10 Soruda "MARKA" nız ile ilgili herşey!

M

Misafir

Forum Okuru
10 Soruda "MARKA" nız ile ilgili herşey!
insanın yüzyıllardan beri süregelen üretme ve yeni şeyler ortaya koyma faaliyetinin koruma altına alınması, emeğin yüceltilmesi ve teşvik edilmesi ihtiyacı sınai mülkiyet haklarını ortaya koymuştur. Üreten insan doğası gereği elindekini korumak ve ürettiğinden kar elde etmek isteyecektir. Daha önceden bilinmeyen usulleri keşfeden, belli bir alanda yenilik yapan, yepyeni bir görünümle ürünlerini pazarlayan veya ismi ile bir prestij sembolü haline gelen bir insan elbette ki emeği ile elde etmiş olduğu bu kazanımların korunmasını talep edecektir. Bir nevi soyut nitelik taşıyan bu kazanımların korunması için sınai mülkiyet müessesesi ortaya çıkmıştır. Patent koruması ile somut bir icada dönüşen fikir veya sistemler, tasarım koruması ile insan doğasının dışavurumu olan estetik anlayışın sahibinin ödüllendirilmesi, marka koruması ile de bir nevi itibar ve garanti işlevi gören isim ve işaretlerin en üst düzeyde muhafaza edilmesi amaçlanmaktadır.

Türkiye'de ekonomik yapı hızla değişirken, marka, patent ve endüstriyel tasarım tescillerini içeren sınai hakların önemi de her geçen gün daha fazla anlaşılıyor. Ancak Türkiye için yeni önem kazanan sınai haklar konusunda iş dünyasının yeterince bilgi sahibi olmadığı görülüyor. En çok sorulan 10 soruda, marka olmanın sınai mülkiyet açısından aşamalarına bakalım.

• Marka tescili neden gereklidir?

Firmaların ürettikleri hizmet ya da ürünlerin birbirinden ayrılmasında ve pazarda yer edinmelerinde en önemli faktörlerden biri markaları ürün ya da hizmetin kalite, fiyat gibi unsurları yanında taşıdığı marka da tüketici tercihlerinde önemli rol oynuyor. Firmaların büyük emek ve kaynaklar ayırarak oluşturdukları markaların başarılı olmaları halinde karşılarına taklit gibi ciddi bir sorun çıkıyor. Bazı firma ya da kişiler ürün veya hizmetin bu başarısına taklit yoluyla ortak olup, haksız rekabet yaratıyorlar.

• Marka tescili için müracaat ederken dikkat edilmesi gereken temel unsurlar neler?

Tescil müracaatı yapılırken dikkat edilmesi gereken hususların başında, müracaatı yapılacak markanın mutlak red nedenleri yönünden en iyi şekilde değerlendirmesi geliyor. Markaların yasal yoldan koruma altına alınmaları için yapılan müracaatlarda mutlak red kararı ile karşılaşmak mümkün.

• Türk Patent Enstitüsü, marka tescili başvurularında öncelikli olarak neleri inceliyor?


Müracaatı yapılan markaların Türk Patent Enstitüsü tarafından 556 sayılı Markalar Kanunu'nda sayılan mutlak red nedenleri açısından öncelikle tescilli markalara benzerliğinin incelendiğini ifade eden uzmanlar, aynı zamanda müracaatı yapılan marka örneği üzerinde yer alan unsurların cins, kalite, vasıf, miktar ve coğrafi kaynak, ürünün karakteristik özelliklerini belirtip, belirtmediğini bakıldığını kaydediyor.

Uzmanlar, bunun yanında söz konusu markanın ticaret alanında kullanılan genel tabir ve ya bir meslek grubunu ayırt etmeye yarayan adlandırma olup olmadığını, ürünün doğal yapısından ve malın asli değerini içeren şekil ve ya işaretlerden meydana gelip gelmediğinin de incelendiğini bildiriyor.

• Patent başvurusundan önce neler yapılmalıdır?


Başvurudan önce ve hatta Ar-Ge çalışmasına başlamadan önce buluşun teknik alanıyla ilgili bir patent araştırmasının yapılması son derece önemlidir. Bu araştırma sonucu ele geçen verilerle, buluşun dünyadaki benzerleri görülerek başvuru,daha dikkatli hazırlanabilir. Ya da Ar-Ge çalışmaları bu veriler ele alınarak yönlendirilebilirler. Kapsamlı bir patent araştırmasının maliyeti 1000-2000 dolar arasında değişmekle beraber, isteyenler www.ep.espace.net adresinden sınırlı bir araştırma yapabilirler.

• Buluşla ilgili koruma ne zaman başlar?

Patent başvurusu için gereken evrakların Türk Patent Enstitüsü'ne evrak girişinin gerçekleştiği gün koruma başlar. Ancak buluş henüz bir inceleme veya araştırmaya tabi tutulmadığı için, patentin getirdiği yaptırım haklarını en azından buluş ilana çıkıncaya kadar (bu süre başvuru tarihinden itibaren 18 aydır) kullanmamak daha sağlıklı olur.

• Neler marka olarak tescil edilemez?


Kişi adları, sözcükler, şekiller, harfler, sayılar vb baskı yoluyla yayınlanamayan ve çoğaltılamayan her türlü işaret dışında dışın da kalan, daha önce aynı ürün ve hizmetler için tescil edilmiş markalar, ticaret alanında cins, çeşit, kalite, miktar, amaç, değer, coğrafi kaynak vb belirten işaret ve adlandırmaları münhasıran veya esas unsur olarak içeren markalar, ticaret alanında herkes tarafından kullanılan işaret ve adları münhasıran veya esas unsur olarak içeren markalar, mal veya hizmet niteliği, kalitesi veya üretim yeri, coğrafi kaynağı gibi halkı yanıltacak markalar, yetkili mercilerden izin alınmamış ve tanınmış marka olarak korunan markalar, kamuyu ilgilendiren tarihi, kültürel değerler bakımından halka mal olmuş, ilgili mercilerin izin vermediği markalar, amblemler veya nişanları içeren marka müracaatları reddedilir. Yukarıda sayılan unsurların marka olarak tescil edilerek şahıs veya tüzel kişilik adına korunması mümkün değildir.

• Hangi markaların tescili reddedilebiliyor?


Örneğin tescilli “pyton” markası nedeniyle “piton”, “dragons” markası nedeniyle “dragon”, “kawis” markası nedeniyle “kawı” markalarının kabul edilmez. Bir başka ilginç örneğin de seçkin anlamına gelen “select” kelimesinin müracaatında ortaya çıktığını dile getiren uzmanlar, ürünün vasıf, kalite ve cins kriterleri dikkate alınarak başvurunun reddedildiğini söylüyorlar. Bunun yanı sıra yabancı dildeki bir kelimenin ilgili ülke dilindeki okunuşunda redde gerekçe olabileceğini belirten uzmanlar, örnek olarak tescilli “oshin” markası nedeniyle “oşın” markasının tescil ettirilemeyeceğini kaydediyor. Firmaların ürün ve hizmetlerinde kullanacakları markanın telaffuzunun kolaylığı, değişik bölgelerde farklı anlama gelip gelmediği, ürünle bütünlük sağlayıp sağlamadığı, ürünlerin hitap ettiği tüketici kitlesi veya pazarlama bölgesi gibi noktaları da dikkatle ele almaları gerekir. Tescili alınacak marka sadece bir bölgeye hitap edebileceği gibi değişik bölge ve ülkelere de hitap edebilecek şekilde oluşturulabilir. Bu durumda da müracaatçı firmalarının yine aynı kriterleri göz ardı etmemeleri gerekir. Tescil ettirilerek yasal yoldan koruma altına alınan markaların sağladığı hakların etkin şekilde kullanılabilmesi, taklit ya da kötü niyetli kullanımlarının engellenmesi için etkin şekilde takip edilmeleri de önemlidir. Bu tür sorunların önlenmesi için tescilli markalar konusunda uzman firma ve vekiller aracılığıyla işlemleri gerçekleştirmek gerekir.

• Marka koruması ne zaman başlar?

Marka başvurusu için gerekli müracaat, evraklarının Türk Patent Enstitüsü'nde kayda girdiği tarih, saat ve dakika itibariyle korumaya başlamaktadır.
Ancak müracaatı yapılan bir marka, yönetmelikte belirtilen kriterlere göre inceleme ve araştırmaya tabi tutulacağından marka hakkının getirdiği yaptırım haklarının en azından marka ilana çıkana kadar (ki bu başvuru tarihinden itibaren asgari 8 aydır) kullanmamak daha sağlıklı olacaktır.

• Tasarım tesciliyle korunacak tasarımlarda hangi kriterler aranır?

Tasarımların koruna bilmesi için tasarımın “yenilik ve ayırt edici nitelik” kriterlerini taşıması gerekir. Yenilik: Bir tasarımın aynısı başvuru veya rüçhan tarihinden önce dünyanın herhangi bir yerinde kamu oyuna sunulmamışsa, o tasarım yenidir. Tasarımlar sadece küçük ayrıntılarda farklılık gösteriyorlarsa aynısı kabul edilir.
Ayıt edici nitelik: Bir tasarımın ayırt edici niteliğe sahip olması, bu tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenim ile herhangi bir tasarımın yine bilgilenmiş kullanıcıda yarattığı genel izlenim arasında belirgin bir farklılığın olması anlamındadır. Eğer böyle bir farklılık yoksa, tasarım ayırt edici niteliğe sahip değildir.
(Bilgilenmiş kullanıcı:Nihai tüketici veya tescile konu tasarım üzerinde uzman olan kişi anlamındadır.)
Ayırt edici niteliğin değerlendirilmesinde; birbirleriyle kıyaslanan tasarımların ilke olarak farklılıklarından çok, ortak özelliklerinin değerlendirilmesine ağırlık verilir.

• “Faydalı model” nedir, avantajları nelerdir?

Yenilik ve sanayiye uygulanabilirlik kriterlerini taşıyan buluş sahiplerine verilen 10 yıllık bir koruma hakkıdır.
Genel anlamda, KOBİ'lerin buluş üretme ve bunları sanayiye uygulamalarını teşvik atmak amacıyla geliştirilmiş, patente oranla daha az maliyetli, işlemleri daha kısa süren basit bir sistemdir.
Ancak ‘faydalı model' ile, kimyasal bileşikler, kısmen elektronik devreler, usuller ve usuller sonucu elde edilen ürünler korunamamaktadır.
 
Geri
Üst