*MeleK*
♥Ben Aşık Olduğum Adamın Aşık Olduğu Kadınım♥
Vezirköprü Tarihi
vezirköprü nün tarihi yerleri
Tarihi
Vezirköprü'nün tarihi Hititlere (M.Ö. 2000 - M.Ö. 700) kadar uzanmaktadır. İlk şehir Hititler tarafından şimdiki ilçe merkezinin 2,5 km. kadar uzağına kurulmuştur. Bu Vezirköprünün ilk kuruluşudur.
M.Ö. 1200 yıllarında bu yöre Frigya hakimiyeti ve Paflagonya idaresine girmiştir. Daha sonra burası Büyük İskender tarafından ele geçirilmiştir.
Frigyalıların akınları ile yıkılan şehri ikinci kez Bizanslılar kurmuştur. O zamanda ki adı Fezimon yahut Teakliodiopolisdir. İlçede Bizanslılar döneminden kalma sütün ve sutün başlıkları bulunmuştur. O dönemde çevredeki en zengin kent olduğu bu gün görülen büyük bina harabelerinden anlaşılmaktadır.
Selçukluların Bizanslılara yaptığı savaşlarda Vezirköprü tekrar harabeye dönmüştür. Daha sonra Danişmentlilerin eline geçen ilçe Haçlı seferleri nedeniyle inşa edilememiştir. Ancak Sultan Mesut 1160 yılında kasabaya Gadegara adıyla üçüncü kez yeniden kurmuştur.
Vezirköprü 1695 yıllarındaki Celali is - yanları sırasında sık sık baskına uğramış ve kasaba yağmalanıp yıkılmıştır. Bu nedenle insanlar kalelere sığınma ihtiyacı duymuş Taşkale ve Toprakkale olmak üzere iki kale yapılmıştır. Şimdi bu kale yıkıntıları üzerinde kurulan mahalleler aynı adlarla anılmaktadır. Celali isyanlarından sonra Köprülü Mehmet Paşa ilçedeki yıkılmış yapıları tamir ettiriyor ve ayrıca yeni eserler de yaptırıyor. İskelet olarak bu günkü durumu o zamandan kalmadır. İdari bakımdan Sivas Beyler Beyliğine bağlı Amasya mutassarrıflığı içinde olan Vezirköprü; 1925 yılına kadar Amasya'ya bağlı bir ilçe iken 1925 yılında Samsun iline bağlanmıştır. Mehmet Paşa Sedareti zamanında da ilçe VEZİRKÖPRÜSÜ adını almıştır. Bu gün daha kısaltılmış olarak VEZİRKÖPRÜ adı kullanılmaktadır.
Coğrafyası
Vezirköprü Orta Karadeniz bölgesinde, Samsun'un güneybatısında yer alıyor. Doğusunda Havza, batısında Boyabat ve Osmancık, güneyinde Gümüşhacıköy ve Merzifon, kuzeyinde Alaçam ve Bafra ilçeleri ile çevrilidir. İlçe merkezinin denizden yüksekliği 339 m. olup 370 - 400 m. yükseklikteki tepelerle çevrili bir çanak içerisindedir. Batısında en yüksek yeri olan Kunduz Dağları (1783 m), Güneyindeki Kale Tepe (1450 m), güney - batıda Tavşan dağları ile Keltepe Kızılırmak vadisine bakan yamaçlara Ormanlarla kaplıdır.
İlçenin batısında Kunduz yaylası, kuzeyinde Kabalı yaylası, güneybatısında Tavşan Dağı yaylası yeralıyor. En önemli akarsuyu merkezden 15 km. uzaktan geçen Kızılırmaktır.
Sosyo-ekonomisi
İlçenin ekonomisi genelde tarıma dayalı bir ekonomidir. Bunun yanında hayvancılık ve orman ürünleri de önemli yer tutar. Her çeşit tahıl üretimi ile sebze ve meyvecilik gelişmiş durumdadır. Ayrıca; şeker pancarı, tütün, kendir, kenevir, ay çiçeği, susam ve zeyrek tarımı da yapılır.
Vezirköprüde sanayinin fazla geliştiği söylenemez. ORÜS (Orman Ürünleri Sanayi) Entegre Kereste Fabrikası ilçe ekonomisine canlılık kazandırmıştır. Ayrıca un fabrikaları ile zirai aletler imal eden kuruluşlar da vardır. Ayrıca heybecilik, semaver yapımı, ip ve urgan yapımı da ekonomik faaliyetler içinde sayılabilir.
Tarihi ve kültürel değerleri
İlçe 1906, 1939 ve 1943 yıllarında önemli depremler geçirmiş olmasına rağmen Selçuklular'dan ve Osmanlılar'dan kalan tarihi eserler ile mimari özelliklerini hala korumaktadır. Bu eserlerden başlıcaları;
1964 yılına kadar çeşitli amaçlarla kullanılan medrese bu tarihten sonra halk kütüphanesi olarak kullanılmaya başlanmıştır. Yörenin basılı materyal bakımından en zengin kütüphanesidir. Kütüphane 378 Arapça, Farsça el yazması, 509 eski harfli arapça, farsça, türkçe karışımı basma kitap, 13649 yeni harfli Türkçe kitap bulunmaktadır.
Gezi yerleri
İlçedeki zengin orman örtüsü, çeşitli orman içi dinlenme yerlerinin düzenlenmesine olanak sağlamıştır.
İlçe merkezindeki Osmanlı İşletmesine ait çamlık, halkın rağbet ettiği alanlardandır. Vezirköprü'ye 52 km. mesafedeki Kunduz Ormanları; ilçenin güneydoğu ve kuzey batı yönlerinde bulunan Bağ aralığı; Kaylar bağları ve Altınkaya Baraj gölü ile göletleri çevresi mesire yerleri olarak ideal alanlardır.
Yemekleri
İlçenin kendine has yemeklerinden en ünlüsü, genellikle düğünlerde pişirilen keşkektir. Keşkek üzerine etli ve nohutlu yahni dökülerek yenir. İlçede katık (süzme yoğurt) la yapılan yemeklerde meşhurdur. Bunlar; katık böreği, mecik, katıklı ekmek, katık sündürme vb. dir. Ayrıca; tandır kebabı, orman kebabı, kuzu çevirmesi ve çeşitli hamur işleri de en belirgin yemeklerdendir.
Tarihi
Vezirköprü'nün tarihi Hititlere (M.Ö. 2000 - M.Ö. 700) kadar uzanmaktadır. İlk şehir Hititler tarafından şimdiki ilçe merkezinin 2,5 km. kadar uzağına kurulmuştur. Bu Vezirköprünün ilk kuruluşudur.
M.Ö. 1200 yıllarında bu yöre Frigya hakimiyeti ve Paflagonya idaresine girmiştir. Daha sonra burası Büyük İskender tarafından ele geçirilmiştir.
Frigyalıların akınları ile yıkılan şehri ikinci kez Bizanslılar kurmuştur. O zamanda ki adı Fezimon yahut Teakliodiopolisdir. İlçede Bizanslılar döneminden kalma sütün ve sutün başlıkları bulunmuştur. O dönemde çevredeki en zengin kent olduğu bu gün görülen büyük bina harabelerinden anlaşılmaktadır.
Selçukluların Bizanslılara yaptığı savaşlarda Vezirköprü tekrar harabeye dönmüştür. Daha sonra Danişmentlilerin eline geçen ilçe Haçlı seferleri nedeniyle inşa edilememiştir. Ancak Sultan Mesut 1160 yılında kasabaya Gadegara adıyla üçüncü kez yeniden kurmuştur.
Vezirköprü 1695 yıllarındaki Celali is - yanları sırasında sık sık baskına uğramış ve kasaba yağmalanıp yıkılmıştır. Bu nedenle insanlar kalelere sığınma ihtiyacı duymuş Taşkale ve Toprakkale olmak üzere iki kale yapılmıştır. Şimdi bu kale yıkıntıları üzerinde kurulan mahalleler aynı adlarla anılmaktadır. Celali isyanlarından sonra Köprülü Mehmet Paşa ilçedeki yıkılmış yapıları tamir ettiriyor ve ayrıca yeni eserler de yaptırıyor. İskelet olarak bu günkü durumu o zamandan kalmadır. İdari bakımdan Sivas Beyler Beyliğine bağlı Amasya mutassarrıflığı içinde olan Vezirköprü; 1925 yılına kadar Amasya'ya bağlı bir ilçe iken 1925 yılında Samsun iline bağlanmıştır. Mehmet Paşa Sedareti zamanında da ilçe VEZİRKÖPRÜSÜ adını almıştır. Bu gün daha kısaltılmış olarak VEZİRKÖPRÜ adı kullanılmaktadır.
Coğrafyası
Vezirköprü Orta Karadeniz bölgesinde, Samsun'un güneybatısında yer alıyor. Doğusunda Havza, batısında Boyabat ve Osmancık, güneyinde Gümüşhacıköy ve Merzifon, kuzeyinde Alaçam ve Bafra ilçeleri ile çevrilidir. İlçe merkezinin denizden yüksekliği 339 m. olup 370 - 400 m. yükseklikteki tepelerle çevrili bir çanak içerisindedir. Batısında en yüksek yeri olan Kunduz Dağları (1783 m), Güneyindeki Kale Tepe (1450 m), güney - batıda Tavşan dağları ile Keltepe Kızılırmak vadisine bakan yamaçlara Ormanlarla kaplıdır.
İlçenin batısında Kunduz yaylası, kuzeyinde Kabalı yaylası, güneybatısında Tavşan Dağı yaylası yeralıyor. En önemli akarsuyu merkezden 15 km. uzaktan geçen Kızılırmaktır.
Sosyo-ekonomisi
İlçenin ekonomisi genelde tarıma dayalı bir ekonomidir. Bunun yanında hayvancılık ve orman ürünleri de önemli yer tutar. Her çeşit tahıl üretimi ile sebze ve meyvecilik gelişmiş durumdadır. Ayrıca; şeker pancarı, tütün, kendir, kenevir, ay çiçeği, susam ve zeyrek tarımı da yapılır.
Vezirköprüde sanayinin fazla geliştiği söylenemez. ORÜS (Orman Ürünleri Sanayi) Entegre Kereste Fabrikası ilçe ekonomisine canlılık kazandırmıştır. Ayrıca un fabrikaları ile zirai aletler imal eden kuruluşlar da vardır. Ayrıca heybecilik, semaver yapımı, ip ve urgan yapımı da ekonomik faaliyetler içinde sayılabilir.
Tarihi ve kültürel değerleri
İlçe 1906, 1939 ve 1943 yıllarında önemli depremler geçirmiş olmasına rağmen Selçuklular'dan ve Osmanlılar'dan kalan tarihi eserler ile mimari özelliklerini hala korumaktadır. Bu eserlerden başlıcaları;
- Bedesten ve Arasta; İlçe merkezindedir. Köprülü Mehmet Paşanın eşi Ayşe Hatun'un babası Yusuf Ağa tarafından 1660 yılında yaptırılmıştır.
- Çifte Hamam; 1660 yılında Köprülü Mehmet Paşanın eşi Ayşe Hatun tarafından yaptırılmıştır. Bedestene bitişiktir.
- Kale Hamamı; Yine Ayşe Hatun tarafından 1659 yılında kale camisine bitişik olarak yaptırılmıştır. Mehmet Paşa mahallesindedir. Hala kullanılmaktadır.
- Kale Camii (Taşkale Camii); Bu camide kale hamamıyla birlikte yaptırılmıştır.
- Şifa Hamamı; Köprülü Mehmet Paşa'nın ailesi için özel olarak yaptırıldığı söylenmektedir. Soyunmalık, soğukluk ve sıcaklık olmak üzere klasik tarzda üç bölümlüdür. Halen çalışmaktadır.
- Fazlı Ahmet Paşa Medresesi (Taş Medrese); İlçe merkezindedir. 1661 yılında Fazıl Ahmet Paşa tarafından yaptırılmıştır. Çatısı kurşunla kaplı iken Rus seferi sırasında kurşunları alınıp, kiremit kaplanmıştır. 1943 depreminde etkilendiyse de restore edilmiştir.
1964 yılına kadar çeşitli amaçlarla kullanılan medrese bu tarihten sonra halk kütüphanesi olarak kullanılmaya başlanmıştır. Yörenin basılı materyal bakımından en zengin kütüphanesidir. Kütüphane 378 Arapça, Farsça el yazması, 509 eski harfli arapça, farsça, türkçe karışımı basma kitap, 13649 yeni harfli Türkçe kitap bulunmaktadır.
- Tacettin Paşa (Kurşunlu) Camii; 1494'te yapılmış olan cami, 1943 depreminde tamamen yıkılmış olup, beş kubbeli son cemaat yeri ile iki kubbeli ana mekandan oluşan özgün yapı sonradan düz çatı ile örtülmüştür.
- Saat Kulesi; 1906 yılında Sivas valisi Reşat Akif Paşa tarafından yaptırılmıştır. 1943 depreminde büyük hasar görmüştür, fakat aslına uygun olarak tekrar restore edilmiştir. Dört taraflı saatleri çalışır durumdadır.
- Ganioğlu Çeşmesi; Geç Osmanlı döneminde yapıldığı bilinmektedir.
- Kurşunlu Cami Çeşmesi; Kurşunlu Camisi avlusundadır. Bu çeşmede geç Osmanlı döneminde yaptırılmıştır.
- Namâzgah Çeşmesi; Köprülü Mehmet Paşa tarafından yaptırılmıştır. 1906 depreminde sadece mimber ve mihrap kısmı ayakta kalan caminin yerine 1915 yılında yeni bir cami yaptırılmıştır.
- Taş Han; Geç Osmanlı döneminde iki katlı olarak, dolgu taştan yapılmıştır.
- Yukarı Nalbant Camii; 1162'de yapılmıştır. Minaresi aliminyum kaplıdır.
- Şehit Müftü Türbesi; Üzerindeki kitabede 1214 yılında yapıldığı yazılmaktadır.
- Kibar Ali Evi'de sivil mimari örneği olarak belirlenmiştir. Bu ev bağdadi tarzda iki katlıdır.
Gezi yerleri
İlçedeki zengin orman örtüsü, çeşitli orman içi dinlenme yerlerinin düzenlenmesine olanak sağlamıştır.
İlçe merkezindeki Osmanlı İşletmesine ait çamlık, halkın rağbet ettiği alanlardandır. Vezirköprü'ye 52 km. mesafedeki Kunduz Ormanları; ilçenin güneydoğu ve kuzey batı yönlerinde bulunan Bağ aralığı; Kaylar bağları ve Altınkaya Baraj gölü ile göletleri çevresi mesire yerleri olarak ideal alanlardır.
Yemekleri
İlçenin kendine has yemeklerinden en ünlüsü, genellikle düğünlerde pişirilen keşkektir. Keşkek üzerine etli ve nohutlu yahni dökülerek yenir. İlçede katık (süzme yoğurt) la yapılan yemeklerde meşhurdur. Bunlar; katık böreği, mecik, katıklı ekmek, katık sündürme vb. dir. Ayrıca; tandır kebabı, orman kebabı, kuzu çevirmesi ve çeşitli hamur işleri de en belirgin yemeklerdendir.
