Uzman SühaN
Administrator
Anne karnındaki bebeğin zeka gelişimi etkileyen nedenler nelerdir?
Zaman zaman verilen ilaçlar zeka geriliğinin tedavisi için değil, epilepsi, hiperaktivite dikkat dağınıklığı, davranış sorunları nedeniyle aktivitenin azaltılması vb. eşlik eden problemler için verilmektedir. Ayrıca, bu konuda tedavi niteliği olmayan bazı faaliyetler sanki tıbbi tedavi gibi sunularak, ailelerin çaresizliğinden faydalanılmakta ve maddi açıdan ciddi bir şekilde sömürülmektedir. Zeka geriliğinin belirtileri, nedenleri ve tedavisi hakkında daha kapsamlı bilgi için yazının devamını okumanızı öneriyoruz
Zeka geriliğinin nedenleri nelerdir?
Zeka geriliği; bir çok farklı nedenden dolayı ortaya çıkmaktadır. Bu nedenler: Doğum öncesi nedenler, Doğum anına bağlı nedenler, Doğum sonrası nedenler olmak üzere üç gruba ayrılmaktadır.
Anne karnındaki bebeğin zeka gelişimi etkileyen nedenler
Doğum öncesinde hamile annenin rubella, frengi gibi ateşli ve bulaşıcı hastalıklar geçirmesi, annenin yeterli ve dengeli beslenememesi, annenin alkol ve sigara kullanması, madde bağımlısı olması, annenin aşırı stresli ve ağır çalışma şartları, yeterli dinlenememesi, röntgen ışınlarına maruz kalması, annenin çocuk düşürmek için aldığı ilaçlar ve yaptığı başarısız uygulamalar, gebelik kansızlığı, gebelik zehirlenmeleri anne karnında henüz gelişmekte olan bebeğin beyninde çeşitli bozukluklara neden olmaktadır. Anne karnındaki bebeğin kafatasının gelişiminde meydana gelen anormallikler de zekâ geriliğine neden olmaktadır. Kafatasının gelişiminde meydana gelen anormallikler içerisinde en sık görülenleri hidrosefali ve mikrosefalidir.
Hidrosefali: Kafanın bedene oranla aşırı büyük olmasıdır.
Mikrosefali: Kafanın bedene oranla aşırı küçük olmasıdır. Kromozom anormallikleri içerisinde en çok rastlanılan ise down sendromudur. Down sendromlulara, bazı fiziksel özelliklerinin mongolları andırması nedeniyle “mongoloid” de denilmektedir.
Down sendromu; kromozom fazlalığından oluşan bir durumdur. Bu hastalarda, 21. kromozom çiftinde 2 yerine 3 kromozom bulunmaktadır. Dolayısıyla 46 kromozom yerine 47 kromozoma sahiptirler. Bu nedenle de tüm down sendromlu çocuklar birbirlerine benzemektedirler. Bunların dışında kan uyuşmazlığı da zekâ geriliğine yol açabilen bir durumdur.
Kan uyuşmazlığı; Rh negatif kan gruplu anne ile Rh pozitif kan gruplu babanın evlenmeleri sonucu; anne karnında oluşan bebeğin kan gurubunun Rh pozitif olması durumudur. Bu durumda annenin kan dolaşımına bağlı bulunan ve bu yolla beslenmekte olan bebeğin kanı ile annenin kanı uyuşmazlık göstermekte; bu da bebeğin beyninde çeşitli bozukluklara yol açabilmektedir.
Son olarak da yakın akraba evlilikleri, soya çekim faktörleri, annenin 18 yaşından küçük, 35 yaşından büyük olması ve babanın çok yaşlı olması gibi etkenler de zihinsel yetersizliklere yol açmaktadır.
Doğum anına bağlı zeka geriliği nedenleri
Doğumun yetersiz ve güç şartlarda gerçekleşmesi; 37 haftadan erken, 42 haftadan uzun süren gebelikler; zor ve operasyonlu gerçekleşen doğumlar; bebeğin doğum sırasında düşme ve çarpmalar sonucu fiziksel zarar görmesi; küveze konulan bebeklere küvez içi ışık ve oksijen fazla verilmesi; doğum anı anoksiya gibi çocuğun hem gelişimini hem de mevcut kapasite ve donanımını olumsuz etkileyecek etkenler, çeşitli zihinsel geriliklere yol açabilmektedir.
Doğum anı anoksiya; doğum süreci sırasında, bebeğin yeterli oksijen alamaması durumudur. Bu durum birçok nedenle ortaya çıkabilir. Bu nedenler arasında; göbek bağının bebeğin boynuna dolanmasını, anormal ve uzamış doğumları, doğum esnasında çocuğun ters gelmesini ve kadına doğumda ilaç verilmesini sayabiliriz. Birçok araştırma, uzun süren oksijen yetersizliğinin; beyin hücrelerinin zedelenmesine bağlı beyin felcine, epilepsiye ya da zihinsel yetersizliğe yol açtığını göstermektedir.
Doğum sonrası zeka geriliği nedenleri
Doğum sonrasında ağır seyreden sarılık, MSS (Merkezî Sinir Sistemi) enfeksiyonları, kas ve refleks problemleri, bebeklik veya çocukluk dönemlerinde geçirilen ateşli ve bulaşıcı hastalıklar: çiçek, kızamıkçık, difteri, beyin iltihabı, kabakulak, menenjit, tifüs, tifo, çocuk felci, şiddetli gribal hastalıklar, çeşitli travma ve kazalar, ağır ekonomik ve kültürel yetersizliklerden kaynaklanan beslenme yetersizlikleri, ağır ruhsal rahatsızlıklar, ağır kaza ve şoklar, çocuğun ateşli ya da gizli havale geçirmesi beyinde çeşitli bozukluklara neden olabilmektedir. Bunun sonucunda çocuğun zihinsel işlevlerinde çeşitli derecelerde yetersizlikler meydana gelmektedir.
Bireysel farklılıkların bu gibi etkenler için de söz konusu olduğu unutulmamalıdır. Benzer bir olay bir çocukta hiç olumsuz bir etki bırakmazken, diğer çocukta ağır zedelenmelere yol açabilmektedir.
Zeka geriliği anne karnında tespit edilebilir mi?
Anne karnında yapılan testler bazı genetik anomaliler içindir. Doğrudan zeka geriliği tespit edebilen bir test yoktur.
Zeka geriliği belirtileri
Bebeklerde zeka geriliğinin tipik belirtileri nelerdir? Hangi belirtiler söz konusu olduğunda aile, hekime başvurmalıdır?
Konjenital Anomaliler var ise bunların fizik gelişimde de hemen fark edilecek (ör: Down Sendromu vb.) fiziksel alışılmadık özellikler gösterebilir. Ancak çoğu zeka geriliklerinde fiziksel gelişimde sorun yoktur. Zeka gelişimi takvim yaşına ve fizik gelişimine göre geri kalır. Çocuk o yaş düzeyinin yapması gereken bulgularını yapamaz. Zeka için en önemli bulgu dil gelişiminin geri kalmasıdır. Ör: 6-8 ayda tek kelimeler ve heceleri çıkartma. Ya da 18 ay da yaklaşık 50 kelimenin olması gibi gereken gelişimin geride kalması ; önemli bir bulgudur. Ya da yürümenin 15 aydan daha sonraya gecikmesi yine gelişimde sorun olduğunun belirtisi sayılabilir.
Zeka geriliği tiplerine göre zeka geriliği belirtileri
Zeka Geriliği kendi başına özgün bir tanı olmakla birlikte aynı zamanda farklı hastalıklara eşlik eden bir tanı da olabilmektedir. Zeka geriliği bir psikiyatrik tanı olarak kullanılan teknik bir terimdir. Zekası normalin altında olan herkes zeka geriliği kategorisine girmez, örğ. 70-79 IQ sınır zekadır. Normal zekanın altındadır. Ancak zeka geriliği kategorisine girmez. Bu bağlamda zeka ve zeka geriliği ranjlarını ve zeka geriliği kategorilerinin özelliklerini bilmekte yarar vardır. Zeka geriliği belirtileri ve zeka geriliğinden mustarip çocukların gösterdiği davranışlar zeka geriliği tiplerine göre farklılıklar göstermektedir. Bu sebeple zeka geriliği tiplerine göre ortaya çıkan belirtileri bilmek faydalıdır.
25-altı IQ Çok Ağır Zeka Geriliği
25-34 IQ Ağır Zeka Geriliği
35-50-55 IQ Orta Düzeyde Zeka Geriliği
50-55-69 IQ Hafif zeka geriliği
70-79 IQ Sınır zeka
80-89 IQ Donuk, Düşük normal zeka
90 ve üstü normal, parlak, üstün, dahi…
Tam Bağımlı ( 25-altı IQ ) Çok ağır zeka geriliği belirtileri ve özellikleri
Ömürleri boyunca bir yetişkine bağlıdırlar.
Fiziksel sorun yaşama ihtimalleri diğer çocuklara oranla daha yüksektir.
Kendilerine bakmakla ilgili”, yeme. içme, tuvalet gibi faaliyetleri gerçekleştirmeleri çok zordur.
Çok basit yönergeleri ve açıklamaları güçlükle anlayabilirler.
Bir takım sesler çıkarsalar da konuşamazlar.
Beyin zedelenmesi fazla olduğu için birden fazla engellilik durumları vardır.(epilepsi, görme, işitme gibi)
25-34 IQ Ağır zeka geriliği (bağımlı) özellikleri ve belirtileri
Zeka yaşlan genel olarak 3-4 yaş çocuğunu anlayış ve kavrayış düzeyindedir. 5-6 yaşma kadar yürümeleri zordur yada yetersizdir. 6 yaş civarında kendilerini basit düzeyde besleyebilirler.
Hareket gelişimleri ve koordinasyonları (yürüme, oturma, kalkma, parmaklarını kullanma, takma-çıkarma vb.) yetersizdir.
Öz bakım becerilerini kazanmaları zordur. Ancak basit düzeyde Öğrenebilirler.
Basit günlük işleri yaşlarına bağlı olarak; ışığı açma-kapama. tv açma-kapama. bir şeyi bir yerden alıp bir yere koyma, ipe boncuk dizme vb. yapabilirler.
Konuşmaları son derece yetersizdir. Genellikle tek kelime ile konuştular, eğitim ve ilerleyen yaşlarıyla birlikte 2-3 kelimelik basit ve sınırlı cümleler kurabilirler.
35-50-55 IQ Orta düzeyde zeka geriliği belirtileri ve özellikleri
Genel olarak 6-8 yaş çocuğu düzeyinde kavrayabilir ve Öğrenebilirler.
Akademik açıdan 2. sınıf düzeyine ulaşabilirler.
6 yaş civarında yürüyebilir, kendilerini besleyebilirler.
Bu yaşlarda basit düzeyde tuvalet eğitimi almaları mümkün olabilir.
Basit cümlelerle konuşabilirler.
Bu yaşlarda hareket becerileri çok iyi değildir.
6-15 yaş arası akademik becerileri (okuma-yazma. sayılar, renkler, şekiller vb…) öğrenebilirler. Öz bakım becerileri daha da gelişir
Tanıdıkları çevrede kendi başlarına hareket edebilirler. Ör: Evin yakınlarındaki bakkala gidip bir şeyler alabilirler.
Yetişkinlik döneminde: basit işleri genellikle başlarında bulunan bir yetişkin ile birlikte yapabilirler. Ör: çivi çakma, tornavida kullanma, parça birleştirme, makrame yapma, gazete dağıtma vb..
Bazı beceriler edinseler bile çoğunlukla bir yetişkinle birlikte yaşantılarım sürdürürler. Tüm zeka geriliklerinin % 10-15’i bu gruptadır.
50-55-69 IQ Hafif zeka geriliği (eğitilebilir) belirtileri ve özellikleri
a) Bedensel ve hareket özellikleri:
Hareket gelişimleri normale çok yakındır.
Kendi günlük gereksinimlerini anlayabilir ve günlük yaşama ilişkin bir çok işi (yeme-içme, temizlik,giyinme. tuvalet gibi) yardımsız yapabilirler.
El-göz koordinasyonun (işbirliği) geç ve güç öğrenirler.
Kedilerini korumayı normal yaşıtları kadar bilmezler. (Daha sık hasta olurlar)
b) Zihinsel Özellikleri
Akademik kavramları geç ve güç öğrenirler. Fazla sabır ve tekrar gerektirir.
Akademik olarak 3-5. sınıf düzeyinde eğitim alabilirler.
Dikkat süreleri kısa ve dağınıktır. Devamlı izleme, teşvik ve değişiklik isterler.
İlgileri kısa sürelidir. Çok ilginç buldukları çalışmalardan dahi kısa bir süre sonra bıkabilirler.
Soyut terim, tanını ve kavramları çok geç ve güç anlayıp kavrarlar. Somut şeyleri daha kolay kavrarlar.
Zaman kavramları çok geç ve güç gelişir.
Kazandıkları bilgi ve becerileri ancak kazandıkları şekliyle uygulayabilirler. Gördükleri ve duydukları şeyleri çabuk unuturlar. Bellekleri zayıftır. Algıları, kavramaları ve tepkileri basittir.
c ) Sosyal Özellikleri:
Kolay arkadaşlık kuramazlar. Kurdukları arkadaşlıklar daha çok yarar sağlamaya yöneliktir. İlişkilerde bencildirler.
Kendilerinden yaşça küçüklerle ilişki kurmayı ve oynamayı tercih ederler.
Akran gruplarında başkalarına tabi olma eğilimindedirler. Sorumluluk almaktan çekinirler.
Oyun ve sosyal kurallara uymakta zorluk çekerler.
Giydiklerim kendilerine yakıştırmakta zorlanırlar.
Nezaket ve görgü kurallarına uymakta gerilik gösterirler. Sosyal ortamlara girdikçe bu becerileri gelişir.
d) Kişilik özellikleri:
Kendilerine güvenleri düşüktür. Genellikle başkalarına dayanmayı tercih ederler. Bağımsız hareket etmekten çekinirler.
Sabırsızlardır. Ufak tefek engeller karşısında yılgınlık gösterirler. Kolayca cesaretleri kırılır. Ufak tefek engeller karşısında çözüm aramazlar, hemen yılgınlık gösterirler. Sorumluluk almaktan kaçınırlar.
Birlikte oldukları kişilerin duygu ve düşüncelerine çok fazla ilgi göstermezler. Kendi kendilerine bir işe başlama arzusu çok fazla göstermezler. Duygu ve düşüncelerini tam ve doğru olarak ifade etmeleri zordur.
Yeni durumlara uymada güçlük çekerler. Bu gibi durumlarda onları anlayan biline ihtiyaç duyarlar. Yakın gelecekle ilgili konulara ilgi duyarlar. Uzak gelecekle ilgilenmezler.
e) İş ve çalışma özellikleri:
Pek çok iş yapabilir ve meslek sahibi olabilirler.
Bir işi tümüyle öğrenmek için işin basit bölümlere ayrılması gerekir. Parçadan bütüne doğru ve çok yavaş öğrenirler.
Kendilerine öğretilen işleri aynen yaparlar. Monoton işlerde iyidirler.(yük taşımak, kazmak, kırmak vb..)
İş kurallarına sosyal kurallardan daha rahat uyarlar. Ani çıkan sonullarda birinin yanında olmayı isterler. Bedenen çalışmaktan ve ortaya bir ürün çıkarmaktan hoşlanırlar. İşin uygulamalı olarak gösterilmesi ve tekrar edilmesi gerekil’.
Başarısızlık durumlarında güvenlerim hemen kaybederler. Bu yüzden yapabilecekleri işlere yönlendirilmeleri çok önemlidir.
Zeka geriliklerinin % 80’nini bu grup oluşturur.
Bebeklerde zeka geriliği en erken ne zaman anlaşılır, erken teşhis tedaviyi etkiler mi?
Bir bebeğin gerektiğinde doğumdan itibaren değerlendirilmesi yapılabilir. Ailenin erken bebeklik dönemi gelişim basamaklarını iyi takip etmesi ve kuşkulanınca gecikmeden bir uzmana başvurması önemlidir.
Zeka geriliğinin nedenleri nelerdir?
Zeka geriliği; bir çok farklı nedenden dolayı ortaya çıkmaktadır. Bu nedenler: Doğum öncesi nedenler, Doğum anına bağlı nedenler, Doğum sonrası nedenler olmak üzere üç gruba ayrılmaktadır.
Anne karnındaki bebeğin zeka gelişimi etkileyen nedenler
Doğum öncesinde hamile annenin rubella, frengi gibi ateşli ve bulaşıcı hastalıklar geçirmesi, annenin yeterli ve dengeli beslenememesi, annenin alkol ve sigara kullanması, madde bağımlısı olması, annenin aşırı stresli ve ağır çalışma şartları, yeterli dinlenememesi, röntgen ışınlarına maruz kalması, annenin çocuk düşürmek için aldığı ilaçlar ve yaptığı başarısız uygulamalar, gebelik kansızlığı, gebelik zehirlenmeleri anne karnında henüz gelişmekte olan bebeğin beyninde çeşitli bozukluklara neden olmaktadır. Anne karnındaki bebeğin kafatasının gelişiminde meydana gelen anormallikler de zekâ geriliğine neden olmaktadır. Kafatasının gelişiminde meydana gelen anormallikler içerisinde en sık görülenleri hidrosefali ve mikrosefalidir.
Hidrosefali: Kafanın bedene oranla aşırı büyük olmasıdır.
Mikrosefali: Kafanın bedene oranla aşırı küçük olmasıdır. Kromozom anormallikleri içerisinde en çok rastlanılan ise down sendromudur. Down sendromlulara, bazı fiziksel özelliklerinin mongolları andırması nedeniyle “mongoloid” de denilmektedir.
Down sendromu; kromozom fazlalığından oluşan bir durumdur. Bu hastalarda, 21. kromozom çiftinde 2 yerine 3 kromozom bulunmaktadır. Dolayısıyla 46 kromozom yerine 47 kromozoma sahiptirler. Bu nedenle de tüm down sendromlu çocuklar birbirlerine benzemektedirler. Bunların dışında kan uyuşmazlığı da zekâ geriliğine yol açabilen bir durumdur.
Kan uyuşmazlığı; Rh negatif kan gruplu anne ile Rh pozitif kan gruplu babanın evlenmeleri sonucu; anne karnında oluşan bebeğin kan gurubunun Rh pozitif olması durumudur. Bu durumda annenin kan dolaşımına bağlı bulunan ve bu yolla beslenmekte olan bebeğin kanı ile annenin kanı uyuşmazlık göstermekte; bu da bebeğin beyninde çeşitli bozukluklara yol açabilmektedir.
Son olarak da yakın akraba evlilikleri, soya çekim faktörleri, annenin 18 yaşından küçük, 35 yaşından büyük olması ve babanın çok yaşlı olması gibi etkenler de zihinsel yetersizliklere yol açmaktadır.
Doğum anına bağlı zeka geriliği nedenleri
Doğumun yetersiz ve güç şartlarda gerçekleşmesi; 37 haftadan erken, 42 haftadan uzun süren gebelikler; zor ve operasyonlu gerçekleşen doğumlar; bebeğin doğum sırasında düşme ve çarpmalar sonucu fiziksel zarar görmesi; küveze konulan bebeklere küvez içi ışık ve oksijen fazla verilmesi; doğum anı anoksiya gibi çocuğun hem gelişimini hem de mevcut kapasite ve donanımını olumsuz etkileyecek etkenler, çeşitli zihinsel geriliklere yol açabilmektedir.
Doğum anı anoksiya; doğum süreci sırasında, bebeğin yeterli oksijen alamaması durumudur. Bu durum birçok nedenle ortaya çıkabilir. Bu nedenler arasında; göbek bağının bebeğin boynuna dolanmasını, anormal ve uzamış doğumları, doğum esnasında çocuğun ters gelmesini ve kadına doğumda ilaç verilmesini sayabiliriz. Birçok araştırma, uzun süren oksijen yetersizliğinin; beyin hücrelerinin zedelenmesine bağlı beyin felcine, epilepsiye ya da zihinsel yetersizliğe yol açtığını göstermektedir.
Doğum sonrası zeka geriliği nedenleri
Doğum sonrasında ağır seyreden sarılık, MSS (Merkezî Sinir Sistemi) enfeksiyonları, kas ve refleks problemleri, bebeklik veya çocukluk dönemlerinde geçirilen ateşli ve bulaşıcı hastalıklar: çiçek, kızamıkçık, difteri, beyin iltihabı, kabakulak, menenjit, tifüs, tifo, çocuk felci, şiddetli gribal hastalıklar, çeşitli travma ve kazalar, ağır ekonomik ve kültürel yetersizliklerden kaynaklanan beslenme yetersizlikleri, ağır ruhsal rahatsızlıklar, ağır kaza ve şoklar, çocuğun ateşli ya da gizli havale geçirmesi beyinde çeşitli bozukluklara neden olabilmektedir. Bunun sonucunda çocuğun zihinsel işlevlerinde çeşitli derecelerde yetersizlikler meydana gelmektedir.
Bireysel farklılıkların bu gibi etkenler için de söz konusu olduğu unutulmamalıdır. Benzer bir olay bir çocukta hiç olumsuz bir etki bırakmazken, diğer çocukta ağır zedelenmelere yol açabilmektedir.
Zeka geriliği anne karnında tespit edilebilir mi?
Anne karnında yapılan testler bazı genetik anomaliler içindir. Doğrudan zeka geriliği tespit edebilen bir test yoktur.
Zeka geriliği belirtileri
Bebeklerde zeka geriliğinin tipik belirtileri nelerdir? Hangi belirtiler söz konusu olduğunda aile, hekime başvurmalıdır?
Konjenital Anomaliler var ise bunların fizik gelişimde de hemen fark edilecek (ör: Down Sendromu vb.) fiziksel alışılmadık özellikler gösterebilir. Ancak çoğu zeka geriliklerinde fiziksel gelişimde sorun yoktur. Zeka gelişimi takvim yaşına ve fizik gelişimine göre geri kalır. Çocuk o yaş düzeyinin yapması gereken bulgularını yapamaz. Zeka için en önemli bulgu dil gelişiminin geri kalmasıdır. Ör: 6-8 ayda tek kelimeler ve heceleri çıkartma. Ya da 18 ay da yaklaşık 50 kelimenin olması gibi gereken gelişimin geride kalması ; önemli bir bulgudur. Ya da yürümenin 15 aydan daha sonraya gecikmesi yine gelişimde sorun olduğunun belirtisi sayılabilir.
Zeka geriliği tiplerine göre zeka geriliği belirtileri
Zeka Geriliği kendi başına özgün bir tanı olmakla birlikte aynı zamanda farklı hastalıklara eşlik eden bir tanı da olabilmektedir. Zeka geriliği bir psikiyatrik tanı olarak kullanılan teknik bir terimdir. Zekası normalin altında olan herkes zeka geriliği kategorisine girmez, örğ. 70-79 IQ sınır zekadır. Normal zekanın altındadır. Ancak zeka geriliği kategorisine girmez. Bu bağlamda zeka ve zeka geriliği ranjlarını ve zeka geriliği kategorilerinin özelliklerini bilmekte yarar vardır. Zeka geriliği belirtileri ve zeka geriliğinden mustarip çocukların gösterdiği davranışlar zeka geriliği tiplerine göre farklılıklar göstermektedir. Bu sebeple zeka geriliği tiplerine göre ortaya çıkan belirtileri bilmek faydalıdır.
25-altı IQ Çok Ağır Zeka Geriliği
25-34 IQ Ağır Zeka Geriliği
35-50-55 IQ Orta Düzeyde Zeka Geriliği
50-55-69 IQ Hafif zeka geriliği
70-79 IQ Sınır zeka
80-89 IQ Donuk, Düşük normal zeka
90 ve üstü normal, parlak, üstün, dahi…
Tam Bağımlı ( 25-altı IQ ) Çok ağır zeka geriliği belirtileri ve özellikleri
Ömürleri boyunca bir yetişkine bağlıdırlar.
Fiziksel sorun yaşama ihtimalleri diğer çocuklara oranla daha yüksektir.
Kendilerine bakmakla ilgili”, yeme. içme, tuvalet gibi faaliyetleri gerçekleştirmeleri çok zordur.
Çok basit yönergeleri ve açıklamaları güçlükle anlayabilirler.
Bir takım sesler çıkarsalar da konuşamazlar.
Beyin zedelenmesi fazla olduğu için birden fazla engellilik durumları vardır.(epilepsi, görme, işitme gibi)
25-34 IQ Ağır zeka geriliği (bağımlı) özellikleri ve belirtileri
Zeka yaşlan genel olarak 3-4 yaş çocuğunu anlayış ve kavrayış düzeyindedir. 5-6 yaşma kadar yürümeleri zordur yada yetersizdir. 6 yaş civarında kendilerini basit düzeyde besleyebilirler.
Hareket gelişimleri ve koordinasyonları (yürüme, oturma, kalkma, parmaklarını kullanma, takma-çıkarma vb.) yetersizdir.
Öz bakım becerilerini kazanmaları zordur. Ancak basit düzeyde Öğrenebilirler.
Basit günlük işleri yaşlarına bağlı olarak; ışığı açma-kapama. tv açma-kapama. bir şeyi bir yerden alıp bir yere koyma, ipe boncuk dizme vb. yapabilirler.
Konuşmaları son derece yetersizdir. Genellikle tek kelime ile konuştular, eğitim ve ilerleyen yaşlarıyla birlikte 2-3 kelimelik basit ve sınırlı cümleler kurabilirler.
35-50-55 IQ Orta düzeyde zeka geriliği belirtileri ve özellikleri
Genel olarak 6-8 yaş çocuğu düzeyinde kavrayabilir ve Öğrenebilirler.
Akademik açıdan 2. sınıf düzeyine ulaşabilirler.
6 yaş civarında yürüyebilir, kendilerini besleyebilirler.
Bu yaşlarda basit düzeyde tuvalet eğitimi almaları mümkün olabilir.
Basit cümlelerle konuşabilirler.
Bu yaşlarda hareket becerileri çok iyi değildir.
6-15 yaş arası akademik becerileri (okuma-yazma. sayılar, renkler, şekiller vb…) öğrenebilirler. Öz bakım becerileri daha da gelişir
Tanıdıkları çevrede kendi başlarına hareket edebilirler. Ör: Evin yakınlarındaki bakkala gidip bir şeyler alabilirler.
Yetişkinlik döneminde: basit işleri genellikle başlarında bulunan bir yetişkin ile birlikte yapabilirler. Ör: çivi çakma, tornavida kullanma, parça birleştirme, makrame yapma, gazete dağıtma vb..
Bazı beceriler edinseler bile çoğunlukla bir yetişkinle birlikte yaşantılarım sürdürürler. Tüm zeka geriliklerinin % 10-15’i bu gruptadır.
50-55-69 IQ Hafif zeka geriliği (eğitilebilir) belirtileri ve özellikleri
a) Bedensel ve hareket özellikleri:
Hareket gelişimleri normale çok yakındır.
Kendi günlük gereksinimlerini anlayabilir ve günlük yaşama ilişkin bir çok işi (yeme-içme, temizlik,giyinme. tuvalet gibi) yardımsız yapabilirler.
El-göz koordinasyonun (işbirliği) geç ve güç öğrenirler.
Kedilerini korumayı normal yaşıtları kadar bilmezler. (Daha sık hasta olurlar)
b) Zihinsel Özellikleri
Akademik kavramları geç ve güç öğrenirler. Fazla sabır ve tekrar gerektirir.
Akademik olarak 3-5. sınıf düzeyinde eğitim alabilirler.
Dikkat süreleri kısa ve dağınıktır. Devamlı izleme, teşvik ve değişiklik isterler.
İlgileri kısa sürelidir. Çok ilginç buldukları çalışmalardan dahi kısa bir süre sonra bıkabilirler.
Soyut terim, tanını ve kavramları çok geç ve güç anlayıp kavrarlar. Somut şeyleri daha kolay kavrarlar.
Zaman kavramları çok geç ve güç gelişir.
Kazandıkları bilgi ve becerileri ancak kazandıkları şekliyle uygulayabilirler. Gördükleri ve duydukları şeyleri çabuk unuturlar. Bellekleri zayıftır. Algıları, kavramaları ve tepkileri basittir.
c ) Sosyal Özellikleri:
Kolay arkadaşlık kuramazlar. Kurdukları arkadaşlıklar daha çok yarar sağlamaya yöneliktir. İlişkilerde bencildirler.
Kendilerinden yaşça küçüklerle ilişki kurmayı ve oynamayı tercih ederler.
Akran gruplarında başkalarına tabi olma eğilimindedirler. Sorumluluk almaktan çekinirler.
Oyun ve sosyal kurallara uymakta zorluk çekerler.
Giydiklerim kendilerine yakıştırmakta zorlanırlar.
Nezaket ve görgü kurallarına uymakta gerilik gösterirler. Sosyal ortamlara girdikçe bu becerileri gelişir.
d) Kişilik özellikleri:
Kendilerine güvenleri düşüktür. Genellikle başkalarına dayanmayı tercih ederler. Bağımsız hareket etmekten çekinirler.
Sabırsızlardır. Ufak tefek engeller karşısında yılgınlık gösterirler. Kolayca cesaretleri kırılır. Ufak tefek engeller karşısında çözüm aramazlar, hemen yılgınlık gösterirler. Sorumluluk almaktan kaçınırlar.
Birlikte oldukları kişilerin duygu ve düşüncelerine çok fazla ilgi göstermezler. Kendi kendilerine bir işe başlama arzusu çok fazla göstermezler. Duygu ve düşüncelerini tam ve doğru olarak ifade etmeleri zordur.
Yeni durumlara uymada güçlük çekerler. Bu gibi durumlarda onları anlayan biline ihtiyaç duyarlar. Yakın gelecekle ilgili konulara ilgi duyarlar. Uzak gelecekle ilgilenmezler.
e) İş ve çalışma özellikleri:
Pek çok iş yapabilir ve meslek sahibi olabilirler.
Bir işi tümüyle öğrenmek için işin basit bölümlere ayrılması gerekir. Parçadan bütüne doğru ve çok yavaş öğrenirler.
Kendilerine öğretilen işleri aynen yaparlar. Monoton işlerde iyidirler.(yük taşımak, kazmak, kırmak vb..)
İş kurallarına sosyal kurallardan daha rahat uyarlar. Ani çıkan sonullarda birinin yanında olmayı isterler. Bedenen çalışmaktan ve ortaya bir ürün çıkarmaktan hoşlanırlar. İşin uygulamalı olarak gösterilmesi ve tekrar edilmesi gerekil’.
Başarısızlık durumlarında güvenlerim hemen kaybederler. Bu yüzden yapabilecekleri işlere yönlendirilmeleri çok önemlidir.
Zeka geriliklerinin % 80’nini bu grup oluşturur.
Bebeklerde zeka geriliği en erken ne zaman anlaşılır, erken teşhis tedaviyi etkiler mi?
Bir bebeğin gerektiğinde doğumdan itibaren değerlendirilmesi yapılabilir. Ailenin erken bebeklik dönemi gelişim basamaklarını iyi takip etmesi ve kuşkulanınca gecikmeden bir uzmana başvurması önemlidir.
