PREEKLAMPSİ GEBELİK ZEHİRLENMESİ

[Uzman SühaN]

Halk arasında ‘gebelik zehirlenmesi, albumin hastalığı’ olarak ta bilinen Preeklampsi , annede yüksek tansiyon, ödem ve idrarda bir protein olan albumin’in artışı ile kendini gösterir.Bu tabloya sara hastalığındaki gibi kasılma nöbetleri de eklendiğinde Eklampsi adını alır.

Genel olarak gebelikte yüksek tansiyon ;

• Preeklampsi
• Kronik hipertansiyon
• Kronik hipertansiyon üzerine yerleşmiş preeklampsi

GEBELİKLE İLGİLİ TÜM KONULAR AŞAĞIDAKİ LİNKTE
https://www.meleklermekani.com/forums/gebelik.59/




olmak üzere üç grupta incelenir. Preeklampsi 20. gebelik haftasından sonra ortaya çıkar ve mutlaka albuminüri (idrarla albumin atılmasında artış) ile birliktedir.Kronik hipertansiyon gebeliğin 20. haftasından önce de varolan hipertansiyondur.Böyle bir hastada 20. haftadan sonra klasik preeklampsi tablosunun yerleşmesi durumunda da Kronik hipertansiyon üzerine yerleşmiş preeklampsi tanısı koyulur.
Gebelik zehirlenmesi yüksek tansiyon, el ayak ve yüzde şişlik (ödem), idrarda fazla miktarda protein atılımı ile karakterize bir hastalıktır.

Preeklampsi hafif ve şiddetli olmak üzere ikiye ayrılır:
Hafif preeklampsi de tansiyon 140/90 mmHg veya üzerinde seyreder. İdrarda protein atılımı hafif preeklampside az iken (günde 300 mg'dan fazla), şiddetli preeklampside günde 2 gramdan fazla protein idrarla atılır. Şiddetli preeklampside tansiyon 160/110 mmHg' nın üzerindedir. Buna idrarda fazla protein atılması (albuminüri), karaciğer fonksiyon testlerinde yükselme, trombosit sayısında azalma, kalıcı baş ağrısı, görme bozukluğu, karaciğer bölgesinde ağrı gibi bulgular da eklenebilir.
Gebelik zehirlenmesi (hamilelik zehirlenmesi) teşhis ve takibinde en önemli nokta dikkatli bir şekilde tansiyon ölçümü yapılmasıdır. Hafif preeklampside (hafif gebelik zehirlenmesinde) tansiyon yani kan basıncı 140/90 mmHg üzerindedir. Şiddetli preeklampside ise 160/110 mmHg üzerindedir. Tansiyon ölçümü dışında idrar dahlilleri, idrarda protein (albumin) düzeyi, kan tahlilleri (özellikle karaciğer ve böbrek fonksiyon testleri), göz dibi muayanesi tanıda ve takipte uygulanır.

Preeklampsi kimlerde daha sık görülür? (Risk faktörleri)
Aşağıdaki durumlar hamile bir bayanda preeklampsi görülme riskini arttırır.

• İlk gebelik (nulliparite)
• İleri anne yaşı (35 üstü)
• Önceki gebelikte preeklampsi öyküsü
• Gebelikten önce hipertansiyon öyküsü, kronik hipertansiyon
• Ailede preeklampsi öyküsü
• Kötü obstetrik öykü (daha önceki gebeliklerde anne karnında bebek ölümü, gelişme geriliği, dekolman v.b)
• Çoğul gebelik (İkiz, üçüz) gebelik
• Tİp 1 Diyabet
• Böbrek hastalığı
• Şişmanlık
• Bağışıklık sistemi bozuklukları
• Trombofili (pıhtılaşma bozuklukları), Faktör-5 Leiden mutasyonu
• Antifosfolipid antikor sendromu
• Mol hidatiform
• Annede böbrek hastalığı

Gebelik zehirlenmesi (preeklampsi) ne kadar sık görülür?
Gebelik zehirlenmesi bütün gebeliklerin %5-10'unda görülen yaygın bir hastalıktır. Gebelik zehirlenmesi (preeklampsi) vakalarının yaklaşık dörtte üçü hafif, dörtte biri şiddetli derecededir.

Preeklampsi gelişen gebeliklerde annedeki değişiklikler:

• Böbrekte klasik patolojik lezyon gelomerülokapiller endoteliozistir.
• En erken bozulan laboratuar bulgusu plazma ürik asit düzeyinde artmadır ancak tanı kriteri olarak kullanılmaz.
• Plazma kreatinin düzeyi artar.
• Proteinüri meydana gelir.
• Gebelikte yaklaşık yüzde 50 oranında artan glomerüler filtrasyon oranı (GFR) preeklamptik gebelerde azalır, böbrek kan akımı azalır.
• Trombositopeni
• Mkroanjiopatik hemolitik anemi: Aşırı hemoliz olursa hemoglobinemi, hemoglobinür, hiperbilirubinemi ve haptaglobulün seviyesinde azalma izlenir.
• HELLP sendromu gelişebilir.
• Hipertansiyon nedeniyle kardiyak afterload artar.
• Damar içi sıvı azalır ve ektravasküler alana sıvı geçişi olur, bu nedenle kardiyak preload azalır.
• Ekstraselüler sıvı miktarı artar
• Plazma onkotik basıncı azalır
• Kardiyak output azalır (normalde gebelikte artar).
• Hemokonsantrasyon meydana gelir.
• Kan hacmi azalır, bu nedenle preeklamptik gebeler kan kaybını daha az tolere edebilir.
• Karaciğerde periportal hemoraji izlenebilir. HELLP sendromu gelişirse subkapsüler hematom ve rüptür meydana gelebilir.
• Görme bozukluğu (bulanık görme, diplopi)
• Uteroplasental yetmezlik, dekolman plasenta
• Bebekte IUGR riski, perinatal mortalite morbidite artar.

EK BİLGİLER:
- Preeklampsi genç yaşla direkt ilgili değildir, ileri anne yaşıyla direkt ilgilidir. Genç yaşta fazla görülmesinin sebebi "ilk gebelik" olmasından kaynaklıdır. İlk gebelik preeklampsi ile direkt ilişkili bir risk faktörüdür.