*MeleK*
♥Ben Aşık Olduğum Adamın Aşık Olduğu Kadınım♥
kültürel değerlerimiz
kültürel değerlerimiz kültürel değerlerimiz ile ilgili şiir hakkında bilgi değer nedir nelerdir
Ot Kavurması
Köyümüze özgü bir başka yemek türü de ot kavurması'dır. Bu yemek oldukça orjinal olup çok da lezzetlidir. Yöreye özgü birçok yemekte kullanıldığı gibi bu yemekte de Akpiyer fasülyesi kullanılır.
Ot Kavurması Tarifi:
Malzemeler:
Kuru soğan
Ağpiyer löblezi
Bulgur
Çelem Piri
İki baş kuru soğan su içine doğranır. Ak piyer fasülyesi üzerine eklenir ve beraberce suda kaynatılır. Daha sonra bulgur eklenir. Ayrı bir kapta tereyağı eritilir ve yağ üzerine pul biber dökülerek karıştırılır, kaynamakta olan yemeğin üzerine dökülür. Ayrı bir tencerede de çelem piri kaynatılarak haşlanır, süzgeçten geçirilir ve kaynamakta olan pilavın üstüne eklenir ve iyice karıştırılarak servis yapmak için hazır hale getirilir.
Çelemli Pilav
Köyümüze özgü bir başka yemek türü de çelemli pilavı'dır. Bu pilav çeşidinde normal bulğur pilavına ek olarak içine çelem ve akpiyer fasülyesi de konur.
Çelemli Pilav Tarifi:
Malzemeler:
Çelem
Ağpiyer löblezi
Bulgur
Sarımsak
Çelem küçük küçük doğranır ve ağpiyer fasülyesi ile suda kaynatılır. Kaynayınca bulgur eklenir. Pilav pişince sarımsak ezilir ve içine katılır. ayrı bir kapta tereyağı kızartılır ve pul biber eklenerek pişmiş pilavın üstüne eklenir.
Sakız Piri
Menegüç (Çedene) ağacının ilkbaharda açan sarımsı renkli ilk yapraklarına köy dilinde sakız piri denir. Bu yapraklar hem bulgur pilavına katılır (sakız piri yemeği adını alır) hemde sarımsaklı yoğurt ile boranısı yapılır.
Sakız Piri Pilavı Tarifi:
Malzemeler:
Sakız piri
Kuru soğan
Ağpiyer löblezi
Bulgur
Sakız piri önce suda haşlanır. Daha sonra suyu süzülerek küçük küçük doğranır. Ot kavurması tarifine uygun şekilde pişirilir.
Ufak Köfte
Ağpiyer fasülyesi ile yapılan bir diğer yemek de çok lezzetli olan ufak köftedir.
Ufak KöfteTarifi:
Malzemeler:
Ağpiyer löblezi
Dövme
Bulgur
Sumak
Ağpiyer fasülyesi ve dövme suda beraberce kaynayıncaya kadar kaynatılır. Pişme kıvamına gelince bir avuç köftelik bulgur su ile yoğrularak küçük fındık büyüklüğünde yuvarlak top şekli verilir. Kaynayan dövmeye bu köfteler eklenir. Ayrı bir kapta sumak kaynatılarak suyu süzülür ve bir başka tavada yağ kızartılarak kaynayan çorbaya eklenir.
Livinç Yemeği
İlkbaharda yüksek dağlarda kendiliğinden yetişen livinç otu elle toplanır ve güneşte kurutularak sonradan yemeği yapılmak üzere saklanır. Livinç yemeği özellikle Ramazan ayının ilk günü pişirilir.
Livinç Yemeği Tarifi:
Malzemeler:
Kurutulmuş livinç otu
Soğan
Bulgur
Tereyağı
Sumak
Kurutulmuş livinç otu suda haşlanır. Kaynayan suyun içine soğan doğranır ve beraberce kaynatılır. Daha sonra içine bulgur dökülür ve bulgur pişinceye kadar beraberce kaynatılır. Ayrı bir kapta yağ kızartılır ve yemeğin içine dökülür. Başka bir kapta da nar suyu kaynatılır ve yemeğe eklenir.
Siyenk Ot Kavurması
Ot kavurmasını siyenk otu katarak yapılan yemektir. Siyenk otu ilkbaharda dağlarda kendiliğinden olan enli yapraklı bir tür yabani bitkidir. Diğer ot kavurma yemeklerinden farklı olarak bu yemekte yumurta kullanılır.
Siyenk Ot Kavurması Tarifi:
Malzemeler:
Siyenk otu
Kuru soğan
Tereyağı
Yumurta
Siyenk otu suda haşlanır. Daha sonra sudan çıkartılan haşlanmış siyenk otu yağda soğan ile kavrulur. Daha sonra üzerine yumurta kırılır.
Pişolo
Pipirim (semizotu) ile yapılan bir başka yemek türü de köyde pişolo olarak bilinen yemek türüdür.
Pişolo Tarifi:
Malzemeler:
Ağpiyer löblezi (börülce)
Kuru soğan
Pipirim (semizotu)
Tereyağı
Kırmızı biber
Ağpiyer löblezi ile soğan suda löblez yumuşayana kadar kaynatılır. Önceden suda kaynatılmış olan pipirimin suyu sıkılır ve küçük küçük doğrandıktan sonra kaynayan löblezin içine eklenir. Ayrı bir kapta tereyağı eritilir ve üzerine kırmızı biber dökülür. Daha sonra bu kızartılan yağ yemeğe katılır.
Kulaklı Pilav
Yaz kabağının kurusu ile yapılan kışlık bir yemek çeşididir. Yaz kabağı küçük küçük doğranıp güneşte kurutulur ve kışın kulaklı pilav yapılmak üzere saklanır.
Kulaklı Pilav Tarifi:
Malzemeler:
Yaz kabağı kurusu
Kuru soğan
Bulgur
Tereyağı
Yazın güneşte kurutulmuş olan kabak kurusu suda yumuşayana kadar kaynatılır. Daha sonra kaynayan kabağın üzerine bulgur dökülür. Ayrı bir tavada tereyağı kızartılarak içinde kuru soğan kavrulur ve bu hazırlanan tereyağı kaynayan bulgurun üzerine eklenir. Suyunu çekip pilav kıvamına gelene kadar kaynatıldıktan sonra servise hazır hale gelir.
Süründür
Süründür tarifi:
Malzemeler:
Yufka
Yoğurt
Sarımsak
Sacda hazırlanmış ince hamursuz küçük küçük kesilerek hazırlanmış sarımsaklı yoğurt ile karıştırılarak servis yapılır.
Setirgen
Setirgen tarifi:
Malzemeler:
Un
Tarhana
Susam
Döğme(yarma)
Ceviz
Çedene
Un ile birlikte tarhana, susam, döğme, ceviz ve çedene kavrularak hazırlanır. Daha çok kahvaltıda çerez olarak tüketilir.
Yağlı Su
Yağlı su yemeği kavurma ile yapılan pratik bir yemektir. Hazırlanışı oldukça kolay olan bu yemek ekmek doğranarak afiyetle yenir.
Yağlı Su Tarifi:
Malzemeler:
Kavurma
Domates unu
Sarımsak
Tencerede su önce ısıtılır ve ısınan suyun içinde kavurma eritilir. Kaynara geldikten sonra üzerine domates unu eklenir. Daha sonradan iki diş sarımsak ezildikten sonra yemeğin üstüne dökülür.
Teeyek Yemeği
Teeyek, ilk baharda asmanın yeni sürgününe verilen isimdir. Bu kısımlar çiğ olarak yenebildiği gibi toplanarak teeyek yemeği de yapılır.
Teeyek Tarifi:
Malzemeler:
Teeyek
Pilavlık bulgur
Domates salçası
Pul biber
Kuru Soğan
Kuru soğan doğrandıktan sonra suda kaynatılır. Daha sonra kaynayan suya bulgur dökülür, bir iki kaynardan sonra teeyek eklenir ve pişmesine kadar beklenir. Ayrı bir tava içinde salça yağda kavrulup, kaynamakta olan yemeğin içine dökülür. Bir iki kaynardan sonra altı söndürülür ve servise hazırdır.
Sosyal Eğlenceler
Eskiden Köyümüzde Kış Gecelerinde Sosyal ve Kültürel Faaliyetler
Köyümüzde kış aylarında köyün ileri gelenlerinin ve muhtarın evinde, uzun kış geceleri, yatsı namazı sonrası, kahve, oyun, eylence yeri olmadığından, geç vakitlere kadar, tv dizileri gibi ilgi çekici, eğitim, hikaye, eski cenk, edebiyat, tarihi teberi, şiir, nazmi, kitapları, hoca ve eğitmenler gözetiminde, sesi güzel, ritmi iyi bilenler sırayla okur. Hoca ve büyükler örfi edebe göre sedir ve yer döşekleri üzerinde oturmak üzere toplanıp pür dikkat hatip okuyucular dinlenmeye başlanır, genç ve çocuklar kapı yanlarında su dağıtma, sobayı yakma, kekik, nane, pekmez şerbeti ikramlarının servislerini yapmada hazır, adabına göre münhal yerlerde hazır ayakta ve yerlerde görünür vaziyette oturmaktadırlar
Kitaplar dışında sözü dinlenir hocalar, bilgileri ile büyükler, başlarından geçen hayat hikayeleri ve askerde başından geçen anılarını anlatmaktaydırlar. Eski 93 harbi, seferberlik, Yemen, Bingazi, Çanakkale, İzmir’in kurtuluşu, Kore savaşlarında köyümüzden katılanlar olmuş, geri dönen gaziler, çokta şehit olan olmuş. Şöyle ki 93 harbinde 97 kişi bir sülüste asker olmuş, sadece 4 kişi dönmüş. Her aileden şehit düşen olmuş, izine rastlanılmamış, isbatını yapan kimse kalmamış. Onun için bir başlandımı “bu akrabammış, bu aileden şu kadar asker gitti gelmedi” gibi hep anlatılmakta, anılmakta, yad edilmektedir. Okunan kitapların mevzuları ve içerikleri farklı, şöyle ki, mehmediye kitabı, büyük ve kalınca Nazmive, gafiyeli Peygamberimizin ve sahabeyi kiramın hayatı ve Müslümanlığın yayılışı hakkında çok güzel övgü ve şiir nazmi şeklinde muhteşem bir şekilde kaleme alınmış, okuma Şekli, ses tonuna, gore okunmaktadır. Ahmediye kitabı buda büğükçe kitaptır, içeriği farklı. Müslümanlığın yayılışı sahabeyi kiramın savşları, şehitlik, mertebeleri, övgüleri, halifelerin hayatları, pegamberimizin mucizeleri, Kuran-ı kerimin yazışlı, islamiyetin genişlemesi çok güzel nazmi şiir sitilinde nakşedilerek.yazılmıştır. Bu kitabı da okuma özelliği usta ve usluplarla okunmaktadır. Arada edebiyat kitabı olarak bilinen Kerem, Şah İsmail, Yusuf Kitabı, Arzu ile Kanber gibi kitaplar okunmaktadır. Ttabiî ki bu kitaplar da okuma metodları farklı farklı okunmaktadır. Yine Abülmüslüm kitabı oda büğükçe aği baba tarafından teberi yaptırılan soyu Peygamber soyundan olduğu bozulan dini kırsal alanda mücadele ederek çok meşagatli olarak yaymaya belli bir ekip ve mucizelerle kanıtlamaya calışmaya uğraşmakta mücadele etmektedir. Bu kitapta dizi ve ayrıntılar farklı bu kitapta, çok,itina ve ustalıkla şiirsel olarak, nazmi, olarak yazılmıştır. Büyük bir ustalıkla okunmaktadır. Tarihi teberi 4 cilt kitaptır, bu da adem babamızdan başlar son halifeğe kadar dünyanın yaradılışını bütün peygamberlerin doğuşu mucizeleri kitapları, yaşayışlarını içeren, hikaye şeklinde çok güzel şekilde yazılmış bir bir kitaptır. Derler ki oku tarihi teberi al dünyadan haberi. Yine Seyit Battal kitabı okunmaktadır. Bu da büyükçe hikaye şeklinde yazılmış bir kitaptır. İçerği kol sapanı, okla gerilla tipi kaybolan muslümanlığı ve mağdur olan insanlara yardım amacı ile İstanbul ile Anadolu arasında Konstantin ve o dönemin meşhur ordusu gayserle mücadele etmektedir. Tabiki belli ekip ve guruplardan oluşmaktadır, En son Seydi Battal’ı yakalama taktiği olarak parolalarla canlı hayvanların ismini değiştirir Sürekli dağda olduğundan yakalamak için taktik yapmakta ancak ekibi durumu bildirmekte, Seydi Battal bir atlıya para verir er meydanına çıkıp nara atar “bu yapılan yanlıştır her canlı özüne uygun ismiyle hitap edilmeli” diye galkanla nara atar gayser çabuk yakalayın battal, “budur” der. Koruma ve vezirlri yakalanışı tamaşaya gider gayser çadırda yalnız kalır. Battal Gazi, alelacele çadıra girer birkaç sığır kuyruğu darbesinden sonar öldürür ve dersini tuluğ çıkarıp içine saman doldurup Malatya Kalesi’ne asar ve kitap biter. Yine 6 parmak emsile gibi çeşitli kitaplar diziler ve nizami şeklinde okunurmuş. Biz de yetişdik. Okumalar bir nevi eğitim ve kültürel ve sosyal içerikli bir yaşayış düzeniydi. Tabi ki köyümüzde kış yiyecekleri olan tarhana, pestil kesme, kuru üzüm, ceviz içi, özel sırlı çömlek küplerden, özel olarak saklanan kalbur ve sahanlarla gençler sevis yapmaktadır. Tabiî ki, her gelen beraberinde getirmekte, hergün ayni evden fazla olur düşüncesi ile burada da yardımlaşma yapılmakta ve paylaşılmaktadır.
Ferfene
Köyümüzde genelde bahar ve yaz aylarına denk gelen kurban bayramının birinci, ikinci ve üçüncü günlerinde çocuk ve gençler arasında, grup ve arkadaşlar arasında bir araya gelip eğlenmek her kuşakta olmuş ve olmaktadır. Beraberce köyden biraz uzakda kır ve bahçelerde, su gözelerinin yanlarında bir nevi piknik ve eğlence programlanarak bir çeşit kutlama ve günboyu eğlenilmetkeydi. Şöyle ki katılan çocuk ve yaş grupları evlerinden yiyeceklerini, tencere, kebap ve yemek türlerini kendileri hazırlayıp kendileri yeme ve ikramını kırda yapmaktadırlar. Ocaklar kurulup uruncak ve salıncaklar hazırlanır kendi beceri ve hazırlıkları ile eğlenceler için def, keman, saz, gramafon ve teyp gibi müzik aletleriyle belli bir ritimle günboyu eğlenilip yemekler yenilmektedir. Tabii ki erkekler, çocuk ve gençler ayrı, kız çocuk ve yetişkinler de birbirlerini görmeyecek şekilde ayrı yer ve beldelerde yapmaktaydılar. Köylülerimiz de kendi aralarındaki bu tür eğlenceleri hoş görüyle karşıladıkları, keşke bizde bir daha çocuk veya genç olup bu tür eğlenceleri yaşama hayıfında bulunmaktadırlar. “Bizler de şurada şöyle yapardık“ diye söylemlerde bulunurlardı. Bu tür kutlamaları yapan gençler ve çocukların eğlencelerine ferfene denilmektedir.
Kanlıkulak Oyunu:
Köyde kışları karın çok yağdığı vakitler köyün 20-25 yaş arası gençleri değişik ilginç kıyafetler giyerek geceleri köydeki evlerin kapılarını çalarak kapı önünde oynamaya başlayıp:
"Kanlıkulak kanımı ver;
kanımı vermezsen,
sucuk ile bastığımı ver"
şeklinde tekerlemeler söyleyip kapısını çaldıkları köylüden ceviz, sucuk, dut, bastığ, kesme gibi çerezler isterlermiş. Daha önceleri bu işi kapıyı çalmayıp evlerin bacalarından aynı tekerlemeyi söylerlermiş. Sonraları, baca yerine kapı çalarak bu gelenek sürdürülmeye başlanmış.
Bu sosyal eğlencenin ne zamandan beri yapıla geldiği ve çıkış noktasını henüz bilmiyoruz!
alıntıdır
kültürel değerlerimiz
Yemekler
Türkiye'nin diğer yörelerinde bilinen türk mutfağındaki yaygın yemeklerin yanısıra köyümüzde yüzyıllardır yapılagelen yöreye özgü birçok orjinal yemek çeşidi bulunmaktadır.
Köyümüzde etli yemekler fazlaca rağbet görmemektedir. Daha çok sebze ağırlıklı yemekler yaygındır. Özellikle yörede yetişen akpiyer fasülyesi (ağpiyer löblezi) çok lezzetli bir fasülye türü olup birçok yemekte kullanılmaktadır. Bunun yanı sıra yöreye özgü bir başka yemek çeşidi ise tarhanalı yemeklerdir. Bu yörede tarhananın farklı şekilde yapılması tarhana içerikli yemeklerin tadınıda farklılaştırmaktadır.
Aşağıda köyümüzede ve civardaki yerleşim yerlerinde yaygın olan bazı yemek çeşitleri ve tarifleri yer almaktadır.
Kışlık ve Törensel Yiyecekler
Tarhana ve Tarhana Çorbası
Bastığ (Pestil)
Sucuk
Sirke
Keşkek
Hedik
Diğer Yöresel Yemekler
Maşaşı
Bulamaç
Yarpuz Çorbası
Adışaşı
Ot Kavurması
Çelemli Pilav
Sakız Piri
Ufak Köfte (Ğhıllik Aşı)
Livinç Yemeği
Siyenk Ot Kavurması
Pişolo
Kulaklı Pilav
Süründür
Setirgen
Yağlı Su
Teeyek Yemeği
Tarhana
Köyümüzün diğer çevre köylerden farklı bir geleneği kış için hazırlanan tarhanasıdır. Baharın gelmesiyle birlikte köyün dağlarında otlayan hayvanlardan elde edilen sütten yoğurt yapılır. Yoğurt günlük olarak yayıkta yayılır, yağı alınır ve topraktan yapılmış küplerin içinde toplanır. Bu işlem üç ay boyunca devam eder. Biriktirilen bu ayrana köy dilinde dutma denir. Ağustos ayı gelince, ailenin ihtiyacına göre yaklaşık 25-50 kilo döğme hazırlanır (döğme buğdayın çekilmiş haline denir). Toplanan ayran büyük kazanlara boşaltılır ve kazan altı odun ateşiyle yakılır. Kazan içindeki dutma kaynayana kadar karıştırılır ve sonra üzerine döğme dökülür. Pişinceye kadar karıştırılan döğme evlerin damına koyulan sepetlerde bir gün süreyle bekletilir. İkinci gün, köyün yüksek dağlarından akan derelerin kenarlarından toplanan anuğ (dağ kekiği) damın üzerine serilir ve üzerine bir gün bekletilen tarhana elde küçük şekiller verilerek dizilir. Bu şekillendirilmiş tarhanaya tarhana çobanı denir. İki gün sonra kuruması için bu tarhana çobanlarının altı üstüne çevrilir. Bu çevirme işlemine tarhana döndermesi denir. Bu işlem yapıldıktan sonra tarhana bir hafta süreyle kurumas1 için güneşte bekletilir.
Kışlık yiyecek olarak hazırlanan bu tarhana hem çorba olarak pişirilir hem de uzun kış gecelerinde çerez olarak yenir.
tarhana çorbası tarifi:
Tarhana Çorbası
Malzemeler:
Tarhana
Kuru nane
Tereyağı
Kaynamış suya birkaç parça ufaltılmış tarhana koyulur ve kaynatılır. İyice kaynadıktan sonra (tarhana çözülünceye kadar) yağda kızartılmış nane üzerine dökülür. Tuz ve istenirse karabiber eklendikten sonra servis yapılır (afiyet olsun).
Pişirildikten sonra bir gün bekletilen tarhana elde şekiller verilerek (tarhana çobanı) evlerin damları üzerinde kuruması için bekletilir. Resimde tarhana çobanı yapan köylüler gözükmektedir.
Bastığ (Pestil)
Bağbozumu ile birlikte bağlardan derilen üzümler küfelerle evlere getirilir. Üzüm teknelerine boşaltılan üzümler bu teknelerde çıplak ayaklarla sıkılarak suyu çıkarılır. Şivinden (posa) ayıklanan üzüm suyu (şire) büyük kazanlara konularak odun ateşinde kaynatılır. Kaynayan şireye bir sitil (kova) ayran eklenir ve kaynatma işlemi sürdürülür. Daha sonra aktoprak (veya şire toprağı) eklenir (bu işleme "toprak verme") ve sürekli olarak karıştırılmaya devam edilir. Bu aşamada kazan altındaki ateş çekilir ve kazandaki şirenin yarısı başka bir kovanın içine boşaltılır ve kovadaki şireye katı kıvama gelmesi için un eklenir. Daha sonra bu un eklenmiş şire tekrardan ocaktaki kazana boşaltılır ve kazanın ateşi tekrardan yakılarak kaynatma işlemine devam edilir. Kazandaki şire katılaşıp bulamaç kıvamına gelene kadar kaynatma işlemi sürdürülür. İstenilen kıvama gelen bastığ şiresi damlara serilen savanların üzerine dökülerek yayılır. Yayılır yayılmaz üstüne çeviz kıynağı, küncü ve çedene serpilerek güneşte kurumaya bırakılır. İki-üç gün sonunda kuruyan bastığ savanların üzerinden toplanır ve kalıplaştırılarak saklanmak üzere teştlere konulur.
Bastığ, kışın çerez olarak tüketilmek üzere hazırlanır ve uzun kış gecelerinde özelliklede ceviz ile birlikte köylülerin ağzını tatlandıran besleyici bir gıdadır.
Sucuk
Bastığ yapımı için hazırlanan bastığ şiresi aynı zamanda sucuk yapmak içinde kullanılır. Bunun için iplere ceviz içi dizilir ve bu dizili ceviz hazırlanmış bastığ şiresine daldırılarak çevizlerin etrafının iyiçe bastığ şiresi ile kaplanması sağlanır. Daha sonra da kuruması için tavandan asılır. Ceviz içi yerine kuru incir dizilerek de sucuk yapılır. Bu tercih ailelerin ellerindeki ceviz veya incir miktarına bağlıdır.
Sucuk da Bastığ gibi kışlık çerez olarak tüketilmek üzere hazırlanır ve kış gecelerinde, bastığ, ve tarhana ile birlikte vazgeçilemeyen bir çerezidir.
Sirke
Sirke, Türkiye'nin diğer bölgelerindeki tüketilişlerinden farklı olarak köyümüzde kışın tüketilmek üzere hazırlanan ve yemeklerle birlikte yenilen turşu gibi bir tür meze dir.
Pestil yapımı sırasında arta kalan üzüm şivi (posası) sirke yapımında kullanılarak değerlendirilir. Üzüm şivi palazların içinde yaklaşık on gün boyunca ekşiyene kadar üstü kapalı olarak bekletilir. Şiv ekşidikten sonra suyun içine konur ve bir hafta suda bekletildikten sonra şivinden arındırılır. Daha sonra pancar baldırı ve sarımsak ilave edilerek kışın tüketilmek üzere küplere doldurulur.
Keşkek
Keşkek yemeği, özellikle de eski zamanlarda, Türkiye'nin diğer bölgelerinde geleneksel olduğu gibi köy düğünlerinde hoşaf ile birlikte düğün yemeği olarak sunulan en yaygın yemek türüdür. Günümüzde keşkek yemeğinin yerini diğer yemek çeşitleri almıştır ama seyrekde olsa hala köy düğünlerinde düğün yemeği olarak hoşaf ile birlikte sunulmaktadır. Köyümüzde keşkek yemeğinin yapılışı aşağıdaki şekildedir.
Keşkek Tarifi:
Malzemeler
Beyaz Nohut
Dövme
Kemikli et
Tereyağı
Kemikli et ve istenirse nohut suda iyice kaynatılır. Bir kaynardan sonra döğme (dövme) eklenir. Suyu çekilene ve katı kıvama gelene kadar düşük ateşte karıştırılır. Ayrı bir kapta katı yağ kızartılır ve kaynayan keşkek üzerine eklenir ve bir kaynar daha gelmesi beklenir. Servise hazırdır.
Hedik
Diş bayramı kutlamalarının geleneksel yemeği olan hedik, yörede Çüngüş ilçesi başta olmak üzere birçok köyde bilinir ve diş bayramlarının istisnasız törensel yemeğidir.
Hedik Tarifi:
Malzemeler:
Beyaz Nohut
Dövme
Kekik
Tereyağı
Buğday ve beyaz nohut suda yumuşayana kadar haşlanır. Daha sonra ayrı bir kapta tereyağı eritilir ve kekik eklenir. Tereyağlı kekik kaynayan nohutun üstüne dökülür ve tuzu eklenirek servise hazır hale getirilir.
Diğer Yöresel Yemekler
Maşaşı
Yöreye ve köyümüze özgü bir diğer lezzetli yemek de maşaşı'dır. Yeşilimsi görünüşte ve mercimek büyüklüğündeki bu yuvarlağımsı tahıl cinsinin en yaygın tüketiliş şekli çorbasının yapılmasıdır. Yöredeki diğer köylerde de yaygın olarak tüketilen bu besinin köyümüzdeki çorba yapılış tarifi şöyledir.
Maş çorbası Tarifi:
Malzemeler:
Maş
Pirinç
Tereyağı
Baharat
Maş pişene kadar suda kaynatılır. Daha sonra içine bir miktar (beş kişilik servis için bir su bardağı) pirinç eklenir. Ayrı bir kapta yağ kızartılır ve kırmızı(veya pul) biberi ve tuzu konur ve kaynayan maşaşına eklenir.
Bulamaç
Çorbasının yanı sıra tarhananın çok yaygın olmasada yapılan bir başka yemek çeşidi de bulamaç yemeğidir.
Bulamaç Tarifi:
Malzemeler:
Tarhana
Un
Tereyağı
Tarhana yumuşayıp dağılana kadar suda kaynatılır. Daha sonra bu karışıma un çalınır. Ayrı bir kapta tereyağı kızartılır ve bulamacın içine dökülür. Bir kaynardan sonra servis yapmaya hazır hale gelir.
Yarpuz Çorbası
Yarpuz, ilkbaharda dere kenarlarında, çayırlarda veya sulak yerlerde kendiliğinden yetişen otsu bir bitkidir. En çok çorbası yapılır.
Yarpuz Çorbası Tarifi:
Malzemeler:
Yarpuz otu
Dövme
Nohut
Sumak
Tereyağı
Önce döğme (dövme), fasulye ve nohut pişinceye kadar beraberce kaynatılır. Daha sonra dere ve çay kenarlarından taze toplanmış olan yarpuz bitkisi suyla yıkanır. Yarpuz doğrandıktan sonra yumuşamış döğme ve nohutun içine katılır. Ayrı bir tavada tereyağı kızartılarak salça ve pul biber yağla birlikte kavrulur. Daha sonra sumak ayrı bir kapta kaynatılarak suyu süzülür ve kızartılmış yağ ile birlikte yemeğe beraberce katılır. Bir kaynara kadar beklenir ve servis yapmak için ocaktan indirilir.
Adışaşı
Yöreye özgü bir diğer çorba çeşidi de, adını Adış Köyü'nden alan adışaşı'dır. Malzemeleri çok bildik olan bu çorba oldukça lezzetli ve besleyicidir.
Adışaşı Tarifi:
Malzemeler:
Patlıcan
Yeşil fasülye
Dövme
Nohut
Sumak
Domates
Dövme, nohut ve fasülye yumuşayıncaya kadar suda kaynatılır. Bir baş patlıcan küçük küçük doğranır. Daha sonra ayrı bir kapta domates ve sivri biber yağda pişirilir ve kaynamakta olan yemeğin üzerine eklenir. Bir kaynardan sonra servise hazır hale gelir.
Yemekler
Türkiye'nin diğer yörelerinde bilinen türk mutfağındaki yaygın yemeklerin yanısıra köyümüzde yüzyıllardır yapılagelen yöreye özgü birçok orjinal yemek çeşidi bulunmaktadır.
Köyümüzde etli yemekler fazlaca rağbet görmemektedir. Daha çok sebze ağırlıklı yemekler yaygındır. Özellikle yörede yetişen akpiyer fasülyesi (ağpiyer löblezi) çok lezzetli bir fasülye türü olup birçok yemekte kullanılmaktadır. Bunun yanı sıra yöreye özgü bir başka yemek çeşidi ise tarhanalı yemeklerdir. Bu yörede tarhananın farklı şekilde yapılması tarhana içerikli yemeklerin tadınıda farklılaştırmaktadır.
Aşağıda köyümüzede ve civardaki yerleşim yerlerinde yaygın olan bazı yemek çeşitleri ve tarifleri yer almaktadır.
Kışlık ve Törensel Yiyecekler
Tarhana ve Tarhana Çorbası
Bastığ (Pestil)
Sucuk
Sirke
Keşkek
Hedik
Diğer Yöresel Yemekler
Maşaşı
Bulamaç
Yarpuz Çorbası
Adışaşı
Ot Kavurması
Çelemli Pilav
Sakız Piri
Ufak Köfte (Ğhıllik Aşı)
Livinç Yemeği
Siyenk Ot Kavurması
Pişolo
Kulaklı Pilav
Süründür
Setirgen
Yağlı Su
Teeyek Yemeği
Tarhana
Köyümüzün diğer çevre köylerden farklı bir geleneği kış için hazırlanan tarhanasıdır. Baharın gelmesiyle birlikte köyün dağlarında otlayan hayvanlardan elde edilen sütten yoğurt yapılır. Yoğurt günlük olarak yayıkta yayılır, yağı alınır ve topraktan yapılmış küplerin içinde toplanır. Bu işlem üç ay boyunca devam eder. Biriktirilen bu ayrana köy dilinde dutma denir. Ağustos ayı gelince, ailenin ihtiyacına göre yaklaşık 25-50 kilo döğme hazırlanır (döğme buğdayın çekilmiş haline denir). Toplanan ayran büyük kazanlara boşaltılır ve kazan altı odun ateşiyle yakılır. Kazan içindeki dutma kaynayana kadar karıştırılır ve sonra üzerine döğme dökülür. Pişinceye kadar karıştırılan döğme evlerin damına koyulan sepetlerde bir gün süreyle bekletilir. İkinci gün, köyün yüksek dağlarından akan derelerin kenarlarından toplanan anuğ (dağ kekiği) damın üzerine serilir ve üzerine bir gün bekletilen tarhana elde küçük şekiller verilerek dizilir. Bu şekillendirilmiş tarhanaya tarhana çobanı denir. İki gün sonra kuruması için bu tarhana çobanlarının altı üstüne çevrilir. Bu çevirme işlemine tarhana döndermesi denir. Bu işlem yapıldıktan sonra tarhana bir hafta süreyle kurumas1 için güneşte bekletilir.
Kışlık yiyecek olarak hazırlanan bu tarhana hem çorba olarak pişirilir hem de uzun kış gecelerinde çerez olarak yenir.
tarhana çorbası tarifi:
Tarhana Çorbası
Malzemeler:
Tarhana
Kuru nane
Tereyağı
Kaynamış suya birkaç parça ufaltılmış tarhana koyulur ve kaynatılır. İyice kaynadıktan sonra (tarhana çözülünceye kadar) yağda kızartılmış nane üzerine dökülür. Tuz ve istenirse karabiber eklendikten sonra servis yapılır (afiyet olsun).
Pişirildikten sonra bir gün bekletilen tarhana elde şekiller verilerek (tarhana çobanı) evlerin damları üzerinde kuruması için bekletilir. Resimde tarhana çobanı yapan köylüler gözükmektedir.
Bastığ (Pestil)
Bağbozumu ile birlikte bağlardan derilen üzümler küfelerle evlere getirilir. Üzüm teknelerine boşaltılan üzümler bu teknelerde çıplak ayaklarla sıkılarak suyu çıkarılır. Şivinden (posa) ayıklanan üzüm suyu (şire) büyük kazanlara konularak odun ateşinde kaynatılır. Kaynayan şireye bir sitil (kova) ayran eklenir ve kaynatma işlemi sürdürülür. Daha sonra aktoprak (veya şire toprağı) eklenir (bu işleme "toprak verme") ve sürekli olarak karıştırılmaya devam edilir. Bu aşamada kazan altındaki ateş çekilir ve kazandaki şirenin yarısı başka bir kovanın içine boşaltılır ve kovadaki şireye katı kıvama gelmesi için un eklenir. Daha sonra bu un eklenmiş şire tekrardan ocaktaki kazana boşaltılır ve kazanın ateşi tekrardan yakılarak kaynatma işlemine devam edilir. Kazandaki şire katılaşıp bulamaç kıvamına gelene kadar kaynatma işlemi sürdürülür. İstenilen kıvama gelen bastığ şiresi damlara serilen savanların üzerine dökülerek yayılır. Yayılır yayılmaz üstüne çeviz kıynağı, küncü ve çedene serpilerek güneşte kurumaya bırakılır. İki-üç gün sonunda kuruyan bastığ savanların üzerinden toplanır ve kalıplaştırılarak saklanmak üzere teştlere konulur.
Bastığ, kışın çerez olarak tüketilmek üzere hazırlanır ve uzun kış gecelerinde özelliklede ceviz ile birlikte köylülerin ağzını tatlandıran besleyici bir gıdadır.
Sucuk
Bastığ yapımı için hazırlanan bastığ şiresi aynı zamanda sucuk yapmak içinde kullanılır. Bunun için iplere ceviz içi dizilir ve bu dizili ceviz hazırlanmış bastığ şiresine daldırılarak çevizlerin etrafının iyiçe bastığ şiresi ile kaplanması sağlanır. Daha sonra da kuruması için tavandan asılır. Ceviz içi yerine kuru incir dizilerek de sucuk yapılır. Bu tercih ailelerin ellerindeki ceviz veya incir miktarına bağlıdır.
Sucuk da Bastığ gibi kışlık çerez olarak tüketilmek üzere hazırlanır ve kış gecelerinde, bastığ, ve tarhana ile birlikte vazgeçilemeyen bir çerezidir.
Sirke
Sirke, Türkiye'nin diğer bölgelerindeki tüketilişlerinden farklı olarak köyümüzde kışın tüketilmek üzere hazırlanan ve yemeklerle birlikte yenilen turşu gibi bir tür meze dir.
Pestil yapımı sırasında arta kalan üzüm şivi (posası) sirke yapımında kullanılarak değerlendirilir. Üzüm şivi palazların içinde yaklaşık on gün boyunca ekşiyene kadar üstü kapalı olarak bekletilir. Şiv ekşidikten sonra suyun içine konur ve bir hafta suda bekletildikten sonra şivinden arındırılır. Daha sonra pancar baldırı ve sarımsak ilave edilerek kışın tüketilmek üzere küplere doldurulur.
Keşkek
Keşkek yemeği, özellikle de eski zamanlarda, Türkiye'nin diğer bölgelerinde geleneksel olduğu gibi köy düğünlerinde hoşaf ile birlikte düğün yemeği olarak sunulan en yaygın yemek türüdür. Günümüzde keşkek yemeğinin yerini diğer yemek çeşitleri almıştır ama seyrekde olsa hala köy düğünlerinde düğün yemeği olarak hoşaf ile birlikte sunulmaktadır. Köyümüzde keşkek yemeğinin yapılışı aşağıdaki şekildedir.
Keşkek Tarifi:
Malzemeler
Beyaz Nohut
Dövme
Kemikli et
Tereyağı
Kemikli et ve istenirse nohut suda iyice kaynatılır. Bir kaynardan sonra döğme (dövme) eklenir. Suyu çekilene ve katı kıvama gelene kadar düşük ateşte karıştırılır. Ayrı bir kapta katı yağ kızartılır ve kaynayan keşkek üzerine eklenir ve bir kaynar daha gelmesi beklenir. Servise hazırdır.
Hedik
Diş bayramı kutlamalarının geleneksel yemeği olan hedik, yörede Çüngüş ilçesi başta olmak üzere birçok köyde bilinir ve diş bayramlarının istisnasız törensel yemeğidir.
Hedik Tarifi:
Malzemeler:
Beyaz Nohut
Dövme
Kekik
Tereyağı
Buğday ve beyaz nohut suda yumuşayana kadar haşlanır. Daha sonra ayrı bir kapta tereyağı eritilir ve kekik eklenir. Tereyağlı kekik kaynayan nohutun üstüne dökülür ve tuzu eklenirek servise hazır hale getirilir.
Diğer Yöresel Yemekler
Maşaşı
Yöreye ve köyümüze özgü bir diğer lezzetli yemek de maşaşı'dır. Yeşilimsi görünüşte ve mercimek büyüklüğündeki bu yuvarlağımsı tahıl cinsinin en yaygın tüketiliş şekli çorbasının yapılmasıdır. Yöredeki diğer köylerde de yaygın olarak tüketilen bu besinin köyümüzdeki çorba yapılış tarifi şöyledir.
Maş çorbası Tarifi:
Malzemeler:
Maş
Pirinç
Tereyağı
Baharat
Maş pişene kadar suda kaynatılır. Daha sonra içine bir miktar (beş kişilik servis için bir su bardağı) pirinç eklenir. Ayrı bir kapta yağ kızartılır ve kırmızı(veya pul) biberi ve tuzu konur ve kaynayan maşaşına eklenir.
Bulamaç
Çorbasının yanı sıra tarhananın çok yaygın olmasada yapılan bir başka yemek çeşidi de bulamaç yemeğidir.
Bulamaç Tarifi:
Malzemeler:
Tarhana
Un
Tereyağı
Tarhana yumuşayıp dağılana kadar suda kaynatılır. Daha sonra bu karışıma un çalınır. Ayrı bir kapta tereyağı kızartılır ve bulamacın içine dökülür. Bir kaynardan sonra servis yapmaya hazır hale gelir.
Yarpuz Çorbası
Yarpuz, ilkbaharda dere kenarlarında, çayırlarda veya sulak yerlerde kendiliğinden yetişen otsu bir bitkidir. En çok çorbası yapılır.
Yarpuz Çorbası Tarifi:
Malzemeler:
Yarpuz otu
Dövme
Nohut
Sumak
Tereyağı
Önce döğme (dövme), fasulye ve nohut pişinceye kadar beraberce kaynatılır. Daha sonra dere ve çay kenarlarından taze toplanmış olan yarpuz bitkisi suyla yıkanır. Yarpuz doğrandıktan sonra yumuşamış döğme ve nohutun içine katılır. Ayrı bir tavada tereyağı kızartılarak salça ve pul biber yağla birlikte kavrulur. Daha sonra sumak ayrı bir kapta kaynatılarak suyu süzülür ve kızartılmış yağ ile birlikte yemeğe beraberce katılır. Bir kaynara kadar beklenir ve servis yapmak için ocaktan indirilir.
Adışaşı
Yöreye özgü bir diğer çorba çeşidi de, adını Adış Köyü'nden alan adışaşı'dır. Malzemeleri çok bildik olan bu çorba oldukça lezzetli ve besleyicidir.
Adışaşı Tarifi:
Malzemeler:
Patlıcan
Yeşil fasülye
Dövme
Nohut
Sumak
Domates
Dövme, nohut ve fasülye yumuşayıncaya kadar suda kaynatılır. Bir baş patlıcan küçük küçük doğranır. Daha sonra ayrı bir kapta domates ve sivri biber yağda pişirilir ve kaynamakta olan yemeğin üzerine eklenir. Bir kaynardan sonra servise hazır hale gelir.
Ot Kavurması
Köyümüze özgü bir başka yemek türü de ot kavurması'dır. Bu yemek oldukça orjinal olup çok da lezzetlidir. Yöreye özgü birçok yemekte kullanıldığı gibi bu yemekte de Akpiyer fasülyesi kullanılır.
Ot Kavurması Tarifi:
Malzemeler:
Kuru soğan
Ağpiyer löblezi
Bulgur
Çelem Piri
İki baş kuru soğan su içine doğranır. Ak piyer fasülyesi üzerine eklenir ve beraberce suda kaynatılır. Daha sonra bulgur eklenir. Ayrı bir kapta tereyağı eritilir ve yağ üzerine pul biber dökülerek karıştırılır, kaynamakta olan yemeğin üzerine dökülür. Ayrı bir tencerede de çelem piri kaynatılarak haşlanır, süzgeçten geçirilir ve kaynamakta olan pilavın üstüne eklenir ve iyice karıştırılarak servis yapmak için hazır hale getirilir.
Çelemli Pilav
Köyümüze özgü bir başka yemek türü de çelemli pilavı'dır. Bu pilav çeşidinde normal bulğur pilavına ek olarak içine çelem ve akpiyer fasülyesi de konur.
Çelemli Pilav Tarifi:
Malzemeler:
Çelem
Ağpiyer löblezi
Bulgur
Sarımsak
Çelem küçük küçük doğranır ve ağpiyer fasülyesi ile suda kaynatılır. Kaynayınca bulgur eklenir. Pilav pişince sarımsak ezilir ve içine katılır. ayrı bir kapta tereyağı kızartılır ve pul biber eklenerek pişmiş pilavın üstüne eklenir.
Sakız Piri
Menegüç (Çedene) ağacının ilkbaharda açan sarımsı renkli ilk yapraklarına köy dilinde sakız piri denir. Bu yapraklar hem bulgur pilavına katılır (sakız piri yemeği adını alır) hemde sarımsaklı yoğurt ile boranısı yapılır.
Sakız Piri Pilavı Tarifi:
Malzemeler:
Sakız piri
Kuru soğan
Ağpiyer löblezi
Bulgur
Sakız piri önce suda haşlanır. Daha sonra suyu süzülerek küçük küçük doğranır. Ot kavurması tarifine uygun şekilde pişirilir.
Ufak Köfte
Ağpiyer fasülyesi ile yapılan bir diğer yemek de çok lezzetli olan ufak köftedir.
Ufak KöfteTarifi:
Malzemeler:
Ağpiyer löblezi
Dövme
Bulgur
Sumak
Ağpiyer fasülyesi ve dövme suda beraberce kaynayıncaya kadar kaynatılır. Pişme kıvamına gelince bir avuç köftelik bulgur su ile yoğrularak küçük fındık büyüklüğünde yuvarlak top şekli verilir. Kaynayan dövmeye bu köfteler eklenir. Ayrı bir kapta sumak kaynatılarak suyu süzülür ve bir başka tavada yağ kızartılarak kaynayan çorbaya eklenir.
Livinç Yemeği
İlkbaharda yüksek dağlarda kendiliğinden yetişen livinç otu elle toplanır ve güneşte kurutularak sonradan yemeği yapılmak üzere saklanır. Livinç yemeği özellikle Ramazan ayının ilk günü pişirilir.
Livinç Yemeği Tarifi:
Malzemeler:
Kurutulmuş livinç otu
Soğan
Bulgur
Tereyağı
Sumak
Kurutulmuş livinç otu suda haşlanır. Kaynayan suyun içine soğan doğranır ve beraberce kaynatılır. Daha sonra içine bulgur dökülür ve bulgur pişinceye kadar beraberce kaynatılır. Ayrı bir kapta yağ kızartılır ve yemeğin içine dökülür. Başka bir kapta da nar suyu kaynatılır ve yemeğe eklenir.
Siyenk Ot Kavurması
Ot kavurmasını siyenk otu katarak yapılan yemektir. Siyenk otu ilkbaharda dağlarda kendiliğinden olan enli yapraklı bir tür yabani bitkidir. Diğer ot kavurma yemeklerinden farklı olarak bu yemekte yumurta kullanılır.
Siyenk Ot Kavurması Tarifi:
Malzemeler:
Siyenk otu
Kuru soğan
Tereyağı
Yumurta
Siyenk otu suda haşlanır. Daha sonra sudan çıkartılan haşlanmış siyenk otu yağda soğan ile kavrulur. Daha sonra üzerine yumurta kırılır.
Pişolo
Pipirim (semizotu) ile yapılan bir başka yemek türü de köyde pişolo olarak bilinen yemek türüdür.
Pişolo Tarifi:
Malzemeler:
Ağpiyer löblezi (börülce)
Kuru soğan
Pipirim (semizotu)
Tereyağı
Kırmızı biber
Ağpiyer löblezi ile soğan suda löblez yumuşayana kadar kaynatılır. Önceden suda kaynatılmış olan pipirimin suyu sıkılır ve küçük küçük doğrandıktan sonra kaynayan löblezin içine eklenir. Ayrı bir kapta tereyağı eritilir ve üzerine kırmızı biber dökülür. Daha sonra bu kızartılan yağ yemeğe katılır.
Kulaklı Pilav
Yaz kabağının kurusu ile yapılan kışlık bir yemek çeşididir. Yaz kabağı küçük küçük doğranıp güneşte kurutulur ve kışın kulaklı pilav yapılmak üzere saklanır.
Kulaklı Pilav Tarifi:
Malzemeler:
Yaz kabağı kurusu
Kuru soğan
Bulgur
Tereyağı
Yazın güneşte kurutulmuş olan kabak kurusu suda yumuşayana kadar kaynatılır. Daha sonra kaynayan kabağın üzerine bulgur dökülür. Ayrı bir tavada tereyağı kızartılarak içinde kuru soğan kavrulur ve bu hazırlanan tereyağı kaynayan bulgurun üzerine eklenir. Suyunu çekip pilav kıvamına gelene kadar kaynatıldıktan sonra servise hazır hale gelir.
Süründür
Süründür tarifi:
Malzemeler:
Yufka
Yoğurt
Sarımsak
Sacda hazırlanmış ince hamursuz küçük küçük kesilerek hazırlanmış sarımsaklı yoğurt ile karıştırılarak servis yapılır.
Setirgen
Setirgen tarifi:
Malzemeler:
Un
Tarhana
Susam
Döğme(yarma)
Ceviz
Çedene
Un ile birlikte tarhana, susam, döğme, ceviz ve çedene kavrularak hazırlanır. Daha çok kahvaltıda çerez olarak tüketilir.
Yağlı Su
Yağlı su yemeği kavurma ile yapılan pratik bir yemektir. Hazırlanışı oldukça kolay olan bu yemek ekmek doğranarak afiyetle yenir.
Yağlı Su Tarifi:
Malzemeler:
Kavurma
Domates unu
Sarımsak
Tencerede su önce ısıtılır ve ısınan suyun içinde kavurma eritilir. Kaynara geldikten sonra üzerine domates unu eklenir. Daha sonradan iki diş sarımsak ezildikten sonra yemeğin üstüne dökülür.
Teeyek Yemeği
Teeyek, ilk baharda asmanın yeni sürgününe verilen isimdir. Bu kısımlar çiğ olarak yenebildiği gibi toplanarak teeyek yemeği de yapılır.
Teeyek Tarifi:
Malzemeler:
Teeyek
Pilavlık bulgur
Domates salçası
Pul biber
Kuru Soğan
Kuru soğan doğrandıktan sonra suda kaynatılır. Daha sonra kaynayan suya bulgur dökülür, bir iki kaynardan sonra teeyek eklenir ve pişmesine kadar beklenir. Ayrı bir tava içinde salça yağda kavrulup, kaynamakta olan yemeğin içine dökülür. Bir iki kaynardan sonra altı söndürülür ve servise hazırdır.
Sosyal Eğlenceler
Eskiden Köyümüzde Kış Gecelerinde Sosyal ve Kültürel Faaliyetler
Köyümüzde kış aylarında köyün ileri gelenlerinin ve muhtarın evinde, uzun kış geceleri, yatsı namazı sonrası, kahve, oyun, eylence yeri olmadığından, geç vakitlere kadar, tv dizileri gibi ilgi çekici, eğitim, hikaye, eski cenk, edebiyat, tarihi teberi, şiir, nazmi, kitapları, hoca ve eğitmenler gözetiminde, sesi güzel, ritmi iyi bilenler sırayla okur. Hoca ve büyükler örfi edebe göre sedir ve yer döşekleri üzerinde oturmak üzere toplanıp pür dikkat hatip okuyucular dinlenmeye başlanır, genç ve çocuklar kapı yanlarında su dağıtma, sobayı yakma, kekik, nane, pekmez şerbeti ikramlarının servislerini yapmada hazır, adabına göre münhal yerlerde hazır ayakta ve yerlerde görünür vaziyette oturmaktadırlar
Kitaplar dışında sözü dinlenir hocalar, bilgileri ile büyükler, başlarından geçen hayat hikayeleri ve askerde başından geçen anılarını anlatmaktaydırlar. Eski 93 harbi, seferberlik, Yemen, Bingazi, Çanakkale, İzmir’in kurtuluşu, Kore savaşlarında köyümüzden katılanlar olmuş, geri dönen gaziler, çokta şehit olan olmuş. Şöyle ki 93 harbinde 97 kişi bir sülüste asker olmuş, sadece 4 kişi dönmüş. Her aileden şehit düşen olmuş, izine rastlanılmamış, isbatını yapan kimse kalmamış. Onun için bir başlandımı “bu akrabammış, bu aileden şu kadar asker gitti gelmedi” gibi hep anlatılmakta, anılmakta, yad edilmektedir. Okunan kitapların mevzuları ve içerikleri farklı, şöyle ki, mehmediye kitabı, büyük ve kalınca Nazmive, gafiyeli Peygamberimizin ve sahabeyi kiramın hayatı ve Müslümanlığın yayılışı hakkında çok güzel övgü ve şiir nazmi şeklinde muhteşem bir şekilde kaleme alınmış, okuma Şekli, ses tonuna, gore okunmaktadır. Ahmediye kitabı buda büğükçe kitaptır, içeriği farklı. Müslümanlığın yayılışı sahabeyi kiramın savşları, şehitlik, mertebeleri, övgüleri, halifelerin hayatları, pegamberimizin mucizeleri, Kuran-ı kerimin yazışlı, islamiyetin genişlemesi çok güzel nazmi şiir sitilinde nakşedilerek.yazılmıştır. Bu kitabı da okuma özelliği usta ve usluplarla okunmaktadır. Arada edebiyat kitabı olarak bilinen Kerem, Şah İsmail, Yusuf Kitabı, Arzu ile Kanber gibi kitaplar okunmaktadır. Ttabiî ki bu kitaplar da okuma metodları farklı farklı okunmaktadır. Yine Abülmüslüm kitabı oda büğükçe aği baba tarafından teberi yaptırılan soyu Peygamber soyundan olduğu bozulan dini kırsal alanda mücadele ederek çok meşagatli olarak yaymaya belli bir ekip ve mucizelerle kanıtlamaya calışmaya uğraşmakta mücadele etmektedir. Bu kitapta dizi ve ayrıntılar farklı bu kitapta, çok,itina ve ustalıkla şiirsel olarak, nazmi, olarak yazılmıştır. Büyük bir ustalıkla okunmaktadır. Tarihi teberi 4 cilt kitaptır, bu da adem babamızdan başlar son halifeğe kadar dünyanın yaradılışını bütün peygamberlerin doğuşu mucizeleri kitapları, yaşayışlarını içeren, hikaye şeklinde çok güzel şekilde yazılmış bir bir kitaptır. Derler ki oku tarihi teberi al dünyadan haberi. Yine Seyit Battal kitabı okunmaktadır. Bu da büyükçe hikaye şeklinde yazılmış bir kitaptır. İçerği kol sapanı, okla gerilla tipi kaybolan muslümanlığı ve mağdur olan insanlara yardım amacı ile İstanbul ile Anadolu arasında Konstantin ve o dönemin meşhur ordusu gayserle mücadele etmektedir. Tabiki belli ekip ve guruplardan oluşmaktadır, En son Seydi Battal’ı yakalama taktiği olarak parolalarla canlı hayvanların ismini değiştirir Sürekli dağda olduğundan yakalamak için taktik yapmakta ancak ekibi durumu bildirmekte, Seydi Battal bir atlıya para verir er meydanına çıkıp nara atar “bu yapılan yanlıştır her canlı özüne uygun ismiyle hitap edilmeli” diye galkanla nara atar gayser çabuk yakalayın battal, “budur” der. Koruma ve vezirlri yakalanışı tamaşaya gider gayser çadırda yalnız kalır. Battal Gazi, alelacele çadıra girer birkaç sığır kuyruğu darbesinden sonar öldürür ve dersini tuluğ çıkarıp içine saman doldurup Malatya Kalesi’ne asar ve kitap biter. Yine 6 parmak emsile gibi çeşitli kitaplar diziler ve nizami şeklinde okunurmuş. Biz de yetişdik. Okumalar bir nevi eğitim ve kültürel ve sosyal içerikli bir yaşayış düzeniydi. Tabi ki köyümüzde kış yiyecekleri olan tarhana, pestil kesme, kuru üzüm, ceviz içi, özel sırlı çömlek küplerden, özel olarak saklanan kalbur ve sahanlarla gençler sevis yapmaktadır. Tabiî ki, her gelen beraberinde getirmekte, hergün ayni evden fazla olur düşüncesi ile burada da yardımlaşma yapılmakta ve paylaşılmaktadır.
Ferfene
Köyümüzde genelde bahar ve yaz aylarına denk gelen kurban bayramının birinci, ikinci ve üçüncü günlerinde çocuk ve gençler arasında, grup ve arkadaşlar arasında bir araya gelip eğlenmek her kuşakta olmuş ve olmaktadır. Beraberce köyden biraz uzakda kır ve bahçelerde, su gözelerinin yanlarında bir nevi piknik ve eğlence programlanarak bir çeşit kutlama ve günboyu eğlenilmetkeydi. Şöyle ki katılan çocuk ve yaş grupları evlerinden yiyeceklerini, tencere, kebap ve yemek türlerini kendileri hazırlayıp kendileri yeme ve ikramını kırda yapmaktadırlar. Ocaklar kurulup uruncak ve salıncaklar hazırlanır kendi beceri ve hazırlıkları ile eğlenceler için def, keman, saz, gramafon ve teyp gibi müzik aletleriyle belli bir ritimle günboyu eğlenilip yemekler yenilmektedir. Tabii ki erkekler, çocuk ve gençler ayrı, kız çocuk ve yetişkinler de birbirlerini görmeyecek şekilde ayrı yer ve beldelerde yapmaktaydılar. Köylülerimiz de kendi aralarındaki bu tür eğlenceleri hoş görüyle karşıladıkları, keşke bizde bir daha çocuk veya genç olup bu tür eğlenceleri yaşama hayıfında bulunmaktadırlar. “Bizler de şurada şöyle yapardık“ diye söylemlerde bulunurlardı. Bu tür kutlamaları yapan gençler ve çocukların eğlencelerine ferfene denilmektedir.
Kanlıkulak Oyunu:
Köyde kışları karın çok yağdığı vakitler köyün 20-25 yaş arası gençleri değişik ilginç kıyafetler giyerek geceleri köydeki evlerin kapılarını çalarak kapı önünde oynamaya başlayıp:
"Kanlıkulak kanımı ver;
kanımı vermezsen,
sucuk ile bastığımı ver"
şeklinde tekerlemeler söyleyip kapısını çaldıkları köylüden ceviz, sucuk, dut, bastığ, kesme gibi çerezler isterlermiş. Daha önceleri bu işi kapıyı çalmayıp evlerin bacalarından aynı tekerlemeyi söylerlermiş. Sonraları, baca yerine kapı çalarak bu gelenek sürdürülmeye başlanmış.
Bu sosyal eğlencenin ne zamandan beri yapıla geldiği ve çıkış noktasını henüz bilmiyoruz!
alıntıdır
