Uzman SühaN
Administrator
Saç boyatmak caizmidir?
Resulullah (s.a.v.) buyuruyor:
Hz. Câbir (r.a.) anlatıyor:
"Ebu Kuhâfe, Fetih günü Resülullah aleyhissalâtu vesselam'a getirilmişti. Saçları köpük gibi bembeyazdı. Aleyhissalâtu vesselâm:
"Bunu hanımlarından birine götürün değiştirsin. Fakat siyahtan da kaçınınız" buyurdular."
Süheybü'I-Hayr (r.a.) anlatıyor:
Resülullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki:
"Ağaran saç ve sakallarınızı boyamada kullandığınız en iyi boya şüphesiz şu siyahtır. (Çünkü siyah boya) kadınlarınızı size daha çok rağbet ettiricidir, düşmanınızın içinde de hakkınızda daha çok korku doğurucudur."
Hz. Enes (r.a.)'a:
"Resülullah aleyhissalâtu vesselâm saç ve sakalını boyadı mı?" diye sorulmuştu, şu cevabı verdi:
"Aleyhissalâtu vesselâm, sakalının ön kısmında, onyedi veya yirmi tel kadar bir aklık görmüştür (bunlar için boya olur mu!) diye cevap verdi."
Ebû Hüreyre (r.a)'tan nakledilen bir hadiste şöyle buyurulur:
"Yahudi ve Hıristiyanlar (saçlarını) boyamaz. Siz onların aksini yapınız: yani saçlarınızı boyayınız"
"Saçın beyazlığını değiştirmek için kullandığınız şeylerin en iyisi kına ve keten bitkisidir"
İslâm'ın çıkışından önce yahudi ve hıristiyanlar güzel görünme ve süslenmenin Allah'a kullukla bağdaşmayacağını düşünerek, saçı boyayıp rengini değiştirmekten kaçınırlardı. Hz. Peygamber, ashabına bağımsız bir kişilik kazandırmak için saçı ve sakalı kına veya başka bir boya maddesi ile boyayabileceklerini bildirdi. Ancak bu emir bağlayıcı olmayıp mendupluk bildirir.
Diğer yandan kullanılacak boyada siyah renk tercih edilmemelidir. Çünkü saç boyası genellikle yaşlı erkeklerin beyazlaşan saçları için söz konusu olur.
Siyah renk yaşlı kimseyi, olduğundan çok genç gösterir. Bu durum kınalama veya boyayı amacından saptırabilir.
Ancak saçı beyazlaşan kimse genç olursa, onun siyaha boyamasında bir sakınca görülmemiştir. Nitekim Sa'd b. Ebî Vakkas, Ukbe b. Âmir, Hasan, Hüseyin ve Cerîr gibi sahabelerin bu rengi tercih ettikleri nakledilmiştir.
Genç kimsenin siyah boya kullanmasında da bir sakınca yoktur.
Diğer yandan boya malzemesi olarak kına ve vesîme denilen, boya sanayiinde kullanılan bir bitkinin tercih edilmesi tavsiye edilmiştir. El, ayak veya başa sürülen kınanın katı olan malzemesi temizlendikten sonra deri veya saçlarda bıraktığı renk, suyun deriye nüfûzuna engel değildir. Bu yüzden abdest veya gusle mani olmaz.
Konuyla ilgili hadisleri değerlendiren islam bilginleri saçın siyah dışındaki renklere boyanmasını, kına ile boyanmasını kural olarak caiz görmekle birlikte, üçüncü şahısların yanlış anlamasına ve aldanmasına yol açacağı için siyahla boyanmasının cevazında müterredit davranmışlardır.
Kadınların saçlarını siyaha boyatması ise umumuiyetle caiz görülür. (2)Saç boyamada dikkat edilecek husus kullanılan boyanın kimyasal olup olmaması ve su geçirip geçirmemesidir. Çünkü kimyasal boyalar deri üzerinde su geçirmeyen bir tabaka oluşturur. Bu da gusül abdestine mani olmasısebebiyle caiz değildir. Bitkisel boyalarda bu durum olmadığından kullanılmasında bir sakınca yoktur. Fakat kadın saçını bitkisel boya ile boyamış olsa da yabancı erkeklere göstermesi hiçbir şekilde caiz değildir.
“Gusül esnasında, şayet su, kadının saçının dibine ulaşıyorsa, örülü saçını çözmesi lazım değildir. Yani, kadının, gusül esnasında, suyu zülüflerinin (saç lülesi) arasına ulaştırması gerekli değildir. Hidâye'de de böyledir. Şayet kadının saçı çözülmüş olursa, onlara suyu ulaştırmak vacib olur.
Kadın, başına kokulu bir şey yapıştırmış olsa da, bu sebeple su saçlarının dibine ulaşmasa; suyun, saçların dibine erişmesi için, o şeyi izale etmek yani ortadan kaldırmak kadına vacib olur. Sirâcü’l -Vehbâc'da da böyledir. (Fetavay-i Hindiyye)
Hükümlerden anlaşıldığı üzere gusül alınırken suyun kesinlikle deriye temas etmesi gerekmektedir.
Piyasada bulunan saç boyalarının muhtevası birbirinden farklıdır. Bazı boyaların deri üzerinde tabaka teşkil edip suyu geçirmediği bazılarının ise geçirdiği söylenmektedir. Kullanılacak boyanın suyu geçirip geçirmediği araştırılmalı, bu konuda uzman olan kişiler tarafından suyu geçirdiğine hüküm verilirse kullanılmalıdır.
Saçı Kına Ve Kütüm Tohumu İle Boyamak
“En iyisi saçı kına ile boyamaktır. Müstahap olan da, kınaya kütüm tohumu karıştırıp boyamaktır.
İmam-ı Ahmed b. Hanbel, otuz üç yaşında iken, saçını kına ile boyamıştır. Bunun için amcası:
-Acele ettin! Deyince, İmam-ı Ahmed b. Hanbel şöyle demiştir:
-Bu, Resulüllah (asm) Efendimizin sünnetidir.
Ebu Zer’in (ra) şöyle dediği rivayet edilmiştir:
-Ağaran saçın değiştirilmesinde en iyisi, kütüm tohumu ile kına karıştırıp boyamaktır.
Resulüllah Efendimiz (asm) saçına, kına yakması hakkında değişik görüşler ileri sürülmüştür.
Enes’ten gelen bir rivayet şöyledir:
-Resulüllah Efendimizin (asm) ağaran saçı pek azdı. Ancak, Ebu Bekir ve Ömer Resulüllah (asm) efendimizden sonra, saçlarını kına ve kütümle boyadılar.
Anlatıldığına göre:
Ümmü Seleme (ra) Resulullah Efendimizin (asm) kına ile boyalı saçını çıkarıp ashaba göstermiştir.
Bu rivayet isbat eder ki:
- Resulülah Efendimiz (asm), saçını kına ile boyamıştır.” (Gunyet’üt Tâlibin)
Sarı Ot (Veres) Ve Zafiran İle Saç Boyamak
“Bu yolda, İmam-ı Ahmet’ten gelen açık rivayete göre, bunlarla saç boyamak caizdir.
Bu manada, Ebu Malik Eş’ari şöyle dedi:
"Resulüllah Efendimiz (asm) için yaptığımız kına veres ve zafiran idi."
Ebu Zer(ra) tarafından gelen bir hadis-i şerifte ise, Resulullah (asm) şöyle buyurmuştur:
-“Ağaran saçların değiştirilmesi için kullanılan en hayırlı şey kına ve kütümdür.” (Gunyet’üt Tâlibin)
"İmam-ı Malik:
“Kına ve ketem ile boyamak caizdir, ancak siyahtan başka bir şeyle boyamak bence daha iyidir.”demiştir. Ketem, bir bitki olup, saçlara siyak renk vermede boya maddesi olarak kullanılır.”
Şafi’ î mezhebinden olan Nevevî, Kadı Îyaz’dan bu nakli yaptıktan sonra:
“Doğru ve sünnete uygun olanı, mezhebimizin görüşü olarak kaydettiğim hükümdür.”der. (Yani: “Kadın olsun, erkek olsun saçlarını kızıla veya sarıya boyamaları müstehaptır, siyaha boyamaları haramdır.”
Hz. Câbir (r.a.) anlatıyor:
"Ebu Kuhâfe, Fetih günü Resülullah aleyhissalâtu vesselam'a getirilmişti. Saçları köpük gibi bembeyazdı. Aleyhissalâtu vesselâm:
"Bunu hanımlarından birine götürün değiştirsin. Fakat siyahtan da kaçınınız" buyurdular."
Süheybü'I-Hayr (r.a.) anlatıyor:
Resülullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki:
"Ağaran saç ve sakallarınızı boyamada kullandığınız en iyi boya şüphesiz şu siyahtır. (Çünkü siyah boya) kadınlarınızı size daha çok rağbet ettiricidir, düşmanınızın içinde de hakkınızda daha çok korku doğurucudur."
Hz. Enes (r.a.)'a:
"Resülullah aleyhissalâtu vesselâm saç ve sakalını boyadı mı?" diye sorulmuştu, şu cevabı verdi:
"Aleyhissalâtu vesselâm, sakalının ön kısmında, onyedi veya yirmi tel kadar bir aklık görmüştür (bunlar için boya olur mu!) diye cevap verdi."
Ebû Hüreyre (r.a)'tan nakledilen bir hadiste şöyle buyurulur:
"Yahudi ve Hıristiyanlar (saçlarını) boyamaz. Siz onların aksini yapınız: yani saçlarınızı boyayınız"
"Saçın beyazlığını değiştirmek için kullandığınız şeylerin en iyisi kına ve keten bitkisidir"
İslâm'ın çıkışından önce yahudi ve hıristiyanlar güzel görünme ve süslenmenin Allah'a kullukla bağdaşmayacağını düşünerek, saçı boyayıp rengini değiştirmekten kaçınırlardı. Hz. Peygamber, ashabına bağımsız bir kişilik kazandırmak için saçı ve sakalı kına veya başka bir boya maddesi ile boyayabileceklerini bildirdi. Ancak bu emir bağlayıcı olmayıp mendupluk bildirir.
Diğer yandan kullanılacak boyada siyah renk tercih edilmemelidir. Çünkü saç boyası genellikle yaşlı erkeklerin beyazlaşan saçları için söz konusu olur.
Siyah renk yaşlı kimseyi, olduğundan çok genç gösterir. Bu durum kınalama veya boyayı amacından saptırabilir.
Ancak saçı beyazlaşan kimse genç olursa, onun siyaha boyamasında bir sakınca görülmemiştir. Nitekim Sa'd b. Ebî Vakkas, Ukbe b. Âmir, Hasan, Hüseyin ve Cerîr gibi sahabelerin bu rengi tercih ettikleri nakledilmiştir.
Genç kimsenin siyah boya kullanmasında da bir sakınca yoktur.
Diğer yandan boya malzemesi olarak kına ve vesîme denilen, boya sanayiinde kullanılan bir bitkinin tercih edilmesi tavsiye edilmiştir. El, ayak veya başa sürülen kınanın katı olan malzemesi temizlendikten sonra deri veya saçlarda bıraktığı renk, suyun deriye nüfûzuna engel değildir. Bu yüzden abdest veya gusle mani olmaz.
Konuyla ilgili hadisleri değerlendiren islam bilginleri saçın siyah dışındaki renklere boyanmasını, kına ile boyanmasını kural olarak caiz görmekle birlikte, üçüncü şahısların yanlış anlamasına ve aldanmasına yol açacağı için siyahla boyanmasının cevazında müterredit davranmışlardır.
Kadınların saçlarını siyaha boyatması ise umumuiyetle caiz görülür. (2)Saç boyamada dikkat edilecek husus kullanılan boyanın kimyasal olup olmaması ve su geçirip geçirmemesidir. Çünkü kimyasal boyalar deri üzerinde su geçirmeyen bir tabaka oluşturur. Bu da gusül abdestine mani olmasısebebiyle caiz değildir. Bitkisel boyalarda bu durum olmadığından kullanılmasında bir sakınca yoktur. Fakat kadın saçını bitkisel boya ile boyamış olsa da yabancı erkeklere göstermesi hiçbir şekilde caiz değildir.
“Gusül esnasında, şayet su, kadının saçının dibine ulaşıyorsa, örülü saçını çözmesi lazım değildir. Yani, kadının, gusül esnasında, suyu zülüflerinin (saç lülesi) arasına ulaştırması gerekli değildir. Hidâye'de de böyledir. Şayet kadının saçı çözülmüş olursa, onlara suyu ulaştırmak vacib olur.
Kadın, başına kokulu bir şey yapıştırmış olsa da, bu sebeple su saçlarının dibine ulaşmasa; suyun, saçların dibine erişmesi için, o şeyi izale etmek yani ortadan kaldırmak kadına vacib olur. Sirâcü’l -Vehbâc'da da böyledir. (Fetavay-i Hindiyye)
Hükümlerden anlaşıldığı üzere gusül alınırken suyun kesinlikle deriye temas etmesi gerekmektedir.
Piyasada bulunan saç boyalarının muhtevası birbirinden farklıdır. Bazı boyaların deri üzerinde tabaka teşkil edip suyu geçirmediği bazılarının ise geçirdiği söylenmektedir. Kullanılacak boyanın suyu geçirip geçirmediği araştırılmalı, bu konuda uzman olan kişiler tarafından suyu geçirdiğine hüküm verilirse kullanılmalıdır.
Saçı Kına Ve Kütüm Tohumu İle Boyamak
“En iyisi saçı kına ile boyamaktır. Müstahap olan da, kınaya kütüm tohumu karıştırıp boyamaktır.
İmam-ı Ahmed b. Hanbel, otuz üç yaşında iken, saçını kına ile boyamıştır. Bunun için amcası:
-Acele ettin! Deyince, İmam-ı Ahmed b. Hanbel şöyle demiştir:
-Bu, Resulüllah (asm) Efendimizin sünnetidir.
Ebu Zer’in (ra) şöyle dediği rivayet edilmiştir:
-Ağaran saçın değiştirilmesinde en iyisi, kütüm tohumu ile kına karıştırıp boyamaktır.
Resulüllah Efendimiz (asm) saçına, kına yakması hakkında değişik görüşler ileri sürülmüştür.
Enes’ten gelen bir rivayet şöyledir:
-Resulüllah Efendimizin (asm) ağaran saçı pek azdı. Ancak, Ebu Bekir ve Ömer Resulüllah (asm) efendimizden sonra, saçlarını kına ve kütümle boyadılar.
Anlatıldığına göre:
Ümmü Seleme (ra) Resulullah Efendimizin (asm) kına ile boyalı saçını çıkarıp ashaba göstermiştir.
Bu rivayet isbat eder ki:
- Resulülah Efendimiz (asm), saçını kına ile boyamıştır.” (Gunyet’üt Tâlibin)
Sarı Ot (Veres) Ve Zafiran İle Saç Boyamak
“Bu yolda, İmam-ı Ahmet’ten gelen açık rivayete göre, bunlarla saç boyamak caizdir.
Bu manada, Ebu Malik Eş’ari şöyle dedi:
"Resulüllah Efendimiz (asm) için yaptığımız kına veres ve zafiran idi."
Ebu Zer(ra) tarafından gelen bir hadis-i şerifte ise, Resulullah (asm) şöyle buyurmuştur:
-“Ağaran saçların değiştirilmesi için kullanılan en hayırlı şey kına ve kütümdür.” (Gunyet’üt Tâlibin)
"İmam-ı Malik:
“Kına ve ketem ile boyamak caizdir, ancak siyahtan başka bir şeyle boyamak bence daha iyidir.”demiştir. Ketem, bir bitki olup, saçlara siyak renk vermede boya maddesi olarak kullanılır.”
Şafi’ î mezhebinden olan Nevevî, Kadı Îyaz’dan bu nakli yaptıktan sonra:
“Doğru ve sünnete uygun olanı, mezhebimizin görüşü olarak kaydettiğim hükümdür.”der. (Yani: “Kadın olsun, erkek olsun saçlarını kızıla veya sarıya boyamaları müstehaptır, siyaha boyamaları haramdır.”
