Kethüda Cenaze Hasan Paşa

[*MeleK*]

Vezir Melek Mehmet Paşa'nın kethüdalığından vezir olduğu için Kethüda Hasan Paşa diye meşhurdur. Aslen Çerkez olan Hasan Paşa

III. Ahmet zamanındaki vezirlerden Kazıkçı Hasan Paşa'nın kölelerindendir. Daha sonra Dizlikçi Mehmet Paşa'ya hazine kâtibi ve Mora valisi Muhsinzâde Mehmet Paşa'nın mütessellimi olmuştur.

Mora'nın Tripolice kasabasında mütesellim bulunduğu sırada Rusların tahrikleriyle 1184 H. - 1770 M. de vukua gelen Mora isyanında Tripolice üzerine yürüyerek Mora âsilerine galebe çalmıştı. Bundan sonra Melek Mehmet Paşa'ya intisap ile kethüdası olmuştur. Vidin valisi bulunan Melek Mehmet Paşa'nın 16 Rebiul-âhır 1200 - 16 Şubat 1786'da Vidin'den azli ile Sakız'da ikameti emrolunması üzerine

yerine kethüdası Hasan Ağa vezirlikle Vidin muhafızı olmuştur. Vezir-i âzam ve serdar-ı ekrem Koca Yusuf Paşa'nın Avusturya'ya hareketi ile Vidin'e gelmesi üzerine Kethüda Hasan Paşa'ya

Sivas valiliği ile Vidin cephesi seraskerliği tevcih edilmiş ve az sonra Sivas başkasına verilip Selanik ve Köstendil sancaklarıyla seraskerlikte kalmıştır. Yusuf Paşa serdarlığıyla Avusturya'ya karşı yapılan ilk harekâttaki muvaffakiyetler

yani Muhadiye

Şebeş

Logos başarılan Kethüda Hasan Paşa'nın faaliyeti neticesinde elde edilmiş; bu suretle şöhreti artmış ve 3 Ramazan 1203 - 28 Mayıs 1789'da Yusuf Paşa'nın azli üzerine sadrâzam ve serdar-ı ekrem olmuştur.

Hasan Paşa 25 Ramazan (19 Haziran)'da Rusçuk karargâhına geldiği zaman ağır hasta olduğundan

kendisine mühr-i hümâyun ile sadaret hil'ati yatağında teslim edilmiş ve bu hastalığından dolayı ordu tarafından Cenaze Hasan Paşa lâkabı verilmiştir.

Serdar-ı ekremliği esnasında

plansızlık yüzünden

kazanılmak üzere olan Bozasuyu mağlûbiyeti vukua gelmiş ve beş buçuk ay sadaretten sonra 5 Rebiulevvel 1204 - 23 Kasım 1789'da azlolunarak malı müsadere edilmeden Tırhala sancağı ile Rusçuk muhafazasına memur edilip yerine İsmail seraskeri Cezayirli Gazi Hasan Paşa sadrâzam olmuştur.

Kethüda Hasan Paşa'nın Rusçukla tayininden iki ay sonra vezirliği alınıp malları da müsadere edildikten sonra Bozcaada'ya gönderilerek ikamete memur edilmiştir. Hasan Paşa

Efendisi Melek Mehmet Paşa'nın sadareti zamanına kadar iki buçuk seneye yakın burada kalarak 1206 Şevval -1792 Mayıs'ta vezirliği devam ettirilip Silistre valisi ve kırk gün sonra Hanya muhafızı olarak birkaç sene burada kalmıştır.

Kethüda Hasan Paşa 1209 H. - 1794 M.'te Kandiye muhafızlığında bulunup

1211 H. -1796 M. de Hanya'ya nakledildi ve 1212 Saferinde (1797 de) Mora muhassallığında bulundu. Mısır'ın Fransızlar tarafından işgali üzerine harbin Mora'ya da sıçrayacağı düşünülüp oranın tahkimi icab ettiğinden

Kethüda Hasan Paşa

âkil ve müdebbir bir vezir ise de yaşlı olup faaliyet gösteremeyeceği mütalaasıyla istediği yerde oturmak üzere emekli edildi; o da Tırhala Yenişehiri'nde oturdu. 1215 H. - 1800 M.'de vezirliği iade olunarak Bender muhafızlığına ve iki ay sonra da Hotin muhafızlığına tayin edildi.

Hasan Paşa 1217 H. - 1802 M. de emekli edildi ise de

tekrar Bender muhafızı oldu. Eflâk ve Boğdan voyvodalarının azillerinden dolayı Ruslarla olan ihtilâf halledildi zannolunurken Ceneral Mikelson kumandasındaki Rus kuvvetlerinin 1221 Ramazan-1806 Kasım'da ansızın Bender'e taarruzları ve burasının düşmesi üzerine esir alınarak Rusya'ya götürüldü. Esaretten dönüşte Tırhala Yenişehirinde oturup 1225. H. - 1810 M.'da orada vefat etti. Ölümünde yaşının doksanı aşmış olduğu anlaşılıyor.

Kethüda Hasan Paşa hamiyetli

gayretli ve harb işlerinde vukuflu bir vezir olmakla beraber

resen serdarlıkta muvaffak olacak kudrette bir kumandan değil

ancak serdar maiyyetinde başarı ile iş görecek kabiliyette idi ki

bunu Boza (Bozeo) mağlûbiyeti göstermiştir; Hotin valisi bulunurken orada bir cami yaptırmıştır.