Cocuklarin dengeli yetismesinde oyunun önemi
[SIZE=-0]Cocuk Gelisiminde Oyunun Onemi
"Cocuklarin dengeli yetismesinde oyun, oldukca ehemmiyetli bir unsurdur.
*Hatta diyebiliriz ki; olculerimiz icinde her oyun, cocugun hissî, ruhî ve
fikrî gelismesinde en*
*Oyun cesitlerine gore bazilari, cocugun
melekelerini gelistirerek, onu ilerideki hayata hazirlar. Bazilari, onun
dusunce ve kabiliyetini artirir."*
* *
** Cocuklarin karakter ve kisilik gelisimlerine oynadiklari oyunlarin ne
gibi etkileri vardir?*
* *
** Cocuklarin tercih ettikleri oyunlarda, ic âlemlerine ve beklentilerine
dâir nasil ipuclari vardir?*
* *
** Oyunun, cocuklarin lisan ve zihnî gelisimlerine etkileri...*
* *
** Cocuklar, yasadiklari onemli hâdiseleri, oyunlariyla nasil
yansitmaktadir?*
* *
** Cocuklar icin oyun ne zaman zararlidir?*
Hayatinin herhangi bir doneminde oyun oynamamis kimse yok gibidir. Her
insanin hayatinda gecmiste oynadigi oyunlarin onemli bir yeri vardir. Acaba
cogumuzun 'oyun' deyip gectigi bu faaliyetlerin cocuklarimiza faydalari
nelerdir? Anne-babalar cocuklari ile neden oyun oynamalidir? Oyun oynayan
cocuklarin karakter ve kisilik gelisimlerinde ne gibi muspet tesirler
olusmaktadir? Anne-babalar oyun araciligi ile cocugun psikolojik durumuna
katkida bulunabilirler mi? Bu sorulari bircok anne-baba kendi kendine
sormaktadir. Bu sorularin cevaplari, basit gorunen bu faaliyetin aslinda ne
kadar onemli oldugunu anlamamiza yardimci olacaktir. Suuraltina tesir eden
her hâdise gibi, oyunun da, insanin hem psikolojik durumuna, hem de kisilik
gelisimine tesiri vardir. Oyun dendigi zaman hemen cocuklar akla gelir.
Cocukluk doneminde yogun olarak yapilan bu faaliyet, cocugun zihnî ve
gelisimi acisindan vazgecilmez unsurlardan biridir.
Turk Dil Kurumu Sozlugu'nde oyun, "vakit gecirmeye yarayan ve belli
kurallari olan eglence'' olarak tarif edilmistir. Tarih boyunca degisik
sekillerde bircok oyun ortaya cikmistir. Bizim tarihimizde gunumuze kadar
ulasmis kosu, gures, binicilik, okculuk, cirit, korebe, saklambac gibi spor
ve oyunlar vardir. Oyundaki esas maksat, eldeki malzeme ile veya konusarak
farkli bir kurgu olusturup bir cesit tekrar etme, tecrube ve eglenme ortami
olusturmaktir. Oyun esnasinda cocuklar insanlari ve hayvanlari taklit ederek
duygu ve dusuncelerini anlatirlar. Bu sekilde cocuklar, kurallarini
kendilerinin belirledikleri ve tesirinde kaldiklari gunluk hâdiseleri tekrar
yasamaya calistiklari emniyetli bir ortam olustururlar. Oyunun, cocugun
kendine hâkimiyet sagladigi bir alan olma ozelligi de vardir.
Hayatin ilk gunlerinden itibaren dis dunyayi tanimaya calisan cocuklarin,
zihnî ve bedenî gelisimi oyun ile desteklenir. Yeni konusmaya baslayan ve
dis dunyayi taniyan cocugun oynadigi "cee oyunu'' ayrilik ve tekrar
kavusmayi temsil eden bir ozellik tasir. Cocugun yasi ve kabiliyetleri
arttikca, oyunun sekli ve muhtevasi da degisir. Daha basit ve taklide dayali
olanlarin yerini zamanla daha karmasik ve zihnî gayret gerektiren oyunlar
alir. Bu tur faaliyetlerin cocugun lisanina ve pratige donusmus
kabiliyetlerine olumlu katkisi soz konusudur. Lisan gelisimi ile, sosyal,
motor ve zihnî gelisme, yeterince oyun oynayan cocuklarda daha hizli
olmaktadir. Cocuklarda oyun ortaminda, yeni tecrubeleri yasama, farkli
tecrubelere altyapi hazirlama, yeni kabiliyetler kazanma ve gelismeye ait
kazandigi ozellikleri uygulama soz konusudur. Ogrenilen bilgilerin
kullanildigi, kabiliyetlerin sergilendigi, yeni tecrubelerin kazanildigi,
diyaloglarin pekistigi ve hislerin ifade edildigi oyunlar son derece
yararlidir.
Cocuklar yasadiklari onemli olaylari oyunlarinda, konusmalarinda ve
davranislarinda dis dunyaya yansitirlar. Bu acidan bakildiginda bu faaliyet
sirasinda cocugun ortaya koydugu konularin onun ic dunyasini yansitmasi
acisindan onemi vardir. Örnek olarak; anne-babasindan siddet goren veya
medyada siddete sahit olan cocuklarda, kendi oyuncaklarina ve arkadaslarina
karsi siddet uygulama temayulu vardir. Cocuklar cevrelerinden aldiklari
negatif mesajlari, oyunda arkadaslarina ve oyuncaklarina yansitabilirler. Bu
acidan cocugu ve icinde bulundugu atmosferi tanimada oyun onemli bir
unsurdur.
Menfî veya muspet yasanan hâdiseler, cocugun tesiri altinda kaldigi
psikolojik durumlar ve suuralti muktesebat (birikimler), oyunda sergilenir.
Cocugun stresi, ic dunyasindaki catismalari, korkulari ve kaygilari cesitli
oyunlarla tedâvi edilebilir. Cocugun yasadigi sikintili hâdiselerin
tesirinden kurtulmasi icin oyun bir rahatlama sahasi olabilir. Psikolojik
travma geciren cocuklarda bu konuda yetismis uzmanlar tarafindan uygulanan
oyun terapisi yararli olabilir. Bu maksatla kurulmus enstituler ve milletler
arasi yayin yapan dergiler vardir.
Oyunun cocuga diger onemli bir katkisi da, onun sosyal gelismesine yarar
saglamasidir. Bilhassa arkadaslik ve sosyal munasebetlerinin pekismesinde,
yeni arkadasliklarin kazanilmasinda oyun esnasinda yapilanlarin ve
yasanilanlarin onemli tesiri vardir. Aile icinde buyuyen cocuklar
akranlariyla oyun sayesinde kurduklari baglar vesilesiyle sosyal bir varlik
olma yolunda ilerlerler. Oyun arkadasligi bircok cocugun hayatinda onemli
bir unsurdur. Cocuk, hic tanimadigi cocuklarla oyun esnasinda tanisarak
onlarla arkadasligini devam ettirebilir. Ayni zamanda oyun esnasinda
arkadasini tanima, onun sevdigi ve sevmedigi ozelliklerini ogrenme
gerceklesir. Sosyal gelisimin olumlu olmasi acisindan yasa uygun oyunlarin
ve oyun arkadasliklarinin da desteklenmesi gerekir.
Oyun, cocugun kendi kisiligini ortaya koymasinda ve bazi olumlu ozellikleri
kazanmasinda da yararlidir. Ozellikle dogru davranislarin pekismesi oyun
vasitasiyla daha kolay saglanabilir. Olumlu karakter ozellikleri, uygun oyun
ortaminda artar ve pekisir. Oyuna uyum saglayamayan yani benmerkezci, tek
tarafli bakis acisi olan, kurallara uyma zorlugu yasayan, aceleci ve
sabirsiz cocuklar oyundan dislanabilir. Dolayisiyla cocugun oyuna kabul
edilmesi, olumsuz kisilik ozelliklerini azaltmasiyla olur. Bircok cocuk oyun
vesilesiyle empati yapmayi, baskalarina saygi gostermeyi, karsilikli
diyaloglarda kendi sorumlulugunu fark etmeyi, sabirli olmayi, kurallara
uymayi, stresle bas etmeyi, problem cozmeyi ve liderlik ozelliklerini
pekistirmeyi ogrenerek karakter ve kisilik gelisimini olumlu yonde
pekistirir. Oyundan dislanma cocuk icin psikolojik acidan travmatik
olabilir. Surekli olursa, cocuktaki mutsuzlugu artirir. Bu cocuklar,
yasitlarina karsi daha saldirgan olabilir. Bu sebeple oyundan surekli
dislanan cocuklarin varsa sorunlarini cozmelerine yardimci olmak
anne-babalarin ve egitimcilerin onemli gorevlerindendir.
Anne-babalarin, dede ve ninelerin cocuklar ile oyun oynayarak aralarindaki
iletisimi kuvvetlendirmeleri tavsiye edilir. Cocugun yasina gore ayarlanacak bu faaliyetler
anne-baba ile cocugun diyalogunun pekismesine vesile olur. Boylece anne-baba
cocugunu daha iyi tanir. Maalesef gunumuzde anne-babalar cocuklarina yeterli
miktarda zaman ayirmamakta ve birlikte yapilacak oyun faaliyetlerinin yerini
tv karsisinda gecirilen bos vakitler almaktadir. Yapilan arastirmalar
cocuklarin gunde dort-bes saat tv seyrettigini ortaya koymustur. Bu acidan
bakildiginda, sadece gormeye ve isitmeye ait uyaranlarin oldugu, cocugun
sosyal olarak ve lisan kullanimi acisindan kendini ortaya koyamadigi tv
seyretme surelerinin kisaltilmasi gerekir. Acaba hangi cocuk tv seyretmeyi
kaliteli bir oyuna tercih eder? Buyuk bir hakikat olarak bilinmeli ki,
cocuklarimizin bircogu ugrasacak mesguliyet bulamadiklari veya yeterince
oyuna yonlenemedikleri icin tv ve bilgisayari tercih etmektedir. Ozellikle
sehirde yasayan ailelerin tv ve bilgisayar karsisinda gecirilen zamanlari
azaltarak oyun oynama zamanlarini artirmasi yararli olur.
Son zamanlarda hizla cogalan internet kafe ve oyun salonlari cogunlugu
itibariyle sigara dumani, uygun olmayan oyun tipleri ve internet
kullanimiyla cocuklarimiz ve genclerimiz acisindan menfi tesir
olusturmaktadir. Anne-baba ve egitimcilerin cocuklarin oyun oynama
ihtiyacini uygun ortamlarda karsilamalari, bu turlu bir egilimi
azaltacaktir.
Enerjinin disari atilmasinda ve fizikî gelismede oyunun yeri buyuktur.
Ozellikle hareketli ve enerjik cocuklarin oyun ortaminda rahatladiklari
gorulur. Fizikî egzersizler esnasinda buyume hormonu daha fazla salgilanir.
Buyume ve kemik gelismesinde, oyundaki egzersizlerin faydasi vardir.
Cocuktaki hantalligin azalmasi, ince ve kaba motor gelismesinin saglanmasi
icin, fizikî aktivitenin ve bu sekildeki oyunlarin tesviki gerekir.
Oyundaki sekil ve muhtevanin cocugun yas ve cinsiyetine uygun olmasi
gerekir. kavramlarin cok oldugu, daha fazla teferruat ihtiva eden
ve uzun suren oyunlar kucuk yastakiler icin sikici gelebilir. Taklide dayali
oyunlar, okul oncesi donemde, zihinde canlandirilmaya musait oldugundan,
cocuklarin dusunce yapisinda sikca yer alir. Oyun icinde cocuklarin kendi
cinsiyetlerine ait ozellikleri sergilemesi de yararlidir. Zor, asiri
egzersiz gerektiren oyunlar, kiz cocuklari için uygun olmayabilir.
Siddete egilimi artiran, degerlerle catisan, fizikî olarak zarar
verebilecek, psikolojik acidan karakter ve kisilik gelisimine olumsuz
tesirde bulunacak oyunlar cocuklar icin uygun degildir. Ayrica son
zamanlarda kucuk cocuklarin dahi oynama egilimi gosterdigi sans oyunlari,
cocuklarimizin kumar aliskanligina sebebiyet verebilir. Bu oyunlar,
cocuklara giderek daha câzip gorunmektedir. Risk alma, kazanma ve kaybetme
duygulari, daha uygun oyunlarla telâfi edilerek cocuklarin sans oyunlarina
yonelmeleri engellenmelidir. Yasaklamadan once, bu turlu oyunlarin nelere
sebebiyet verecegi cocuklarla konusulmalidir. Bu oyunlara dâir cocuklara
hicbir aciklama yapmadan sadece onlari kotulemek yeterli degildir.
Egitim ve ogretim acisindan oyunun degerlendirilmesi de faydalidir. Yasa
uygun bilgilerin, oyun ile verilebilecegi unutulmamalidir. Ancak oyun
icerisinde cok bilgi verme gâyesi olursa, bu, oyunu cocuklar icin oldukca
sikici hâle getirebilir. Dikkat suresi, plânlama, organize etme, hafiza
egitimi, dogru karar verme gibi kabiliyetleri, oyun araciligiyla
pekistirilebilir.
"Oyun ne zaman zararlidir?" sorusu da onemlidir. Oyun eger cocugun gorev ve
sorumluluklarini aksatacak kadar uzun zaman aliyor, zihnî ve bedenî
gelismesine katkisi bulunmuyor ve cocuga zarar verecek mesajlar ihtiva
ediyorsa, zararlidir. Ayni zamanda cocugun yasina ve cinsiyetine uygun
olmayan oyunlar hususunda da dikkatli olunmalidir. Son zamanlarda, cocuklar
arasinda moda olan oyunlarda siddet unsurlarinin fazla kullanildigi,
oyundaki gâyenin eglenmek veya vakit gecirmek yerine karsidakine zarar
vermek oldugu gorulmektedir.
Cocuklarin ortaya koydugu bu faaliyet,
anne-baba ve egitimciler tarafindan onlarin dunyasini kesfetmek,
gelismelerine katki saglamak, kabiliyetlerini gelistirmek, yeni bilgiler
kazanmalarini saglamak icin yararlanabilecekleri edilebilecek onemli bir aractir. Ancak,
"oyun ve oyuncak ortaya koydugumuz genel prensiplerle katiyen catismamali ve
mutlaka cocugun dusunce ve his dunyasini kucaklayici ve yukseltici önemde
olmalidir.''
[/SIZE]
"Cocuklarin dengeli yetismesinde oyun, oldukca ehemmiyetli bir unsurdur.
*Hatta diyebiliriz ki; olculerimiz icinde her oyun, cocugun hissî, ruhî ve
fikrî gelismesinde en*
*Oyun cesitlerine gore bazilari, cocugun
melekelerini gelistirerek, onu ilerideki hayata hazirlar. Bazilari, onun
dusunce ve kabiliyetini artirir."*
* *
** Cocuklarin karakter ve kisilik gelisimlerine oynadiklari oyunlarin ne
gibi etkileri vardir?*
* *
** Cocuklarin tercih ettikleri oyunlarda, ic âlemlerine ve beklentilerine
dâir nasil ipuclari vardir?*
* *
** Oyunun, cocuklarin lisan ve zihnî gelisimlerine etkileri...*
* *
** Cocuklar, yasadiklari onemli hâdiseleri, oyunlariyla nasil
yansitmaktadir?*
* *
** Cocuklar icin oyun ne zaman zararlidir?*
Hayatinin herhangi bir doneminde oyun oynamamis kimse yok gibidir. Her
insanin hayatinda gecmiste oynadigi oyunlarin onemli bir yeri vardir. Acaba
cogumuzun 'oyun' deyip gectigi bu faaliyetlerin cocuklarimiza faydalari
nelerdir? Anne-babalar cocuklari ile neden oyun oynamalidir? Oyun oynayan
cocuklarin karakter ve kisilik gelisimlerinde ne gibi muspet tesirler
olusmaktadir? Anne-babalar oyun araciligi ile cocugun psikolojik durumuna
katkida bulunabilirler mi? Bu sorulari bircok anne-baba kendi kendine
sormaktadir. Bu sorularin cevaplari, basit gorunen bu faaliyetin aslinda ne
kadar onemli oldugunu anlamamiza yardimci olacaktir. Suuraltina tesir eden
her hâdise gibi, oyunun da, insanin hem psikolojik durumuna, hem de kisilik
gelisimine tesiri vardir. Oyun dendigi zaman hemen cocuklar akla gelir.
Cocukluk doneminde yogun olarak yapilan bu faaliyet, cocugun zihnî ve
gelisimi acisindan vazgecilmez unsurlardan biridir.
Turk Dil Kurumu Sozlugu'nde oyun, "vakit gecirmeye yarayan ve belli
kurallari olan eglence'' olarak tarif edilmistir. Tarih boyunca degisik
sekillerde bircok oyun ortaya cikmistir. Bizim tarihimizde gunumuze kadar
ulasmis kosu, gures, binicilik, okculuk, cirit, korebe, saklambac gibi spor
ve oyunlar vardir. Oyundaki esas maksat, eldeki malzeme ile veya konusarak
farkli bir kurgu olusturup bir cesit tekrar etme, tecrube ve eglenme ortami
olusturmaktir. Oyun esnasinda cocuklar insanlari ve hayvanlari taklit ederek
duygu ve dusuncelerini anlatirlar. Bu sekilde cocuklar, kurallarini
kendilerinin belirledikleri ve tesirinde kaldiklari gunluk hâdiseleri tekrar
yasamaya calistiklari emniyetli bir ortam olustururlar. Oyunun, cocugun
kendine hâkimiyet sagladigi bir alan olma ozelligi de vardir.
Hayatin ilk gunlerinden itibaren dis dunyayi tanimaya calisan cocuklarin,
zihnî ve bedenî gelisimi oyun ile desteklenir. Yeni konusmaya baslayan ve
dis dunyayi taniyan cocugun oynadigi "cee oyunu'' ayrilik ve tekrar
kavusmayi temsil eden bir ozellik tasir. Cocugun yasi ve kabiliyetleri
arttikca, oyunun sekli ve muhtevasi da degisir. Daha basit ve taklide dayali
olanlarin yerini zamanla daha karmasik ve zihnî gayret gerektiren oyunlar
alir. Bu tur faaliyetlerin cocugun lisanina ve pratige donusmus
kabiliyetlerine olumlu katkisi soz konusudur. Lisan gelisimi ile, sosyal,
motor ve zihnî gelisme, yeterince oyun oynayan cocuklarda daha hizli
olmaktadir. Cocuklarda oyun ortaminda, yeni tecrubeleri yasama, farkli
tecrubelere altyapi hazirlama, yeni kabiliyetler kazanma ve gelismeye ait
kazandigi ozellikleri uygulama soz konusudur. Ogrenilen bilgilerin
kullanildigi, kabiliyetlerin sergilendigi, yeni tecrubelerin kazanildigi,
diyaloglarin pekistigi ve hislerin ifade edildigi oyunlar son derece
yararlidir.
Cocuklar yasadiklari onemli olaylari oyunlarinda, konusmalarinda ve
davranislarinda dis dunyaya yansitirlar. Bu acidan bakildiginda bu faaliyet
sirasinda cocugun ortaya koydugu konularin onun ic dunyasini yansitmasi
acisindan onemi vardir. Örnek olarak; anne-babasindan siddet goren veya
medyada siddete sahit olan cocuklarda, kendi oyuncaklarina ve arkadaslarina
karsi siddet uygulama temayulu vardir. Cocuklar cevrelerinden aldiklari
negatif mesajlari, oyunda arkadaslarina ve oyuncaklarina yansitabilirler. Bu
acidan cocugu ve icinde bulundugu atmosferi tanimada oyun onemli bir
unsurdur.
Menfî veya muspet yasanan hâdiseler, cocugun tesiri altinda kaldigi
psikolojik durumlar ve suuralti muktesebat (birikimler), oyunda sergilenir.
Cocugun stresi, ic dunyasindaki catismalari, korkulari ve kaygilari cesitli
oyunlarla tedâvi edilebilir. Cocugun yasadigi sikintili hâdiselerin
tesirinden kurtulmasi icin oyun bir rahatlama sahasi olabilir. Psikolojik
travma geciren cocuklarda bu konuda yetismis uzmanlar tarafindan uygulanan
oyun terapisi yararli olabilir. Bu maksatla kurulmus enstituler ve milletler
arasi yayin yapan dergiler vardir.
Oyunun cocuga diger onemli bir katkisi da, onun sosyal gelismesine yarar
saglamasidir. Bilhassa arkadaslik ve sosyal munasebetlerinin pekismesinde,
yeni arkadasliklarin kazanilmasinda oyun esnasinda yapilanlarin ve
yasanilanlarin onemli tesiri vardir. Aile icinde buyuyen cocuklar
akranlariyla oyun sayesinde kurduklari baglar vesilesiyle sosyal bir varlik
olma yolunda ilerlerler. Oyun arkadasligi bircok cocugun hayatinda onemli
bir unsurdur. Cocuk, hic tanimadigi cocuklarla oyun esnasinda tanisarak
onlarla arkadasligini devam ettirebilir. Ayni zamanda oyun esnasinda
arkadasini tanima, onun sevdigi ve sevmedigi ozelliklerini ogrenme
gerceklesir. Sosyal gelisimin olumlu olmasi acisindan yasa uygun oyunlarin
ve oyun arkadasliklarinin da desteklenmesi gerekir.
Oyun, cocugun kendi kisiligini ortaya koymasinda ve bazi olumlu ozellikleri
kazanmasinda da yararlidir. Ozellikle dogru davranislarin pekismesi oyun
vasitasiyla daha kolay saglanabilir. Olumlu karakter ozellikleri, uygun oyun
ortaminda artar ve pekisir. Oyuna uyum saglayamayan yani benmerkezci, tek
tarafli bakis acisi olan, kurallara uyma zorlugu yasayan, aceleci ve
sabirsiz cocuklar oyundan dislanabilir. Dolayisiyla cocugun oyuna kabul
edilmesi, olumsuz kisilik ozelliklerini azaltmasiyla olur. Bircok cocuk oyun
vesilesiyle empati yapmayi, baskalarina saygi gostermeyi, karsilikli
diyaloglarda kendi sorumlulugunu fark etmeyi, sabirli olmayi, kurallara
uymayi, stresle bas etmeyi, problem cozmeyi ve liderlik ozelliklerini
pekistirmeyi ogrenerek karakter ve kisilik gelisimini olumlu yonde
pekistirir. Oyundan dislanma cocuk icin psikolojik acidan travmatik
olabilir. Surekli olursa, cocuktaki mutsuzlugu artirir. Bu cocuklar,
yasitlarina karsi daha saldirgan olabilir. Bu sebeple oyundan surekli
dislanan cocuklarin varsa sorunlarini cozmelerine yardimci olmak
anne-babalarin ve egitimcilerin onemli gorevlerindendir.
Anne-babalarin, dede ve ninelerin cocuklar ile oyun oynayarak aralarindaki
iletisimi kuvvetlendirmeleri tavsiye edilir. Cocugun yasina gore ayarlanacak bu faaliyetler
anne-baba ile cocugun diyalogunun pekismesine vesile olur. Boylece anne-baba
cocugunu daha iyi tanir. Maalesef gunumuzde anne-babalar cocuklarina yeterli
miktarda zaman ayirmamakta ve birlikte yapilacak oyun faaliyetlerinin yerini
tv karsisinda gecirilen bos vakitler almaktadir. Yapilan arastirmalar
cocuklarin gunde dort-bes saat tv seyrettigini ortaya koymustur. Bu acidan
bakildiginda, sadece gormeye ve isitmeye ait uyaranlarin oldugu, cocugun
sosyal olarak ve lisan kullanimi acisindan kendini ortaya koyamadigi tv
seyretme surelerinin kisaltilmasi gerekir. Acaba hangi cocuk tv seyretmeyi
kaliteli bir oyuna tercih eder? Buyuk bir hakikat olarak bilinmeli ki,
cocuklarimizin bircogu ugrasacak mesguliyet bulamadiklari veya yeterince
oyuna yonlenemedikleri icin tv ve bilgisayari tercih etmektedir. Ozellikle
sehirde yasayan ailelerin tv ve bilgisayar karsisinda gecirilen zamanlari
azaltarak oyun oynama zamanlarini artirmasi yararli olur.
Son zamanlarda hizla cogalan internet kafe ve oyun salonlari cogunlugu
itibariyle sigara dumani, uygun olmayan oyun tipleri ve internet
kullanimiyla cocuklarimiz ve genclerimiz acisindan menfi tesir
olusturmaktadir. Anne-baba ve egitimcilerin cocuklarin oyun oynama
ihtiyacini uygun ortamlarda karsilamalari, bu turlu bir egilimi
azaltacaktir.
Enerjinin disari atilmasinda ve fizikî gelismede oyunun yeri buyuktur.
Ozellikle hareketli ve enerjik cocuklarin oyun ortaminda rahatladiklari
gorulur. Fizikî egzersizler esnasinda buyume hormonu daha fazla salgilanir.
Buyume ve kemik gelismesinde, oyundaki egzersizlerin faydasi vardir.
Cocuktaki hantalligin azalmasi, ince ve kaba motor gelismesinin saglanmasi
icin, fizikî aktivitenin ve bu sekildeki oyunlarin tesviki gerekir.
Oyundaki sekil ve muhtevanin cocugun yas ve cinsiyetine uygun olmasi
gerekir. kavramlarin cok oldugu, daha fazla teferruat ihtiva eden
ve uzun suren oyunlar kucuk yastakiler icin sikici gelebilir. Taklide dayali
oyunlar, okul oncesi donemde, zihinde canlandirilmaya musait oldugundan,
cocuklarin dusunce yapisinda sikca yer alir. Oyun icinde cocuklarin kendi
cinsiyetlerine ait ozellikleri sergilemesi de yararlidir. Zor, asiri
egzersiz gerektiren oyunlar, kiz cocuklari için uygun olmayabilir.
Siddete egilimi artiran, degerlerle catisan, fizikî olarak zarar
verebilecek, psikolojik acidan karakter ve kisilik gelisimine olumsuz
tesirde bulunacak oyunlar cocuklar icin uygun degildir. Ayrica son
zamanlarda kucuk cocuklarin dahi oynama egilimi gosterdigi sans oyunlari,
cocuklarimizin kumar aliskanligina sebebiyet verebilir. Bu oyunlar,
cocuklara giderek daha câzip gorunmektedir. Risk alma, kazanma ve kaybetme
duygulari, daha uygun oyunlarla telâfi edilerek cocuklarin sans oyunlarina
yonelmeleri engellenmelidir. Yasaklamadan once, bu turlu oyunlarin nelere
sebebiyet verecegi cocuklarla konusulmalidir. Bu oyunlara dâir cocuklara
hicbir aciklama yapmadan sadece onlari kotulemek yeterli degildir.
Egitim ve ogretim acisindan oyunun degerlendirilmesi de faydalidir. Yasa
uygun bilgilerin, oyun ile verilebilecegi unutulmamalidir. Ancak oyun
icerisinde cok bilgi verme gâyesi olursa, bu, oyunu cocuklar icin oldukca
sikici hâle getirebilir. Dikkat suresi, plânlama, organize etme, hafiza
egitimi, dogru karar verme gibi kabiliyetleri, oyun araciligiyla
pekistirilebilir.
"Oyun ne zaman zararlidir?" sorusu da onemlidir. Oyun eger cocugun gorev ve
sorumluluklarini aksatacak kadar uzun zaman aliyor, zihnî ve bedenî
gelismesine katkisi bulunmuyor ve cocuga zarar verecek mesajlar ihtiva
ediyorsa, zararlidir. Ayni zamanda cocugun yasina ve cinsiyetine uygun
olmayan oyunlar hususunda da dikkatli olunmalidir. Son zamanlarda, cocuklar
arasinda moda olan oyunlarda siddet unsurlarinin fazla kullanildigi,
oyundaki gâyenin eglenmek veya vakit gecirmek yerine karsidakine zarar
vermek oldugu gorulmektedir.
Cocuklarin ortaya koydugu bu faaliyet,
anne-baba ve egitimciler tarafindan onlarin dunyasini kesfetmek,
gelismelerine katki saglamak, kabiliyetlerini gelistirmek, yeni bilgiler
kazanmalarini saglamak icin yararlanabilecekleri edilebilecek onemli bir aractir. Ancak,
"oyun ve oyuncak ortaya koydugumuz genel prensiplerle katiyen catismamali ve
mutlaka cocugun dusunce ve his dunyasini kucaklayici ve yukseltici önemde
olmalidir.''
[/SIZE]
