Yasa Nedir
yasa nedir kısaca
Yasa nedir, ne işe yarar, kimler için vardır ? Sorularınıza cevaplar alabileceksiniz.
Kanun veya yasa bir anayasal hukuk rejiminde, yetkili organlarca meydana getirilen hukuk kurallarıdır. kanunlar, tüzükler, yönetmelikler birer kanundur. kanuna mevzuat da denir. Dar anlamında kanun, yasama organınca yapılan kanun, adıyla gerçekleştirilen işlerdir. Hukukla paralel anlamlılık taşır ancak hukukun öğelerinden sadece biri ve hukuk kaynaklarından sadece biridir
Kanun, yazılı veya yazısız olabilir. Yazılı kanunların en ünlüsü MÖ 1700 lerde yapılmış Hammurabi Kanunlarıdır. Roma hukuku, Cermen hukuku, Katolik hukuku, islam hukuku yazılı kanunlara, dayanır. Çağdaş kanunların yazılı oluşu Fransız Devriminden sonra gelişmiştir. Önemli yazılı kanunlara Kod code denilmektedir. Toplumu Kodlarla yönetmeye Kodifikasyon denilir ve Kıta avrupada geçerlidir. Medeni kanunlar birer Koddur. islam dünyasında Mecelle ve Kanun-ı Esasi ilk kodlardır.
Türkiyede kanun koyma yetkisi Tbmm'nindir. Kanun teklifi bakanlar Kurulu ta sarı ve milletvekillerince tek veya grup halinde kanun teklifi, gerekçe gösterilerek yapılır. Bunun dışındaki kişi ve kurumlar, kanun isteklerini meclise iletebilirler. Cumhurbaşkanı, kanun teklif edemez, çünkü Cumhurbaşkanı seçildikten sonra Tbmm üyeliğini kaybeder. Kanunlar cumhurbaşkanına sunulur ve cumhurbaşkanı yayınlarsa yürürlüğe girer. Yayınlamazsa bütçe kanunu hariç, gerekçesiyle meclise iade eder 15 gün içinde
Meclis kanunu aynıyla tekrar kabul ederse, artık cumhurbaşkanı o kanunu yayınlar. Meclis, kanun yaparken anayasa ve içtüzük hükümlerine uyar. Kanunlar TC Resmi gazetede kuruluşu 7 ekim 1920 yayınlanırsa yürürlüğe girer. tarih belirtilmemişse 45 gün içinde bütün yurtta geçerli olur. Başbakanlık, Düstur adıyla kanunları derlemekte, her yasama yılında bir cilt yayınlamaktadır. Kanunlar, mevzuat bilgi sistemleriyle internette yayınlanmaktadır. Meclisin yayınladığı iki kanun dergisi bulunmaktadır Tutanak Dergisi, Kanunlar Dergisi.
Meclis, geçmişe yönelik suç içeren kanun yapamaz. seçim kanunu değişiklikleri, yürürlük tarihinden başlayarak 1 yıl içinde olacak seçimlerde uygulanmaz. Kanunlar kanun, tüzük, yönetmelik, KHK, Tbmm içtüzüğü, içtihadı Birleştirme Kararları, mahkeme kararları, içtihatlar, örf ve adet, tebliğ, genelge, yönerge adlarını taşır. kanunlardaki değişiklikleri izlemek vatandaş için mümkün değildir, ancak hukukçular bunu bilebilir.
Her kanunun bir sıra numarası olur. Kanunlar bu no ile anılır. Ancak, Cumhuriyet öncesinden kalan kanunlar adlarıyla anılır. 1920-1960 arasındaki kanunlar 1-7480 arası no taşır. 27 mayıs 1960-1 kasım 1961 arasındaki kanunlar 1-375 arası no taşır. 1961 den günü müze kadar gelen kanunlar 1den başlar ve son olarak 5000 leri aşmıştır
Bu durumda aynı nolu iki kanun olabilir. Bu nedenle kanunlar mehaz verilirken tarihi ve nosu birlikte verilir. anayasaya göre, bazı konular ancak kanunla düzenlenebilir ceza, antlaşmalar, yargıç ve savcı atamaları gibi. Kanunlar, anayasaya aykırı olamaz ve bu kural yargı denetimi düzeniyle denetlenir. Kanunlar, bireylerce anlaşılabilir şekilde olur ve anlaşılabilir dille yazılır.
TC Anayasasının ilk 3 maddesi değiştirilemez. Bütün kanunlar Anayasa denilen temel kanuna göredir. Bir kanun, başka bir kanunla veya Mahkeme kararıyla yürürlükten kalkar. Süreli kanunlar ise, kendiliğinden kalkar Bütçe Kanunu gibi. Anayasa mahkemesinin kanun iptalleri Resmi Gazetede yayınlandığı anda o kanun yürürlükten kalkar
Bazı kanunlar yürürlükte olmasına rağmen işler değildir Milli Korunma Kanunu gibi. Bazıları ise yürürlüktedir ama fiilen uygulanmaz mesela kanunlara göre 6-14 yaşları arasındaki her çocuğun eğitimi zorunludur, ama uygulamada okula gitmeyen pek çok çocuk vardır. Kanunlar, sadece kanun haline gelmekle kanun olmaz, uygulamada düzenlenme hataları, toplum gerçekleriyle bağdaşmama, uyg ulama için gerekli tedbirlerin alınmaması, kanunu uygulayanlardaki aksaklıklar, araç eksikleri, halkın benimsememesi gibi sebeplerle kağıt üzerinde kalabilir. kanunsuz suç olmaz.
Antlaşmalar, kanundur ve Anayasa Mahkemesine götürülemez. Yerel kanunla uluslararası kanun çelişirse, uluslararası kanun esas alınır. Antlaşmalar, mecliste bir kanunla uygun bulunursa onaylanır. Kanunları yasama organı yapar, ancak yürütme organı kanun gibi KHKler yapabilir. KHKler de Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girer
Olaganüstü haller dışında KHKler Anayasa mahkemesi denetimine açıktır. Yüretme organı tüzük çıkarabilir tüzüklerin iptali için danıştayda dava açılır. Bir diğer kanun olan yönetmelikleri, yürütme organı dışında kamu tüzel kişileri de çıkarabilir, bunlar da idari yargıya açıktır, kamusal yönetmelikler Resmi Gazetede yayınlanır.
Kanunlar birbiriyle çelişemez. Kanun hiyerarşisinde Anayasa en baştadır. Aynı tür kanunlar eşit güçtedir. Kanun hiyerarşisi şöyledir anayasa, kanun, KHK, tüzük, yönetmelik, içtihad. Bunlar arasında çelişki olursa yargı organları danıştay ve idare mahkemeleri, kanunları denetleme görevi gibi denetler
Yasa nedir, ne işe yarar, kimler için vardır ? Sorularınıza cevaplar alabileceksiniz.
Kanun veya yasa bir anayasal hukuk rejiminde, yetkili organlarca meydana getirilen hukuk kurallarıdır. kanunlar, tüzükler, yönetmelikler birer kanundur. kanuna mevzuat da denir. Dar anlamında kanun, yasama organınca yapılan kanun, adıyla gerçekleştirilen işlerdir. Hukukla paralel anlamlılık taşır ancak hukukun öğelerinden sadece biri ve hukuk kaynaklarından sadece biridir
Kanun, yazılı veya yazısız olabilir. Yazılı kanunların en ünlüsü MÖ 1700 lerde yapılmış Hammurabi Kanunlarıdır. Roma hukuku, Cermen hukuku, Katolik hukuku, islam hukuku yazılı kanunlara, dayanır. Çağdaş kanunların yazılı oluşu Fransız Devriminden sonra gelişmiştir. Önemli yazılı kanunlara Kod code denilmektedir. Toplumu Kodlarla yönetmeye Kodifikasyon denilir ve Kıta avrupada geçerlidir. Medeni kanunlar birer Koddur. islam dünyasında Mecelle ve Kanun-ı Esasi ilk kodlardır.
Türkiyede kanun koyma yetkisi Tbmm'nindir. Kanun teklifi bakanlar Kurulu ta sarı ve milletvekillerince tek veya grup halinde kanun teklifi, gerekçe gösterilerek yapılır. Bunun dışındaki kişi ve kurumlar, kanun isteklerini meclise iletebilirler. Cumhurbaşkanı, kanun teklif edemez, çünkü Cumhurbaşkanı seçildikten sonra Tbmm üyeliğini kaybeder. Kanunlar cumhurbaşkanına sunulur ve cumhurbaşkanı yayınlarsa yürürlüğe girer. Yayınlamazsa bütçe kanunu hariç, gerekçesiyle meclise iade eder 15 gün içinde
Meclis kanunu aynıyla tekrar kabul ederse, artık cumhurbaşkanı o kanunu yayınlar. Meclis, kanun yaparken anayasa ve içtüzük hükümlerine uyar. Kanunlar TC Resmi gazetede kuruluşu 7 ekim 1920 yayınlanırsa yürürlüğe girer. tarih belirtilmemişse 45 gün içinde bütün yurtta geçerli olur. Başbakanlık, Düstur adıyla kanunları derlemekte, her yasama yılında bir cilt yayınlamaktadır. Kanunlar, mevzuat bilgi sistemleriyle internette yayınlanmaktadır. Meclisin yayınladığı iki kanun dergisi bulunmaktadır Tutanak Dergisi, Kanunlar Dergisi.
Meclis, geçmişe yönelik suç içeren kanun yapamaz. seçim kanunu değişiklikleri, yürürlük tarihinden başlayarak 1 yıl içinde olacak seçimlerde uygulanmaz. Kanunlar kanun, tüzük, yönetmelik, KHK, Tbmm içtüzüğü, içtihadı Birleştirme Kararları, mahkeme kararları, içtihatlar, örf ve adet, tebliğ, genelge, yönerge adlarını taşır. kanunlardaki değişiklikleri izlemek vatandaş için mümkün değildir, ancak hukukçular bunu bilebilir.
Her kanunun bir sıra numarası olur. Kanunlar bu no ile anılır. Ancak, Cumhuriyet öncesinden kalan kanunlar adlarıyla anılır. 1920-1960 arasındaki kanunlar 1-7480 arası no taşır. 27 mayıs 1960-1 kasım 1961 arasındaki kanunlar 1-375 arası no taşır. 1961 den günü müze kadar gelen kanunlar 1den başlar ve son olarak 5000 leri aşmıştır
Bu durumda aynı nolu iki kanun olabilir. Bu nedenle kanunlar mehaz verilirken tarihi ve nosu birlikte verilir. anayasaya göre, bazı konular ancak kanunla düzenlenebilir ceza, antlaşmalar, yargıç ve savcı atamaları gibi. Kanunlar, anayasaya aykırı olamaz ve bu kural yargı denetimi düzeniyle denetlenir. Kanunlar, bireylerce anlaşılabilir şekilde olur ve anlaşılabilir dille yazılır.
TC Anayasasının ilk 3 maddesi değiştirilemez. Bütün kanunlar Anayasa denilen temel kanuna göredir. Bir kanun, başka bir kanunla veya Mahkeme kararıyla yürürlükten kalkar. Süreli kanunlar ise, kendiliğinden kalkar Bütçe Kanunu gibi. Anayasa mahkemesinin kanun iptalleri Resmi Gazetede yayınlandığı anda o kanun yürürlükten kalkar
Bazı kanunlar yürürlükte olmasına rağmen işler değildir Milli Korunma Kanunu gibi. Bazıları ise yürürlüktedir ama fiilen uygulanmaz mesela kanunlara göre 6-14 yaşları arasındaki her çocuğun eğitimi zorunludur, ama uygulamada okula gitmeyen pek çok çocuk vardır. Kanunlar, sadece kanun haline gelmekle kanun olmaz, uygulamada düzenlenme hataları, toplum gerçekleriyle bağdaşmama, uyg ulama için gerekli tedbirlerin alınmaması, kanunu uygulayanlardaki aksaklıklar, araç eksikleri, halkın benimsememesi gibi sebeplerle kağıt üzerinde kalabilir. kanunsuz suç olmaz.
Antlaşmalar, kanundur ve Anayasa Mahkemesine götürülemez. Yerel kanunla uluslararası kanun çelişirse, uluslararası kanun esas alınır. Antlaşmalar, mecliste bir kanunla uygun bulunursa onaylanır. Kanunları yasama organı yapar, ancak yürütme organı kanun gibi KHKler yapabilir. KHKler de Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girer
Olaganüstü haller dışında KHKler Anayasa mahkemesi denetimine açıktır. Yüretme organı tüzük çıkarabilir tüzüklerin iptali için danıştayda dava açılır. Bir diğer kanun olan yönetmelikleri, yürütme organı dışında kamu tüzel kişileri de çıkarabilir, bunlar da idari yargıya açıktır, kamusal yönetmelikler Resmi Gazetede yayınlanır.
Kanunlar birbiriyle çelişemez. Kanun hiyerarşisinde Anayasa en baştadır. Aynı tür kanunlar eşit güçtedir. Kanun hiyerarşisi şöyledir anayasa, kanun, KHK, tüzük, yönetmelik, içtihad. Bunlar arasında çelişki olursa yargı organları danıştay ve idare mahkemeleri, kanunları denetleme görevi gibi denetler
