Uzman SühaN
Administrator
Satranç kuralları nelerdir?
Satranç, iki oyuncu arasında oynanan bir zeka oyunudur. Bu oyun satranç tahtası denilen 8 x 8 ‘lik kare bir alan üzerinde satranç taşları ile oynanır. Toplam 64 karenin yarısı siyah, yarısı beyaz renklerden oluşur. Taraflar beyaz ve siyah renkli taşları alırlar, her oyuncunun bir seferde bir hamle yapmasıyla oyun gelişir. Oyunun başında beyaz ve siyahların 16 taşı bulunur. Bunlar bir Şah, bir vezir, iki kale, iki fil, iki at ve sekiz piyondan oluşur. Oyunun amacı karşı tarafın şahını mat etmektir.
Oyunun amacı rakip şahı mat etmektir. Bunun anlamı rakip şahın bulunduğu karenin tehdit altında bulunması ve tehdit altında olmayan bir kareye kaçış ya da tehdidi engelleyecek başka bir hamlesinin olmamasıdır. Eğer bir oyuncunun şahının bulunduğu kare tehdit altında olmadığı halde bu oyuncunun legal hamlesi kalan tek taşı şahı ise ve de şahının tehdit altında olmayan bir kareye yapabileceği bir hamlesi yoksa oyun pat olur, yani berabere biter.
Ayrıca oyun herhangi bir anda oyunculardan birinin yenilgiyi kabul etmesi veya bir oyuncunun beraberlik teklif etmesi ve diğerinin de bunu kabul etmesiyle de sona erebilir. Oyun sırasında taşları avantajlı yerlere yerleştirerek rakibin hareketini kısıtlamak ve rakibin taşlarını almak yoluyla gücünü azaltmak esastır. Her taş, kurallara göre ulaşabileceği bir karedeki rakip taşın bulunduğu kareye yerleşerek, yerinden ettiği taşı oyun dışı bırakma gücüne sahiptir, buna taş almak denir. Alınan taş oyuna bir daha geri dönemez ancak bulunduğu hattın son karesine varan bir piyon, oyun haricinde bulunsun bulunmasın, arzu edilen başka bir taşla değiştirilebilir.
Oyunda Şah engel olmadıkça 1 kare şeklinde ileri geri sağa sola ve çaprazlara gidebilir. Vezir engel olmadıkça sınırsız bir şekilde yatay düz ve bulunduğu karenin renginde çapraz gidilebilir. Kale engel olmadıkça sınırsız bir şekilde düz ve yatay gidebilir. Fil engel olmadıkça Bulunduğu karenin renginde çapraz gidilebilir.At ise ”L” harfi şeklinde gider (L harfi yatay geri olabilir ) 3 adım ilerleyebilir. Taşların üstünden atlayabilir. Piyonlar ise düz 1 kare hareket ederler. İsteğe bağlı olarak ilk defa oynanıyorsa 2 kare oynayabilir.
Rok Yapmak
Şah ve Kaleyle yapılan 2 hamlenin oluşumundan oluşan tek bir harekettir. Oyunda en fazla bir defa yapılabilir. Arada başka hiçbir taş yoksa ve şah ile kale hiç oynamamışlarsa ve şah tehdit altında değilse, Rok yapmak için Şah Kaleye doğru iki hamle atar. Aynı hamlenin devamı olarak, Kale Şahın üzerinden atlar ve yanına yerleştirilir. Şahın geçeceği karelerin de tehdit altında olmaması gerekir. Şahla, vezir tarafındaki kaleyle yapılan roka, uzun rok, şahla şah tarafındaki kalenin yaptığı roka ise kısa rok denir.
Satranç Notasyonu Satrançta genel olarak cebirsel notasyon kullanılmaktadır. Satranç tahtasında düşey sütunlarda birer harf (a, b, c, d, e, f, g, h) ve yatay sütunlara birer sayı (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 ) konulur. Böylece her kare bir harf ve bir de sayı ile belirlenmiş olur. Örneğin, sol alt kare a1, sağ üst kare de h8 ile belirtilir.
Tarihi çok eskilere dayanan satranç oyunu, modern dünyada bir disiplin ve eğitim aracı olarak da kullanılır. Çocuklara analitik düşünme ve strateji kurma fırsatı bu oyun ile sunulabilir. Her oyun gibi satrancın da kendine ait kuralları bulunur.
Satranç Kuralları:
Satranç, 8 satır ve 8 sütundan oluşan bir tahta üzerinde oynanır. Toplam 64 kare vardır. Bu kareler arka arkaya siyah - beyaz ya da koyu - açık renklerden oluşur.
Satranç tahtası üzerinde siyah taşlardan oluşan bir ordu ile beyaz taşlardan oluşan bir diğer ordu bulunur. Her iki tarafta da 8'er piyon, 2'şer kale, 2'şer at, 2'şer fil, 1'er vezir ve 1'er şah olmak üzere 16 taş vardır.
Satranç oyununa her zaman için beyaz taşlara (orduya) sahip olan taraf başlar.
Her taşın hareket kabiliyeti belli ve nettir. Taşlar, belirlenen hareket kabiliyetlerine göre ilerlerler. Örneğin piyon açılış hariç her zaman tek kare ilerlerken, filler ise çapraz karelere doğru giderler.
Kural dışı hamle yapan taraf, bu hatayı ikinci defa tekrarlaması halinde hükmen yenik sayılır.
Satranç oyununda asıl amaç, karşı tarafın şahını sıkıştırmak ve şahı tehdit altında bırakarak hareket etmesine engel olmaktır. Herhangi bir taş ile karşı tarafın şahı tehdit edildiğinde, tehdit altındaki şah hareket edemiyor ise oyun biter. Bu şekilde biten oyunlara "mat" denir. Tahta üzerinde yenilemeyen tek taş, şahtır. Şah ancak sıkıştırılabilir.
Her iki taraf da birbirini sıkıştıramıyor ise oyun berabere olur. Tarafların her ikisinde de yalnızca şah kalması ya da herhangi bir tarafın şahı tehdit altında değil iken aynı tarafın oynayacak yerinin olmaması da oyunu berabere yapar.
"Terfi" ismi ile farklı bir taşa dönüşebilme kabiliyetine sahip tek taş "piyon"dur. Piyon, rakip tarafın ilk karesine ulaşabildiği an kendi renginde herhangi bir taşa dönüştürülebilir (şah hariç).
"Rok" hareketi gibi özel hareketler ile "enpassant" gibi özel durumlar kurallar dahilinde uygulanır.
Satranç turnuvalarında, turnuva yönergesinde belirlenen sürelere göre oyunlara zaman sınırlaması konulur. Oyun içinde zamanı biten oyuncu yenik sayılır. Zaman sınırlaması, satranç saatleri ile gerçekleştirilir. Bu saatler, her iki oyuncunun da hamlelerinin ardından rahatlıkla basabileceği butonlara sahiptir.
Satranç turnuvalarında hem kişinin kendi hamlelerinin hem de rakibinin hamlelerinin yazıldığı notasyon kağıtları doldurulmak zorundadır.
Galibiyet 1 puan, beraberlik yarım puan (1/2) ve mağlubiyet 0 puandır. Hakem, pozisyon gereği bazı durumlarda skoru 1/2 - 0 gibi de tayin edebilir.
Hamle sırası kişide iken herhangi bir şekilde temas edilen taş, kesinlikle oynanmak zorundadır. Temas edilen taş oynanmayıp, başka bir taş oynanır ise hamle geri aldırılır ve dokunulan taş oynatılır. Aynı zamanda oyuncuya ceza yazılır ve rakibin saatine süre eklenir.
Düzgün durmayan taşları düzeltmeden önce "düzeltiyorum" denilir ve taşlara bu şekilde dokunulabilir.
Satranç turnuvalarında telefon gibi teknolojik aletlerin kullanılması ve salona getirilmesi yasaktır. Maç esnasında tespit edilmesi halinde kişi hükmen yenik sayılır.
Oyuncular her maçtan önce birbirlerinin ellerini sıkarak başarılar dilerler. Bu, FIDE (Uluslararası Satranç Federasyonu) tarafından kural haline getirilmiştir.
Oyunun amacı rakip şahı mat etmektir. Bunun anlamı rakip şahın bulunduğu karenin tehdit altında bulunması ve tehdit altında olmayan bir kareye kaçış ya da tehdidi engelleyecek başka bir hamlesinin olmamasıdır. Eğer bir oyuncunun şahının bulunduğu kare tehdit altında olmadığı halde bu oyuncunun legal hamlesi kalan tek taşı şahı ise ve de şahının tehdit altında olmayan bir kareye yapabileceği bir hamlesi yoksa oyun pat olur, yani berabere biter.
Ayrıca oyun herhangi bir anda oyunculardan birinin yenilgiyi kabul etmesi veya bir oyuncunun beraberlik teklif etmesi ve diğerinin de bunu kabul etmesiyle de sona erebilir. Oyun sırasında taşları avantajlı yerlere yerleştirerek rakibin hareketini kısıtlamak ve rakibin taşlarını almak yoluyla gücünü azaltmak esastır. Her taş, kurallara göre ulaşabileceği bir karedeki rakip taşın bulunduğu kareye yerleşerek, yerinden ettiği taşı oyun dışı bırakma gücüne sahiptir, buna taş almak denir. Alınan taş oyuna bir daha geri dönemez ancak bulunduğu hattın son karesine varan bir piyon, oyun haricinde bulunsun bulunmasın, arzu edilen başka bir taşla değiştirilebilir.
Oyunda Şah engel olmadıkça 1 kare şeklinde ileri geri sağa sola ve çaprazlara gidebilir. Vezir engel olmadıkça sınırsız bir şekilde yatay düz ve bulunduğu karenin renginde çapraz gidilebilir. Kale engel olmadıkça sınırsız bir şekilde düz ve yatay gidebilir. Fil engel olmadıkça Bulunduğu karenin renginde çapraz gidilebilir.At ise ”L” harfi şeklinde gider (L harfi yatay geri olabilir ) 3 adım ilerleyebilir. Taşların üstünden atlayabilir. Piyonlar ise düz 1 kare hareket ederler. İsteğe bağlı olarak ilk defa oynanıyorsa 2 kare oynayabilir.
Rok Yapmak
Şah ve Kaleyle yapılan 2 hamlenin oluşumundan oluşan tek bir harekettir. Oyunda en fazla bir defa yapılabilir. Arada başka hiçbir taş yoksa ve şah ile kale hiç oynamamışlarsa ve şah tehdit altında değilse, Rok yapmak için Şah Kaleye doğru iki hamle atar. Aynı hamlenin devamı olarak, Kale Şahın üzerinden atlar ve yanına yerleştirilir. Şahın geçeceği karelerin de tehdit altında olmaması gerekir. Şahla, vezir tarafındaki kaleyle yapılan roka, uzun rok, şahla şah tarafındaki kalenin yaptığı roka ise kısa rok denir.
Satranç Notasyonu Satrançta genel olarak cebirsel notasyon kullanılmaktadır. Satranç tahtasında düşey sütunlarda birer harf (a, b, c, d, e, f, g, h) ve yatay sütunlara birer sayı (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 ) konulur. Böylece her kare bir harf ve bir de sayı ile belirlenmiş olur. Örneğin, sol alt kare a1, sağ üst kare de h8 ile belirtilir.
Tarihi çok eskilere dayanan satranç oyunu, modern dünyada bir disiplin ve eğitim aracı olarak da kullanılır. Çocuklara analitik düşünme ve strateji kurma fırsatı bu oyun ile sunulabilir. Her oyun gibi satrancın da kendine ait kuralları bulunur.
Satranç Kuralları:
Satranç, 8 satır ve 8 sütundan oluşan bir tahta üzerinde oynanır. Toplam 64 kare vardır. Bu kareler arka arkaya siyah - beyaz ya da koyu - açık renklerden oluşur.
Satranç tahtası üzerinde siyah taşlardan oluşan bir ordu ile beyaz taşlardan oluşan bir diğer ordu bulunur. Her iki tarafta da 8'er piyon, 2'şer kale, 2'şer at, 2'şer fil, 1'er vezir ve 1'er şah olmak üzere 16 taş vardır.
Satranç oyununa her zaman için beyaz taşlara (orduya) sahip olan taraf başlar.
Her taşın hareket kabiliyeti belli ve nettir. Taşlar, belirlenen hareket kabiliyetlerine göre ilerlerler. Örneğin piyon açılış hariç her zaman tek kare ilerlerken, filler ise çapraz karelere doğru giderler.
Kural dışı hamle yapan taraf, bu hatayı ikinci defa tekrarlaması halinde hükmen yenik sayılır.
Satranç oyununda asıl amaç, karşı tarafın şahını sıkıştırmak ve şahı tehdit altında bırakarak hareket etmesine engel olmaktır. Herhangi bir taş ile karşı tarafın şahı tehdit edildiğinde, tehdit altındaki şah hareket edemiyor ise oyun biter. Bu şekilde biten oyunlara "mat" denir. Tahta üzerinde yenilemeyen tek taş, şahtır. Şah ancak sıkıştırılabilir.
Her iki taraf da birbirini sıkıştıramıyor ise oyun berabere olur. Tarafların her ikisinde de yalnızca şah kalması ya da herhangi bir tarafın şahı tehdit altında değil iken aynı tarafın oynayacak yerinin olmaması da oyunu berabere yapar.
"Terfi" ismi ile farklı bir taşa dönüşebilme kabiliyetine sahip tek taş "piyon"dur. Piyon, rakip tarafın ilk karesine ulaşabildiği an kendi renginde herhangi bir taşa dönüştürülebilir (şah hariç).
"Rok" hareketi gibi özel hareketler ile "enpassant" gibi özel durumlar kurallar dahilinde uygulanır.
Satranç turnuvalarında, turnuva yönergesinde belirlenen sürelere göre oyunlara zaman sınırlaması konulur. Oyun içinde zamanı biten oyuncu yenik sayılır. Zaman sınırlaması, satranç saatleri ile gerçekleştirilir. Bu saatler, her iki oyuncunun da hamlelerinin ardından rahatlıkla basabileceği butonlara sahiptir.
Satranç turnuvalarında hem kişinin kendi hamlelerinin hem de rakibinin hamlelerinin yazıldığı notasyon kağıtları doldurulmak zorundadır.
Galibiyet 1 puan, beraberlik yarım puan (1/2) ve mağlubiyet 0 puandır. Hakem, pozisyon gereği bazı durumlarda skoru 1/2 - 0 gibi de tayin edebilir.
Hamle sırası kişide iken herhangi bir şekilde temas edilen taş, kesinlikle oynanmak zorundadır. Temas edilen taş oynanmayıp, başka bir taş oynanır ise hamle geri aldırılır ve dokunulan taş oynatılır. Aynı zamanda oyuncuya ceza yazılır ve rakibin saatine süre eklenir.
Düzgün durmayan taşları düzeltmeden önce "düzeltiyorum" denilir ve taşlara bu şekilde dokunulabilir.
Satranç turnuvalarında telefon gibi teknolojik aletlerin kullanılması ve salona getirilmesi yasaktır. Maç esnasında tespit edilmesi halinde kişi hükmen yenik sayılır.
Oyuncular her maçtan önce birbirlerinin ellerini sıkarak başarılar dilerler. Bu, FIDE (Uluslararası Satranç Federasyonu) tarafından kural haline getirilmiştir.
