Çalısan kadın sendromu
Çalışan Kadın Sendromu, ismi üzerinde, çalışan kadınlarda çok sık görülen bir sağlık sorunu.
Sendromun nedeni, iş yaşamının getirdiği ruhsal ve bedensel yükler. İş yaşamında ortaya çıkan uyum zorlukları ve güçlükler. Bu sendromun değişmez belirtilerinden biri stres reaksiyonları. İşyeri ne kadar huzurlu olursa olsun, çalışan kadınlarda stres yönetimi bozukluklarına ve strese bağlı hastalıklara daha sık rastlanıyor.
ÇOK büyük bir keyifle okuduğum, zaman zaman da faydalandığım bir kitabım var: Adı "Modern Zaman Hastalıkları." Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta, hazırladığı bu kitapta son zamanlarda sık sık gündeme getirilen ama ciddi birer sağlık tehdidi olmaktan çok, sık yaşanan bazı sağlık sorunlarından oluşan "üretilmiş -ve moda- sendromlar"dan bahsediyor. Benim de böyle bir sendromum olsun istedim ve yukarıdaki sendromu icat ettim sanmayın. Böyle bir sendromun varlığından ciddi olarak kuşkulanıyorum. Sırası gelmişken "sendrom" sözcüğüne de -artık çok sık kullanıyoruz- açıklık getirmekte fayda var. "Sendrom" ile "hastalık" aynı şeyler değil. Daha doğrusu sendrom, hastalık ile aynı anlamına gelmiyor. Sendrom, Latince "Syn" ve "Dromos" kelimelerinden üretilmiş bir sözcük. "Aynı yolda yürümek", "birlikte, bir arada görülmek, olmak" anlamına gelen bir sözcük. Hepsi birbirinden farklı ama bir araya geldikleri zaman ve koşullar az çok belirli olan durumlar için kullanılıyor.
KADININ STATÜ TUTKUSU
Gelelim yeni sendroma!.. Adı "Çalışan Kadın Sendromu." Sendroma -ismi üzerinde- çalışan kadınlarda çok sık rastlanıyor. Sendromun nedeni, iş yaşamının getirdiği ruhsal ve bedensel yükler. İş yaşamında ortaya çıkan uyum zorlukları ve güçlükler. Çalışan kadınlar -hele bir de anneyseler- işinin tipine ve yaşına göre değişmekle birlikte bu sendroma kolayca yakalanıyor.
Bu sendromun değişmez belirtilerinden biri stres reaksiyonları. İşyeri ne kadar huzurlu olursa olsun, çalışan kadınlarda stres yönetimi bozukluklarına ve strese bağlı hastalıklara daha sık rastlanıyor. Bir türlü geçmeyen baş ağrılarının, anlamsız çarpıntıların, öksürük, gaz ve yanmaların hatta uyku sorunlarının arkasında iş stresi yatabiliyor. Çalışan kadınlarda "sinirsel kolit" diye bilinen sorunun, reflü ve benzeri mide problemlerinin daha sık görülmesi de bir ölçüde strese bağlanıyor. Bunu önlemek için işyerini huzurlu bir ortam haline getirmek, sosyal ilişkileri güçlendirmek, iş arkadaşlarıyla ilişkileri gözden geçirmek, işyerindeki yarışmacı tutumdan biraz vazgeçip "dikey büyüme yerine yatay gelişmeye önem vermek" gerekiyor. Kısacası "statü tutkusu" çalışan kadın için önemli bir tehdit. Uzak kalmakta fayda var. Sendromun en önemli tetikleyicisinin "statü tutkusu" olduğunu ileri süren ve adını "statü sendromu" olarak değiştirmeyi teklif edenler de var!
KİLO SORUNU HEP VAR
Çalışan kadın sendromunun diğer bir belirtisi de kilo yönetiminde ortaya çıkan güçlükler. Çalışan kadınlar daha kötü besleniyor. Sık sık öğün atlıyor. Çoğu sabah kahvaltılarını ihmal ediyor. Genellikle akşam yemeğini geç saatlerde yiyor. İş toplantıları nedeniyle öğle ve akşam yemeklerinde daha fazla kalori tüketebiliyor. Alkol tüketimi de bazen gereğinden fazla olabiliyor. Bütün bu beslenme yanlışlarına strese bağlı duygusal açlıktan kaynaklanan yeme bozukluklarını ve sürekli oturmaktan kaynaklanan kalori harcama güçlüklerini de eklerseniz sorunun nedeni kolayca anlaşılıyor.
Bu sendroma yakalanan kadınlarda bel ve sırt ağrıları, varis, kemik zayıflaması gibi sorunlara da sık rastlanıyor. Birinci etken "oturmayı bilmemek". İkincisi "gereğinden fazla oturarak çalışmak ve merdiven yerine asansör kullanmakta ısrar etmek." Hareketsizlik çalışan kadınlarda -bunu stres de tetikleyebiliyor- toplardamarlarda dolaşım bozukluklarına sık sık rastlanıyor.
BİLGİSAYARLAR BOZUYOR
Zamanının önemli bir kısmını bilgisayar karşısında geçiren kadınlarda görme bozukluklarına da sık rastlanıyor. Uzun süre bilgisayar karşısında kalmak, gözde yorgunluğa, kurumaya ve duyarlılığa neden oluyor. Bilgisayar ekranına takılıp kalmak gözü yeterince kırpmamaya sebep oluyor. Bu durum gözde batma, yanma, kuruma gibi şikayetlere hatta kırma kusurlarına bile neden olabiliyor. Banka, borsa, finans sektöründe çalışan kadınlarda, bilim kadınları ve bilgisayar uzmanlarında bu soruna daha sık rastlanıyor.
Depresyon veya panik bozukluk sık görülüyor
Çalışan kadınlarda duygu-durum bozuklukları, depresyon ve benzeri ruhsal sorunlara yakalanma olasılığı da artıyor. Uyku problemleri sıklaşıyor. Ruhsal gerilim ve gerginlikler yoğunlaşıyor. Kısacası çalışan kadının sağlık sorunlarına biraz daha farklı bakmak, biraz daha farklı yaklaşmak gerekiyor. Çalışan kadının -özellikle çalışan annelerin- daha çok bedensel ve ruhsal desteğe olduğunun dikkate alınması gerekiyor. Hem iş kadını, hem eş, hem de iyi bir anne olmak kadının ruhunu da bedeni de yorabiliyor.
Prof. Dr. Osman MÜFTÜOĞLU
Sendromun nedeni, iş yaşamının getirdiği ruhsal ve bedensel yükler. İş yaşamında ortaya çıkan uyum zorlukları ve güçlükler. Bu sendromun değişmez belirtilerinden biri stres reaksiyonları. İşyeri ne kadar huzurlu olursa olsun, çalışan kadınlarda stres yönetimi bozukluklarına ve strese bağlı hastalıklara daha sık rastlanıyor.
ÇOK büyük bir keyifle okuduğum, zaman zaman da faydalandığım bir kitabım var: Adı "Modern Zaman Hastalıkları." Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta, hazırladığı bu kitapta son zamanlarda sık sık gündeme getirilen ama ciddi birer sağlık tehdidi olmaktan çok, sık yaşanan bazı sağlık sorunlarından oluşan "üretilmiş -ve moda- sendromlar"dan bahsediyor. Benim de böyle bir sendromum olsun istedim ve yukarıdaki sendromu icat ettim sanmayın. Böyle bir sendromun varlığından ciddi olarak kuşkulanıyorum. Sırası gelmişken "sendrom" sözcüğüne de -artık çok sık kullanıyoruz- açıklık getirmekte fayda var. "Sendrom" ile "hastalık" aynı şeyler değil. Daha doğrusu sendrom, hastalık ile aynı anlamına gelmiyor. Sendrom, Latince "Syn" ve "Dromos" kelimelerinden üretilmiş bir sözcük. "Aynı yolda yürümek", "birlikte, bir arada görülmek, olmak" anlamına gelen bir sözcük. Hepsi birbirinden farklı ama bir araya geldikleri zaman ve koşullar az çok belirli olan durumlar için kullanılıyor.
KADININ STATÜ TUTKUSU
Gelelim yeni sendroma!.. Adı "Çalışan Kadın Sendromu." Sendroma -ismi üzerinde- çalışan kadınlarda çok sık rastlanıyor. Sendromun nedeni, iş yaşamının getirdiği ruhsal ve bedensel yükler. İş yaşamında ortaya çıkan uyum zorlukları ve güçlükler. Çalışan kadınlar -hele bir de anneyseler- işinin tipine ve yaşına göre değişmekle birlikte bu sendroma kolayca yakalanıyor.
Bu sendromun değişmez belirtilerinden biri stres reaksiyonları. İşyeri ne kadar huzurlu olursa olsun, çalışan kadınlarda stres yönetimi bozukluklarına ve strese bağlı hastalıklara daha sık rastlanıyor. Bir türlü geçmeyen baş ağrılarının, anlamsız çarpıntıların, öksürük, gaz ve yanmaların hatta uyku sorunlarının arkasında iş stresi yatabiliyor. Çalışan kadınlarda "sinirsel kolit" diye bilinen sorunun, reflü ve benzeri mide problemlerinin daha sık görülmesi de bir ölçüde strese bağlanıyor. Bunu önlemek için işyerini huzurlu bir ortam haline getirmek, sosyal ilişkileri güçlendirmek, iş arkadaşlarıyla ilişkileri gözden geçirmek, işyerindeki yarışmacı tutumdan biraz vazgeçip "dikey büyüme yerine yatay gelişmeye önem vermek" gerekiyor. Kısacası "statü tutkusu" çalışan kadın için önemli bir tehdit. Uzak kalmakta fayda var. Sendromun en önemli tetikleyicisinin "statü tutkusu" olduğunu ileri süren ve adını "statü sendromu" olarak değiştirmeyi teklif edenler de var!
KİLO SORUNU HEP VAR
Çalışan kadın sendromunun diğer bir belirtisi de kilo yönetiminde ortaya çıkan güçlükler. Çalışan kadınlar daha kötü besleniyor. Sık sık öğün atlıyor. Çoğu sabah kahvaltılarını ihmal ediyor. Genellikle akşam yemeğini geç saatlerde yiyor. İş toplantıları nedeniyle öğle ve akşam yemeklerinde daha fazla kalori tüketebiliyor. Alkol tüketimi de bazen gereğinden fazla olabiliyor. Bütün bu beslenme yanlışlarına strese bağlı duygusal açlıktan kaynaklanan yeme bozukluklarını ve sürekli oturmaktan kaynaklanan kalori harcama güçlüklerini de eklerseniz sorunun nedeni kolayca anlaşılıyor.
Bu sendroma yakalanan kadınlarda bel ve sırt ağrıları, varis, kemik zayıflaması gibi sorunlara da sık rastlanıyor. Birinci etken "oturmayı bilmemek". İkincisi "gereğinden fazla oturarak çalışmak ve merdiven yerine asansör kullanmakta ısrar etmek." Hareketsizlik çalışan kadınlarda -bunu stres de tetikleyebiliyor- toplardamarlarda dolaşım bozukluklarına sık sık rastlanıyor.
BİLGİSAYARLAR BOZUYOR
Zamanının önemli bir kısmını bilgisayar karşısında geçiren kadınlarda görme bozukluklarına da sık rastlanıyor. Uzun süre bilgisayar karşısında kalmak, gözde yorgunluğa, kurumaya ve duyarlılığa neden oluyor. Bilgisayar ekranına takılıp kalmak gözü yeterince kırpmamaya sebep oluyor. Bu durum gözde batma, yanma, kuruma gibi şikayetlere hatta kırma kusurlarına bile neden olabiliyor. Banka, borsa, finans sektöründe çalışan kadınlarda, bilim kadınları ve bilgisayar uzmanlarında bu soruna daha sık rastlanıyor.
Depresyon veya panik bozukluk sık görülüyor
Çalışan kadınlarda duygu-durum bozuklukları, depresyon ve benzeri ruhsal sorunlara yakalanma olasılığı da artıyor. Uyku problemleri sıklaşıyor. Ruhsal gerilim ve gerginlikler yoğunlaşıyor. Kısacası çalışan kadının sağlık sorunlarına biraz daha farklı bakmak, biraz daha farklı yaklaşmak gerekiyor. Çalışan kadının -özellikle çalışan annelerin- daha çok bedensel ve ruhsal desteğe olduğunun dikkate alınması gerekiyor. Hem iş kadını, hem eş, hem de iyi bir anne olmak kadının ruhunu da bedeni de yorabiliyor.
Prof. Dr. Osman MÜFTÜOĞLU
