Ağrı İlçeleri Bilgileri ve Tanıtımları

[*MeleK*]

ağrı diyadin arası kaç km ağrı diyadin kaç km van patnos arası
Ağrı ilinin tüm ilçeleri ve ilçelerinin genel özellikleri hakkındaki bilgileri merak edenler için buyrun arkadaşlar🙂

DOĞUBEYAZIT

Ağrının en eski ilçesidir. Doğubayazıt Ovasının güneydoğusuna kurulmuştur. Yüzölçümü 2425 kilometre karedir. Merkez ile 97 kilometre uzaklıktadır. İlçenin belediye teşkilatı 1876 da Beyazıt sancağı belediyesi adıyla kurulmuştur. Şehrin ikinci imar planı 1980 yılında tatbik edilmeye başlanmıştır. 1997 genel nüfus sayımına göre, ilçemizin merkez nüfusu 56.261, köyleri ile birlikte toplam nüfusu ise 105.754, kişidir.



Doğubayazıt’ın doğusunda İran, kuzeyinde Ağrı dağı ve Kars, batısında, Diyadin ve Taşlıçay, Güneyinde Muradiye ve Van ili bulunmaktadır.



Doğubayazıt şehir olarak ne zaman kurulduğu kesin olarak bilinmemektedir. Fakat Urartulardan bu yana her devirde önemli bir geçit görevini üstlenmiştir. Arsaklı Türklerinin bölgeye yerleşmelerinden sonra, adı geçen ve öteki Türk boylarının tutundukları uçlardan biriside Beyazıt’tır. Malazgirt savaşından sonra Selçuklu ve Osmanlı idaresine geçen şehir, zaman zaman el değiştirmiş ve gördüğü işgallerde acı günler yaşamıştır.




PATNOS

Patnos İlçesi Doğu Anadolunun Yukarı Murat Van Bölümünde yer alır. Doğuda Van ilinin Erciş, batıda Muş İlinin Malazgirt, Kuzeyde İlimizin Tutak ve Hamur İlçeleri, Güneyde Bitlis İlinin Adilcevaz ilçeleriyle komşudur. İlçemizin Ağrı-Van, Ağrı-Muş, Ağrı-Bitlis karayollarının kesişme noktası üzerinde kurulmuş olması önemini arttırmaktadır. Deniz seviyesinden yüksekliği 1640m dir.



Patnos Doğu Anadolu Bölgesinin Yukarı Murat Van Bölümündeki Ağrı İlinin 8 ilçe merkezinden biridir. Doğal oluk ve yolların düğümlendiği bir noktada bulunan Patnos şehrinin konumu kendisine oldukça stratejik bir konum kazandırmıştır. Bu özelliği tarih boyunca bölgenin egemenleri tarafından hep kullanılmıştır. Yukarı Murat Van Bölümünün önemli çöküntü alanlarından birini oluşturan Patnos Ovası değişik yönlü faylar eşliğinde çökerek oluşmuş sonradan da alüvyonlarla dolmuş her taraftan genç volkaniklerle çevrili bir tersiyer havzasıdır.



Patnos’un geçmişi çok eski dönemlere hatta milattan önceki dönemlere kadar uzanır. Osmanlı kayıtlarında “Batnus” şeklinde adı geçen; ilçe olana kadar fazla bir önem kazanmamıştır. 1936 da Malazgirt İlçesinin Sultanmut (Doğansu), Ahlat İlçesinin Aktepe (Sarısu) ve Erciş İlçesinin Dedeli Bucaklarının birleştirilmesi ile ilçe statüsüne geçmiştir. Günümüzde 93 adet köyü ile yaklaşık 1421km lik bir idari etik alanına sahip olan ve hızla nüfuslanmakta olan bir şehirdir.



Ağrı’daki tarihi kalıntıların en eskisi Patnos’taki Aznavur ve Girik Tepeleridir. Urartu Uygarlığından kalma bu tepelerde tapınak ve çeşitli maddi kültür ürünleri bulunmuştur. Aznavur Tepe Urartu mimarisinin en önemli eserlerindendir. Diğer önemli bir sarayda Girik Tepede bulunmaktadır. Girik Tepe Değirmen Tepe olarakta bilinir. Bu tepe 15km yükseklikte bir höyüktür. Günümüzde tahrip edilmiş iyice alçalmıştır. Aznavur Tepe ile birlikte burada kazı yapılmıştır. Kazılarda höyük tepesinde saraya benzeyen atınsal bir yapının höyüğü çevreleyen bir surun kalıntısı ortaya çıkmıştır.



Bina, blok taş temel üzerine kerpiç duvarlarla yapılmıştır. Sarayın Patnos Bölgesine çok önem veren Urartu Kralı Menua veya oğlu I. Argişti döneminde(M.Ö. 789-766) inşa edildiği sanılmaktadır. Girik Tepesinin Urartuların merkezi olduğu bilinmektedir.



Patnos kümbetleri anonim kümbet veya üç kümbet olarak bilinir. Karakoyunlular döneminden kalmadır. Selçuklu mimari tarzında fügürlü plastik eserlerdendir. Kümbet cephesinde çift kartal ve simetrik iki kartal işlenmiştir. Ayrıca kıvrık dallarla başka hayvan figürlerinin birleştirildiği görülür. Patnosta birçok kümbet olduğu halde çoğu tahrip edilmiştir. Zirekli, Köseler, Taşkın ve Acılık köylerinde kümbetler vardır.



Doğubayazıt Osmanlılar döneminde Sancaklar İl merkezi olunca Vilayet oldu. 1927 yılında Bakanlar kurulu kararıyla Vilayet merkezi Karaköseye (Ağrı) ya nakledildi ve Doğubayazıt ilçe olarak kaldı. Iğdır ve Tuzluca ilçeleri Karsa bağlandı. Resmi yazışmalarda ve postalarda oluşabilecek karışıklıkları önlemek amacıyla 1934 yılında Beyazıt adının başına Doğu kelimesi eklenerek (Doğubayazıt) oldu.



Doğubayazıt’ın kurulduğu yer yüksek ve sarp olduğundan ihtiyaca cevap veremiyordu. Ulaşım, altyapı ile sosyal hizmetlerin yürütülmesinde zorluklar görülmesi üzerine İlçe Merkezi 1938 yılında ovada bulunan 7 kilometre batıdaki sarı ovaya nakledildi. Buraya birinci dünya harbinde Ruslar tarafından buraya Tren istasyonu yapıldığından buraya istasyonda denmektedir. Şimdi Türkiye İran transit yolu buradan geçmekte Kars Iğdır yolunda gelip birleşmektedir.



Yukarı eski Beyazıt’ta; İshakpaşa Sarayı, Urartulardan kalma kale, dibindeki cami, Ahmed-i Hani türbesi ve eski Beyazıt evlerinin harabelerinden başka yapı ayakta kalmamıştır. Burası ören yeri ve antik kenttir. Ağrı da dinsel amaçla ziyaret edilen ve turistik olarak görülen yerlerin başında gelir. Doğubayazıt’ın işgalden Kurtuluş tarihi, 14 Nisan 1918 dir.



Doğu Anadolu bölgesinin güneyinde yer alan Doğubayazıt Urartulardan kalma tarihi zenginlikleri doğal ve kültürel değerleri aynı zamanda dağ turizmi ile güzel ve şirin bir ilçemizdir.



İlçemiz değişik birçok kültüre merkezlik etmiş, Dünyada benzeri olmayan Muhteşem Dağı, Meteor çukuru, İshakpaşa Sarayı, Nuh’un gemisi Doğubayazıt’a turizm bakımından büyük önem kazandırmıştır.



İlçemiz turizm yatırımları konusunda hayli mesafe almıştır. Yatak kapasitemiz gün geçtikçe artmaktadır. İlçemiz kültürüyle, tarihiyle, yeşil yaylalarıyla, kısacası tarihle tabiatın kucaklaştığı cennetin bir köşesidir.

 

[*MeleK*]

ELEŞKİRT

Eleşkirt'in kuruluş tarihi Cumhuriyetten önceye kadar uzanmaktadır. Eski İlçe merkezi Bu günkü Toprakkale köyünde iken, İran transit yolunun buradan geçmesi üzerine 1926 yılında İlçe merkezi Toprakkale köyünden, bu günkü Eleşkirt'e taşınmıştır. Eski ismi Zidikan, Varaşkent ve Alaşkirt olarak bilinmektedir.Ağrı'nın batısında yer alan Eleşkirt, İl merkezine 34 km. Mesafede olup 1.529 km2'lik bir alana sahiptir. Rakım 1.900 metredir. Doğusunda Ağrı İl merkezi, batıda Horasan ve Karayazı, güneyde Tutak ve Karayazı, kuzeyde Kağızman ve Sarıkamış İlçeleri ile sınırlıdır.

2000 yılında yapılan genel nüfus sayımı sonuçlarına göre Eleşkirt merkezde 15.300 köylerde 33.535.olmak üzere toplam 48.835. nüfusa sahiptir. Köylerimizde toplu yerleşim düzeni hakim olup, ortalama hane başına düşen nüfus 10 kişidir. Köylerde yaşayanlar daha çok tarım ve hayvancılıkla uğraşmaktadırlar. İlçe merkezinde ve ovada yaşayan insanlarımız daha çok şeker pancarı, buğday ve arpa tarımı yaparken dağ köylerimiz yem bitkileri yetiştirmektedir.
Eleşkirt'e bağlı 61 köy ve 3 belde bulunmaktadır. En son Tahir ve Yayladüzü köyleri 1998 yılında belde olmuştur.

İlçemiz ekonomisi daha çok tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır. Tarım genellikle tarla ziraatı şeklinde yapılmaktadır. Tarıma elverişli arazilerin ancak % 30'unda tarım yapılabilmektedir.Kaymakamlığımızca 1999 yılında kurulan EL-KON tarım makineleri üretim ve pazarlama sanayii bir yandan çiftçilerimizin ihtiyacı olan tarım makinelerini üretip ucuz ve uzun vadeyle çiftçiye verirken bir yandan da tarımda uygulanan yeni ve modern tarım teknikleri konusunda çiftçilerimizi bilgilendirerek eğitimlerini sağlamaktadır. İlçemiz tarımsal üretimi yaklaşık 65.000. ton şeker pancarı , 25.000 ton buğday, 14.000 ton arpa, 4.500 ton yonca ve 1.500 ton diğerleri olmak üzere yaklaşık 100.000 tondur. İlçe ekonomisinde hayvancılıkta geniş bir yere sahiptir. Hayvancılığın ağırlık teşkil eden türü küçükbaş hayvancılığıdır.

İlçemizde sanayi kuruluşu yok denecek kadar azdır. 1997 yılında başlayan sanayileşme çabalarına yönelik olarak Kaymakamlığımızca ELGİSAN (Eleşkirt Giyim Sanayi) adıyla bir hazır giyim konfeksiyon atölyesi kurulmuştur. Ayrıca İlçemizde Devlet ve vatandaş işbirliği ile EL-PEN,PVC kapı pencere doğrama atölyesi ile EL-PA plastik poşet atölyesi kurulmuştur. İlçemizdeki en büyük sanayi kuruluşu ise ELDESAN A.Ş. dir. Bu fabrikada her türlü deri imalatı dünya standartlarında yapılabilmektedir. 6.5 ton günlük kapasiteye sahip olan fabrika şu anda ülkemizde faaliyet gösteren en modern 5 fabrikadan biridir. İlçemizde ayrıca 1998 yılında küçük sanayi sitesi inşaatı başlatılmış olup halen tamamlanmamıştır.

1998 yılında İlçemiz Güneykaya mevkiinde kayak turizmine yönelik 48 yataklı bir otel, mekanik sistemler, günü birlik tesis, zirve kafeterya ve piknik alanlarında oluşan komple bir kayak merkezi yapılmış olup,Valilik Makamınca kiraya verilmiştir.

İlçemizde 4 Belediye teşkilatı olup, merkez Belediyesi dışındakiler Yücekapı, Tahir ve Yayladüzüdür. İlçemizde 1 Devlet hastanesi 1'i merkez olmak üzere 5 adet sağlık ocağı, 1 acil müdahale merkezi ve 8 adet sağlık evi mevcuttur.

İlçemizde 2002-2003 öğretim yılında 5 sınıflı 55 köy ilköğretim okulunda toplam 3.897.öğrenci öğrenim görmektedir. İlçe merkezinde 1 adet Yatılı İlköğretim Bölge Okulu bulunup bu okul Türkiyenin en büyük 8.yıllık Yatılı Bölge Okuludur. 40 adet binada ve 27 sınıfta öğrenim hizmeti vermektedir.3 adet 8.sınıflı ilköğretim okulu,3 adet 5.sınıflı ilköğretim okulu mevcut olup bu okullarda toplam 3.198.öğrenci öğrenim görmektedir. İlçede 4 adet Lise, 7 adet ilköğretim 2 adet anaokulu mevcuttur.

 

[*MeleK*]

DIYADIN

Diyadin Ağrı'nın en eski ilçelerindendir. Diyadin 1960-1967-1914 tarihlerinde 3 defa düşman işgaline uğradı.14 Nisan 1918 tarihinde düşman işgalinden kurtulmuş olup bu nedenle 14 Nisan Günü kurtuluş yıldönümü olarak kutlanmaktadır. Diyadin ilçesi doğudan batıya doğru Oğuz Türklerinin İranlıların ve Selçukluların ordularına geçit vazifesi görmüş ve tarih boyunca bir çok uygarlıkların elinde el değiştirmiştir.



Diyadin adı Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan'ın oğlu Ziyaeddin' in burada kendi adına bir kale yaptırdığını, Ziyaeddin Kalesi adının zamanla halk ağzıyla değişikliğe uğrayarak " Diyadin " şeklini aldığını Evliya Çelebinin Seyahatnamesinden öğrenmekteyiz. Ağrı iline bağlı il merkezinin Güneydoğusunda E 80 Devlet Karayolunun 55. Km'de ve bu transit karayolunun 7 km Güneyinde Murat nehri kıyısında kurulmuş 400 yıllık tarihi geçmişe sahip bir ilçedir. Merkeze uzaklığı , 62 km dir. Denizden yüksekliği (Rakımı) 1825 m. alanı 1.274 km 2 dir. Yüzölçümü 1274 km ² dir . Yerleşim yeri olarak ilçe merkezinden başka 61 köy ve 67 adet irili ufaklı mezra mevcuttur. Oldukça geniş ve yaylı alanları vardır. Arazi tamamı ile yayla görünümündedir. Tendürek dağı ( 3533 m ) Aladağ 'ın bir uzantısı olup Diyadin ilçesinin Güneydoğu’sunda bulunur. Yakın bir jeolojik zamanda sönmüş taze volkanik dağlardandır. Volkanik koni şeklindedir ve büyük de bir krateri vardır. Murat nehrinin kaynağı da burada dır. Ayrıca İlçe sınırları içerisinde irili ufaklı tepeler ve dağlar mevcuttur. Başlıca geçitlerden İpek geçididir. Diyadin Ağrı'nın en eski ilçelerindendir.



Diyadin Kalesi, Avnik Kalesi, Meya Antik Kenti,Kuje Kalesi gibi tarihi yapılar ile Diyadin Kanyonu gibi muhteşem bir güzelliğe sahiptir. Aynı zamanda bir termal merkezi olan Diyadin’de gelen konuklarını ağırlayacak termal otel ile yöre halkının ihtiyacını karşılayacak bir çok termal havuzu bulunmaktadır. Termal merkezden çıkan 90 derecedeki sular birçok hastalığa deva niteliğindedir. Bu sular ilçede ısıtma sisteminde de kullanılır. Turizm sezonunda termal merkezine ciddi bir talep vardır.



İlçenin toplam nüfusu 40.800 olup nüfus yoğunluğu 26 kişidir. Denizden yüksekliği 1825 metredir. İlçe merkezi ise Göl, Ketenpınar , İsaağa ve Murat Mahallesi olmak üzere 4 Mahalleden ibarettir



Sadece ilçe merkezinde belediye teşkilatı vardır. Yerleşim merkezi olan köylerin konumu değişik özellikler gösterir. Köyler özellikle dar vadi diplerinde dere kenarlarında ve vadilerde bulunur. Köyler bir birine yakın mesafededir. İlçeye en uzak köy 45 km en yakın köy 3 km dir.



İlçede halen 1 Lise,bir YİBO ,2 PİO,3 İlköğretim Okulu ,62 köy ve mezra İlköğretim Okulu olmak üzere Yetmiş iki okuldan mevcuttur. İlçede okur yazar oranı %70 civarındadır. İlçe merkezinde 4 ilköğretim okulu, 1 yatılı ilköğretim bölge okulu ve biri sağlık meslek lisesi olmak üzere toplam 2 lise mevcuttur.



İlçemizde ekonomik hayatın temelini tarım ve hayvancılık oluşturmaktadır. Halkın % 90 nı hayvancılık ve tarımla uğraşmaktadır. Tarım sahasında ilk sırayı hububat almaktadır. Ancak uygulama modernize edilmediğinden verim düşüktür. Üretim ailelerin ihtiyacını karşılayacak seviyededir.

 

[*MeleK*]

TUTAK

Tutak Doğuanadolu bölgesinin yukarı Murat bölümünde yer alan Ağrı İline bağlı tipik bir Anadolu İlçesidir. Osmanlı İmparatorluğu döneminde Van Eyaletinin Beyazıt Sancağına bağlı iken 1919 yılında ilçe statüsü kazandırılmış ve 1927 yılında merkezi Karaköse olarak Ağrı İline bağlanmıştır.



Yörenin tarihi konusunda elde edilen bilgiler M.Ö. XV'nci yüzyıla kadar uzanmaktadır. Bu yıllarda bölgenin Hurri - Mitani Krallığının kuzeydoğu ucunu teşkil ettiği, ancak ; esas egemenliğin Urartularda olduğu görülür.



Tutak adının nereden geldiği konusunda üç ayrı iddia vardır. Bunlardan birincisi Farsça'dan alındığı ve iki anlamına geldiği ve sonradan bu deyimin Tutak olarak değiştirildiği yolundadır. İkincisi yöreye ilk gelen Türkler tarafından tutulan yer anlamında Tutak dendiği savıdır. Üçüncüsü ise yörenin adını Alparslan ordusu komutanlarından olup, bu yörede konaklayan Tutak Beyinden dolayı İlçeye Tutak dendiği savıdır. Birinci Dünya savaşı sırasında Rus işgaline uğrayan bölge mahalli direnmeler devam ederken 1918 de Rusların geri çekilmesi ile işgalden kurtulmuştur.


Deniz seviyesinden 1535 metre yükseklikteki ilçemizin alanı 1562 Km2. dir. Yörenin toprakları yüksek yayla karakterinde ve oldukça engebelidir. Kışlar uzun ve sert, yaz mevsimi ise kurak geçer.
Fırat'ın iki önemli kolundan biri olan Murat ırmağı ilçemizin merkezinden geçer. İlçemizin topraklarını kuzeydoğudan, güneybatı istikametine doğru boydan boya kat eden Murattan başka Arabalı, Esmer, Atabindi, Karahalit, Çelebaşı dereleri gibi irili ufaklı akarsuları vardır.


İlçemizin kuzeyi Kılıçgedik ve Rutan dağları ile çevrilidir. Doğuda Aladağlar, güney ve güneybatıda Katevin dağları, batıda (Karayazı ile hududumuzda) Elmalı yer alır. Bölgemizde orman yoktur, yer altı zenginlikleri konusunda ise bilimsel bir araştırma yapılmamıştır.


Tutak; kuzeyde Eleşkirt, doğuda Hamur, güneybatısında Malazgirt, batısında Karayazı, güneyde Patnos ilçeleri ile çevrilidir. Genel olarak ilçe ekonomisi tarım ve ticarete dayanmaktadır. Sanayi sektöründe sayabileceğimiz 2 ekmek fabrikası, 3 un değirmeni ve 2 adet briket atölyesi dışında fazla bir endüstriyel etkinlik gözlenmemektedir.


İlçe ekonomisinin temelinde hayvancılık ve hayvancılığı destekleyici mahiyette tarımsal faaliyetler yer almaktadır. Bunun dışında ilçe merkezinde yer alan irili ufaklı ticari kuruluşlarda ilçe ekonomisinin genel karakterini oluşturmaktadır.



İlçe merkezi nüfusunun büyük bir kısmı tarım ve hayvancılıkla uğraşmaktadır. Bir kısmı ise esnaflık, Zanaatkarlık, Tüccarlık, Devlet Memurluğu ile geçimini temin etmektedir. İlçemizde iş imkanı sağlayacak herhangi bir sanayi kuruluşu mevcut değildir. Bu konuda gerek resmi gerek özel sektörün teşebbüsü de yoktur. Köylerde yaşayan nüfusun tamamı tarım ve hayvancılıkla uğraşmaktadır. İlçede 1928 yılına kadar eski harflerle medrese eğitimi yapıldığı, 1929 yılında gece mekteplerinde yeni harfler öğretilmeye başlandığı bilinmektedir.



İlçemiz Ağrı - Van karayolu üzerinde olduğundan ulaşım her zaman yapılmaktadır. Tutak Ağrı ya 40, Hamur'a 28, Patnos'a 39, Karayazı ya 66, Eleşkirt'e 70 Kilometre mesafededir. İlçemizin toplam nüfusu 2000 genel nüfus sayımı sonuçlarına göre 34.332 dır. Bu nüfusun 6.751'i ilçe merkezinde, 27.845'i ise köylerde yaşamaktadır. Bu duruma göre toplam nüfusun % 80'inin köylerde % 20'si ise ilçe merkezinde bulunmaktadır. İlçe merkezinde 185 ticari işyeri vardır. Esnaflık, Tüccarlık ve Devlet Memurluğu ile geçimini temin eden ilçe nüfusunun geri kalanı da tarım ve hayvancılıkla uğraşmaktadır.