Sigara ve Beslenme
Sigaranın sağlık bozucu etkisinin yanında, bireyin beslenme şekli ve alışkanlıkları da hastalıkların önlenmesinde ve tedavisinde önem taşımaktadır. Sigara içenlerin, içmeyenlerin ve pasif içicilerin beslenme alışkanlıklarını anlamak, hastalık risklerini değerlendiren ve bireyleri sağlıklı yaşam hakkında eğiten sağlık uzmanları olan bizler önemlidir.
Beslenmemizde sebze ve meyveler; vitaminler, mineral ve posanın iyi kaynağıdır. Yapılan birçok epidemiyolojik çalışmada, sebze ve meyvelerdeki besin öğesi olan ve olmayan bileşenlerin, kanser ve kardiyovasküler hastalık riskini azalttığı birçok çalışmada da gösterilmiştir.
Sigara içen bireylerin birçoğunda görülen yanlış beslenme davranışları:
Sigara içimi ile taze sebze meyve tüketimi düşmektedir!
Sigara içenlerin içmeyenlere göre daha sağlıksız beslendikleri, iyi bir vitamin, mineral kaynağı olan sebze ve meyveleri yeterli tüketmedikleri çalışmalarla ortaya konmuştur. Sigara çoğu bireyde iştahta azalmaya neden olmaktadır. Tüm dünyada yapılan epidemiyolojik çalışmaların sonuçları; yüksek oranda sebze ve meyve tüketme alışkanlığı olan bireylerde kalp damar hastalıkları,hipertansiyon, insüline bağlı olmayan diyabet, gözde katarakt ve maküler dejenarasyon riskinin önemli derecede düşük olduğunu göstermiştir. Bu nedenle yeterli ve dengeli beslenmede özellikle sebze-meyvelerin tüketimine gereken önemin verilmesi muhakkak gerekmektedir. Çünkü taze sebze ve meyveler; ß-karoten, C vitamini, diğer karotenoidler ve flavonoidler gibi antioksidanların doğal kaynağıdır. Yapılan bir çalışmada, sigara içenlerde serum C vitamini düzeylerinin, içmeyenlerden iki kat daha düşük olduğu bildirilmiştir. Walström ve arkadaşları, ise sigara içmeyenlerin serum ß-karoten düzeylerinin, içenlerden belirgin şekilde daha yüksek olduğunu saptamışlar ve sigara içen ve içmeyenler arasında gözlenen bu farklılığın esas nedeninin, daha az sebze tüketimi olabileceğini bildirmişlerdir. Dolayısıyla, sigara içen bireylerin antioksidan gereksinmelerinin içmeyenlerden daha fazla olduğunu ve daha çok sebze ve meyve tüketmeleri gerekmektedir. Bu besinleri de öncelikle; portakal, kivi, limon, mandalina, domates, kuşburnu, havuç, kayısı ve yeşil yapraklı tüm sebzelerden alabilmemiz mümkün olabilmektedir.
Sigara içen bireyler kahvaltı öğününü atlarlar!
Sigara içen ve içmeyen öğrenciler üzerinde yapılan birçok çalışmada en çok atlanan öğünün sabah kahvaltısı olduğu görülmüştür. Ve onu öğlen yemeği izlemektedir. Sigara içmeyen öğrencilerin tamamı akşam yemeklerini yerken, sigara içenlerde bu ana öğünü atlayanlar bile olduğu gösterilmiştir. Gece uzun dönem açlık sonrasında sabah kahvaltısının yapılmaması, öğlene kadar olan zamanda zihinsel faaliyetler ve iş verimi kaybı açısından önem taşımaktadır. Bu nedenle sabah kahvaltısının mutlaka yapılması gerekmektedir.
Sigara içen bireyler yetersiz sıvı alırlar!
Yine sigara içen bireylerde özellikle süt, meyve suları ve su tüketimi gibi genel sıvı alımının oldukça düşük olduğu görülmüştür. Sıvı alımının yetersizliğine bağlı olarak bu bireylerde dönem dönem bağırsak ve böbrek fonksiyonlarında bozukluklar gözlenebilmektedir. Özellikle de sügarayı bırakan bireylerin günlük sıvı alımını en az 2 litreye çıkarması gerekmektedir.
Sigara içen bireylerde besin atıştırmaları oldukça sık görülmektedir!
Yine yapılan bir çalışmada da ara öğünlerde bireylerin tüketmiş oldukları yiyecek çeşitlerine bakılmış ve genelde sigara içmeyen bireylerin, ara öğünlerde besinleri tüketim oranı daha fazla bulunmuştur. Sigara içen grupta ara öğünlerde tüketilen besinler arasında ilk sırada bisküvinin yer aldığı (%33), sigara içmeyen bireylerin en çok tükettikleri yiyeceğin, taze sebze-meyveler olduğu bildirilmiştir (%41). Vitamin ve mineral kaynağı olan sebze ve meyvelerin sigara içen bireyler tarafından öğün aralarında tüketim oranı oldukça düşük bulunmuştur. Sigara içilmesinin, besin tat tercihini etkilediği ve tatlı, yüksek enerji veren besinlerin tüketiminde azalmaya neden olduğu bildirilmiştir. Bazı çalışmalarda özellikle sigara içen bireylerde çikolata tüketiminin düşük olduğu görülmüştür.
Sigara içen yetişkin ve adölesanlar üzerinde yapılan besin tüketim sıklığı araştırmaları, bu bireylerin beslenme alışkanlıklarının, sigara içmeyenlerden farklı olduğunu göstermektedir. Yine sigara içenlerin, içmeyenlere göre daha az sağlıklı beslenme alışkanlığına sahip oldukları düşünülmektedir.
Beslenmemizde sebze ve meyveler; vitaminler, mineral ve posanın iyi kaynağıdır. Yapılan birçok epidemiyolojik çalışmada, sebze ve meyvelerdeki besin öğesi olan ve olmayan bileşenlerin, kanser ve kardiyovasküler hastalık riskini azalttığı birçok çalışmada da gösterilmiştir.
Sigara içen bireylerin birçoğunda görülen yanlış beslenme davranışları:
Sigara içimi ile taze sebze meyve tüketimi düşmektedir!
Sigara içenlerin içmeyenlere göre daha sağlıksız beslendikleri, iyi bir vitamin, mineral kaynağı olan sebze ve meyveleri yeterli tüketmedikleri çalışmalarla ortaya konmuştur. Sigara çoğu bireyde iştahta azalmaya neden olmaktadır. Tüm dünyada yapılan epidemiyolojik çalışmaların sonuçları; yüksek oranda sebze ve meyve tüketme alışkanlığı olan bireylerde kalp damar hastalıkları,hipertansiyon, insüline bağlı olmayan diyabet, gözde katarakt ve maküler dejenarasyon riskinin önemli derecede düşük olduğunu göstermiştir. Bu nedenle yeterli ve dengeli beslenmede özellikle sebze-meyvelerin tüketimine gereken önemin verilmesi muhakkak gerekmektedir. Çünkü taze sebze ve meyveler; ß-karoten, C vitamini, diğer karotenoidler ve flavonoidler gibi antioksidanların doğal kaynağıdır. Yapılan bir çalışmada, sigara içenlerde serum C vitamini düzeylerinin, içmeyenlerden iki kat daha düşük olduğu bildirilmiştir. Walström ve arkadaşları, ise sigara içmeyenlerin serum ß-karoten düzeylerinin, içenlerden belirgin şekilde daha yüksek olduğunu saptamışlar ve sigara içen ve içmeyenler arasında gözlenen bu farklılığın esas nedeninin, daha az sebze tüketimi olabileceğini bildirmişlerdir. Dolayısıyla, sigara içen bireylerin antioksidan gereksinmelerinin içmeyenlerden daha fazla olduğunu ve daha çok sebze ve meyve tüketmeleri gerekmektedir. Bu besinleri de öncelikle; portakal, kivi, limon, mandalina, domates, kuşburnu, havuç, kayısı ve yeşil yapraklı tüm sebzelerden alabilmemiz mümkün olabilmektedir.
Sigara içen bireyler kahvaltı öğününü atlarlar!
Sigara içen ve içmeyen öğrenciler üzerinde yapılan birçok çalışmada en çok atlanan öğünün sabah kahvaltısı olduğu görülmüştür. Ve onu öğlen yemeği izlemektedir. Sigara içmeyen öğrencilerin tamamı akşam yemeklerini yerken, sigara içenlerde bu ana öğünü atlayanlar bile olduğu gösterilmiştir. Gece uzun dönem açlık sonrasında sabah kahvaltısının yapılmaması, öğlene kadar olan zamanda zihinsel faaliyetler ve iş verimi kaybı açısından önem taşımaktadır. Bu nedenle sabah kahvaltısının mutlaka yapılması gerekmektedir.
Sigara içen bireyler yetersiz sıvı alırlar!
Yine sigara içen bireylerde özellikle süt, meyve suları ve su tüketimi gibi genel sıvı alımının oldukça düşük olduğu görülmüştür. Sıvı alımının yetersizliğine bağlı olarak bu bireylerde dönem dönem bağırsak ve böbrek fonksiyonlarında bozukluklar gözlenebilmektedir. Özellikle de sügarayı bırakan bireylerin günlük sıvı alımını en az 2 litreye çıkarması gerekmektedir.
Sigara içen bireylerde besin atıştırmaları oldukça sık görülmektedir!
Yine yapılan bir çalışmada da ara öğünlerde bireylerin tüketmiş oldukları yiyecek çeşitlerine bakılmış ve genelde sigara içmeyen bireylerin, ara öğünlerde besinleri tüketim oranı daha fazla bulunmuştur. Sigara içen grupta ara öğünlerde tüketilen besinler arasında ilk sırada bisküvinin yer aldığı (%33), sigara içmeyen bireylerin en çok tükettikleri yiyeceğin, taze sebze-meyveler olduğu bildirilmiştir (%41). Vitamin ve mineral kaynağı olan sebze ve meyvelerin sigara içen bireyler tarafından öğün aralarında tüketim oranı oldukça düşük bulunmuştur. Sigara içilmesinin, besin tat tercihini etkilediği ve tatlı, yüksek enerji veren besinlerin tüketiminde azalmaya neden olduğu bildirilmiştir. Bazı çalışmalarda özellikle sigara içen bireylerde çikolata tüketiminin düşük olduğu görülmüştür.
Sigara içen yetişkin ve adölesanlar üzerinde yapılan besin tüketim sıklığı araştırmaları, bu bireylerin beslenme alışkanlıklarının, sigara içmeyenlerden farklı olduğunu göstermektedir. Yine sigara içenlerin, içmeyenlere göre daha az sağlıklı beslenme alışkanlığına sahip oldukları düşünülmektedir.
