*MeleK*
♥Ben Aşık Olduğum Adamın Aşık Olduğu Kadınım♥
Somatizasyon Bozukluğu
Somatizasyonu stresin ya da duygusal sorunlar ın fiziksel yakınmalarla ifade edilmesi olarak tanımlayabiliriz. Ruhsal sıkıntı ve gerginlik uygun biçimde ifade yolu bulamadığında kişi bunun için bedenini kullanmakta ve sıkıntısını 'bedenselleştirmekte' yani bedeniyle ifade etmektedir. Bedenselleştirme de en çok ağrıdan yakınılır; halsizlik, baş dönmesi, nefes darlığı ve çarpıntı da sık görülen diğer yakınmalardır. Ağrılar baş, sırt, bacak, kol, eklem gibi vücudun bir çok bölgesinde olabilmektedir. Somatizasyon mide bulantısı, kanama, kusma ve yemeğe dayanamama gibi bir çok şekilde de ortaya çıkabilir. Hatta bazen kişinin herhangi bir enfeksiyonu olmamasına rağmen idrarını ağrılı yapmasına bile neden olabilir.
Ruhsal bir bozukluk tan ısı olan Somatizasyon Bozukluğunu ise şöyle tanımlayabiliriz: Fizik muayene ve laboratuar incelemeleri sonucunda organik bir neden ile aç ıklanamayan birçok bedensel yakınmanın bulunması ve bu yakınmaların kişinin mesleki, sosyal ve özel hayatındaki işlevselliğini etkilemesi ( t ıbbi bir durum olsa bile , psikolojik zorlanma ve işlevsellikte bozulma fizik muayene ve laboratuar bulgularına göre beklenenden daha fazladır).
Somatizasyon bozuklu ğu 30 yaşından önce başlar ve yıllar süren kronik bir seyir gösterir. Bedensel yak ınmalar için genellikle ruh sa ğlığı uzmanlarına başvurulmadığı için, kişinin yakınmalarının düzelmemesi ve kronikleşmesi söz konusudur. Ayrıca bu durum çok miktarda ilaç kullanımına ve gereksiz tedavi masraflarına yol açmaktadır. Bu hastal ık için yapılan sağlık harcamasının ortalamanın dokuz kat üzerinde olduğu tahmin edilmektedir. Tabi ki tüm bunlar da ki şinin evlilik, i ş ve sosyal yaşant ısını olumsuz yönde etkilemektedir.
Bir ba şka önemli konu da, kişinin bu belirtileri bilinçli olarak ortaya ç ıkarıp çıkarmadığıdır. Kişinin yakınları tarafından uzmanlara en çok sorulan soru budur. Sonuçta bu soruna neden olabilecek fiziksel bir bulguya rastlanmam ış olması ki şiyi bazen, yak ınlarının yanında zor duruma düşür se de bu belirtiler kesinlikle bilinçli bir çaban ın ürünü değildir. Ki şi bunlar ı isteyerek yapmamaktadır!
Tüm toplumda, bu hastal ığa ömür boyu yakalanma riski % 0.1-0.5'tir. Kadınlarda 5-20 kat daha çok görülür. Pratisyen hekimlere başvuruların 5-10% unu oluşturur. Genellikle ergenlikte ve genç erişkinlikte ortaya çıkar. Bu ki şilerin aile öyküsünde benzer hastal ığı olan kişiler e rastlan ır . Bu tan ıyı almış kişilerin kız kardeş ve annelerinde hastalık %10-20 dolayında görülür. Tek yumurta ikizlerinde eş hastalanma or an ı %29, çift yumurta ikizlerine %10'dur. Genel olarak farklı etnik ve toplumsal kökenden gelen, alt sosyoekonomik katmanın üyesi, eğitim düzeyi düşük kadın hastalarda somatizasyonun daha sık görüldüğü düşünülmektedir. Tek ebeveyn olma, yalnız yaşama ve işsizlik de riski artıran faktörlerdir.
Somatizasyon bozuklu ğunun ç ıkardığı sorunların en önemlisi sağlık kurumlarına yapılan yüksek harcamadır. Bazı kurum larda suistimale u ğrayabilirler. Gereksiz ilaç kulland ıkları iç in gerçekten hasta olabilirler. Ayr ıca b u ki şiler klinisyenleri çok fazla me şgul etmekte ve çaresiz b ırakmaktadır.
Ancak ki şiye Somatizasyon Bozuklu ğu tanısını koyarken çok dikkatli olmak gerekir. Çünkü somatik belirtilere depresyon, anksiyete bozuklu ğu, kişilik bozukluğu, fobi ve panik atak hastalarında da rastlanır. Örneğin, depresyon ve anksiyete hastalarının %85'inde somatik yakınmalar vardır. Bunun yanında somatizasyon, Somatizasyon Bozukluğu tanı krite rlerini kar ş ılamaksızın zorlanmaya tepki olarak, olağan bedensel duyumlara olağandışı duyarlılık olarak ya da yalnızca kültürel bir ifade tarzı olarak da ortaya çıkabilirler. Örneğin, kocasıyla duygusal bir yakınlık içine giremeyen, kocasından saygı görmeyen kadınlarda bedensel yakınmalara sıklıkla rastlıyoruz.
Somatizasyon bozuklu ğu, kendiliğinden iyileşmenin nadir olduğu bir ruhsal rahats ızlıktır . 6-8 y ıl süre ile herhangi bir tedavi görmeyen hastaların %90'nında rahatsızlığın sürdüğü bildirilmektedir. Özellikle yaşam koşullarının ağırlaştığı dönemlerde belirtilerinin şiddetlendiği ve yenilerinin eklendiği görülür. Yakınmaların hafiflediği iyilik dönemleri genellikle bir yılı aşmaz. Yıllarca süren somatizasyon bozukluğu olan hastalarda sosyal yeti yitimi görülen hasta oranının %83'ü bulabildiği bildirilmektedir.
Somatizasyon Bozuklu ğu nun tedavisi oldukça zordur. Çünkü ki şiler yak ınmalarının bir tür psikolojik bozukluk oldu ğunu kabullenmezler. Tedavi yakla ş ımında önce ki şiye ve ailesine bunun psikolojik bozukluk oldu ğunu anlatmaya çalışmak ve uzlaşmak gerekir. Bu özellikle ki şi taraf ından kolay kabullenilmez. Bazı dirençler gösterebilir. Bu uzlaşma gerçekleşirse hastadan psikiyatristinin/psikoloğunun onayı olmadan başka bir hekime ya da tahlil e yönelmemesi istenir. Böyle bir ittifak kurulduktan sonra da psikoterapi sürecine ba şlan ır.
Sonuç olarak, 1 y ıllık bir psikoterapi süre cinde tedavi şans ı % 80 'e kadar çıkar
Ruhsal bir bozukluk tan ısı olan Somatizasyon Bozukluğunu ise şöyle tanımlayabiliriz: Fizik muayene ve laboratuar incelemeleri sonucunda organik bir neden ile aç ıklanamayan birçok bedensel yakınmanın bulunması ve bu yakınmaların kişinin mesleki, sosyal ve özel hayatındaki işlevselliğini etkilemesi ( t ıbbi bir durum olsa bile , psikolojik zorlanma ve işlevsellikte bozulma fizik muayene ve laboratuar bulgularına göre beklenenden daha fazladır).
Somatizasyon bozuklu ğu 30 yaşından önce başlar ve yıllar süren kronik bir seyir gösterir. Bedensel yak ınmalar için genellikle ruh sa ğlığı uzmanlarına başvurulmadığı için, kişinin yakınmalarının düzelmemesi ve kronikleşmesi söz konusudur. Ayrıca bu durum çok miktarda ilaç kullanımına ve gereksiz tedavi masraflarına yol açmaktadır. Bu hastal ık için yapılan sağlık harcamasının ortalamanın dokuz kat üzerinde olduğu tahmin edilmektedir. Tabi ki tüm bunlar da ki şinin evlilik, i ş ve sosyal yaşant ısını olumsuz yönde etkilemektedir.
Bir ba şka önemli konu da, kişinin bu belirtileri bilinçli olarak ortaya ç ıkarıp çıkarmadığıdır. Kişinin yakınları tarafından uzmanlara en çok sorulan soru budur. Sonuçta bu soruna neden olabilecek fiziksel bir bulguya rastlanmam ış olması ki şiyi bazen, yak ınlarının yanında zor duruma düşür se de bu belirtiler kesinlikle bilinçli bir çaban ın ürünü değildir. Ki şi bunlar ı isteyerek yapmamaktadır!
Tüm toplumda, bu hastal ığa ömür boyu yakalanma riski % 0.1-0.5'tir. Kadınlarda 5-20 kat daha çok görülür. Pratisyen hekimlere başvuruların 5-10% unu oluşturur. Genellikle ergenlikte ve genç erişkinlikte ortaya çıkar. Bu ki şilerin aile öyküsünde benzer hastal ığı olan kişiler e rastlan ır . Bu tan ıyı almış kişilerin kız kardeş ve annelerinde hastalık %10-20 dolayında görülür. Tek yumurta ikizlerinde eş hastalanma or an ı %29, çift yumurta ikizlerine %10'dur. Genel olarak farklı etnik ve toplumsal kökenden gelen, alt sosyoekonomik katmanın üyesi, eğitim düzeyi düşük kadın hastalarda somatizasyonun daha sık görüldüğü düşünülmektedir. Tek ebeveyn olma, yalnız yaşama ve işsizlik de riski artıran faktörlerdir.
Somatizasyon bozuklu ğunun ç ıkardığı sorunların en önemlisi sağlık kurumlarına yapılan yüksek harcamadır. Bazı kurum larda suistimale u ğrayabilirler. Gereksiz ilaç kulland ıkları iç in gerçekten hasta olabilirler. Ayr ıca b u ki şiler klinisyenleri çok fazla me şgul etmekte ve çaresiz b ırakmaktadır.
Ancak ki şiye Somatizasyon Bozuklu ğu tanısını koyarken çok dikkatli olmak gerekir. Çünkü somatik belirtilere depresyon, anksiyete bozuklu ğu, kişilik bozukluğu, fobi ve panik atak hastalarında da rastlanır. Örneğin, depresyon ve anksiyete hastalarının %85'inde somatik yakınmalar vardır. Bunun yanında somatizasyon, Somatizasyon Bozukluğu tanı krite rlerini kar ş ılamaksızın zorlanmaya tepki olarak, olağan bedensel duyumlara olağandışı duyarlılık olarak ya da yalnızca kültürel bir ifade tarzı olarak da ortaya çıkabilirler. Örneğin, kocasıyla duygusal bir yakınlık içine giremeyen, kocasından saygı görmeyen kadınlarda bedensel yakınmalara sıklıkla rastlıyoruz.
Somatizasyon bozuklu ğu, kendiliğinden iyileşmenin nadir olduğu bir ruhsal rahats ızlıktır . 6-8 y ıl süre ile herhangi bir tedavi görmeyen hastaların %90'nında rahatsızlığın sürdüğü bildirilmektedir. Özellikle yaşam koşullarının ağırlaştığı dönemlerde belirtilerinin şiddetlendiği ve yenilerinin eklendiği görülür. Yakınmaların hafiflediği iyilik dönemleri genellikle bir yılı aşmaz. Yıllarca süren somatizasyon bozukluğu olan hastalarda sosyal yeti yitimi görülen hasta oranının %83'ü bulabildiği bildirilmektedir.
Somatizasyon Bozuklu ğu nun tedavisi oldukça zordur. Çünkü ki şiler yak ınmalarının bir tür psikolojik bozukluk oldu ğunu kabullenmezler. Tedavi yakla ş ımında önce ki şiye ve ailesine bunun psikolojik bozukluk oldu ğunu anlatmaya çalışmak ve uzlaşmak gerekir. Bu özellikle ki şi taraf ından kolay kabullenilmez. Bazı dirençler gösterebilir. Bu uzlaşma gerçekleşirse hastadan psikiyatristinin/psikoloğunun onayı olmadan başka bir hekime ya da tahlil e yönelmemesi istenir. Böyle bir ittifak kurulduktan sonra da psikoterapi sürecine ba şlan ır.
Sonuç olarak, 1 y ıllık bir psikoterapi süre cinde tedavi şans ı % 80 'e kadar çıkar
