaplanma olması, özellikle de iyi tedavi edilmemiş vak’alarda tüpün tamamen ya da bir kısmının tıkanmasına neden olabilir. Tıkanıklık dışında bir başka risk oluşturan neden de, enfeksiyonların tüplerde veya diğer iç genital organlar arasında yapışıklığa neden olmasıdır.
Fallop Tüplerini Etkileyen Ameliyatlar
Daha önce pelvik veya karın bölgesi ameliyatı geçirmiş olanlar, tüp bağlama ve açma ameliyatları (tüp ligasyonu) geçirenler, risk grubundadır. Tüplerini bağlatan bir kişinin hamile kalması ender görülen bir durumken, bu gebeliğin dış gebelik olma riski yüksektir. Ayrıca patladıktan sonra ameliyat edilen apandisitler de, tüplerin çevresinde yapışıklığa ve dış gebelik riskine neden olur.
Daha Önce Yaşanan Dış Gebelik
Bir kez dış gebelik yaşayan kadınlar, daha sonraki hamileliklerinde aynı sorunla karşılaşıp karşılaşmayacaklarını haklı olarak merak edebilirler. Sonraki hamileliklerde yine dış gebelik riski olmakla birlikte, bu oranın çok yüksek olduğu söylenemez. Bir dış gebeliğin ardından, yeniden dış gebelik yaşama riski % 1 ila 10 arasında değişir.
Kısırlık Tedavisi
Kısırlığa en çok hasarlı tüpler neden olur ve kısırlık tedavisi görürken hamile kalmanız halinde, bu gebeliğin dış gebelik olması ihtimali vardır. Bu tedaviler, döllenen yumurta sayısını arttırdığından dış gebelik ihtimali de artar.
Uygunsuz Kürtaj Operasyonları
Tüm koşulların uygun olduğu ve herhangi bir aksiliğin yaşanmadığı kürtaj operasyonları sonrasında dış gebelik riski oluşmaz. Ancak operasyon sırasında bir terslik olmuşsa, kürtaja uygun haftalardan sonraki bir zamanda operasyon yapılmışsa veya operasyon sonrası enfeksiyon oluşmuşsa, bunlar daha sonra dış gebelik riskini artıran faktörlerdir.
Anne Olma Yaşı
35 yaş üzeri kadınlar hamile kaldıklarında, dış gebelik riski artar. Kadınlar yaş aldıkça, tüplerin görevini yerine getirmesinde olumsuz bir değişiklik olup olmadığı ya da genital bir enfeksiyonun zaman içinde tüplere zararının dokunup dokunmadığı gibi konular riskin artmasına neden olur.
Sigara
Ne kadar çok sigara içiyorsanız, dış gebelik ihtimali de o kadar yükselir. Bu konudaki teorilerden biri, sigaranın tüplerin normal fonksiyonunu bozduğu yönündedir. Sigara içen kadınlar, içmeyenlere göre iki kat daha fazla oranda dış gebelik riskiyle karşı karşıyadırlar.
Doğuştan Hasarlı Tüpler
Fallop tüplerin doğuştan hasarlı olmaları nadir görülen bir durumdur ancak yine de dış gebeliğe etkisi olabilecek faktörler arasındadır.
Bazı Doğum Kontrol Hapları
Doğum kontrol hapları genel olarak dış gebeliğe neden olmaz. Hatta doğum kontrol haplarının, doğum kontrolü dışında, kadın sağlığı için pek çok faydası olduğu bile söylenebilir. Bu haplar dış gebelik riskini azalttığı gibi kist oluşumu, üreme organlarında iltihaplanma veya kemik erimesi ihtimalini de azaltır. Ancak nadiren de olsa, sadece progesteron hormonu içeren bazı doğum kontrol hapları ve ‘ertesi gün’ hapları, dış gebelik riski yaratabilir. Kullandığınız doğum kontrol hapı ile ilgili şüpheleriniz varsa, jinekoloğunuza danışabilirsiniz.
Rahim İçi Araç (RIA / Spiral)
Rahim içi araçlar etkili doğum kontrol yöntemlerinden biridir ve %99 oranında gebeliği önler. Ancak çok ufak da olsa, nadiren de görülse, rahim içi araçla korunurken de hamile kalma ihtimali vardır. Fakat böyle bir hamilelik büyük olasılıkla dış gebelikle sonuçlanacaktır.
Endometriozis (Kronik bir kadın hastalığı)
Çok genel bir şekilde tarif etmeye çalışırsak, bu hastalıkta rahim içindeki doku normal olmayan bir şekilde, fallop tüpleri ya da yumurtalık gibi rahim dışı bölgelere de taşar ve yara veya tümör benzeri farklı şekiller alır. Fallop tüplerde yaralara neden olabilen endometriozisin, düşük veya dış gebelik riskini arttırdığı bilinmektedir.
Dış Gebelik Nedenleri
Dış gebelik genel olarak fallop tüplerinin iltihaplanması, zarar görmesi ya da şeklinin bozulması nedeniyle görülür. Hormonal dengesizlikler ya da anormal cenin gelişimi de bu durumda bir rol oynayabilir. Kimi zaman da dış gebeliğin neden kaynaklandığı tam olarak belirlenemez.Pelvik Enfeksiyon (PID)
Pelvik (bağırsak, mesane, rahim ve yumurtalıkları kapsar) enfeksiyon, genellikle cinsel yolla bulaşan ve üst üreme yolunda meydana gelen bir enfeksiyondur. Bazen bu enfeksiyonun hiçbir belirtisi olmaz ve bu durumda, hiç haberiniz olmadığı halde, dış gebelik riski taşıyor olabilirsiniz.
Fallop Tüpte Enfeksiyon
Fallop tüplerde enfeksiyon ya da iltihaplanma olması, özellikle de iyi tedavi edilmemiş vak’alarda tüpün tamamen ya da bir kısmının tıkanmasına neden olabilir. Tıkanıklık dışında bir başka risk oluşturan neden de, enfeksiyonların tüplerde veya diğer iç genital organlar arasında yapışıklığa neden olmasıdır.
Fallop Tüplerini Etkileyen Ameliyatlar
Daha önce pelvik veya karın bölgesi ameliyatı geçirmiş olanlar, tüp bağlama ve açma ameliyatları (tüp ligasyonu) geçirenler, risk grubundadır. Tüplerini bağlatan bir kişinin hamile kalması ender görülen bir durumken, bu gebeliğin dış gebelik olma riski yüksektir. Ayrıca patladıktan sonra ameliyat edilen apandisitler de, tüplerin çevresinde yapışıklığa ve dış gebelik riskine neden olur.
Daha Önce Yaşanan Dış Gebelik
Bir kez dış gebelik yaşayan kadınlar, daha sonraki hamileliklerinde aynı sorunla karşılaşıp karşılaşmayacaklarını haklı olarak merak edebilirler. Sonraki hamileliklerde yine dış gebelik riski olmakla birlikte, bu oranın çok yüksek olduğu söylenemez. Bir dış gebeliğin ardından, yeniden dış gebelik yaşama riski % 1 ila 10 arasında değişir.
Kısırlık Tedavisi
Kısırlığa en çok hasarlı tüpler neden olur ve kısırlık tedavisi görürken hamile kalmanız halinde, bu gebeliğin dış gebelik olması ihtimali vardır. Bu tedaviler, döllenen yumurta sayısını arttırdığından dış gebelik ihtimali de artar.
Uygunsuz Kürtaj Operasyonları
Tüm koşulların uygun olduğu ve herhangi bir aksiliğin yaşanmadığı kürtaj operasyonları sonrasında dış gebelik riski oluşmaz. Ancak operasyon sırasında bir terslik olmuşsa, kürtaja uygun haftalardan sonraki bir zamanda operasyon yapılmışsa veya operasyon sonrası enfeksiyon oluşmuşsa, bunlar daha sonra dış gebelik riskini artıran faktörlerdir.
Anne Olma Yaşı
35 yaş üzeri kadınlar hamile kaldıklarında, dış gebelik riski artar. Kadınlar yaş aldıkça, tüplerin görevini yerine getirmesinde olumsuz bir değişiklik olup olmadığı ya da genital bir enfeksiyonun zaman içinde tüplere zararının dokunup dokunmadığı gibi konular riskin artmasına neden olur.
Sigara
Ne kadar çok sigara içiyorsanız, dış gebelik ihtimali de o kadar yükselir. Bu konudaki teorilerden biri, sigaranın tüplerin normal fonksiyonunu bozduğu yönündedir. Sigara içen kadınlar, içmeyenlere göre iki kat daha fazla oranda dış gebelik riskiyle karşı karşıyadırlar.
Doğuştan Hasarlı Tüpler
Fallop tüplerin doğuştan hasarlı olmaları nadir görülen bir durumdur ancak yine de dış gebeliğe etkisi olabilecek faktörler arasındadır.
Bazı Doğum Kontrol Hapları
Doğum kontrol hapları genel olarak dış gebeliğe neden olmaz. Hatta doğum kontrol haplarının, doğum kontrolü dışında, kadın sağlığı için pek çok faydası olduğu bile söylenebilir. Bu haplar dış gebelik riskini azalttığı gibi kist oluşumu, üreme organlarında iltihaplanma veya kemik erimesi ihtimalini de azaltır. Ancak nadiren de olsa, sadece progesteron hormonu içeren bazı doğum kontrol hapları ve ‘ertesi gün’ hapları, dış gebelik riski yaratabilir. Kullandığınız doğum kontrol hapı ile ilgili şüpheleriniz varsa, jinekoloğunuza danışabilirsiniz.
Rahim İçi Araç (RIA / Spiral)
Rahim içi araçlar etkili doğum kontrol yöntemlerinden biridir ve %99 oranında gebeliği önler. Ancak çok ufak da olsa, nadiren de görülse, rahim içi araçla korunurken de hamile kalma ihtimali vardır. Fakat böyle bir hamilelik büyük olasılıkla dış gebelikle sonuçlanacaktır.
Endometriozis (Kronik bir kadın hastalığı)
Çok genel bir şekilde tarif etmeye çalışırsak, bu hastalıkta rahim içindeki doku normal olmayan bir şekilde, fallop tüpleri ya da yumurtalık gibi rahim dışı bölgelere de taşar ve yara veya tümör benzeri farklı şekiller alır. Fallop tüplerde yaralara neden olabilen endometriozisin, düşük veya dış gebelik riskini arttırdığı bilinmektedir.
