Tarihte Bugün

[PaSikA]

7 Ocak

1924. Milli Eğitim Bakanlığı yabancı okulların binaları içindeki dini alamet ve işaretlerin kaldırılması için genelge yayımladı.
1935. İtalya diktatörü Benito Mussolini ile Fransa dışişleri bakanı Roma'da görüştü. Resmi açıklamaya göre iki ülkenin Afrika'daki çıkarlarıyla ilgili anlaşmalar yapıldı.
1942. Hamlet davası sonuçlandı. Muhsin Ertuğrul, Peyami Sefa ve Celaleddin Ezine'ye verilen cezalar ertelendi.
1944. Çorap imalatı hakkı Sümerbank'a verildi.
1946. Demokrat Parti (DP) resmen kuruldu.
1950. Karabük Demir ve Çelik İşletmesi'nde Zeynep adı verilen yüksek fırın hizmete açıldı.
Aynı gün Demokrat Parti yeni Seçim Kanunu'yla ilgili bildiri yayınladı:"Önümüzdeki seçimler mutlaka dürüst olmalıdır."
1954. Demokrat Parti Genç Demokratlar adında bir gençlik örgütü kurdu.
1957. Milli Türk Talebe Birliği "rock and roll" ve "striptiz"in yasaklanmasını istedi.
1963. Cibali Tütün Fabrikası'nda 3500 işçi yemek boykotu yaptı.
1967. Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı bir açıklama yaptı; Türkiye'de 25.000 frengili,10.000 cüzamlı, 750.000 veremli var.
1979. Hindistan'da yapılan seçimleri İndira Gandhi'nin Kongre Partisi kazandı.
Aynı gün Vietnam birlikleri Kampuçya başkenti Pnom Penh'i ele geçirerek Kızıl Kmer rejimini ve Başkan Pol Pot'u devirdi.
1984. Başbakan Turgut Özal ilk basın toplantısını düzenledi.
1992. Cemal Süreya Şiir Ödülü Adnan Özer ve Süreyya Berfe'ye verildi.
1997. Demokrat Türkiye Partisi kuruldu. Partinin genel başkanlığına Hüsamettin Cindoruk seçildi.
1999. ABD Başkanı Bill Clinton'ın azli istemiyle açılan dava başladı.

Bugün Doğanlar:
1851. Rusya'da Narodnik (Halkçı) hareketin ilk liderlerinden devrimci sosyalist, Nikolay Vasilyeviç Çaykovskiy.
1906. Pek çok ülkenin deniz kuvvetlerinden büyük bir süpertankerler ve yük gemileri filosuna sahip Yunan armatör Aristotle Sokrates Onassis.
1908. Swing döneminin başlıca trompetçilerinden Afrika kökenli Amerikalı caz müzisyeni Henry Allen.
1916. Üç kez SSCB, üç kez Avrupa ve dört kez de Olimpiyat şampiyonu Estonyalı satranççı Paul Keres.

Bugün Ölenler:
1944. İdare hukuku Profesörü Muslihiddin Adil Taylan.
1968. Besteci Fahri Kopuz.
1984. Fotoğraf ve sinema sanatçısı Baha Gelenbevi.
1989. Japonya İmparatoru Hirohito.

 

[PaSikA]

8 Ocak

1916. Müttefik kuvvetleri Osmanlı ordusunun Çanakkale direnişini kıramadılar. Yenilgiye uğrayarak Gelibolu yarımadasından çekilmeye başladılar. Başarısızlığı nedeniyle İngiliz Deniz Kuvvetleri komutanı Amiral Winston Churchill görevinden istifa etti.
1918. ABD Başkanı Woodrow Wilson, Temsilciler Meclisi ve Seanato'nun ortak toplantısında Avrupa'da kalıcı barışın sağlanması için kendi adıyla anılacak olan 14 prensibi ortaya attı.
1943. Yoksullara ucuz ekmek verilmesine ilişkin kararname yayımlandı.
1945. Büyük İskenderun Limanı hizmete açıldı.
1946. Celal Bayar Demokrat Parti ( DP) Genel Başkanı oldu.
1977. Cumhuriyet Halk Partisi lideri Bülent Ecevit, milletvekillerine yapılan zamlara tepki gösterdi; maaş zammını kabul etmeyeceğini açıkladı.
1982. Yılmaz Güney "komünizm propagandası yapmaktan" gıyabında 7,5 yıla mahkum edildi.
1984. Başbakan Turgut Özal Türk Parasını Koruma Kanunu'nun herkesin başına bela olduğunu söyledi
1986. Henry Miller'in Oğlak Dönencesi adlı romanı, "müstehcen" olduğu gerekçesiyle toplatıldı.
Aynı gün 8 sanatçıya Yükseköğrenim Kurulu (YÖK) tarafından "profesörlük" unvanı verildi. Unvan verilen sanatçılar arasında Yıldız Kenter, Hikmet Şimşek ve Nüvit Kodallı da vardı
1988.Bülent Ersoy'un sahneye çıkma yasağı kaldırıldı. Operasyonla cins değiştiren Bülent Ersoy'un sahneye çıkmasına Emniyet Genel Müdürlüğü 7 yıldır izin vermiyordu.
1991.Hükümetle anlaşan maden işçileri eylemlerine son vererek Zonguldak'a döndüler.
1992. Ankara'da bir depoda kilitli tutulan "yasak" kitaplar Kültür Bakanlığı'nda sergilenmeye başladı. Kitaplar ileride oluşturulacak Demokrasi ve İnsan Hakları Müzesi'ne konulacak.
1993. Aziz Nesin, "12 Eylül'de 5 deli kuyuya taş attı, 60 milyon insan çıkaramıyor" dedi.

Bugün Doğanlar
1823. Charles Darwin'den önce doğal seçme yoluyla türlerin evrimine ilişkin görüşleri ortaya atmasıyla bilinen İngiliz toplum ve doğa bilimci, coğrafyacı ve eleştirmen Alfred Russel Wallace.
1896. Şilili romancı ve kısa öykücü Manuel (Sepúlveda) Rojas.
1942. Patlayan kara delikler teorisiyle görelilik teorisi ve kuantum mekaniğinde çığır açan İngiliz teorik fizikçi Stephen W. Hawking.
1947. İngiliz şarkıcı, şarkı sözü yazarı ve sinema oyuncusu David Bowie.

Bugün Ölenler:
1935. Besteci Rauf Yekta Bey.
1954. Sûfi Kemâli Efendi.
1961. Dünya şampiyonu güreşçi Yaşar Doğu.
1967. Yazar İlhan Tarus.
1976. Çin Halk Cumhuriyeti Başkanı Çu En- Lay.
1988. Balerin Duygu Baykal.
1996. Fransa'nın devlet başkanlarından François Mitterrand.

 

[PaSikA]

9 Ocak

"Enerji Tasarruf Haftası"

1905. Moskova'da Kışlık Saray'a yürüyen işçilerin üzerine ateş açıldı.

1926.Piyango çekilişinin sadece Tayyare Cemiyeti'ne ait olduğuna ilişkin kanun kabul edildi.

1936. Ankara'da Dil ve Tarih-Coğrafya Okulu Atatürk'ün de katıldığı bir törenle açıldı; törende konuşan Milli Eğitim Bakanı Saffet Arıkan "Çürümüş görünen dünya kültürünü yeniden yaratacak olan Türk çocuklarıdır" dedi.

1937. Josef Stalin'in sürgüne gönderdiği Lev Troçki Meksika'ya gitti.

1942. Türk Tarih Kurumu Ziya Gökalp'in bütün eserlerinin yayımlanmasına, Türk Dil Kurumu da yeni bir Kuran çevirisine karar verdi.

1955. Devlet Operası sopranosu Leyla Gencer temsiller vermek üzere İtalya'ya gitti.

1966. 800 kişilik ilk işçi kafilesi Almanya'ya hareket etti.

1968. Ankara Yüksek İhtisas Hastanesi'nde bir köpeğin kalbi değiştirildi. Ameliyattan kırk dakika sonra bakım güçlüğü nedeniyle köpek öldürüldü.

1969. Ortadoğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) bir ay süreyle tatil edildi. 6 Ocak günü üniversitede Amerikan Büyükelçisi Robert Komer'in makam otomobili öğrenciler tarafından yakılmıştı.

1970. İngiltere'de yapılan açıklamaya göre bir hafta içinde Hong Kong gribinden 2850 kişi öldü.

1978. Akaryakıt sıkıntısı had safhada; akaryakıtı biten hastaneler hasta kabul etmemeye ve yatan hastaları taburcu etmeye başladılar.

1984. Yargıtay bir karar verdi; emekli işçiye verilen altın madalyanın bedeli, kıdem tazminatından düşülecek.

1987. Yargıtay, Milliyetçi Hareket Partisi'nin Alparslan Türkeş'in üzerinde bulunan mal varlığının hazineye devrine karar verdi.

1995. Güner Ümit'in, İnter Star'da yayınlanan "Süper Turnike" programında, Alevilerde "ensest" olduğunu ima eden sözleri üzerine, Aleviler iki gün boyunca televizyon önünde gösteri yaptı. 2 günün sonunda programın yayından kaldırılacağı açıklandı.

1996. Sabancı Holding Yönetim Kurulu Üyesi Özdemir Sabancı, Toyotasa Genel Müdürü Haluk Görgün ve sekreter Nilgün Hasefe Sabancı Center'da vurularak öldürüldüler. Olayı, DHKP-C örgütü üstlendi.

1996. Evrensel Gazetesi muhabiri Metin Göktepe'nin cesedi Eyüp Spor Salonu'nun yakınındaki arsada bulundu. Gazeteci Metin Göktepe bir gün önce görevini yaparken polisçe engellenmiş ve gözaltına alınmıştı.

1997. Başbakanlık Kriz Yönetimi Merkezi yönetmeliği Resmi Gazete'de yayımlandı. Yönetmelik kriz hallerinde kimi yürütme yetkilerini Genelkurmay Genel Sekreterliği'ne veriyor.



Bugün Doğanlar:

1890. Çek romancı kısa öykü, oyun ve deneme yazarı Karel Capek.

1908. İkinci Cinsiyet adlı incelemesiyle bilinen, varoluşçuluk akımını edebiyatta sürdüren Fransız yazar ve feminist Simone de Beauvoir.

1922. Gine Cumhuriyeti'nin ilk başkanı (1958-84), önde gelen Afrikalı siyasetçilerden Sékou Touré.

1941. !960'larda gençliğin Amerikan halk müziğine ilgisini çeken şarkıcı ve siyasal eylemci Joan Baez.



Bugün Ölenler:

1951. Diyanet İşleri Başkanı Ahmet Hamdi Akseki.

1964. Yazar Halide Edip Adıvar.

1982. Ressam ve yazar Nurullah Berk.

1990. Şair Cemal Süreya.

 

[PaSikA]

10 Ocak

"Çalışan Gazeteciler Bayramı"

1900. Dünya Şampiyonu, Pehlivan Kara Ahmet, "Şampiyonlar Şampiyonu" ünvanını aldı.

1920. Milletler Cemiyeti kuruldu. Amerika Birleşik Devletleri cemiyete katılmadı

1921. 1. İnönü Zaferi; Albay İsmet Bey komutasında Türk ordusu, Yunan ordusu ile, İnönü'de karşı karşıya geldiler. Yunan ordusu yenildi.

1926. Heyet-i Fesadiye davası sonuçlandı. Aslında üç ayrı dava söz konusuydu. Çerkes Ethem'in Kuva-yı Seyyaresi'nin Bolşevik Taburu Komutanı İsmail Hakkı Bey; boşandığı eşini öldürten Miralay Osman; Kürt isyanıyla birlikte Ankara muhitinde bir isyan hareketi giriştiği gerekçesiyle Kırşehir Milletvekili Rıza Bey idama mahkûm oldu.

Aynı gün Alman sinema yönetmeni Fritz Lang'ın Metropolis adlı filmi gösterime girdi.

1933. İspanya'da ayaklanmalar yaygınlaştı; sıkıyönetim ilan edildi.

1940. Pierre Louys'in Afrodit adlı kitabıyla ilgili davaya başlandı. Kitap müstehcenlikle suçlanıyordu.

1944. Nuri Demirağ'ın fabrikasında üretilen yolcu uçağının uçuş tecrübesi Yeşilköy'de yapıldı.

1945. Anayasa dilinde yeni Türkçe kelimelerin kullanılması kabul edildi.

Aynı gün Teşrinevvel, Teşrinisani, Kânunuevvel ve Kânunusani aylarının adları, Ekim, Kasım, Aralık ve Ocak olarak değiştirildi.

1947. Demokrat Parti 1. Kongresi'nde "Hürriyet Misakı" kabul edildi. Raporda Anayasa'ya aykırı yasaların kaldırılması, Anayasa'nın tam olarak uygulanması, yeni seçim yasası hazırlanması ve cumhurbaşkanlığı ile parti genel başkanlığının birbirinden ayrılması isteniyordu.

1961. Basın çalışanlarıyla ilgili 212 sayılı kanunun yürürlüğe girdi. Bu yasayı protesto eden gazete sahipleri 3 gün süreyle gazete çıkarmama kararı aldılar.

1968. Ankara'da Dördüncü Sanayi Kongresi toplandı. Kongre'de "yabancı sermaye" konusu tartışıldı.

1971. 500'ü aşkın mülki amir hükümeti protesto için eylem kararı aldı. Başbakan Süleyman Demirel bu nedenle bir genelge yayımladı. "Direnişe geçen memurlar suç işliyor" dedi.

1972. Askeri Yargıtay Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan'ın idamını onayladı.

1978. Başbakan Bülent Ecevit "Ekonomide ve devlet yapısında bir enkaz devralmış durumdayız" dedi.

1984. Alpaslan Türkeş'in tahliye istemi 21. kez reddedildi

1985. Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu'nda (TRT) "anı, devrim, özgürlük, ulus" gibi 205 sözcüğün kullanılması yasaklandı. Bu sözcüklerin "Türkçe'nin yapı ve işleyişine ters düştüğü" ileri sürüldü.

1988.Yurtdışında basılan 440 yayının ülkeye girmesi yasaklandı.

1992."32. Gün" programı, Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu Yönetim Kurulu tarafından yayından kaldırıldı. Yapımcı Mehmet Ali Birand'la anlaşma feshedildi.

1999. Susurluk davası kapsamında da aranan Haluk Kırcı yakalandı. Haluk Kırcı Ankara Bahçelievler'de 7 Türkiye İşçi Partisi (TİP) üyesi gencin öldürülmesiyle ilgili davada 7 kez idam cezası almıştı.



Bugün Doğanlar:

1913. 1969-89 arasında Çekoslovakya lideri olan Slovak Komünist Gustav Husak.

1945. 1960'lardan bu yana rock ve pop dünyasını sürükleyen eserleri seslendiren ve besteleyen İngiliz şarkıcı ve besteci Rod Stewart.



Bugün Ölenler:

1905. Paris Komünü'nün önde gelen kadın militanlarından anarşist Louise Michel.

1945. Yazar Osman Cemal Kargılı.

1959. Eski İçişleri Bakanı Şükrü Kaya.

1968. Kurtuluş Savaşı komutanlarından Ali Fuat Cebesoy.

 

[PaSikA]

11 Ocak

1927. Türkiye Cumhuriyeti ile Almanya arasında Ticaret ve İkamet antlaşmaları imzalandı.

1929. Sovyetler Birliği'nde çalışma süresi 7 saate indirildi.

Aynı gün Türkiye'de eski yazılı kitapları yeni harflere çevirmek için Dil Encümeni bünyesinde bir komisyon kuruldu.

1939. Aydın'da köylüye toprak dağıtıldı.

1940. Ankara Konservatuarı Tatbikat Sahnesi oyuncuları ilk oyunlarını sergilediler.

1944. İtalya'da 5 kişi vatana ihanetten asıldı. Benito Mussolini'nin damadı Kont Ciano da asılanlar arasındaydı.

1946. Arnavutluk'ta Kral Zogo tahtan indirildi; halk cumhuriyeti ilan edildi.

1948. Ankara Üniversitesi Senatosu bazı öğretim üyelerini sol eğilimli oldukları için, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi'ndeki görevlerinden uzaklaştırdı. Görevden alınanlar arasında Pertev Nail Boratav, Niyazi ve Mediha Berkes, Behice Boran, Adnan Cemgil ve Azra Erhat vardı.

1962. Peru'da toprak kayması oldu; 3 bin insan öldü.

1963. Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde komünizmle mücadele amacıyla bir komisyon kuruldu.

1969. Singer Fabrikası'nda işçilere polis müdahale etti; 9 polis ve14 işçi yaralandı. Fabrika bir gün önce (10 Ocak'ta) işçiler tarafından işgal edilmişti.

Aynı gün Danıştay, Ortadoğu Teknik Üniversitesi'nin bir ay süreyle tatil edilmesi kararını durdurdu.

1971. İş Bankası Ankara Emek Şubesi silahlı 4 kişi tarafından soyuldu. İçişleri Bakanlığı bankayı soyanların Deniz Gezmiş ile Yusuf Arslan olduğunu ileri sürdü.

1973. İstanbul Türk Demir Döküm fabrikalarında 99 gün süren grev sona erdi.

1974. İstanbul Belediyesi Şehir Tiyatroları genel sanat yönetmenliğine Muhsin Ertuğrul getirildi. Bir gün önce Vasfi Rıza Zobu bu görevden istifa etmişti.

1992. Türkiye Gazeteciler Sendikası "işverenin çalışanlara baskı yaparak sendikadan istifaya zorladığı" gerekçesiyle Milliyet gazetesini boykot çağrısı yaptı.

1995. 30 Aralık1994'te İstanbul'da The Marmara Oteli'nin pastanesine konulan bombanın patlaması üzerine ağır yaralanan Onat Kutlar tedavi edildiği hastanede 1995'teöldü.

Aynı gün Amerikalı matematikçiler "en büyük asal sayı"yı buldu. Kendisi ile 859 bin 433 kez çarpılan 2'den1 çıkarılmasıyla elde edilen bu sayı 258 bin 716 haneli.

1996. Evrensel gazetesi muhabiri Metin Göktepe, çok sayıda kişinin katıldığı bir törenle toprağa verildi. Metin Göktepe Ümraniye E Tipi Cezaevi'ndeki olaylarda ölen 3 kişinin cenaze törenlerini izlerken polis tarafından gözaltına alınmış, 9 Ocak günü gözaltına alındığı yerin biraz ötesinde ölü bulunmuştu.

1999. Türkiye Cumhuriyeti'nin 56. Hükümeti kuruldu; Demokratik Sol Parti (DSP) azınlık hükümeti. Bülent Ecevit 4. kez başbakan oldu.


Bugün Doğanlar:

1842. Amerikalı yazar ve ruhbilimci William James.

1859. 1898-1905 arasında Hindistan Genel Valiliği ve 1919-24 arasında İngiltere Dışişleri Bakanlığı yapan, görevde bulunduğu sürelerde İngiltere dış politikasında belirleyici bir rol oynayan politikacı Lord Curzon.

1885. ABD'de yasaların kadınlara eşit hak tanıması talebiyle açılan ilk kampanyanın önderi Alice Paul.

1903. "Ağla Sevgili Memleketim" adlı romanıyla ünlenen, ırk ayrımcılığı karşıtı görüşleriyle tanınan Güney Afrika'nın önde gelen yazarlarından Alan Stewart Paton.

1907. Başbakanlığı sırasında Fransa'nın Çin Hindi'nden çekilmesini sağlayan sosyalist politikacı, Pierre Mendès-France.



Bugün Ölenler:

1556. Şair Fuzûli.

1928. İngiliz yazar Thomas Hardy.

1937. Gaziantep Milletvekili Nuri Conker.

1966. Hindistan Başbakanı Lal Şastri.

1983. Karikatürist Şadi Dinççağ.

1994. Caz sanatçısı Erol Pekcan.

1999. Sinema sanatçısı Öztürk Serengil.

 

[PaSikA]

12 Ocak

1923. Paris'te Pasteur Enstitüsü'nde tetenoza karşı serum geliştirildi.
1930. Anadolu halk oyunları ilk kez filme alındı.
1933. Dahili İstikraz (İç Borç) Kanunu Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabul edildi.
1943. İlk defa kurulan İstanbul Mıntıka Sanayi Birliği ilk toplantısını yaptı.
1944. Genel Kurmay'da ilk devir teslim yılında bugün yapıldı; Mareşal Fevzi Çakmak yaş haddinden emekliye ayrıldı, yerine Kazım Orbay atandı.
1951. Uluslararası Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi yürürlüğe girdi.
1958. İstanbullu kadınlar Türk Kadın partisi'nin kurulmasına karşı çıktılar. "Onurumuz erkeklerinkinden çok yüksek olduğundan siyasette başarılı olamayız" dediler.
1959. Sovyet uzay aracı Luna yılında bugün güneş çevresindeki yörüngesine yerleşti. Luna yerçekiminden kurtulan ilk uzay aracı oldu.
1961. Siyasi Partilerin faaliyetine izin verildi.
Aynı gün İtalyanlar ilk uzay roketini fırlattı.
1966. Fikir suçlarının da af kapsamına alınması istendi. 19 Temmuz günü Meclis'ten çıkan Af Kanunu'nda 141. ve 142. madde "suçluları" af kapsamı dışında bırakıldı. Vergi ve döviz kaçakçılığı suçları da af kapsamına alınmıştı.
1971. Anayasa Mahkemesi özel yüksek okulların Anayasa'ya aykırı olduğuna karar verdi.
1972. Mucibur Rahman Bangladeş'in başbakanı oldu.
1976. Akaryakıt bayileri direniş yaptılar, akaryakıt satmadılar. Bayiler kâr oranlarının arttırılmasını istiyor.
1983. 261 sanık hakkında idam cezası istenen 759 sanıklı Fatsa Dev-Yol davası Amasya'da başladı. İdamı istenenler arasında eski belediye başkanı Fikri Sönmez de bulunuyor.
1988. Tek tip elbise giymeyen tutuklu ve hükümlülerin ziyaretçileriyle görüştürülmemesi cezaevlerinde sorun yarattı.
1990. Sosyaldemokrat Halkçı Parti'nin (SHP) kurucu genel başkanı Aydın Güven Gürkan ile partiden ihraç edilen çoğunluğu Kürt kökenli 15 milletvekili bir deklarasyon yayınladılar; parti kurma girişimlerine başladılar.

Bugün Doğanlar:
1833. Pozitivizm savunucusu Alman filozof, iktisatçı.
1876. Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucularından ve ilk Genel Kurmay Başkanı, Mareşal Fevzi Çakmak.
1876. Varoluş mücadelesinin temel ögelerini romantik bir biçimde ele aldığı romanlarıyla tanınan Amerikalı yazar Jack London..
1893. Nazi Partisinin ve Almanya'daki Nazi rejiminin liderlerinden Hermann Göring.
1903. Sovyetler Birliği'nin ilk atom bombasını, dünyanın ilk termonükleer bombasını ve Sovyetler Birliği'nin ilk nükleer elektrik santralini yapan nükleer fizikçi İgor Vasilyeviç Kurçatov
1916. Güney Afrika'nın ilk devlet başkanı Pieter Willem Botha.
1931.Yazar Leyla Erbil.
1944. Dünya ağır sıklet profesyonel boks şampiyonlarından Joe Frazier.

Bugün Ölenler:
1945. Tasvir-i Efkar gazetesi sahibi ve başyazarı Velid Ebüzziya.
1985. Eski milli kaleci ve Milli Futbol Takımı çalıştırıcısı Sabri Kiraz.

 

[PaSikA]

13 Ocak

1928. Hukuk Fakültesi öğrenci derneğinin toplantısında " Türkiye'de Türkçeden başka lisan konuşulamaz kararı alındı.

1942. Türkiye'de ekmek karnesi uygulamasına başlandı.

1944. "Refah faciası" davası sona erdi. Amiral Mehmet Ali Ülgen ve bütün sanıklar beraat etti.

1947. Pan-Am şirketi New York-Londra-Ankara uçak seferlerine başladı.

1956. Adnan Menderes ve Namık Gedik hakkında 6-7 Eylül Olayları nedeniyle soruşturma açılmasını isteyen önerge reddedildi.

1958. Amerika Birleşik Devletleri, uzay uydusu Explorer1'i fırlattı.

1959. Kadın avukatlar Refik Erduran aleyhine dava açtı. Refik Erduran'ın Bir Kilo Namus adlı yapıtında kadınların şeref ve haysiyetlerinin zedelendiğini ileri sürdüler.

1966. Hürriyet gazetesi ABD Başkanı Lyndon Johnson'ın eski Başbakan İsmet İnönü'ye yazdığı mektubu yayımladı. Amerika Birleşik devletleri Başkanı bu mektubu1964'teki Kıbrıs bunalımı sırasında yazmıştı. Lyndon Johnson mektubunda, Türkiye'nin Kıbrıs'a müdahale etmemesini istemişti.

1968. Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkanı İsmet İnönü Türkiye İşçi Partisi'ne (TİP) çattı; "Şimdi kalkmışlar kalkınma, plan, yabancı sermaye, petrol geleceği ve antiemperyalist mücadele hakkında bizimle doğru yön yarışması yapmak istiyorlar" dedi.

1969. Devekuşu Kabare Tiyatrosu "Bir Şehr-i İstanbul ki" oyununu sahneye koydu.

1970. Türkiye Öğretmenler Sendikası (TÖS) Fakir Baykurt Milli Eğitim Bakanlığı tarafından açığa alındı.

1983. Adi suçtan hükümlü Adem Özkan, Hüseyin Çaylı ve Osman Demiroğlu idam edildi.

1986. İşkence yapanlara verilen cezaların arttırılması ve sorgu sırasında sanık avukatlarının da hazır bulunmasını öngören yasa önerisi Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde reddedildi.

1991. Sosyal Demokrat Halkçı Parti (SHP) Pendik'te "Savaşa Hayır" mitingi yaptı. Mitinge on binlerce kişi katıldı.

1993. Irak'a karşı başlatılan ikinci harekâta İncirlik Üssü'nden kalkan "Çekiç Güç" uçakları da katıldı.

1994. Grevli, toplusözleşmeli sendika hakkı istemek ve yüzde15'lik memur zammını protesto etmek için memurlar Ankara'da eylem yaptı. Polis, memurlara müdahale etti. Ankara Emniyet Müdürü Orhan Taşanlar bazı memurları tokatladı.

Aynı gün İstanbul Büyükşehir Belediye Başkan adayı Bedrettin Dalan "Dolmabahçe Sarayı sanat adına bir rezalettir ve mimarı Ermeni Balyan Usta'dır" dedi. Bedrettin Dalan'ın bu sözlerine Mimarlar Odası tepki gösterdi.

1995. İstanbul Devlet Güvenlik Mahkemeleri (DGM), yazar Yaşar Kemal hakkında soruşturma açtı. Yazarın Almanya'da yayımlanan Der Spiegel dergisindeki yazısında "bölücülük" yaptığı iddia edildi.



Bugün Doğanlar:

1902.Jozef Stalin'in yakın mesai arkadaşı ve Stalin'in ölümünden sonra SSCB başbakanı, Sovyet devlet adamı Georgiy Maksimilyanoviç. Malenkov.

1940.ABD'deki eşcinsel topluluğun yaşamına yönelen eserleriyle çağdaş toplumbilim ve toplumsal tarihe yaptığı katkılarla tanınan Amerikalı yazar ve araştırmacı Edmund White.


Bugün Ölenler:

1941. Ulysses adlı romanıyla ünlü İrlandalı yazar James Joyce..

1957. Medeni Hukuk alanındaki çalışmalarıyla bilinen Ord. Prof. Ebülula Mardin.

1973. Yazar Sabahattin Eyüboğlu.

1994. Eski sanayi bakanlarından Muammer Erken.

 

[PaSikA]

14 Ocak

1923. Londra- New York arası ilk telefon görüşmesi yapıldı.
1932. Amerika Birleşik Devletleri'nde işsizlerin sayısının 8,2 milyona ulaştığı açıklandı.
1938. Türkiye- Irak - İran - Afganistan arasında imzalanan Sadabad Paktı Türkiye Büyük millet Meclisi'nde onaylandı.
Aynı gün Dışişleri Bakanlığı kuruluş kanunu kabul edildi.
1941. İstanbul Valiliği Üniversite Talebe Birliği tüzüğünü onayladı; Talebe Birliği faaliyete geçti.
1943. Sir Winston Churchill, Franklin Roosevelt ve Charles De Gaulle Casablanca Konferansı'nda bir araya geldiler.
1945. Ekmek istihkakı kişi başına 450 grama çıkarıldı.
1953. Josip Broz Tito Yugoslavya devlet başkanı oldu.
1963. Fransa Cumhurbaşkanı Charles De Gaulle İngiltere'nin Ortak Pazar'a girmesini reddetti.
1966. Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Lyndon Johnson'ın eski Başbakan İsmet İnönü'ye gönderdiği mektup Meclis'te görüşüldü. Mektupların kamuoyuna açıklanması istendi.
1970. Mahkum aileleri "genel af" için yürüyüş yaptılar.
1975. Tüm Üniversite, Akademi ve Yüksek Okullar Asistanları Birliği (TÜMAS) kuruldu.
1983. Cumhurbaşkanı Kenan Evren'e fahri profesörlük ve İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nin fahri hukuk doktorluğu unvanları verildi.
1987. Uluslararası Ticaret Odası Vehbi Koç'u "Dünyada Yılın İşadamı" seçti.
1993. Nubar Terziyan, Ankara Uluslararası Film Festivali'nde "Emek Ödülü"ne değer bulundu.
1994. 4 şehirlerarası yolcu otobüsüne yerleştirilen bombaların patlaması sonucu 3 kişi öldü,17 kişi yaralandı. Eylemleri PKK'nın (Kürdistan İşçi Partisi) askeri kanadı ARGK (Kürdistan Halk Kurtuluş Ordusu) üstlendi.
1995. İlk kez düzenlenen Uluslararası Nazım Hikmet Şiir Ödülü, İstanbul'da yapılan bir törenle Lübnan'lı şair Adonis'e verildi.
1996. Besteci Onno Tunç, Bursa'dan İstanbul'a gelirken kullandığı tek motorlu uçağın Armutlu, Bozburun'da düşmesi sonucu yanındaki Hasan Kanık'la birlikte öldü.

Bugün Doğanlar:
1850. Bir süre İstanbul'da da yaşamış olan Fransız romancı Pierre Loti.
1861. Son Osmanlı Sultanı Mehmed Vahideddin.
1875. 1952 Nobel Barış Ödülü sahibi Alman din bilgini, filozof, orgcu, ve misyoner doktor Albert Schweitzer.
1892. Tanınmış Nazi karşıtı dinbilgini ve vaiz, Bekennende Kirche'nin (İtiraf Kilisesi)kurucusu Friedrich Gustav Emil Martin Niemöller.
1896. Birinci Dünya Savaşı sonrası "kayıp kuşak"ın önde gelen yazarlarından, ülkesinin yaşam tarzına yönelik sert eleştirilerini yansıttığı Amerika üçlemesiyle tanınan Amerikalı yazar John Dos Passos.
1919. 1972-92 arasında pek çok kez başbakanlık yapmış, önde gelen İtalyan Hıristiyan Demokrat siyasetçi Giulio Andreotti.
1941. Gergin ve izleyiciyi kendine çeken icrasıyla ünlü Amerikalı kadın sinema oyuncusu Faye. Dunaway.

Bugün Ölenler:
1898. "Alis Harikalar Diyarında" adlı fantastik romanıyla ünlü İngiliz yazar Lewis Carroll.
1923. Mustafa Kemal'in annesi Zübeyde Hanım.
1941. Türkiye'de ilk sinemayı açan ve filmcilik konusunda ilk girişimde bulunan, Kemal Film'in sahibi Kemal Seden.
1944. Şair Mehmet Emin Yurdakul.
1957. "Casablanca" filmindeki performansıyla film dünyasının unutulmazları arasında yer alan Amerikalı sinema oyuncusu Humphrey Bogart.
1974. Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (Türk-İş) Genel Başkanı Seyfi Demirsoy.
1977. Güncesiyle tanınan Frnasız kökenli Amerikalı yazar Anais Nin.
1986. Yazar Enver Naci Gökşen.
1987. Yapımcı ve film yönetmeni Turgut Demirağ.
1994. Sinemamızın karakter oyuncusu Nubar Terziyan.
1998. Ses sanatçısı Safiye Ayla.

 

[PaSikA]

15 Ocak

"Hava Kirliliği İle Savaş Haftası"

1884. İstanbul Lisesi açıldı. Okulun ilk adı "Şems-ül Maarif"di.1896 yılında resmi okullar arasına dahil edildi.

1919. Alman devrimciler Rosa Luxemburg ve Karl Liebknecht öldürüldü.

1940. Ankara radyosu Fransızca, Yunanca, Farsça ve Bulgarca haber yayınına İngilizce'yi de ekledi.

1945. Müttefik gemilerinin Boğazlardan geçişine izin verildi.

1949. İmam-hatip kursları açıldı.

1952. Amerika Birleşik Devletleri Türkiye'nin Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı'na (NATO) girişini onayladı.

1957. Mısır'da hükümet yılında bugün bütün İngiliz ve Fransız bankalarının kamulaştırılacağını açıkladı.

1958. İçişleri bakanı bir açıklama yaptı; İstanbul'da 40.000, Ankara'da 45.000, İzmir'de 4500 gecekondu var.

1964. III. Londra Konferansı toplandı. İngiltere, Türkiye, Yunanistan ve Kıbrıs hükümetleri ile Kıbrıs Türk ve Rum toplumu liderleri katıldı.

1966. Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Lyndon Johnson'ın ve eski Başbakan İsmet İnönü'nün 1964 yılında yazdıkları mektuplar günü kamuoyuna açıklandı.

1985. Almedia Neves, Brezilya devlet başkanı seçildi. Almedia Neves 21 yıldan sonra ilk sivil devlet başkanı oldu.

1986. 12 Eylül askeri darbesinden sonra ilk öğrenci derneği kongresi günü İzmir'de toplandı.

1987. Türban eylemleri yayılıyor; Erzurum İlahiyat Fakültesi öğrencileri, dekanlığı işgal etti; Konya'da 122 öğrenci sınavları boykot etti; Bursa'da öğrenciler protesto telgrafı çekti.

1988. Yargıtay sanığın güvenlik görevlileri tarafından bir hafta iş ve gücüne engel olacak şekilde dövülmesi işkence kapsamına girmez yolunda bir karar verdi.

1989. Bülent Ecevit bugün Demokratik Sol Parti (DSP) genel başkanlığına seçildi.

1991. Sosyalist Birlik Partisi (SBP) kuruldu; Sadun Aren genel başkanlığa getirildi.

1992. Avrupa Komisyonu yılında bugün Hırvatistan ve Slovenya'nın bağımsızlığını tanıdı.

1993. Serik Tepesi'nde bulunan PKK (Kürdistan İşçi Partisi) kamplarına operasyon düzenlendi, yaklaşık 150 PKK militanının öldürüldüğü bildirildi.

1996. "Kumkapı Davası" sanığı Zeynep Uludağ, 6 yıl 8 ay hapis cezası aldı.

1997. Basında promosyonu yasaklayan yasa Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabul edildi. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel ise 28 Ocak'ta promosyonu yasaklayan yasa değişikliğinin iptali için Anayasa Mahkemesi'ne başvurdu.




Bugün Doğanlar:

1622. En büyük Fransız komedi yazarı ve oyuncu Molière.

1809. Anarşizmin teorisyenlerinden Fransız sosyalist ve gazeteci Pierre-Joseph Proudhon.

1891. Batı dünyasında en tanınmış Sovyet yazarlarından gazeteci ve romancı İlya Grigoryeviç Ehrenburg.

1902. Şair Nazım Hikmet.

1912. V.Cumhuriyet'in önde gelen siyasetçilerinden Fransız devlet adamı Michel Debré.

1918. Mısır devriminin önderi başbakan ve devlet başkanı albay Cemal Abdül Nasır.

1929. Siyah hakları mücadelesinin unutulmaz önderi Amerikalı rahip, Martin Luther King, Jr.



Bugün Ölenler:

1459. Fatih Sultan Mehmet'in hocası Akşemsettin.

1945. Ressam Sami Yetik.

1954. Eski Kara Kuvvetleri Komutanı Şükrü Kanatlı.

1956. Millet Partisi kurucularından Enis Akaygen.

1971. Atatürk'ün fotoğrafçısı Etem Tem.

1984. Kıbrıslı siyasetçi Dr. Fazıl Küçük.

 

[PaSikA]

16 Ocak

1923. Mustafa Kemal Paşa "Bu devletin halife ile alaka ve münasebeti yoktur...Halkı kendi halinde terk edersek bir adım ileri atamayız...İnkılabın kanunu mevcut kanunların fevkindedir" dedi.

1925. Sovyetler Birliğinde Lev Troçki Savaş Komiserliği görevinden alındı.

1928. Cemal Reşit Rey'in "12 Anadolu Türküsü" adlı ses ve piyano için yapıtı ilk kez seslendirildi.

Doktor Şefik Hüsnü Değmer ve arkadaşlarının Türkiye Komünist Partisi davası başladı.

Aynı gün Sovyetler Birliği'nde 30 muhalefet lideri Almanya'ya sürgüne gönderildi. Sürgüne gidenler arasında Lev Troçki'de vardı.

1929. Josef Stalin'le anlaşmazlığa düşen Nikolay Buharin, Komünist Enternasyonal'in başkanlığından istifa etti.

Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM)1946 yılında bugün İş ve İşçi Bulma Kurumu Kanunu'nu kabul etti.

1952. Gazeteci ve yazar Ercüment Ekrem Talu'ya Fransız "Légion d'honneur" nişanı verildi. Yazar bu ödüle Türk-Fransız kültür ilişkilerine katkılarından dolayı layık görüldü.

1956. Uluslararası Basın Enstitüsü Türkiye'de basına baskı yapıldığını açıkladı.

1961. Yeni kurulacak siyasi parti tüzüklerinin İçişleri Bakanlığı'nca incelenmesine karar verildi.

1970. Muammer Kaddafi Libya başkanı oldu.

1983. Türk Hava Yolları'nın "Afyon" uçağı Ankara'da düştü; 47 yolcu öldü.

1985. Halkçı Parti (HP) Milletvekili Bahriye Uçok, zina yapan erkeklerin de cezalandırılmasını içeren yasa önerisi vermişti. Türkiye Büyük Millet Meclisi yasa önerisini reddetti.

1986. New-York'ta toplanan Uluslararası PEN Kongresi, Türk hükümetini yazarlarla ilgili tutumunu gözden geçirmeye çağırdı.

1987. 1 Ocak'ta Çin'de Tiananmen Meydanı'nda öğrenciler başlattığı gösteriler sonunda Komünist Partisi lideri Hu Yaobang istifa etti; yerine Zao Ziyang getirildi.

1991. Amerika Birleşik Devletleri Irak'a hava akınları ve füze saldırısını başlattı. Amerika yetkilileri "Çöl Fırtınası" diye adlandırdıkları operasyona Kuveyt'i kurtarmak için yaptıklarını söyledi.

1992. Halkın Emek Partisi (HEP) kökenli Hatip Dicle ve Leyla Zana Sosyal Demokrat Halkçı Parti'den (SHP) istifa etti.

1996. "Avrasya" feribotu silahlı eylemciler tarafından 177 yolcu ve 55 mürettebatıyla Trabzon limanında rehin alındı ve İstanbul'a doğru kaçırıldı. Eylemciler Çeçenistan sorununa dikkat çekmek istediklerini söylediler.

Aynı gün Şırnak, Güçlükonak'ta bir minibüsün kurşunlanarak yakılması sonucu 11 kişi öldü. Bölge yetkilileri eylemi PKK'nin, PKK ise korucuların yaptığını ileri sürdü.


Bugün Doğanlar:

1932. Dünyada dağ gorilleri konusunda tek otorite olan Amerikalı zoolog Dian Fossey.

1933. Modern kültür eleştirileriyle ünlü Amerikalı aydın ve yazar Susan Sontag.


Bugün Ölenler:

1919. ABD'nin 26. Başkanı Theodore Roosevelt.

1933. Eski dışişleri bakanlarından Bekir Sami Bey.

1957. Orkestra şefi ve kemancı Arturo Toscanini.

1986. Tezhip sanatçısı Rikkat Kunt.