Kognitif
Kognisyon genel bir terim olup bütün bilgi yollarını kapsar: algı; hatırlama; hayal; düşünme; muhakeme; yargılama. Aklın kognitif yahut noetik yönü ile orektik yönleri, yani konasyon (bkz.) (istem) ve duygu (bkz.) (affekt), arasında, Platon ve Aristoteles'in yaptıkları ayrıma dayanan, geleneksel bir karşıtlık vardır. Kognitif yapı, kişinin geçmiş yaşantısını, günlük yaşantıya bağlı, hierarşik bir kavramsal plana göre düzenlemesi için kullanılan bir terimdir. Böylece kişinin edindiği yeni bilgilerin eklenmesi kolaylaşır ve kognitif yapı sürecinin etkinliği bundan ileri gelir. Kognitif etkinlik aynı zamanda bilgilerin çok kere linguistik biçimde kodlanmasıyla daha düzenli hale gelir. Bilgi iletimi için dilin (bkz.) komünikasyon yönü de önemlidir; böylece kognisyon ve dil arasında geniş kapsamlı ve yakın bir ilişki vardır. Psikiyatrik durumlarda, özellikle şizofreni (bkz.) ve yaşlılıkta kognisyon bozukluklarına çok rastlanır. Otistik (bkz.) düşünce bir psikiyatri terimi olup düşünceye kişisel gerek ve fantazilerin hâkim olduğu anlamına gelmektedir.
