Ada doğanı (Eleonorae's Falcon) Hakkında Bilgi

Bilge Gökçen

Yeni Üye
Üye
Ada doğanı (Eleonorae's Falcon) Hakkında Bilgi
Tanımı
Orta-büyük doğanlardan olup uzun ve dar kanatları ve uzun bir kuyruğu vardır. Uçuşta alt kısımdaki kızıl renge ve koyu-gri kanataltı örtüleri ile kontrast oluşturan soluk gri uçuş tüylerine; aynı zamanda beyaz yanak ve koyu bıyık çizgisine dikkat ediniz. Bu doğanın erkek ve dişisi benzerdir ancak iki donu vardır: Kara ve soluk donlar.Kara donda uçuşta koyu kurşuni bir kuş gözlenir. Soluk donunda ise üst kısımlar kurşuni, çene ve boğaz beyaz olup, gözün hemen altında kara bir benek vardır. Göğüs hafif kara çizgili, göğsün altı ve karın kızılımsı olup yoğun bir şekilde koyu-gri çizgilidir. Bacaklar zeytin yeşili ve gözler kapkaradır. Bu nedenle Yunanca adı "mavromatis" (Kara gözlü) dür. Dişide boyun lekesi ve gerdan daha kirli, gri beyaz, göğüs ve karın daha açık
renktedir. Gaga gri, ayaklar yeşil sarı,göz kahverengidir.





Habitatı
Yerleşimi olmayan adaların kayalık yarlarında veya anakaraların hiç iskan edilmemiş uzak kıyılarında koloniler halinde ürer. Sıklıkla denizin üzerinde, bazan da çayır ve tatlısu göllerinin üzerinde avlanırken görülür.


Yayılışı ve Yerel Adlar
Esas olarak Akdenizde, birkaç koloni olarak ta Atlantikte ürer. Sonbaharda ürer, yavrularını göç eden ötücülerle besler. Bölgeye Nisanda gelir ve Kasıma kadar kalır. Kızıldeniz üzerinden göç ederek Tanzanya ve Madagaskarda kışlar. Kanarya adalarındakiler bile güneye doğru göç etmeden
akdenizi geçerek bu yolu izler. Akdenizde ve Ege adalarında kışlamalar bildirilmiştir. Göç eden kuşlar Akdeniz ülkelerinden (Özellikle Portekiz, Gibraltar, Tunus, Güney Fransa, ve Korsika) düzenli olarak gözlenmiştir. Türkiyenin Ege bölgesinde de düzenli olarak gözlenir. Kanarya Adaları (Lanzarote’nin kuzeyi), Kuzey Afrika (Fas’ta iki koloni: Biri Mogador adasında, diğeri Essaouira’da), Balear adalarında, Girit ve Kıbrısta ürer. İtalyanın batı kıyılarında ve Sicilya civarındaki adalarda da birkaç koloni olmakla birlikte İtalyadaki kolonilerin çoğu Sardunya adasındadır. Adriyatikte, özellikle İtalya açıklarındaki Tremiti adalarında ve Hırvatistan
açıklarındaki adalarda az sayıda bulunur. Yunan adaları, dünya nüfusunun yarıdan fazlasını bulundurur. Kolonilerin çoğu Sikladlarda ve Girit ve açıklarındaki adalarda, az sayıda da Limnos ve Sporadlardadır. Az sayıda Egedeki Türk adalarında ve Kıbrısta (3 koloni) bulunur. Tüm güney Kıbrıs sahilleri boyunca gözlenebilir. Türkiyede Ege denizindeki adalarda bulunur. Ekim-Kasım aylarında Datçada düzenli olarak gözlenmesi, açıktaki adalarda da üreyebileceğini düşündürmektedir (Kaynak:Akif Aykurt). Kuzey Afrikada Cezayirin Habibas adalarında, Skikda yakınlarındaki bir adada
ve anakarada Grande Kabylie sahilinde koloniler vardır.
Akdenizin kuzeyinde çok nadir olup İngilterede (4 kayıt), Danimarka, Finlandiya ve İsveç, Almanya, Çek cumhuriyeti, Polonya ve Macaristan, Portekiz ve Bulgaristanda, Moritanya ve Madeira adalarında da rastlantısal konuk olarak gözlenmiştir.

Diğer ismi Kara-Mor Doğan.

Türkiyedeki Gözlemler:
1) 18 temmuz 2007alanya- yaylayolu- bir çift...
2) Ekim 2006: Datça radar civarı: 12 birey
3) Mayıs 2006 Alanya
4)13.08.2005 ve 20.07.2007 İstanbul,Boğaziçi Ökası,Üsküdar-Salacak



Beslenme
Bu doğanın avlanma tarzı etkileyicidir. Kural olarak üç tanesi, kıyıya yakın bir mesafede denizin üzerinde üç farklı yükseklikte uçar. Biri dalgaların üzerinde, diğeri bir o kadar dah yüksekte sahil kayalıkları civarında, ve üçüncüsü ise her ikisinin arasında bir yerde, ava kaçacak çok az mesafe bırakacak bir yerde uçar. Yukarı veya aşağı hızlı pikelerle avı yakalar. Uçuşları güçlü ve hızlıdır ve hızla yön değiştirebilirler.


Biyolojisi
Sonbahar göçü sırasında ürer, yavrularını göçmen kuşlarla besler. Yuva olarak erişilmez yarlardaki yarık ve delikleri yeğler. Birkaç çift bu yuvaları kullanır. 2-3 yumurta yapar. Kuluçka süresi 28 gündür ve yavrular 35 gün civarında uçmaya başlar. 2 yılda ergenleşir.



Göçü
Kasım-Aralık aylarında üreme bölgelerinden, Süveyş kanalı aracılığıyla Madagaskar ve Doğu Afrikaya göçer. Mayıs ayında üreme bölgelerine gelmeye başlar.


Popülasyon
Dünya nüfusu 4000-5000 çift olarak tahmin edilmektedir.
 
Geri
Üst