Firmaların Finansal Fonksiyonları
finansal fonksiyonlar
Bu derste finansal yönetici terimini, bir şirketin önemli bir yatırım veya finanslama kararından sorumlu herhangi bir kişiyi ifade etmek üzere kullanacağız. Çok küçük firma lar ayrık lutulursa bu dersde tartışılan bütün kararlardan sorumlu olan tek bir kişi değildir. Sorumluluk firma içinde dağılmıştır. Yukarı yönetim kuşkusuz sürekli olarak finansal kararlarla uğraşır. Yeni bir üretim aracını dizayn eden mühendis de bu işle-uğraşır; dizayn firmanın sahip olacağı reel varlığın çeşidini belirler. Reklam yöneticisi de işini yaparken önemli yatırım kararlan alır. Önemli bir reklam kampanyası gerçekte maddi olmayan varlıklara yapılan bir yatırımdır. Eğer potansiyel müşterileriniz ürününüzden haberdurlursu ve onu alına konusunda ikna olmuşlarsa gelecekteki satış ve kazançlarla geriye ödenecek bir varlığa sahipsiniz demektir.
Ancak, finans konusunda ihtisaslaşmış yöneticiler vardır. Hazine yöneticisi (treasu-rer) genellikle finansmanı sağlamak, firmanın nakil hesabıyla bankalar ve diğer mali ku-rumlarla ilişkilerini yönelmekle en doğrudan sorumlu kişidir. Hazine yönelicisinin tipik sorumlulukları Tablo 1.1'in sol tarafında sıralanmıştır.
Küçük firmalarda hazine yöneticisi muhtemelen lek mali yöneticidir. Ancak daha büyük şirketlerde genellikle bir kontrolör de vardır. Tablo l.1in sağ tarafında tipik kont-rolör sorumlulukları sıralanmıştır. Bu iki iş arasında kavramsal farklılık vardır.
Hazine yöneticisinin birincil görevi emanetçiliktir; yani firmanın sermayesini sağlar ve yönetir. Buna karşılık kontrolörün birincil görevi kullanılan paranın etkin bir biçimde kullanılıp kullanılmadığını murakabe etmektir. Kontrolör bülçclcme, muhasebe ve denetimi yönetir.
Büyük firmalar genellikle hem ha/ine yöneticisinin hem de kontrolörün çalışmasını yönetmek ve baş (inansal yönetici olarak görev yapmak üzere bir mali işler genci müdür yardımcısı atarlar. Buna ilave olarak mali işler genel müdür yardımcısı yoğun bir biçimde mali politikanın tayini ve planlama ile uğraşır ve dar anlamda mali konuların ötesinde genel yönetim sorumlulukları vardır.
Türkiye'deki uygulama çeşitli ö/ellikler göstermektedir. Ülkemi/de şirketlerin büyüklük ve küçüklüğü yumsıru genelde kapalı aile şirketleri olması da yönetimsel yapılarını ve organizasyonlarını belirleyici bir etken olmuştur. Terim olarak ülkemizde Hazine Yöneticisi yerine Finansman Müdürü, kontrolör yerine ise Muhasebe Müdürü deyimleri kullanılmaktadır. Küçük şirketlerde bu iki işlev genel olarak aynı kişinin sorumluluğunda ve bölümde yerine getirilmektedir. Büyük şirketlerde özellikle yabancı sermayeli şirketler ile kamu iktisadi teşebbüslerinde bu iki işlev ayrılmıştır. Ancak büyük şirketlerde de genel uygulama bu iki bölümün genel müdür yardımcısı düzeyinde aynı kişiye bağlı olması şeklindedir. Diğer yandan ülkemizde sermaye piyasası araçlarına (halka bono ve tahvil gibi borçlanma senetleri ve pay senedi ar/ı) başvuran şirketlerin sayıca azlığı ve bu araçların kullanma yoğunluğunun düşük oluju da bu örgütlenmeyi etkilemektedir. Ayrıca hankalar,sigorta şirketleri gibi mali kurumların örgütlenme tarzı da sanayi ve ticaret şirketlerine kıyasla değişik özellikler göstermektedir.
Önemli sermeye yatırım projeleri ürün geliştirilmesi, üretim ve pazarlama planlan ile öylesine yakından ilişkilidir ki, bu alanlardaki yöneticilerin kaçınılmaz bir biçimde projelerin planlanması ve analizine katılmaları gerekir. Eğer firmanın planla-
ma konusunda ihtisaslaşmış personeli varsa doğal olarak yatırım hütçelemesi jle bunlar ilgilenirler. Genellikle finansman müdürü, muhasebe müdürü veya mali isler genel müdür yardımcısı yatırım bütçelemesi sürecini organize etmek ve denetlemek-le sorumludur.
Bir çok finansal konuların önemi yüzünden nihai karar, yasalar veya gelenek nedeniyle yönelim kuruluna kalır. Bu konuda her ülkenin kendine özgü düzenlemeleri vardır.Bir çok karar ülkede yürürlükte olan yasal düzenleme çerçevesinde yönetim kuruluna bırakılmıştır. Ayrıca şirket, özellikle anonim şirket, şeklindeki örgütlenmelerde , şirketin anasözleşmesi yönetim kurulunun yetki ve görevlerini belirleyici bir diğer un-surdur. Gerçekten de bazı önemli yatırım kararları ve finansal boyutu olan diğer kararlar için yönetim kurulunun karar alması gereği olabilir.
Bu derste finansal yönetici terimini, bir şirketin önemli bir yatırım veya finanslama kararından sorumlu herhangi bir kişiyi ifade etmek üzere kullanacağız. Çok küçük firma lar ayrık lutulursa bu dersde tartışılan bütün kararlardan sorumlu olan tek bir kişi değildir. Sorumluluk firma içinde dağılmıştır. Yukarı yönetim kuşkusuz sürekli olarak finansal kararlarla uğraşır. Yeni bir üretim aracını dizayn eden mühendis de bu işle-uğraşır; dizayn firmanın sahip olacağı reel varlığın çeşidini belirler. Reklam yöneticisi de işini yaparken önemli yatırım kararlan alır. Önemli bir reklam kampanyası gerçekte maddi olmayan varlıklara yapılan bir yatırımdır. Eğer potansiyel müşterileriniz ürününüzden haberdurlursu ve onu alına konusunda ikna olmuşlarsa gelecekteki satış ve kazançlarla geriye ödenecek bir varlığa sahipsiniz demektir.
Ancak, finans konusunda ihtisaslaşmış yöneticiler vardır. Hazine yöneticisi (treasu-rer) genellikle finansmanı sağlamak, firmanın nakil hesabıyla bankalar ve diğer mali ku-rumlarla ilişkilerini yönelmekle en doğrudan sorumlu kişidir. Hazine yönelicisinin tipik sorumlulukları Tablo 1.1'in sol tarafında sıralanmıştır.
Küçük firmalarda hazine yöneticisi muhtemelen lek mali yöneticidir. Ancak daha büyük şirketlerde genellikle bir kontrolör de vardır. Tablo l.1in sağ tarafında tipik kont-rolör sorumlulukları sıralanmıştır. Bu iki iş arasında kavramsal farklılık vardır.
Hazine yöneticisinin birincil görevi emanetçiliktir; yani firmanın sermayesini sağlar ve yönetir. Buna karşılık kontrolörün birincil görevi kullanılan paranın etkin bir biçimde kullanılıp kullanılmadığını murakabe etmektir. Kontrolör bülçclcme, muhasebe ve denetimi yönetir.
Büyük firmalar genellikle hem ha/ine yöneticisinin hem de kontrolörün çalışmasını yönetmek ve baş (inansal yönetici olarak görev yapmak üzere bir mali işler genci müdür yardımcısı atarlar. Buna ilave olarak mali işler genel müdür yardımcısı yoğun bir biçimde mali politikanın tayini ve planlama ile uğraşır ve dar anlamda mali konuların ötesinde genel yönetim sorumlulukları vardır.
Türkiye'deki uygulama çeşitli ö/ellikler göstermektedir. Ülkemi/de şirketlerin büyüklük ve küçüklüğü yumsıru genelde kapalı aile şirketleri olması da yönetimsel yapılarını ve organizasyonlarını belirleyici bir etken olmuştur. Terim olarak ülkemizde Hazine Yöneticisi yerine Finansman Müdürü, kontrolör yerine ise Muhasebe Müdürü deyimleri kullanılmaktadır. Küçük şirketlerde bu iki işlev genel olarak aynı kişinin sorumluluğunda ve bölümde yerine getirilmektedir. Büyük şirketlerde özellikle yabancı sermayeli şirketler ile kamu iktisadi teşebbüslerinde bu iki işlev ayrılmıştır. Ancak büyük şirketlerde de genel uygulama bu iki bölümün genel müdür yardımcısı düzeyinde aynı kişiye bağlı olması şeklindedir. Diğer yandan ülkemizde sermaye piyasası araçlarına (halka bono ve tahvil gibi borçlanma senetleri ve pay senedi ar/ı) başvuran şirketlerin sayıca azlığı ve bu araçların kullanma yoğunluğunun düşük oluju da bu örgütlenmeyi etkilemektedir. Ayrıca hankalar,sigorta şirketleri gibi mali kurumların örgütlenme tarzı da sanayi ve ticaret şirketlerine kıyasla değişik özellikler göstermektedir.
Önemli sermeye yatırım projeleri ürün geliştirilmesi, üretim ve pazarlama planlan ile öylesine yakından ilişkilidir ki, bu alanlardaki yöneticilerin kaçınılmaz bir biçimde projelerin planlanması ve analizine katılmaları gerekir. Eğer firmanın planla-
ma konusunda ihtisaslaşmış personeli varsa doğal olarak yatırım hütçelemesi jle bunlar ilgilenirler. Genellikle finansman müdürü, muhasebe müdürü veya mali isler genel müdür yardımcısı yatırım bütçelemesi sürecini organize etmek ve denetlemek-le sorumludur.
Bir çok finansal konuların önemi yüzünden nihai karar, yasalar veya gelenek nedeniyle yönelim kuruluna kalır. Bu konuda her ülkenin kendine özgü düzenlemeleri vardır.Bir çok karar ülkede yürürlükte olan yasal düzenleme çerçevesinde yönetim kuruluna bırakılmıştır. Ayrıca şirket, özellikle anonim şirket, şeklindeki örgütlenmelerde , şirketin anasözleşmesi yönetim kurulunun yetki ve görevlerini belirleyici bir diğer un-surdur. Gerçekten de bazı önemli yatırım kararları ve finansal boyutu olan diğer kararlar için yönetim kurulunun karar alması gereği olabilir.
