Malatya İlçeleri Bilgileri-Tanıtımları

[*MeleK*]

KALE

Yüzölçümü................: 192 km2

Toplam Nüfusu............: 9 569 (2000 Genel Nüfus Sayımı'na göre)

Şehir Merkezi Nüfusu ....: 3 966 (2000 Genel Nüfus Sayımı'na göre)

Nüfus Yoğunluğu .........: 61

ilçe 09.05.1990 tarih ve 3644 sayılı kanunla 20 Mayıs 1990 tarihinde kurulmuş olup, eski ismi yörede İzollu olarak bilinmektedir. 1560 yılma ait tahrir defterine göre îzoli Komri, yani bugünkü Kömürhan yöresi anlaşılmaktadır. Tahrir defterinde ayrıca îzoli Köyü olarak zikretilmektedir. îzoli Köyünün yaklaşık 430 yıllık bir tarihçesi bulunmaktadır.

18. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu' nda İskan Siyaseti adlı esere göre 1760 yılında 1000 çadıra sahip olan, Malatya kazasının Çoban nahiyesinde yaşayan halk Erzurumda yaylayan, Diyarbakır'da kışlayan ikili bir hayat tarzına sahipti. Bunlar, 16. yüzyıl belgelerine göre Türkmenler grubundandır. İlçenin yüzölçümü 192 km2 dir.

İlçe Malatya'ya 33 km. uzaklıktadır. 2000 genel nüfusuna göre toplam nüfusu 9.569, şehir nüfusu 3.966, köy nüfusu 5.603'tür. İlçenin bucağı yoktur. Merkez olmak üzere 1 belediyesi, 19 köyü ile 43 mezrası vardır. Doğusunda Elazığ, batısında Malatya il merkezi, kuzeyinde Karakaya Barai Gölü sahası ile Elazığ ilinin Baskil ilçesi, güneyinde Pütürge ilçesi bulunmaktadır.

ilçe; iklim bakımından kışları soğuk ve yağışlı, yazları sıcak ve kurak bir özellik göster*mektedir. Malatya merkezine göre kışları daha ılıman geçmektedir. Nüfusunun tamamı tarımla uğraşır. Özellike de kayısıcılıkla uğraşan halk az da olsa hayvancılık ile uğraşmaktadır, ilçede okuma yazma oranı 1980'de %79, 1985'te %83, 1994'de %86 olarak tesbit edilmiştir.

Arkeolojik çalışmalarla Kale köyünde 1 adet Kale kalıntısı ve eski Pilot köyünde (Karakaya Baraj Gölü'ne su tutulmadan önce) yapılan kazılar sonucu çıkarılan eserler mevcut

Tarih : İzollu’nun yaklaşık olarak 430 yıllık bir tarihçesi bulunmaktadır. Ama, ilçe toprakları üzerinde milattan önceki zamanlarda yerleşimin meydana geldiği bilinmektedir. Karakay Baraj Gölü suları altında kalan Pirot Höyüğü, Bizans İmparatoru Pirot'tan kalmaydı. Ayrıca "İzollu olarak da buranın önemli bir yerleşim birimi oldu*ğu bilinmektedir. İzollu adının çok eski tarihlerde buraya yerleşmiş bulunan bir aşiretten geldiği söylenmektedir. Önceleri Malatya merkez ilçeye bağlı bir nahiye iken, 9 Mayıs 1990 tarihinde 3644 sayılı kanunla ilçe haline getirilmiştir.

Bağlı Bucak ve Köyler : Bağlı bucak ve köylerin nüfusu 5 603 olan ilçenin köyleri şunlardır: Bağlıca, Akuşağı, Bentköy, Çanakçı, Dedeköy Duruldu, Erdemli, Cülenköy İkizpınar, Kaleköy Karaağaç, Kıyıcak, Kozluk, Kumluyazı, Mahmutdursun, Salkımlı, Sarıot, Tepebaşı, Değirmen, Yenidamlar.

 

[*MeleK*]

DOĞANYOL

Yüzölçümü................: 233 km2

Toplam Nüfusu............: 10 778 (2000 Genel Nüfus Sayımı'na göre)

Şehir Merkezi Nüfusu ....: 5 360 (2000 Genel Nüfus Sayımı'na göre)

Nüfus Yoğunluğu .........: 47

1990 yılında ilçe statüsüne kavuşan Doğanyol ilçesinin tarihi çok eskilere dayanmaktadır. 500 yıl kadar önce köy olarak kurulduğu, 80 yıllık belediyelik ve nahiye olduğu söylenmektedir. Doğanyol'un eski ismi Keferdiz olarak geçmesine rağmen, kaynaklarda Kefersut ve Kefersük olarak geçmektedir.

Osmanlı İmparatorluğu zamanında şimdiki Adıyaman ilinin Kâhta ilçesine bağlı olan Doğanyol, daha sonra Elazığ iline, Cumhuriyetten sonra da Malatya iline bağlanmıştır. İlçe Malatya'ya 120 km. mesafede olup, ilçenin doğusunda Diyarbakır ilinin Çüngüş ve Çermik ilçeleri, batıda Pütürge ilçesi, güneyde Adıyaman ilinin Gerger ilçesi, kuzeyde Elazığ ilinin Sivrice ilçesi ile komşudur.

İlçenin yüzölçümü 233 km2 dir. 2000genel nüfus sayımına göre toplam nüfusu 10.778 kişidir. (Toplam Nüfusu 1562 olan 3 köy Yamaç, Örencik ve Köklükaya 1992 yılında ilçeden ayrılarak Pütürge ilçesine bağlanmıştır.) Şehir nüfusu 5.360, köylerin nüfusu 5.418'dür. İlçenin merkez dahil olmak üzere 2 belediyesiyle 14 köyü, 26 mezrası bulunmaktadır. İlçede çalışma hayatı genellikle tarıma dayanmaktadır. Okuma yazma oranı her sene itibariyle yükselmektedir.

Tarih : İlçenin tarihi çok eskiye dayanmasına rağmen kayda değer tarihi eser bulunmamaktadır.

Bağlı Bucak ve Köyler : Akbent, Behramlı, Burçköy, Damlı, Gevheruşağı, Gökcek, Gümüşsu, Koldere, Konutay, Mezra, Poyraz, Ulutaş, Yalınca, Yeşilköy.

 

[*MeleK*]

PÜTÜRGE

Yüzölçümü.................: 1 181 km2

Toplam Nüfusu.............: 28 382 (2000 Genel Nüfus Sayımı'na göre)

Şehir Merkezi Nüfusu .....: 4 795 (2000 Genel Nüfus Sayımı'na göre)

Nüfus Yoğunluğu ..........: 28

İlk adı güzel yer, istenen yer anlamına gelen (Imrun) Pütürge, bundan 300 yıl önce köy olarak kurulmuş, 1877 yılında bucak haline getirilerek Adıyaman'ın Kâhta ilçesine bağlanmıştır. 1892 yılında ilçe olarak mülki taksimatta Elazığ iline bağlanan Pütürge Cumhuriyetin ilanıyla "Malatya'ya bağlanmıştır.

Malatya'ya 74 km. mesafede olup, yüzölçümü 1.181 km2'dir. Denizden yüksekliği 1.250 metredir. 2000 genel nüfus sayımına göre ilçenin toplam nüfusu 28.382'dir. Bu nüfusun 4.795'i şehirde, 23.587'i köylerde yaşamaktadır. İlçenin 1 bucağı, 1 beldesi, 2 belediyesi ve 62 köyü ile 325 mezrası vardır.

İlçe, arazi olarak engebeli ve sarptır. Düz arazi yok denecek kadar azdır. İlçe toprakları Fırat Nehri'ne dökülen Şiro çayı’nın geniş vadisinin tabanı ile bu vadi etrafında bulunan dağlık kesimlerden oluşur. Yerleşim yerleri dağlık ve tepelik alanlarda yoğunlaşmıştır. Bunun için tarıma elverişli arazileri dağ ve tepelerin yamaçlarında bulunmaktadır.

İlçeye bağlı köylerin tamamında tarım ve hayvancılık yapılmaktadır. Bölge halkı gelenek ve göreneklerine bağlıdır. İlçede okuma yazma oranı 1985-1994 dönemlerinde % 95'e ulaşmıştır. İlçeye bağlı Uzuntaş Köyünde Perieş (Dilbersen) kalesi bulunmakta M.S. 450 yılında yapıldığı ve yapımında 10.000 askerin çalıştığı söylenmektedir. Yine dünyanın 7. harikası olarak bilinen Nemrut Dağı'nın doğu yakası ilçe hudutları içerisinde bulunmaktadır. Ayrıca Gerar Kalesi Nan-ı Guni ve Battalgazi ziyareti gibi tarihi yerler vardır.

Tarih : Önceleri Şiro ve İmran adlarıyla anıldı. Kahta'ya bağlı bir nahiye iken 1870 senesinde Elazığ’a bağlanarak bir kaza merkezi oldu. Bir süre sonra da Malatya'ya bağlandı. Buraya ilk yerleşmenin ne zaman yapıldığı bilinmiyor. İlçe halkının büyük bir bölümünün Kütahya'dan gelen Samanoğulları tarafından meydana geldiği söylenmektedir. Bunlardan başka, nereden geldiği bilinmeyen Kopuzoğulları da daha sonra buraya gelerek yerleşen bir topluluktur.

Gezilebilecek Yerler : Şiro Çayına bakan Gerar Kalesi harabeleri, Tepehan'daki han, Ormaniçi köyündeki aslan kabartması, Nan-ı Guni, Battalgazi ziyareti, Kubbe Dağı ile oradaki kaynak, yemyeşil sırtlardaki ve düzlüklerdeki yaylalar, gezilebilecek yerlere örnek verilebilir.

Bağlı Bucak ve Köyler : Pütürge ilçesine bağlı bucak ve köylerin nüfusu 23 587’dir. İlçenin 1 bucağı, 1 beldesi, 2 belediyesi ve 62 köyü ile 325 mezrası vardır. Akça, Aktarlı, Arınlı, Aslankent, Bakımlı, Bayırköy, Belenköy, Bölükkaya, Bölünmez, Çayköy, Çengelli, Çığırlı, Çukuroymağı, Düvenlik, Erdemler, Esencik, Gökçeli, Gözlüce, Gündeğer, Gündüz, Karahüseyin, Karakaya, Karşıyaka, Koçköy, Pazarcık, Taşmış, Tatlıcak, Teluşağı, Tosunlu, Uyanık, Uzunhüseyin, Uzunkoru, Yediyol, Sinan, Aliçeri, Alihan, Arıtoprak, Başmezra, Büyüköz, Çaygören, Dikilitaş, Esenlik, Gökçeli, Kayadere, Korucak, Kozluk, Körme, Sahilköy, Sorguçlu, Söğütlü, Taştepe, Tekederesi, Ulutaş, Uzuntaş, Üçyaka, Yandere, Yazıca, Köklükkaya, Örencik, Deredüzü, Meşedibi, Bayırlı, Örnekköy, Nohutlu, Uzuntaş, Tepehan, Kozluk, Kökpınar, Ormaniçi.