Tarla Bitkileri Nelerdir?

Cevap: Tarla Bitkileri Nelerdir?

AYÇİÇEĞİ
ÖNEMİ
Ayçiçeği ülkemizde önemli bir yağ bitkisi olup yağ tüketimimizde 1. sırayı almaktadır. Ülkemizdeki yağ bitkisi üretimi tüketimi karşılamadığı için bu açık ithalat ile kapatılmaktadır. Bu sebeple Tarım Bakanlığı tarafından Ayçiçeği, prim ödenen bitkiler arasına alınarak Ayçiçeği üreticisine kilogram başına destekleme primi ödenmektedir.


Türkiye’ deki ayçiçeği ekiliş alanlarının %73’ ü Trakya-Marmara, %13’ ü İç Anadolu, %19’ u Karadeniz, %3’ ü Ege ve %1’i Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerindedir. İlimizin de içinde bulunduğu içanadolu bölgesi ayçiçeği tarımının yapılabilmesi açısından önemli avantajlara sahiptir.Bu sebeple rahatlıkla tarımı yapılabilir.


İklim ve Toprak isteği:
Ayçiçeği yetişeceği toprak tipi yönünden çok seçici olmamasına rağmen organik maddece zengin, derin ve su tutma kapasitesi iyi topraklarda yüksek verim potansiyeline sahiptir. Ayçiçeği, asitliği (pH) 6.0 ile 7.2 arasında olan topraklarda en iyi yetişir.


Ayçiçeği yüksek ve düşük sıcaklıklara gelişme dönemine bağlı olarak oldukça toleranslıdır. Tohumlarının en iyi çimlenebilmesi için 8-10 derecelik toprak sıcaklığı gerekir. Ayçiçeği bitkisi fideleri rozet devresinde -4 derece sıcaklığa dayanabilir. Ayçiçeği için en iyi yetişme sıcaklıkları 21 ile 24 derece arasıdır.Ayçiçeği bitkisi kazık kök yapısına sahip olduğu için diğer tarla ürünlerine göre kurağa oldukça toleranslıdır. Yetişme sürecinde yağışların sağlayacağı veya sulama ile toprağa verilecek 450 mm dolayında su en iyi verimi alabilmek için yeterlidir. Sulanmadan tarımını ekonomik olarak yapılabilmesi için yıllık yağışın 500-600 mm civarında olması gerekir.


Ekimi ;
Ekim zamanı toprak ısısı ile yakından ilgilidir. Çimlenmenin iyi olabilmesi için toprak ısısı en az 8-10 derece olmalıdır. Bundan daha yüksek sıcaklıkta tohumların çimlenme ve çıkışı daha hızlı olur. Ayçiçeği ekimi, kuru şartlarda yapılacak bir üretimde iklime bağlı olarak olabildiğince erken yapılmalıdır. Erken ekimler, ayçiçeğinin Kış ve İlkbahar yağışlarından daha iyi yararlanmasını sağlar. İlimizde en uygun ekim zamanı15 Nisan-15 Mayıs tarihleri arasıdır.


Ekim Pnömatik (havalı) mibzerle 70 cm sıra arası 25 cm sıra üzeri mesafe ile toprakta tav seviyesinde 5-6 cm derine yapılmalıdır. Tohum iriliğine göre değişmekle beraber dekara 400-500 gram tohum gerekir.




Gübreleme:
Gübre isteği bakımından kanaatkar bir bitki olan ayçiçeği saf madde olarak dekara 10 kg Azot,8 kg Fosfor ve 12 kg Potasyum tüketir. Ayçiçeği diğer kültür bitkilerinden daha fazla olarak topraktan potasyum kaldırır ve bu elementi saplarında depo eder. Ayçiçeği sapları bu sebeple hasattan sonra parçalanarak toprağa karıştırılmalıdır. Topraklar tahlil ettirilmeli ve tahlil sonuçlarına göre azotlu gübrenin yarısı ve diğer gübreler ekimle beraber verilmelidir.





Yabancı ot mücadelesi ve Çapalama:
Yabancı ot mücadelesi kimyasal yolla ve çapalama şeklinde yürütülmelidir. Ekimden önce dekara 200 ml Triflularin etkili maddeli ilaçlar tarlaya pülverize edilmeli ve kültivatör - tırmık ile 10-12 cm derinlikte karıştırılmalıdır. Eğer daha derine karıştırılır ise ilacı etkisi azalacak ve istenen sonuç alınamayacaktır. Eğer çıkış sonrası yabancı ot ilaçlaması yapılacak ise yabancı otlar 2-4 yapraklı dönemde iken yapılmalıdır. Ayçiçeği bitkileri 25-30 cm olduğunda kaz ayağı gibi ara çapa makinaları ile işlenmesi, hem yabancı ot mücadelesi yapılması açısından hem de toprakta bulunan kapilerite denilen buharlaşma borucuklarının kırılması açısından çok önemlidir.


Eğer iş gücü uygun ise makinalı ara çapasından sonra sıra üzerinde kalan otların el çapası ile temizlenmesi gerekmektedir. Azotlu gübrelemenin 2. kısmı bitkiler 50 cm boya geldiğinde 2. çapada boğaz doldurma ile birlikte verilmelidir.




Sulama:
Ayçiçeği ekim döneminde toprakta yeterince rutubet yok ise bir çıkış sulaması yapılabilir. Bunun yanında bitkinin erken gelişme dönemlerinde eğer tarla toprağındaki faydalı su azaldığı diğer bir deyişle bitkilerin kuraklığı duymaya başlayıp solgunluk belirtileri göstermeye başladıkları dönemlerde yaklaşık 15-20 gün aralarla 3-4 sulama yapılabilir. Dikkat edilecek sulama zamanları olarak ilk tabla oluşumu, çiçeklenme başlangıcı ve danelerde süt olumu başlangıcı zamanını sayabiliriz.


Hasat ve Depolama:

Ayçiçeği hasadı biçerdöver ile yapılır. Ayçiçeği, havaların sıcak veya yağışlı gitmesine ve çeşidin erkencilik durumuna bağlı olarak çiçeklenmeden 45 ile 60 gün sonra hasat olumuna gelir. Ayçiçeği hasat olumuna geldiğinde bitkilerin sap, yaprak ve tablaları tamamen kuruyup kahverengine dönüşür. Hasat öncesi ayçiçeği tablalarındaki danelerinin rutubeti % 9.5’i geçmemelidir. Rutubet yüksek olduğunda hasat edilen ürünün kurutulması gerekir. Ayrıca hasadın fazla geciktirilmesi kuş zararını ve tane dökülmesini artırarak kayıplara neden olabilir. Emniyetli bir depolama için ayçiçeği danelerinin rutubeti % 9.5’i geçmemelidir.

Hastalık ve zararlıları:
Ülkemizde Ayçiçeği mildiyösü, Solgunluk, Ayçiçeği Pası, Ayçiçeği yaprak lekeleri gibi hastalıkları bilinse de ilimizde bu hastalıklar henüz ciddi boyutta gözükmemiştir.


Kuş zararı : Ayçiçeği bitkisi kuşlar tarafından çok sevilen bir bitki olup bazı tarlalarda kuş zararı %80’lere ulaşabilmektedir.Kuş zararına karşı tablalarını yere çeviren çeşitleri tercih etmek gerekmektedir.Bununla beraber bir bölgede ayçiçeği tarımı yapılacak ise toplu ekilişlerin tarla başına düşecek kuş zararını dağıtabilmek için tercih edilmesi gerekmektedir.Tek başına ayçiçeği tarımı yapılmamalıdır.Kuş zararına karşı tavsiye edilen kimyasal mücadele metodu yoktur.

 
Cevap: Tarla Bitkileri Nelerdir?

ARPA

. TANIMI VE TOPRAK İSTEĞİ

Arpa tek yıllık bir uzun gün bitkisidir. Fakat değişik gün uzunluklarına da uyabilir. Arpa, tahıllar içerisinde en çok kardeşlenenlerdendir. Olağan durumda 5 - 8 kardeş verir. Bitki boyu ortalama 35-100 cm kadardır. Başakları ortalama 8 - 15 cm boyunda olup 2, 4 ve 6 sıralıdırlar. Çiçeği kavuz ve kapçık sarar, kavuzlu arpalarda bunlar daneye yapışıktır ve harmanda ayrılmazlar. Danenin ortalama % 10 - 13 kadarı kavuzdur. Dane yapısında % 9 - 13 ham protein, % 67 kadarda karbonhidrat bulunur. Arpa serin iklim tahılları içerisinde buğdaydan sonra en çok ekimi yapılandır.

Arpa daha çok hayvan yemi olarak kullanılır. Yem olarak değeri mısırın % 95'i kadardır. Yemlik arpalarda protein oranının fazla olması istenir. Kavuzun fazla olması besleyicilik değerini düşürür.
Kullanıldığı önemli alanlardan biri de malt sanayidir. Bira üretimi için gerekli olan malt iki sıralı beyaz arpalardan elde edilmektir. Biralık arpalarda protein oranının düşük olması gereklidir (% 9 -10.5).

Yurdumuzda yetiştirilen arpaların çoğunu biralık arpalar oluşturmaktadır. Tarımsal işlemlerin gereği gibi yapılması durumunda kaliteleri daha da yükselecek ve ihraç etme olanakları da doğacağından, ülkemize döviz getiren tarım ürünlerinden biride arpa olacaktır.
2. İKLİM VE TOPRAK İSTEĞİ

2.1 İklim İsteği
Arpa, fazla soğuk ve fazla sıcak olmayan, nispi nemi yüksek olan yerlerde iyi gelişir. Sıcaklığı 0 ºC nin altına düşmeyen ve 18 - 20 ºC'nin üzerine çıkmayan, nispi nemi % 70 - 80 olan yerler arpa için çok uygundur.

2.2 Toprak isteği
Arpa için en uygun topraklar, organik maddece zengin, milli, havalanması ve nemliliği uygun, nötr reaksiyonlu (PH'ı 5 ile 8) topraklardır.

3.YETİŞTİRME TEKNİĞİ




3.1 Ekim Nöbeti
Bölgemizde buğday gibi arpa da kuru ve sulu koşullarda çeşitli kültür bitkileri ile münavebeye girmektedir.

Kuru koşullarda
Arpa-Nadas-Arpa
Arpa-Mercimek-Buğday-Mercimek
Arpa-Nadas-Buğday-Nadas
Sulu Koşullarda
Arpa-İkinci ürün-Pamuk
Arpa-İkinci ürün-Sebze
Arpa-İkinci ürün-Pamuk-Buğday-İkinci ürün
Arpa-İkinci ürün-Mercimek-İkinci ürün


(İkinci ürün : Soya, Yerfıstığı, Mısır, Susam, Ayçiçeği vs.)
(Yem Bitkileri : Yonca, Fiğ, Korunga, vs.)

3.2 Çeşit
Yapılan araştırmalar sonucu;

Sulu koşullarda; biralık çeşit ve hatlardan; Clipper (480 kg/da), Er-Alam (506 kg/da), Arupo "S" (473.49 kg/da), Nefia (470.97kg/da), Legia (494.83kg/da), Gold Marker (553 kg/da), yemlik çeşit ve hatlardan; Yeşilköy (571.53kg/da), Beecher / Brigs L (590.95kg/da), Amp-Hc 1905 (548.70kg/da), H2 72 / Brigss (518.35kg/da), Manker (621.27 kg/da)'in bölge koşullarına uyum sağladığı tespit edilmiştir.

Kuru koşullarda; Hamidiye 85, Şahin 91, Gem, Kaya gibi çeşitler tavsiye edilmektedir.

3.3 Toprak Hazırlığı

3.3.1 Kuru Koşullarda: Bölgemizde kuru koşullarda arpa-nadas veya arpa-mercimek ekim nöbeti uygulanmaktadır.

Bu nedenle Arpa nadas sisteminde, arpa hasadını müteakip hiçbir toprak işlemesi yapılmadan, ekim sahası kışı geçirdikten sonra, erken ilkbaharda Mart ayının ikinci yarısından itibaren toprak uygun tava geldiğinde soklu pullukla derin sürüm yapılır.




Daha sonra sonbaharda diskharrow + tırmık ve tapan çekilerek tohum yatağı hazırlanır. Arpa-Mercimek ekim nöbetinde ise; mercimek hasadından sonra toprak gölge tavındayken derin sürüm yapılır. Daha sonra sonbaharda diskharrow + tırmık ve tapan çekilerek tohum yatağı hazırlanmış olur.

3.3.2 Sulu koşullarda:
Sulanan sahalarda arpa genellikle çapa bitkileri ile (pamuk, sebze, mısır, yerfıstığı, soya vb.) münavebeye girmektedir. Bu nedenle sonbaharda ön bitki hasadından sonra, bitki kalıntıları temizlenmeli veya uygun alet ekipmanla parçalanmalı, bundan sonra döner kulaklı pullukla derin sürüm yapılıp, toprağa karıştırılmalıdır. Daha sonra diskharrow ve tırmık çekilerek keseklerin kırılması sağlanır. Kesekler kırıldıktan sonra orta ağırlıkta bir tapan çekilerek, tohum yatağı hazırlanır.

3.4 Ekim
Ekim mibzerle yapılmalıdır. Ekim derinliği, çimlenme için yeter nemi ve havalanmayı sağlayacak düzeyde ayarlanır. Genellikle kışlıklarda ekim derinliği 4 - 6 cm, yazlık ekimlerde 3 - 4 cm olmalı ve m2' ye kışlık ekimlerde 300 - 350 tane, yazlık ekimlerde 350 - 400 tane tohum düşecek şekilde hesaplanmalıdır. Bu ise kuru koşullarda 14 - 16 kg/da, sulu koşullarda ise 12 - 14 kg/da arasında değişebilir (Tohumun 1000 dane ağırlığına göre). Ekim kardeşlenmenin yüksek olduğu taban ve sulu arazilerde daha seyrek yapılabilir.

3.5 Gübreleme
Arpa gübreleme genelde buğday gibidir. Kuru koşullarda 5 - 6 kg/da N, 7 - 9 kg/da P2O5, sulu koşullarda ise 12 - 14 kg/da N, 10 - 12 kg/da P2O5, karşılığı azotlu ve fosforlu gübre uygulanmalıdır.




Fosforlu gübrenin tamamı ekim esnasında mibzerle banta, azotlu gübrenin yarısı ekimde, yarısı da kardeşlenme başlangıcında toprak yüzüne serpilmek suretiyle verilmelidir.

3.6 Sulama
Arpanın su ihtiyacı buğday kadar olmamakla beraber, bol verim ve kaliteli ürün için yeterli miktarda da toprak emine ihtiyaç vardır. Arpada sulama yapılacaksa birinci su sapa kalkma ikinci su süt olumu devresinde olmak üzere iki su verilir. Tek su verilecek ise süt olum devresinde tatbik edilmelidir. Sulamada tatbik edilecek husus bitkinin gelişme devresinde, yağışların yeterli olmadığı dönemlerde arpanın toprakta ihtiyacı olan suyun, sulama suyu ile karşılanmasıdır.

3.7 Hastalıkları, Zararlıları ve Mücadelesi

3.7.1 Hastalıkları:

Arpa Kapalı Rastığı: Mantari bir hastalıktır. Buğday sürmesine benzer. Hasta bitkinin daneleri katı ve siyah rastık parçaları olur. Ekimden önce tohumlar civalı ilaçlarla ilaçlanmalıdır.

Arpa Açık Rastığı: Mantari bir hastalıktır. Hasta bitkinin başakları siyah bir toz kitlesi durumundadır. İlaçlı mücadelesi yoktur. Dayanıklı çeşitler ekilmeli ve ekim nöbeti uygulanmalıdır.

3.7.2 Zararlıları:

Yabancı Otlar: Buğdayda zararlı olan yabancı otlar, arpada da verim düşüklüğüne sebep olur. Yabancı otlarların 3 - 5 yapraklı olduğu devrede yabancı ot mücadelesi yapılmalıdır.

3.8 Hasat, Harman ve Depolanması
Arpada hasadı geciktirmek hem verimi arttırır, hem de su oranının düşmesini sağlar. İyice kurumadan hasat edilmiş arpa ürününde kavuzlar kolayca renk atar, kalite düşer. Hasat tırpan veya orakla yapılıyorsa, kırılmasını önlemek için, hasada sabahın erken saatlerinde çiğli havada girilmelidir.




En iyi hasat biçerdöverle yapılanıdır. Bu taktirde tam olumu fazla geciktirmemelidir. Biçerdöverle hasatta özellikle biralık arpalarda danenin kırılmaması için, biçerdöver ayarı önem kazanmaktadır. Arpanın depolanmasında ambar olarak kullanılacak bina rutubet almayan kuru, havadar ve aydınlık bir yer olmalıdır. Depoya getirilen arpanın su oranının %12 - 14 altında olması gerekmektedir. Deponun ısısı ise +4ºC civarında olmalıdır. Ambara konulacak arpa içerisinde, kızışmaya sebep olmaması için yabancı tohum bulunmamalıdır
 
Cevap: Tarla Bitkileri Nelerdir?

SARIMSAK

Sarımsak (Allium Sativum L.) yetiştiriciliği


Kültür sebzeleri arasında yemeklik ve ilaç olarak kullanılan sarımsak çok eski zamanlardan beri bilinen ve evlerimizde azar azar da olsa sürekli olarak tükettiğimiz bir sebzedir.
Ana Vatanı: Batı Asya'dan geldiği söylenen sarmısağın çok eski kültür bitkileri arasında yeri vardır. Sert kokulu olan sarmısağın tıbbi önemi büyüktür.


BESİN DEĞERİ:
Yiyeceklerimizde çeşni veren sarmısağın 100 gramında 63.8 su, 28.2 gr. karbonhidrat, 5.3 gr. protein, 0.2 gr. yağ, l .1 gr. selüloz vardır. Kalori değeri 140'tır. içerisinde A, Bj, 82, Niasin ve C vitamini bulunur (Dr. Ekinci.) Keskin kokusunu Aliyi-sulfit verir ki kükürtlü ve eterli yağlardan oluşmuştur. Sindirimi kolaylaştıran bu yağlar tıpta yararlı sayılmıştır.
Sarmısağın kokusu solunum sistemim temizlemektedir. Yüksek tansiyona iyi gelen sarmısağın sindirim sisteminde yararlı olduğu, damar şişkinliklerini iyileştirdiği kabul edilirken, her sabah bir diş sarmısağın cildi koruduğu, ömrü uzattığı öne sürülür. Bizim kokusunu istemediğimiz sarmısağın kokmayanı da üretilmiştir (Japonya'da 1970).


Toprak ve iklim istekleri:
Sarmısak, süzek, milli-kumlu, orta ağırlıkta verimli toprakları tercih eder. Soğana benzeyen isteklerini daha ayrıntılı olarak bir önceki bölümden anımsamalı; gübre için de aynı soğan gibi davranmalıdır.
Sarımsak ılımlı iklimden hoşlanır. Sıcaklığın 15 – 20 oC olması yeterlidir. sarımsaklarda çiçeklenme 15 – 20 oC arasında olur. Bu çiçekler tohum bağlamaz.
Bitkinin yeşil aksamı, 15 oC üzerindeki sıcaklıklar gelişmeyi yavaşlatır. Sarımsak diş halinde iken –10 oC ye kadar dayanabilir. Bitki halinde ise ancak -3, –4 oC ye kadar zarar görmez. Düşük sıcaklıklar uzun süre devam ederse 0 oC nin hemen altında donma başlar.
iklim yanında sarımsağın toprak istekleri de önem taşır. Fazla ağır, killi ve su tutan topraklarda başlar güzel teşekkül etmez. Sarımsak, toprakta bir miktar organik madde istemesine rağmen, organik gübrelemeden hoşlanmaz. Bu yüzden çiftlik gübresi bir önceki ürüne atılırsa daha iyi sonuç alınır. Sarımsağın tercih ettiği topraklar, az miktarda humus ihtiva eden kumlu-tınlı topraklar olup, toprak asitliğinin nötr olması gerekir. Sarımsak ticari gübrelerden hoşlanan bir sebzedir. Gelişmenin ilk dönemlerinde fazla olan azot ihtiyacı giderek azalarak son dönemde potasyuma olan ihtiyaç artar. İyi bir ürün için tınlı-kumlu bir toprağa 20 kg/da azotlu 25 kg/da potaslı ve 10 kg/da da fosforlu gübre atılmalıdır. Besin maddeleri yetersiz olunca dişler küçük kalıp, sayıları çoğalır ve depolama müddeti kısalır.


Toprak Hazırlığı:
Taze çiftlik gübresi kullanmaktan kaçınılmalıdır. Dikimden en az 3 ay önce yanmış çiftlik gübresi ile dekara 3-4 ton gelecek şekilde gübrelenmesi ve gübrenin 25 cm derinliğe sürümle karıştırılması gerekir. Kış döneminde mümkünse ikinci bir sürüm yapılmalıdır.
Başarılı bir yetiştiricilik için dikim öncesi yapılan toprak işlemesiyle dekara saf olarak 7-8 kg Azot, 10 kg Fosfor ve 20-25 kg Potasyum toprağın 10-12 cm derinliğine karıştırılmalıdır. Bitkiler 30-40 cm boy aldıktan sonra dekara 12-13 kg Potasyum nitrat verilmelidir.


Dikim:
Dikimde kullanılacak dişlerin bulunduğu sarımsak başları genel özelliklerine bakılarak seçilir ve dişleri ayrılır. Daha sonra iriliklerine göre 2-3 grupta toplanır. Dişleri ayırma esnasında zarar görenleri çıkartılır ve kullanılmazlar. Gruplandırılan dişler ayrı partiler halinde dikilmelidir. Bu yapılmazsa gelişme ve olgunlaşma yeknesak olmaz, üretilen başlar irili ufaklı olur.
Dişler kapama olarak veya ya da 120 cm genişliğinde hazırlanan ve aralarında 30 cm gezinti yolu bırakılan tahtalara dişlerin uçları görülecek şekilde elle tek tek dikilirler. Dişlerin ters dikilmemesine özen gösterilmelidir
1 m² alana baş sarımsak üretiminde 80-100 adet diş dikilir. Bu değerle dekara kullanılacak diş miktarı diş iriliğine bağlı olarak 60-80 kg arasında değişir.
Yabancı otlardan temiz bir tarlada dişler arasındaki dikim mesafesi 10-12 cm olarak verilir. Yabancı ot sorunu olan tarlalarda sıravari dikim yapmak ve sıralar arasında yabancı otla mücadelenin kolaylaştırılması için 25-30 cm sıra arasına 6-8 cm sıra üzeri mesafe ile dikim yapmak gerekir


Çapalama:

Dikimden sonra dişler hemen kök ve sürgün meydana getirerek gelişirler. Bitkiler 15-20 cm boy aldıklarında yabancı ot gelişmesini önlemek ve bitkilerin daha iyi gelişmesini sağlamak için 3-4 cm derinliği geçmeyecek şekilde yüzeysel bir çapa yapılır.
Hafif karakterli topraklar ile yabancı ot sorunu olmayan tarlalarda çapalamaya da gerek kalmaz. Çapalama oldukça emek isteyen bir iştir. Sarımsakta maliyeti etkileyen en önemli unsur üretim materyali (dişler), dikim ve çapalama işçilikleridir. Bu kalemde yapılacak tasarruflar maliyeti önemli ölçüde azaltacaktır.


Sulama:
Yetiştiricilik döneminde yağan yağış su ihtiyacını karşılamaz ise, sızdırma metodu ile sulama yapılmalıdır. Sızdırma amacı ile boğaz doldurma işlemi yapılması gerekir


Gübreleme:
Bitkiler 30-40 cm boy aldıklarında 7-8 kg azotla beraber verilmesi gereken potasyum, potasyum nitrat olarak yapraklara değmeyecek şekilde 2-3 parti halinde toprak yüzeyine serilerek üzerinden su verilir.


Hasat:
Sarımsaklarda hasat bitkinin yapraklarının iyice kurumaya başladığı dönemde yapılır. Sarımsaklar hevenkler halinde asılarak depolanacaksa hasatta yaprakların tam olarak kuruması beklenmez, bitkilerde örmeye imkan verecek şekilde solduğu dönemde yapılır.
Hasat genellikle çapa ile yapılmaktadır. Sıravari dikim yapılmış ise soğan hasat makineleri ile de hasat yapılabilir. Hasat edilen sarımsaklar kurumak üzere birkaç gün süre iel tarlada bırakılır. Sonra yapraklar ovularak uzaklaştırılıp depolanır veya pazarlanır.
Hasat miktarına etki eden faktörlerin başında diş seçimi gelmektedir. Mümkün olduğu kadar az sayıda ve daha iri diş meydana getiren, düzgün şekilli, çeşidin özelliğini taşıyan başlar tohumluk materyal olarak alınmalı ve 18-20 ºC sıcaklıklarda saklanmalıdır.
kaynak:webturkiyeportal.com
 

Benzer Diğer Konularımız !

Geri
Üst