HODGKİN DIŞI LENFOMALAR VE BELİRTİLERi NELERDİR ?

Uzman SühaN

Administrator
HODGKİN DIŞI LENFOMALAR VE BELİRTİLERi NELERDİR ?
bu konu;hodgkin dışı lenfoma nedir,hodgkin lenfomanın tedavisi nelerdir hakkında bilgiler vermektedir.

Bağışıklık sisteminin önemli bir parçası da lenf sistemidir. Hodgkin Lenfoma, tedaviye yanıt veren bir lenf bezi çoğalması ile seyreden kronik bir hastalıktır. Hastalığın nedeni henüz kesin olarak bilinmiyor.Hastaların doktora başvurma nedeni genellikle lenf düğümlerinde meydana gelen büyümedir. Bu büyümeler sıklıkla, kasık, boyun ve koltuk altında olmaktadır.Tedavide hastanın yaşı, sağlık durumu, hastalığın hangi evrede olduğu göz önüne alınması gereken konulardır. Lenf kanseri hakkındaki tüm detaylı bilgileri konumuzda bulabilirsiniz.


lk-2a4.gif




Hodgkin dışı lenfomalar (non-Hodgkin's lymphoma, NHL), lenf dokularında ortaya çıkan bir kanser hastalığıdır. Lenf bezleri, dalak, timus, bademcikler ve kemik iliği gibi pek çok bölgesinde ortaya çıkabilir. Dünyada halen yaklaşık 4.5 milyon insanın NHL ile yaşadığı, hastalık sıklığının her yıl yaklaşık yüzde 3-7 oranında yükseldiği tahmin edilmekte, bu özelliği ile en hızlı artış gösteren kanserler arasında olduğu bildirilmektedir.



Hodgkin’s dışı lenfoma nedir?



Lenf sistemi bağışıklık sisteminin bir parçasıdır. Vücudun hastalıklar ve enfeksiyonlarla savaşmasına yardımcı olur. Lenfatik sistem ince lenf damarlarının oluşturduğu ve kan damarları gibi dokulara ulaşan ve bütün vücudu saran bir ağ oluşturmaktadır. Lenf damarları renksiz bir sıvı olan lenf sıvısı taşır. Lenf sıvısı enfeksiyonlarla savaşan ve lenfosit adı verilen hücreler içerir. Bu damarlar ağı içinde lenf bezleri adı verilen küçük organlar mevcuttur. Lenf bezleri kümeler halinde, başlıca kol altında, kasıkta, boyunda, göğüste ve karında bulunurlar. Dalak, timus, bademcikler ve kemik iliği de lenf sisteminin birer parçasıdır. Lenf dokusu ayrıca mide, barsaklar ve deri gibi vücudun diğer bölümlerinde de bulunur.


Kanser vücüdun temel yaşam birimi olan hücrede başlayan bir grup hastalığın ortak adıdır. NHL'yi anlamak için, normal hücreler hakkında bilgi sahibi olmak ve kanser durumunda neler değiştiğini bilmek yararlı olacaktır.


İnsan vücudu pek çok değişik tipte hücreden oluşmuştur. Normalde, hücreler ancak gerek olduğu zaman büyür ve başka hücreler oluşturmak üzere bölünürler. Bu düzenli süreç, vücudun sağlıklı kalmasını sağlar. Bazen yeni hücrelere gerek duyulmazken de hücreler bölünmelerini sürdürür. Bu durum o bölgede doku miktarının uygun olmayan biçimde artmasına, dokularda büyümeye, kalınlaşmaya ya da bir kitlenin ortaya çıkmasına yol açar. Bu kitleye tümör denir. Tümörler iyi huylu (benign, kanser olmayan) ya da kötü huylu (malign, kanser) olur.


NHL'de, lenf sistemi içindeki hücreler anormal özellikler kazanır; Çok hızlı bölünür, düzensiz ve denetimsiz olarak büyürler. Yukarda anlatıldığı gibi lenf dokuları vücudun pek çok bölgesinde bulunmaktadır. NHL bu bölgelerden herhangi birinde ortaya çıkabilir; bu tek bir lenf bezi olabileceği gibi, bir lenf grubu da olabilir, bazen de lenf sisteminin kemik iliği veya dalak gibi bir başka bölümünde ortaya çıkabilir. Bu tip kanser; bir lenften, bir lenf kümesinden bir sonrakine doğru düzenli bir yayılım gösterme eğilimindedir. Örneğin boyun lenf nodlarında ortaya çıkan NHL, önce köprücük kemiği üzerindeki, sonra göğüste kolların altındaki lenf bezlerine doğru yayılabilir. Bazı durumlarda hastalık tüm bedeni kaplayabilir.


Yukarda açıklandığı gibi NHL, tıpkı Hodgkin hastalığı gibi lenf dokularının bir hastalığıdır ve diğer organlara yayılım gösterebilmektedir. Ancak NHL'nin nasıl bir seyir göstereceği, Hodgkin hastalığına göre daha az öngörülebilmektedir. NHL, Hodgkin hastalığına göre daha fazla oranda lenf dışı metastaz yapma eğilimi sergilemektedir. Hastalığın seyri (prognozu) histolojik tipine, evresine ve uygulanan tedaviye göre farklılıklar göstermektedir.


Risk faktörleri


NHL'nin sıklığında son yıllarda büyük bir artış gözlenmiştir. Bu hastalık ABD'de en seyrek kanserler arasında iken bu artış nedeniyle en sık karşılaşılan 5. kanser olmuştur. Halen bu artışa nelerin yol açtığına ilişkin yeterli bilgi bulunmamaktadır. Hastalığın nedenleri de tam olarak bilinmemekte, kişinin bu hastalığa neden yakalandığı tam olarak açıklanamamaktadır. Toplum düzeyinde yürütülen kanser araştırmalarında, NHL'ye yakalanan insanlarda yakalanmayanlara göre daha fazla olduğu gözlenen bazı risk faktörleri aşağıda sıralanmaktadır. Ancak burada da tam bir açıklık bulunmamaktadır: Bu risk faktörlerine sahip pekçok insan NHL'ye yakalanmazken, bu risk faktörlerinden hiçbirini taşımayan pek çok insanda da bu hastalık karşımıza çıkmaktadır.


- Yaş/Cinsiyet: NHL, yaş ilerledikçe daha fazla sıklıkta görülmektedir. Erkeklerde kadınlara oranla daha fazla orandadır.


- Zayıflamış Bağışıklık Sistemi: NHL, doğumsal bağışıklık sistemi sorunu bulunan kişilerde, otoimmün hastalığı olanlarda, HIV/AIDS varlığında ve organ transplantasyonu nedeniyle bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaç kullananlarda daha fazla görülmektedir.


- Virüs: HTLV-1 (insan T-lenfotropik virüsü) ve Epstein-Barr virüsleri, NHL'ye yakalanma olasılığını artıran enfeksiyon ajanlarıdır.


- Çevre: Pestisitler, solventler gibi belirli kimyasal maddelerle çalışan ya da bunlara yoğun biçimde maruz kalan kişilerde NHL'ye yakalanma olasılığı yükselmektedir.


NHL konusunda, kendi durumuyla ilgili daha ayrıntılı bilgi almak ve endişelerini gidermek isteyen kişilerin, doktorlarıyla bu duygu ve düşüncelerini paylaşmaları son derece yararlı olacaktır.



Belirtiler


NHL’nin belirtileri sıklıkla aşağıdaki biçimlerde ortaya çıkmaktadır:


- Nedeni açıklanamayan ateş


- Gece terlemesi


- Süreklilik gösteren yorgunluk hali


- Nedeni açıklanamayan kilo kaybı


- Deride kaşıntı


- Ciltte kırmızı lekeler


Bu ve benzeri belirtilerin mutlaka NHL'nin var olduğu anlamına gelmediği, başka nedenlerle de benzer belirti ve bulguların ortaya çıkabileceği unutulmamalıdır. Bu belirtilerin varlığında kişi doktoruna başvurmalıdır. Böylelikle hastalık ne olursa olsun erken dönemde tanı ve tedavisi mümkün olabilecektir.


Önemli bir nokta da şudur: Kanser ile ağrı başlangıçta birlikte ortaya çıkmayabilir. Bu nedenle örneğin boyun, koltuk altı ve kasıklardaki şişlikler için mutlaka ağrının ortaya çıkması beklenmemelidir. NHL'nin erken aşamalarında ağrı bulunmayabilir.


Hodgkin’s dışı lenfoma tipleri


Doktorlar yıllar içinde farklı NHL tiplerini tanımlamak için çaba harcamıştır, iki önemli kriter bu tanımlamada etkili olmaktadır: Kanser hücrelerinin mikroskop altında görünüşü ve kanserin büyüme ve yayılma hızı. Orta ve yüksek dereceli lenfomalar olarak da bilinen "agresif lenfomalar", hızlı bir yayılma ve ilerleme eğilimi gösterir. Düşük dereceli lenfomalar ise yavaş seyirlidir ve daha az belirtiye yol açar.


Tanı


Hastada Hodgkin dışı lenfoma (NHL) olduğu düşünülüyorsa, hastanın genel durumunu değerlendirmek üzere tıbbi özgeçmişi alınır ve ayrıntılı bir fizik muayene yapılır.. Fizik muayenede özellikle boyun, koltukaltı ya da kasıktaki lenf bezlerinde bir büyüme olup olmadığı değerlendirilir. Bu süreçte hastanın genel sağlık durumunun tam olarak anlaşılabilmesi için bazı kan testleri de uygulanır.


Gerekli durumlarda görüntüleme yöntemlerine başvurulur. (geleneksel röntgenler, bilgisayarlı tomografi (CT) ve manyetik rezonans (MRI) gibi).


Tanı için biyopsi son derecede değerlidir. Bir cerrahın aldığı biyopsi materyalini (doku örneğini) bir patolog mikroskop altında değerlendirir ve dokuda kanser hücresi olup olmadığını araştırır. NHL'de biyopsiler genellikle lenf bezlerinden alınmaktadır, ancak bu bir kural değildir, gerektiğinde diğer dokulardan da biyopsi örneği alınabilir. Bazı durumlarda biyopsi almak için "laparotomi" denilen cerrahi bir işlem uygulanır; bu işlemde batın (karın) cerrahi olarak açılır, değerlendirilecek doku örnekleri batın içinden alınır.


Evrelendirme


Tanı konduktan sonra en önemli aşamalardan biri hastalığın evresinin belirlenmesidir. Evrelendirme hastalığın yaygınlığı ve ilerleyişi hakkında önemli bilgi sağlar. Bu süreçte hastalığın vücudun başka bölgelerine yayılıp yayılmadığı, eğer yayılım varsa hangi organların tutulduğu araştırılır. Tedavi ile ilgili kararlar, evrelendirme doğrultusunda verilir.


NHL'nin evresinin belirlenmesinde aşağıdaki unsurlar dikkate alınmaktadır:


Hastalıktan etkilenen lenf bezlerinin sayısı ve yeri,
Etkilenen lenf bezlerinin diyaframın altında ya da üstünde olması,
Hastalığın kemik iliğine, dalağa, lenfatik sistem dışındaki organlara, örneğin karaciğere yayılıp yayılmadığı.
Evrelendirme sürecinde de tanı aşamasındakine benzer tetkikler yapılması gerekebilmektedir. Bunun dışındaki tetkikler arasında lenf bezleri, karaciğer, kemik iliği ve diğer dokulara ilişkin biyopsiler yer almaktadır. Kemik iliği biyopsisinde; bir iğne aracılığı ile kalça kemiği ya da diğer büyük kemiklerden birinden ilik örneği alınmakta ve mikroskop altında kanser hücreleri açısından incelenmektedir.


Tedavi yöntemleri


Tedavi planlanmasını belirleyen özellikler arasında; hastalığın evresi, tutulum gösteren hücrelerin tipi, bunların hızlı ya da yavaş seyirli olduğu, hastanın genel sağlık durumu ve yaşı bulunmaktadır.


NHL genellikle hematolog, onkolog, radyasyon onkoloğu gibi üyelerin bulunduğu bir ekip tarafından tedavi edilir. Tedavide genellikle kemoterapi, radyasyon tedavisi ya da bunların kombinasyonları uygulanır. Bazı olgularda kemik iliği transplantasyonu, biyolojik tedaviler ya da cerrahi tedavi seçenekleri de söz konusu olmaktadır. Yavaş seyirli lenfomalarda, tedaviye başlamadan önce, belirtilerin ortaya çıkmasını bekleme, yani "yakın gözlem altında bekleme" kararı verilebilir.
 
Geri
Üst