*MeleK*
♥Ben Aşık Olduğum Adamın Aşık Olduğu Kadınım♥
Kavramlar SÖzlÜĞÜ
Arz (Dünya, Yer): Güneş Sistemi’nin Güneş’ten itibaren üçüncü gezegeni. Üzerinde yaşadığımız gök cismi.
Baily, Francis (1774-1844): İngiliz amatör astronom. 1836 Tam Güneş Tutulması’nda, Ay vadilerinden süzülen Güneş ışınlarının Ay diskinin kenarında bir elmas yüzüğü andıracak şekilde parlak ışınlar oluşturduğunu ilk kez görüntülemiştir. Bu olay Baily’s Beads veya Elmas Yüzük Etkisi (Diamond Ring Effect) olarak bilinir.
Coğrafik Koordinatlar: Arz’ın ekseni etrafında dönmesinden dolayı şekli küresel değildir. Ekvator kısmı biraz daha şişkindir. Bu durum gözlemcinin çekül doğrultusunun tam Arz’ın merkezinden geçmemesine neden olur. Böylece Arz için iki enlem tanımı ortaya çıkar: astronomik ve coğrafik enlem. Coğrafik enlemi, gözlemciyi Arz’ın merkezine birleştiren doğru ile ekvator arasındaki açı oluşturur. Halbuki astronomik enlemi gözlemcinin çekül doğrultusunun ekvatorla yaptığı açı belirler. İki enlem arasında önemli bir fark vardır. Boylam her iki sistem için de aynıdır. Başlangıç meridyeni Greenwich’den geçmek üzere boylam, doğuya ve batıya doğru ±180°’ye kadar ölçülür. Örneğin, İstanbul’un enlemi 41°00¢45¢¢ Kuzey, boylamı ise 28°58¢00¢¢ Doğu’dur.
Gök küresi: Bir küre, merkez olarak kabul edilen sabit bir noktadan eşit uzaklıktaki noktaların oluşturduğu yüzey olarak tanımlanır. Yıldızlar veya daha genel anlamda gök cisimleri, merkezinde gözlemci bulunan yarıçapı çok büyük bir kürenin yüzeyi üzerinde dağılmış noktalar gibi görünürler. Bu küreye gök küresi denilmektedir.
Ekliptik: Arz’ın Güneş etrafında dolanırken oluşturduğu düzlemin gök küresi ile olan arakesitinin meydana getirdiği büyük daire. Güneş’in görünen hareketi ekliptik üzerindedir.
Fotosfer (Işıkküre): Dünyamız’ı aydınlatan ışık Güneş’in fotosferinden gelir. Güneş’in üç dış atmosfer tabakasından en altta olanıdır. Bu tabaka görünür (beyaz) ışığın çoğunu yayınlar. Sıcaklığı yaklaşık 6000 derece olan fotosfer, Güneş’in en soğuk tabakasıdır.
Kromosfer (Renkküre): Fotosferin hemen üzerinde uzanan ve madde çıkışı, parlamalar gibi aktif olayların meydana geldiği tabakadır. Renginden dolayı kromo olarak isimlendirilir. Sadece, fotosferin parlak ışığı özel filtrelerle elendiği zaman veya bir Tam Güneş Tutulması olduğunda Ay diskini çevreler bir halde, tam tutulmadan hemen önce ve bitimine yakın kısa bir sürede görülebilir. Sıcaklığı ortalama 10.000 derecedir.
Korona (Taç): Güneş’in en dış atmosfer tabakasıdır. İç korona uzaya doğru bir milyon km’den daha fazla uzayan seyrek bir ortamdır. Korona yaklaşık 2 milyon derecelik yüksek bir sıcaklığa sahiptir. Korona, Dünya atmosferinin derinliklerine nüfuz edemeyen büyük bir X-ışın kaynağıdır. Dış korona, Dünya’nın ilerisine kadar uzanır. Doğrudan gözlenemediği için, koronograf adı verilen özel dürbünlerle veya bir tam Güneş tutulması sırasında Güneş’in parlak diskinin Ay tarafından örtülmesiyle görülebilir.
Güneş Lekesi: Fotosfer üzerinde siyah yapılar şeklinde görünen, kuvvetli manyetik alan şiddetine sahip bölgelerdir. Merkezi kısımları koyu, çevresi gri renkte görünür.
Umbra: Tutulma sırasında Ay’ın gölge konisinin en koyu kısımları (Tam tutulma hattı). Güneş lekelerinin merkezi koyu kısımlarına da umbra adı verilir.
Penumbra: Tutulma sırasında Ay’ın gölge konisinin umbraya göre daha açık renkte olan kısımları. Penumbranın düştüğü yeryüzü bölgelerinde parçalı tutulma görülür. Güneş lekelerinin umbra adı verilen merkezi koyu kısımlarını çevreleyen daha açık renkli bölgelere de penumbra ismi verilir.
Prominens: Kromosfer tabakasında gözlenen düşük manyetik alanlı (10-50 Gauss) yapılardır. Disk üzerinde koyu şeritler şeklinde (bu halde filament olarak adlandırılırlar), disk kenarında ise parlak bulutumsu yapılar olarak görünürler. Sakin ve aktif olarak iki genel sınıfa ayrılabilirler, ve aktif olanları Güneş’ten yüzbinlerce kilometre yükselebilirler.
Spikül: Kromosfer tabakasında gözlenen ve tüm yüzeye dağılmış yapılardır. Güneş diski kenarında yüzeye dik konumda yaklaşık 10-20 km yüksekliğe kadar uzanmış halde gözlenebilirler.
Parlama (Flare): Manyetik alanlarla ilişkili olarak şiddetli enerji boşalması olayıdır. Esas olarak kromosferde ve genelde Güneş lekeleri civarında belli bir bölgenin parlaklık artışı şeklinde gözlenirler.
Baily, Francis (1774-1844): İngiliz amatör astronom. 1836 Tam Güneş Tutulması’nda, Ay vadilerinden süzülen Güneş ışınlarının Ay diskinin kenarında bir elmas yüzüğü andıracak şekilde parlak ışınlar oluşturduğunu ilk kez görüntülemiştir. Bu olay Baily’s Beads veya Elmas Yüzük Etkisi (Diamond Ring Effect) olarak bilinir.
Coğrafik Koordinatlar: Arz’ın ekseni etrafında dönmesinden dolayı şekli küresel değildir. Ekvator kısmı biraz daha şişkindir. Bu durum gözlemcinin çekül doğrultusunun tam Arz’ın merkezinden geçmemesine neden olur. Böylece Arz için iki enlem tanımı ortaya çıkar: astronomik ve coğrafik enlem. Coğrafik enlemi, gözlemciyi Arz’ın merkezine birleştiren doğru ile ekvator arasındaki açı oluşturur. Halbuki astronomik enlemi gözlemcinin çekül doğrultusunun ekvatorla yaptığı açı belirler. İki enlem arasında önemli bir fark vardır. Boylam her iki sistem için de aynıdır. Başlangıç meridyeni Greenwich’den geçmek üzere boylam, doğuya ve batıya doğru ±180°’ye kadar ölçülür. Örneğin, İstanbul’un enlemi 41°00¢45¢¢ Kuzey, boylamı ise 28°58¢00¢¢ Doğu’dur.
Gök küresi: Bir küre, merkez olarak kabul edilen sabit bir noktadan eşit uzaklıktaki noktaların oluşturduğu yüzey olarak tanımlanır. Yıldızlar veya daha genel anlamda gök cisimleri, merkezinde gözlemci bulunan yarıçapı çok büyük bir kürenin yüzeyi üzerinde dağılmış noktalar gibi görünürler. Bu küreye gök küresi denilmektedir.
Ekliptik: Arz’ın Güneş etrafında dolanırken oluşturduğu düzlemin gök küresi ile olan arakesitinin meydana getirdiği büyük daire. Güneş’in görünen hareketi ekliptik üzerindedir.
Fotosfer (Işıkküre): Dünyamız’ı aydınlatan ışık Güneş’in fotosferinden gelir. Güneş’in üç dış atmosfer tabakasından en altta olanıdır. Bu tabaka görünür (beyaz) ışığın çoğunu yayınlar. Sıcaklığı yaklaşık 6000 derece olan fotosfer, Güneş’in en soğuk tabakasıdır.
Kromosfer (Renkküre): Fotosferin hemen üzerinde uzanan ve madde çıkışı, parlamalar gibi aktif olayların meydana geldiği tabakadır. Renginden dolayı kromo olarak isimlendirilir. Sadece, fotosferin parlak ışığı özel filtrelerle elendiği zaman veya bir Tam Güneş Tutulması olduğunda Ay diskini çevreler bir halde, tam tutulmadan hemen önce ve bitimine yakın kısa bir sürede görülebilir. Sıcaklığı ortalama 10.000 derecedir.
Korona (Taç): Güneş’in en dış atmosfer tabakasıdır. İç korona uzaya doğru bir milyon km’den daha fazla uzayan seyrek bir ortamdır. Korona yaklaşık 2 milyon derecelik yüksek bir sıcaklığa sahiptir. Korona, Dünya atmosferinin derinliklerine nüfuz edemeyen büyük bir X-ışın kaynağıdır. Dış korona, Dünya’nın ilerisine kadar uzanır. Doğrudan gözlenemediği için, koronograf adı verilen özel dürbünlerle veya bir tam Güneş tutulması sırasında Güneş’in parlak diskinin Ay tarafından örtülmesiyle görülebilir.
Güneş Lekesi: Fotosfer üzerinde siyah yapılar şeklinde görünen, kuvvetli manyetik alan şiddetine sahip bölgelerdir. Merkezi kısımları koyu, çevresi gri renkte görünür.
Umbra: Tutulma sırasında Ay’ın gölge konisinin en koyu kısımları (Tam tutulma hattı). Güneş lekelerinin merkezi koyu kısımlarına da umbra adı verilir.
Penumbra: Tutulma sırasında Ay’ın gölge konisinin umbraya göre daha açık renkte olan kısımları. Penumbranın düştüğü yeryüzü bölgelerinde parçalı tutulma görülür. Güneş lekelerinin umbra adı verilen merkezi koyu kısımlarını çevreleyen daha açık renkli bölgelere de penumbra ismi verilir.
Prominens: Kromosfer tabakasında gözlenen düşük manyetik alanlı (10-50 Gauss) yapılardır. Disk üzerinde koyu şeritler şeklinde (bu halde filament olarak adlandırılırlar), disk kenarında ise parlak bulutumsu yapılar olarak görünürler. Sakin ve aktif olarak iki genel sınıfa ayrılabilirler, ve aktif olanları Güneş’ten yüzbinlerce kilometre yükselebilirler.
Spikül: Kromosfer tabakasında gözlenen ve tüm yüzeye dağılmış yapılardır. Güneş diski kenarında yüzeye dik konumda yaklaşık 10-20 km yüksekliğe kadar uzanmış halde gözlenebilirler.
Parlama (Flare): Manyetik alanlarla ilişkili olarak şiddetli enerji boşalması olayıdır. Esas olarak kromosferde ve genelde Güneş lekeleri civarında belli bir bölgenin parlaklık artışı şeklinde gözlenirler.
