Uzman SühaN
Administrator
Kan şekeri neden düşer?
Kan şekeri düşüklüğü, diğer adı Hipoglisemi olan hastalık, kandaki glukoz düzeyinin 50mg/dl'nin altına düşmesi ile hipoglisemi belirtileri ortaya çıkmasına neden olur. Vücudumuzda midenin arka kısmında pankreas adında bir bez bulunur. Bu bez kan şekerini düzenleyen hormonlar salgılar. Bu hormonların biri insülindir. 1920'lerde insülin bulunana kadar, çeşitli diyet önerileri ile kan şekerinin artışını önleyen bir araç olarak görülmüştür. İnsülinin salgılanamaması veya etki edememesi halinde hücrenin enerjisini karşılamak gibi çok önemli bir görevi olan şeker (glukoz) hücreye giriş yapamaz. Hücreye giremeyen bu şeker kanda birikme yapar. Sonrasında kanın normal olması gereken miktardan daha yoğun olmaktadır. Bununda bütün hücrelere zarar vermesidir. Eğer fazla olan şeker vücutta zehir gibidir. Hipoglisemi, daha çok tip 1 diyabetli hastalarda gözlemlenir. Tip 1 diyabetli hastaların kullandığı insülin yada kan şekerini olduğundan fazla düşürmesi hipoglisemine bağlıdır. Şeker hastalığı aileden gelen (kalıtsal) ve çevresel faktörlere bağlı olabilir. Şeker hastaları, yemek öğünlerine dikkat etmezse, ara öğünler ihmal edilirse hipoglisemiye zemin hazırlamış olur.
Hipoglisemi Nedir?
Beyin ve sinir sistemi oksijensiz çalışmaz. Bu hücrelerin normal çalışması için oksijen kadar şekere de ihtiyaçları vardır. Normalde kan şekeri 70-100 mg/dl düzeyindedir. Kandaki şeker miktarı düşünce beyin tarafından "adrenerjik aktivite" olarak adlandırılan bir reaksiyon başlatır ve kan şekerini yükseltmek üzere stres hormonları salgılanır. Bu nedenle çarpıntı, sinirlilik, huzursuzluk, ateş basması, fenalık hissi, titreme, terleme gibi reaksiyonlar gözlemlenir. Reaktif Hipoglisemi yemekten yaklaşık 2 saat sonra gelişir. Krizler genellikle 10-30 dakika ve şayet kişi şeker yada şekerli bir besin yerse daha kısa sürer. Hipoglisemi çoğunluğu unlu, şekerli bir besin yada içecek tüketiminden sonra gelişir.Hipoglisemi Nasıl Önlenir?
İnsülin yada ağızdan alınan şeker düşürücü haplar uygun dozlarda ve uygun zamanlarda alınmalıdır.
Kan şekerleri uygun aralıklarla izlenmelidir.
Her öğün sonunda yenilen besin miktarı kaydedilmeli, yenilen besinler %50'den az yenilmiş ise ilave yiyecekler yenmelidir.
İnsülin enfeksiyonu yapılırken yağ dokusu yumruları oluşmuş (lipohipertofi) lipohipertofi olmayan bir bölgeye dozu azaltılarak yapılmalıdır.
Kan Şekeri Düşüklüğünün Tanısı Nasıl Konur?
Yakınmaları olan bir kişide, hipoglisemiye neden olan diğer nedenlerle olmadığı anlaşıldıktan sonra, 75 gram glikozla şeker yükleme testi yapmak çoğu kez tanıyı koydurabilir. Şeker yükleme testi esnasında alınan kan örneklerinde ensülin değerlerinin yüksek, geç saatlerde şeker değerlerinin düşük olmasıyla yakınmaları olan bir kişide reaktif hipoglisemi tanısını koydurabilir. Reaktif hipoglisemi ayrı bir hastalık değil başka bir hastalığın bulgusudur.
Kan Şekeri Düşüklüğünün Belirtileri;
Halsizlik, bitkinlik
Sinirlilik, baş ağrısı, ellerde titreme
Bulantı, görmede bulanıklık yada çift görme
Soğuk terleme ve çarpıntı
El ve ayakta çözülme, kas ağrıları
Yemek yeme isteği
Anksiyete ve depresyon belirtileri
Uykusuzluk
Şekerli gıdalara isteğin artması
Unutkanlık görülmesi
Kan Şekeri Düşüklüğünün Nedenleri;
Şeker hastalarında kan şekeri seviyesi yüksektir çünkü vücutları kandaki şekeri kas, yağ ve karaciğer hücrelerine, enerji olarak depolanması üzere, taşımamasıdır. Bunun belli nedenlerine bağlı bu kişilerde pankreas yeterince insülin üretmiyordur. Hücreleri insüline normal şekilde cevap vermiyordur.
Kan Şekeri Düşüklüğünün Tedavisi;
Şuuru açık olan hastada belirtiler görüldüğünde ağızdan şekerli yiyecekler alınmalıdır. Belirtileri hafifse 1 elma, kuru üzüm, reçel, 4-5 kesme şeker, şekerli içecekler, kola, meyve suyu, şekerli bisküvi rahatlıkla alınabilir. Bu durumda kan şekerine bakılması yerinde olacaktır. Hastanın şuuru kapalı ise, ağızdan yiyecek verilmez. Glukagon ampul deri içine iğne deriye dik olarak batırılarak yapılır, glukagon insüline zıt etkisi ile kan şekerini yükseltir. Glukagon ampul, enjekte edildikten sonra 10-15 dakika içinde etki etmesidir.
Hipoglisemi Nedir?
Beyin ve sinir sistemi oksijensiz çalışmaz. Bu hücrelerin normal çalışması için oksijen kadar şekere de ihtiyaçları vardır. Normalde kan şekeri 70-100 mg/dl düzeyindedir. Kandaki şeker miktarı düşünce beyin tarafından "adrenerjik aktivite" olarak adlandırılan bir reaksiyon başlatır ve kan şekerini yükseltmek üzere stres hormonları salgılanır. Bu nedenle çarpıntı, sinirlilik, huzursuzluk, ateş basması, fenalık hissi, titreme, terleme gibi reaksiyonlar gözlemlenir. Reaktif Hipoglisemi yemekten yaklaşık 2 saat sonra gelişir. Krizler genellikle 10-30 dakika ve şayet kişi şeker yada şekerli bir besin yerse daha kısa sürer. Hipoglisemi çoğunluğu unlu, şekerli bir besin yada içecek tüketiminden sonra gelişir.Hipoglisemi Nasıl Önlenir?
İnsülin yada ağızdan alınan şeker düşürücü haplar uygun dozlarda ve uygun zamanlarda alınmalıdır.
Kan şekerleri uygun aralıklarla izlenmelidir.
Her öğün sonunda yenilen besin miktarı kaydedilmeli, yenilen besinler %50'den az yenilmiş ise ilave yiyecekler yenmelidir.
İnsülin enfeksiyonu yapılırken yağ dokusu yumruları oluşmuş (lipohipertofi) lipohipertofi olmayan bir bölgeye dozu azaltılarak yapılmalıdır.
Kan Şekeri Düşüklüğünün Tanısı Nasıl Konur?
Yakınmaları olan bir kişide, hipoglisemiye neden olan diğer nedenlerle olmadığı anlaşıldıktan sonra, 75 gram glikozla şeker yükleme testi yapmak çoğu kez tanıyı koydurabilir. Şeker yükleme testi esnasında alınan kan örneklerinde ensülin değerlerinin yüksek, geç saatlerde şeker değerlerinin düşük olmasıyla yakınmaları olan bir kişide reaktif hipoglisemi tanısını koydurabilir. Reaktif hipoglisemi ayrı bir hastalık değil başka bir hastalığın bulgusudur.
Kan Şekeri Düşüklüğünün Belirtileri;
Halsizlik, bitkinlik
Sinirlilik, baş ağrısı, ellerde titreme
Bulantı, görmede bulanıklık yada çift görme
Soğuk terleme ve çarpıntı
El ve ayakta çözülme, kas ağrıları
Yemek yeme isteği
Anksiyete ve depresyon belirtileri
Uykusuzluk
Şekerli gıdalara isteğin artması
Unutkanlık görülmesi
Kan Şekeri Düşüklüğünün Nedenleri;
Şeker hastalarında kan şekeri seviyesi yüksektir çünkü vücutları kandaki şekeri kas, yağ ve karaciğer hücrelerine, enerji olarak depolanması üzere, taşımamasıdır. Bunun belli nedenlerine bağlı bu kişilerde pankreas yeterince insülin üretmiyordur. Hücreleri insüline normal şekilde cevap vermiyordur.
Kan Şekeri Düşüklüğünün Tedavisi;
Şuuru açık olan hastada belirtiler görüldüğünde ağızdan şekerli yiyecekler alınmalıdır. Belirtileri hafifse 1 elma, kuru üzüm, reçel, 4-5 kesme şeker, şekerli içecekler, kola, meyve suyu, şekerli bisküvi rahatlıkla alınabilir. Bu durumda kan şekerine bakılması yerinde olacaktır. Hastanın şuuru kapalı ise, ağızdan yiyecek verilmez. Glukagon ampul deri içine iğne deriye dik olarak batırılarak yapılır, glukagon insüline zıt etkisi ile kan şekerini yükseltir. Glukagon ampul, enjekte edildikten sonra 10-15 dakika içinde etki etmesidir.
