THESECRET
"Adalet olunca yiğitliğe lüzum kalmaz"
TBMM'nin görev ve yetkileri nelerdir?
tbmm görev ve yetkileri ,tbmm ne zaman kuruldu,tbmm yetkileri nelerdir,tbmm hakkında tüm bilgiler
23 Nisan 1920’de kurulan Türkiye Büyük Millet meclisi, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin ulusal egemenliğe sahip “yasama” organıdır.
Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin Anayasasına göre TBMM’nin görev ve yetkileri nelerdir? Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin Görev ve Yetkileri.
Anayasanın 87’nci maddesine göre TBMM’nin görev ve yetkileri:
1. Kanun koymak, değiştirmek ve kaldırmak.
2. Bakanlar Kurulu ve bakanları denetlemek.
3. Bakanlar Kuruluna belli konularda kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi vermek.
4. Bütçe ve kesin hesap kanun tasarılarını görüşmek ve kabul etmek.
5. Para basılmasına karar vermek.
6. Savaş ilanına karar vermek.
7. Milletlerarası antlaşmaların onaylanmasını uygun bulmak.
8. Anayasanın 14. maddesindeki fiillerden dolayı hüküm giyenler hariç olmak üzere, genel ve özel af ilanına karar vermek.
9. Mahkemelerce verilip kesinleşen ölüm cezalarının yerine getirilmesine karar vermek.
10. Anayasanın diğer maddelerinde öngörülen yetkileri kullanmak ve görevleri yerine getirmek.
1. Kanun Koymak: 1982 Anayasasının 87’nci maddesine göre “kanun koymak, değiştirmek ve kaldırmak”, Türkiye Büyük Millet Meclisinin görev ve yetkisidir.
2.Hükümeti Denetlemek: Türkiye Büyük Millet Meclisinin görev ve yetkilerini düzenleyen Anayasanın 87’nci maddesine göre, Türkiye Büyük Millet Meclisinin bir görev ve yetkisi de “Bakanlar Kurulu ve bakanları denetlemek”tir. Türkiye Büyük Millet Meclisinin Hükümeti denetlemesini sağlayan araçlara “denetim yolları” denir. Bu denetim yolları Anayasanın 98, 99 ve 100’üncü maddelerinde düzenlenmiştir. Bunlar beş tanedir: Soru, genel görüşme, meclis araştırması, meclis soruşturması ve gensorudur.
3. Bakanlar Kuruluna belli konularda kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi vermek: Anayasamızın 87’nci maddesine göre, Türkiye Büyük Millet Meclisinin üçüncü görev ve yetkisi, “Bakanlar Kuruluna belli konularda kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi vermek”tir. kanun hükmünde kararname Bakanlar Kurulunun bir işlemi olsa da, bu işlemin dayanağı olan yetki kanunu, Türkiye Büyük Millet Meclisinin bir işlemidir. Dolayısıyla, kanun hükmünde kararname konusu Bakanlar Kurulunun görev ve yetkileri içine girse de, “yetki kanunu” Türkiye Büyük Millet Meclisinin görev ve yetkileri içine girmektedir.
4. Bütçe ve kesin hesap kanun tasarılarını görüşmek ve kabul etmek: Anayasamızın 87’nci maddesine göre, Türkiye Büyük Millet Meclisinin dördüncü görev ve yetkisi, “bütçe ve kesin hesap tasarılarını görüşmek ve kabul etmek”tir.
5. Para basılmasına karar vermek: Anayasamızın 87’nci maddesine göre Türkiye Büyük Millet Meclisinin beşinci görev ve yetkisi “para basılmasına karar vermek”tir. Tarihsel olarak, para basılması, egemenlik hakkının bir göstergesidir. Bağımsızlığını ilân eden hükümdarlar para bastırırlardı. Keza, tahta yeni çıkan hükümdar da kendi adına para bastırırdı. 1876 Kanun-ı Esasîsinin 7’nci maddesine göre “meskukat darbı” padişaha ait bir haktı. Cumhuriyetin ilânıyla Padişaha ait haklar, Türkiye Büyük Millet Meclisinde toplanmış ve bu arada “meskukat darbı ” yetkisi de 1924 Teşkilât-ı Esasîye Kanununun 26’ncı maddesi ile Türkiye Büyük Millet Meclisine verilmiştir. Aynı yetki, 1961 ve 82 Anayasalarında da Türkiye Büyük Millet Meclisine verilmiştir. Türkiye Büyük Millet Meclisi, para basılmasına karar vermek yetkisini “parlâmento kararı” şeklinde değil, “kanun” biçiminde kullanır.
6. Savaş ilanına karar vermek: Anayasamızın 87’nci maddesine göre Türkiye Büyük Millet Meclisinin altıncı görev ve yetkisi “savaş ilânına karar vermek”tir. Savaş ilân etme yetkisi geleneksel olarak tipik bir egemenlik yetkisidir. Bu yetkinin Türkiye Büyük Millet Meclisine verilmiş olması bu bakımdan anlamlıdır. Anayasanın 92’nci maddesi bu hakkı sınırlandırmıştır. Türkiye Büyük Millet Meclisi ancak “milletlerarası hukukun meşru saydığı hallerde savaş hali ilânına” yetkilidir. Birleşmiş Milletler Sözleşmesinin 2’nci maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan “şiddet kullanma yasağı” dikkate alındığında, Türkiye Büyük Millet Meclisi savaş ilânı yetkisini ancak Birleşmiş Milletler Sözleşmesinin 51’inci maddesinde yer alan “meşru müdafaa hakkı” kapsamında kullanabilir. TBMM İçtüzüğünün 129’uncu maddesinde savaş hali ilânında izlenecek usûl düzenlenmiştir. Buna göre, “yabancı bir devlete karşı veyahut belli bir devleti hedef tutmayıp Türkiye için savaş hukukunun yürürlüğe girmesini gerektiren hallerde savaş hali ilânına, Bakanlar Kurulunun istemi üzerine, Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından karar verilir”. Gerek 1961, gerek 1982 Anayasası “barış yapma”ya ilişkin özel bir hüküm içermemiştir. Barış antlaşması yapılması da bir milletlerarası antlaşma ile olacağından, bunun da Anayasanın 90’ıncı maddesinde öngörülen usûllerle Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından onaylanmasının uygun bulunması gerekir. Diğer yandan, Anayasanın 92’nci maddesi, Türk Silahlı Kuvvetlerinin yabancı ülkelere gönderilmesine veya yabancı silahlı kuvvetlerin Türkiye’de bulunmasına izin verme yetkisini Türkiye Büyük Millet Meclisine vermektedir. TBMM İçtüzüğünün 130’uncu maddesine göre, Türkiye Büyük Millet Meclisi bu izin verme yetkisini Bakanlar Kurulunun istemi üzerine ve belirli bir süre için verir.
7. Milletlerarası antlaşmaların onaylanmasını uygun bulmak: Anayasamızın 87’nci maddesine göre Türkiye Büyük Millet Meclisinin yedinci görev ve yetkisi “milletlerarası antlaşmaların onaylanmasını uygun bulmak”tır.
8. Anayasanın 14. maddesindeki fiillerden dolayı hüküm giyenler hariç olmak üzere, genel ve özel af ilanına karar vermek: Anayasamızın 87’nci maddesinde Türkiye Büyük Millet Meclisine verilen sekizinci yetki ve görev, “Anayasanın 14’üncü maddesindeki fiillerden dolayı hüküm giyenler hariç olmak üzere genel ve özel af ilânına” karar vermektir. Maddede görüldüğü gibi “Anayasanın 14’üncü maddesindeki fiillerden dolayı hüküm giyenler” affedilemeyeceklerdir. Bu nedenle Anayasanın 14’üncü maddesi ise şöyle demektedir: “Anayasada yer alan hak ve hürriyetlerden hiçbiri, Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü bozmak, Türk Devletinin ve Cumhuriyetin varlığını tehlikeye düşürmek, temel hak ve hürriyetleri yok etmek, Devletin bir kişi veya zümre tarafından yönetilmesini veya sosyal bir sınıfın diğer sosyal sınıflar üzerinde egemenliğini sağlamak veya dil, ırk, din ve mezhep ayırımı yaratmak veya sair herhangi bir yoldan bu kavram ve görüşlere dayanan bir devlet düzenini kurmak amacıyla kullanılamazlar”.
9. Mahkemelerce verilip kesinleşen ölüm cezalarının yerine getirilmesine karar vermek: Anayasamızın 87’nci maddesine göre, Türkiye Büyük Millet Meclisinin sahip olduğu dokuzuncu yetki, “mahkemelerce verilip kesinleşen ölüm cezalarının yerine getirilmesine karar vermek”tir.
10. Anayasanın diğer maddelerinde öngörülen yetkileri kullanmak ve görevleri yerine getirmek: Anayasamızın 87’nci maddesi, yukarıda gördüğümüz yetki ve görevleri saydıktan sonra, ayrıca “Anayasanın diğer maddelerinde öngörülen yetkileri kullanmak ve görevleri yerine getirmek” konusunda Türkiye Büyük Millet Meclisinin yetkili ve görevli olduğunu belirtmiştir.
Bu görev ve yetkiler arasında şunlar sayılabilir:
a. İçtüzük yapmak.
b. Cumhurbaşkanını seçmek.
c. Anayasayı değiştirmek.
d. Kanun hükmünde kararnameleri onaylamak.
e. Anayasanın 119 ve 120’nci maddeleri uyarınca verilecek olan olağanüstü hâl ilân kararını onaylamak ve süresini her defasında dört ayı geçmemek üzere uzatmak.
f. Olağanüstü hal süresince Cumhurbaşkanının başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulunun çıkaracağı kanun hükmünde kararnameleri onaylamak.
g. Anayasanın 122’nci maddesi uyarınca Cumhurbaşkanının başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulunun alacağı Sıkıyönetim ilân kararını onaylamak ve süresini her defasında dört ayı geçmemek üzere uzatmak.
h. Sıkıyönetim süresince Cumhurbaşkanı başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulunun çıkaracağı kanun hükmünde kararnameleri onaylamak.
23 Nisan 1920’de kurulan Türkiye Büyük Millet meclisi, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin ulusal egemenliğe sahip “yasama” organıdır.
Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin Anayasasına göre TBMM’nin görev ve yetkileri nelerdir? Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin Görev ve Yetkileri.
Anayasanın 87’nci maddesine göre TBMM’nin görev ve yetkileri:
1. Kanun koymak, değiştirmek ve kaldırmak.
2. Bakanlar Kurulu ve bakanları denetlemek.
3. Bakanlar Kuruluna belli konularda kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi vermek.
4. Bütçe ve kesin hesap kanun tasarılarını görüşmek ve kabul etmek.
5. Para basılmasına karar vermek.
6. Savaş ilanına karar vermek.
7. Milletlerarası antlaşmaların onaylanmasını uygun bulmak.
8. Anayasanın 14. maddesindeki fiillerden dolayı hüküm giyenler hariç olmak üzere, genel ve özel af ilanına karar vermek.
9. Mahkemelerce verilip kesinleşen ölüm cezalarının yerine getirilmesine karar vermek.
10. Anayasanın diğer maddelerinde öngörülen yetkileri kullanmak ve görevleri yerine getirmek.
1. Kanun Koymak: 1982 Anayasasının 87’nci maddesine göre “kanun koymak, değiştirmek ve kaldırmak”, Türkiye Büyük Millet Meclisinin görev ve yetkisidir.
2.Hükümeti Denetlemek: Türkiye Büyük Millet Meclisinin görev ve yetkilerini düzenleyen Anayasanın 87’nci maddesine göre, Türkiye Büyük Millet Meclisinin bir görev ve yetkisi de “Bakanlar Kurulu ve bakanları denetlemek”tir. Türkiye Büyük Millet Meclisinin Hükümeti denetlemesini sağlayan araçlara “denetim yolları” denir. Bu denetim yolları Anayasanın 98, 99 ve 100’üncü maddelerinde düzenlenmiştir. Bunlar beş tanedir: Soru, genel görüşme, meclis araştırması, meclis soruşturması ve gensorudur.
3. Bakanlar Kuruluna belli konularda kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi vermek: Anayasamızın 87’nci maddesine göre, Türkiye Büyük Millet Meclisinin üçüncü görev ve yetkisi, “Bakanlar Kuruluna belli konularda kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi vermek”tir. kanun hükmünde kararname Bakanlar Kurulunun bir işlemi olsa da, bu işlemin dayanağı olan yetki kanunu, Türkiye Büyük Millet Meclisinin bir işlemidir. Dolayısıyla, kanun hükmünde kararname konusu Bakanlar Kurulunun görev ve yetkileri içine girse de, “yetki kanunu” Türkiye Büyük Millet Meclisinin görev ve yetkileri içine girmektedir.
4. Bütçe ve kesin hesap kanun tasarılarını görüşmek ve kabul etmek: Anayasamızın 87’nci maddesine göre, Türkiye Büyük Millet Meclisinin dördüncü görev ve yetkisi, “bütçe ve kesin hesap tasarılarını görüşmek ve kabul etmek”tir.
5. Para basılmasına karar vermek: Anayasamızın 87’nci maddesine göre Türkiye Büyük Millet Meclisinin beşinci görev ve yetkisi “para basılmasına karar vermek”tir. Tarihsel olarak, para basılması, egemenlik hakkının bir göstergesidir. Bağımsızlığını ilân eden hükümdarlar para bastırırlardı. Keza, tahta yeni çıkan hükümdar da kendi adına para bastırırdı. 1876 Kanun-ı Esasîsinin 7’nci maddesine göre “meskukat darbı” padişaha ait bir haktı. Cumhuriyetin ilânıyla Padişaha ait haklar, Türkiye Büyük Millet Meclisinde toplanmış ve bu arada “meskukat darbı ” yetkisi de 1924 Teşkilât-ı Esasîye Kanununun 26’ncı maddesi ile Türkiye Büyük Millet Meclisine verilmiştir. Aynı yetki, 1961 ve 82 Anayasalarında da Türkiye Büyük Millet Meclisine verilmiştir. Türkiye Büyük Millet Meclisi, para basılmasına karar vermek yetkisini “parlâmento kararı” şeklinde değil, “kanun” biçiminde kullanır.
6. Savaş ilanına karar vermek: Anayasamızın 87’nci maddesine göre Türkiye Büyük Millet Meclisinin altıncı görev ve yetkisi “savaş ilânına karar vermek”tir. Savaş ilân etme yetkisi geleneksel olarak tipik bir egemenlik yetkisidir. Bu yetkinin Türkiye Büyük Millet Meclisine verilmiş olması bu bakımdan anlamlıdır. Anayasanın 92’nci maddesi bu hakkı sınırlandırmıştır. Türkiye Büyük Millet Meclisi ancak “milletlerarası hukukun meşru saydığı hallerde savaş hali ilânına” yetkilidir. Birleşmiş Milletler Sözleşmesinin 2’nci maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan “şiddet kullanma yasağı” dikkate alındığında, Türkiye Büyük Millet Meclisi savaş ilânı yetkisini ancak Birleşmiş Milletler Sözleşmesinin 51’inci maddesinde yer alan “meşru müdafaa hakkı” kapsamında kullanabilir. TBMM İçtüzüğünün 129’uncu maddesinde savaş hali ilânında izlenecek usûl düzenlenmiştir. Buna göre, “yabancı bir devlete karşı veyahut belli bir devleti hedef tutmayıp Türkiye için savaş hukukunun yürürlüğe girmesini gerektiren hallerde savaş hali ilânına, Bakanlar Kurulunun istemi üzerine, Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından karar verilir”. Gerek 1961, gerek 1982 Anayasası “barış yapma”ya ilişkin özel bir hüküm içermemiştir. Barış antlaşması yapılması da bir milletlerarası antlaşma ile olacağından, bunun da Anayasanın 90’ıncı maddesinde öngörülen usûllerle Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından onaylanmasının uygun bulunması gerekir. Diğer yandan, Anayasanın 92’nci maddesi, Türk Silahlı Kuvvetlerinin yabancı ülkelere gönderilmesine veya yabancı silahlı kuvvetlerin Türkiye’de bulunmasına izin verme yetkisini Türkiye Büyük Millet Meclisine vermektedir. TBMM İçtüzüğünün 130’uncu maddesine göre, Türkiye Büyük Millet Meclisi bu izin verme yetkisini Bakanlar Kurulunun istemi üzerine ve belirli bir süre için verir.
7. Milletlerarası antlaşmaların onaylanmasını uygun bulmak: Anayasamızın 87’nci maddesine göre Türkiye Büyük Millet Meclisinin yedinci görev ve yetkisi “milletlerarası antlaşmaların onaylanmasını uygun bulmak”tır.
8. Anayasanın 14. maddesindeki fiillerden dolayı hüküm giyenler hariç olmak üzere, genel ve özel af ilanına karar vermek: Anayasamızın 87’nci maddesinde Türkiye Büyük Millet Meclisine verilen sekizinci yetki ve görev, “Anayasanın 14’üncü maddesindeki fiillerden dolayı hüküm giyenler hariç olmak üzere genel ve özel af ilânına” karar vermektir. Maddede görüldüğü gibi “Anayasanın 14’üncü maddesindeki fiillerden dolayı hüküm giyenler” affedilemeyeceklerdir. Bu nedenle Anayasanın 14’üncü maddesi ise şöyle demektedir: “Anayasada yer alan hak ve hürriyetlerden hiçbiri, Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü bozmak, Türk Devletinin ve Cumhuriyetin varlığını tehlikeye düşürmek, temel hak ve hürriyetleri yok etmek, Devletin bir kişi veya zümre tarafından yönetilmesini veya sosyal bir sınıfın diğer sosyal sınıflar üzerinde egemenliğini sağlamak veya dil, ırk, din ve mezhep ayırımı yaratmak veya sair herhangi bir yoldan bu kavram ve görüşlere dayanan bir devlet düzenini kurmak amacıyla kullanılamazlar”.
9. Mahkemelerce verilip kesinleşen ölüm cezalarının yerine getirilmesine karar vermek: Anayasamızın 87’nci maddesine göre, Türkiye Büyük Millet Meclisinin sahip olduğu dokuzuncu yetki, “mahkemelerce verilip kesinleşen ölüm cezalarının yerine getirilmesine karar vermek”tir.
10. Anayasanın diğer maddelerinde öngörülen yetkileri kullanmak ve görevleri yerine getirmek: Anayasamızın 87’nci maddesi, yukarıda gördüğümüz yetki ve görevleri saydıktan sonra, ayrıca “Anayasanın diğer maddelerinde öngörülen yetkileri kullanmak ve görevleri yerine getirmek” konusunda Türkiye Büyük Millet Meclisinin yetkili ve görevli olduğunu belirtmiştir.
Bu görev ve yetkiler arasında şunlar sayılabilir:
a. İçtüzük yapmak.
b. Cumhurbaşkanını seçmek.
c. Anayasayı değiştirmek.
d. Kanun hükmünde kararnameleri onaylamak.
e. Anayasanın 119 ve 120’nci maddeleri uyarınca verilecek olan olağanüstü hâl ilân kararını onaylamak ve süresini her defasında dört ayı geçmemek üzere uzatmak.
f. Olağanüstü hal süresince Cumhurbaşkanının başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulunun çıkaracağı kanun hükmünde kararnameleri onaylamak.
g. Anayasanın 122’nci maddesi uyarınca Cumhurbaşkanının başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulunun alacağı Sıkıyönetim ilân kararını onaylamak ve süresini her defasında dört ayı geçmemek üzere uzatmak.
h. Sıkıyönetim süresince Cumhurbaşkanı başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulunun çıkaracağı kanun hükmünde kararnameleri onaylamak.
